1. 1. مدیریت سرمایه انسانی:

به دلیل محدود بودن پرسنل متخصص، سرمایه انسانی منبع مهمی برای شرکتهای کوچک و متوسط به حساب می آید. به دلیل نرخ بالای جابجایی کارکنان و محدودیتهای مالی در این نوع شرکتها ، پیاده سازی سیستمERP یک کار دشواری محسوب می شود. در این نوع شرکتها مسئولیت کارکنان دارای شفافیت کمتری است. درجه تخصصی بودن شغل کمتر و کارکنان همه فن حریف هستند. همچنین ارزیابی عملکرد کارکنان بصورت رسمی استانداردسازی نشده است.

1. 1. فرهنگ و رفتار:

این نوع شرکتها معمولا فرهنگ ارگانیک، غیر رسمی و متعهدی دارند. در شرکتهای با اندازه کوچک، شرکت به عنوان یک مجموعه کلی درنظر گرفته می شود. رفتار کارکنان تحت تاثیر فلسفه و عقاید مدیر- مالک قرار می گیرد. فرهنگ شرکتهای کوچک و متوسط به کارکنان این اجازه را می دهد که آزادانه نه تنها بتوانند فرایند خلق دانش را ایجاد کنند، بلکه جریان انتقال دانش میان همکاران را تسهیل سازند.

محدودیت و چالشهای پیش روی شرکتهای کوچک و متوسط

شاید بتوان گفت که عمده ترین محدودیت این نوع شرکتها، محدودیتهای مالی می باشد. شرکتهای کوچک و متوسط نسبت به شرکتهای بزرگ سرمایه اولیه کمتری دارند. رقابتهای جهانی پیش روی این نوع شرکتها نیز قدرت رقابتی آنها را به چالش کشیده است. آزادسازی تجارت، ظرفیت تولیدکننده ها و خرده فروشان خارجی را برای نفوذ به بازارهای توسعه نیافته و دور دست را افزایش داده است. در مقابل این اقدامات، شرکتهای کوچک و متوسط باید راهی جهت حفظ موقعیت رقابتی خود در بازارهای مربوطه شان پیدا کنند. در چنین محیطهای دشواری، ظرفیت بنگاه برای حفظ و بهبود مستمر کسب و کار و فرایند تولید، یک عامل کلیدی جهت اطمینان از بهبود بلندمدت محسوب می شود(سینگ و همکاران، ۲۰۱۰).
طبق گفته دنیس و بورگالت^[۱۰۹] (۲۰۰۳) مدیران شرکتهای کوچک و متوسط تحت محدودیتهای منابع کمیاب، ساختار سازمانی تخت، فقدان تخصص های تکنیکی و چنین محدودیتهایی فعالیت می کنند. اغلب محدودیتهای این نوع شرکتها عبارت است از: عدم دسترسی به تکنولوژی های لازم، هزینه های بیش از حد پروژه های توسعه محصول و فقدان بودجه جهت پیاده سازی سیستمهایی مثلERP. یانگ در ۲۰۰۶ چالشهایی را که پیش روی شرکتهای کوچک و متوسط شناسایی کرد. ناتوانی در حفاظت مالکیت معنوی، کمبود استعداد مدیریت، سیستم توسعه نیافته تکنولوژی لازم، فقدان ثبات در مقررات محیطی، فقدان مهارتهای لازم کارکنان، سطح پائین تخصص مدیریت و فقدان دستیابی به بازارهای بین المللی از جمله این چالشها به حساب می رود(سینگ و همکاران، ۲۰۱۰).

پیشینه تجربی

روابط بین مدیریت دانش، یادگیری سازمانی، نوآوری و عملکرد سازمانی

شاید بتوان از ادبیات پژوهش چنین استنتاج نمود که یک اتفاق نظر عمومی در مورد تاثیر مثبت مدیریت دانش بر نوآوری، یادگیری و عملکرد سازمانی وجود دارد. لیائو و وو در سال ۲۰۱۰ در پژوهشی تحت عنوان ” دیدگاه سیستمی مدیریت دانش، یادگیری سازمانی و نوآوری” به بررسی روابط بین این متغیرها پرداخته اند. در این پژوهش جهت سنجش مدیریت دانش از ابعاد جذب دانش، تفسیر دانش و به کارگیری دانش، برای یادگیری سازمانی از ابعاد تعهد مدیریتی، دید سیستمی، فضای باز و آزمایشگری و انتقال و یکپارچه سازی دانش و برای نوآوری از ابعاد نوآوری محصول و فرایند استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل صنایع متمرکز بر دانش تایوان و نمونه آماری شامل شرکتهای لیست شده در مجله ثروت و بنگاههای مالی در سال ۲۰۰۷ می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیریت دانش بر نوآوری تاثیر مثبتی دارد و یادگیری سازمانی نقش تعدیل کننده بین مدیریت دانش و نوآوری ایفا می کند.
مورالز و همکاران^[۱۱۰] در سال۲۰۱۲ در پژوهشی به تاثیر رهبری تحولگرا بر عملکرد سازمانی از طریق یادگیری سازمانی و نوآوری پرداختند. جامعه آماری این پژوهش شامل شرکتهای خودرو سازی و شیمیایی اسپانیایی و نمونه آماری ۱۶۸ بنگاه از این دو بخش می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که رهبری تحولگرا از طریق یادگیری سازمانی و نوآوری بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبتی دارد. همچنین یادگیری سازمانی با نقش تعدیل کننده نوآوری تاثیر مثبت و غیر مستقیمی بر عملکرد سازمانی دارد.
ویجانده و همکارانش^[۱۱۱] در سال۲۰۱۲ به این موضوع که چگونه یادگیری سازمانی بر انعطاف پذیری بنگاه، استراتژی رقابتی و عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد، پرداختند. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۸۲۰ شرکت اسپانیایی و نمونه آماری ۱۸۱ شرکت تولیدی کوچک و متوسط اسپانیایی می باشد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان می دهد که افزایش یادگیری سازمانی باعث افزایش انعطاف پذیری بنگاه می گردد. همچنین سازمانهایی که از انعطاف پذیری استراتژیک بیشتری برخوردارند، بهتر می توانند استراتژی کاهش هزینه و تمایز را پیاده سازی کنند. در این پژوهش برای سنجش یادگیری سازمانی از مولفه های جذب اطلاعات، توزیع اطلاعات، تفسیر اطلاعات و حافظه سازمانی و برای سنجش عملکرد از سنجه های مرتبط با مشتری و رشد فروش، رشد سهم بازار و رشد سود استفاده شده است.
وانگ و وانگ^[۱۱۲] در سال ۲۰۱۲ به بررسی روابط بین تسهیم دانش، نوآوری و عملکرد بنگاه پرداخته اند. نمونه آماری این پژوهش شامل ۸۹ شرکت با تکنولوژی پیشرفته^[۱۱۳] در جمهوری جیانگسوی چین می باشد. برای متغیر تسهیم دانش ابعاد تسهیم دانش ضمنی و صریح، برای متغیر نوآوری دو بعد سرعت و کیفیت نوآوری، برای عملکرد بنگاه دو مولفه عملکرد مالی و عملیاتی معرفی شده اند. نرخ برگشت پرسشنامه در این پژوهش ۳۷٫۹% است. یافته های حاصل از مدل معادلات ساختاری نشانگر این است که سرعت نوآوری تاثیر مثبتی بر عملکرد مالی و عملیاتی دارد ولی تاثیر آن بر عملکرد عملیاتی نسبت به عملکرد مالی بیشتر است. در این پژوهش مشاهده شد که کیفیت نوآوری بر عملکرد عملیاتی تاثیر مستقیم و مثبتی ندارد ولی بر عملکرد مالی تاثیر مثبت و مستقیمی دارد. تسهیم دانش صریح بر سرعت نوآوری نسبت به کیفیت نوآوری تاثیر بیشتری دارد. تسهیم دانش ضمنی بر سرعت نوآوری هیچ تاثیری ندارد ولی بر کیفیت نوآوری تاثیر مثبتی دارد. تسهیم دانش صریح بر عملکرد مالی تاثیر مثبت و بر عملکرد عملیاتی تاثیری ندارد. سرعت و کیفیت نوآوری نقش میانجی بین تسهیم دانش و عملکرد بنگاه ایفا می کنند.
نیکولاس و سردان^[۱۱۴] در سال ۲۰۱۱ در پژوهشی به بررسی روابط میان مدیریت استراتژیک دانش، نوآوری و عملکرد بنگاه پرداخته اند. جامعه آماری این پژوهش شرکتهای اسپانیایی با حداقل ۱۰ نفر در بخشهای منسوجات، صنایع غذایی، کشاورزی، تجاری و خدماتی و نمونه آماری ۳۱۰ شرکت واقع در منطقه مورسیای اسپانیا می باشد. نتایج مدل معادلات ساختاری بیانگر این است که استراتژی های کدبندی و شخصی سازی دانش تاثیر مثبتی بر نوآوری و عملکرد سازمانی دارد. همچنین این دو نوع استراتژی مدیریت دانش تاثیر مثبت و غیر مستقیمی از طریق افزایش قابلیت‌های نوآوری بر عملکرد سازمانی دارد. در این پژوهش جهت سنجش نوآوری دو مولفه نوآوری محصول/خدمت و نوآوری فرایند، جهت سنجش عملکرد از سه بعد مالی، فرایند و داخلی بهره گرفته شده است.
یوآن هانگ و همکارانش^[۱۱۵] در سال۲۰۱۱ به بررسی تاثیر مدیریت کیفیت جامع بر یادگیری سازمانی و نوآوری پرداخته اند. نمونه آماری این پژوهش شامل ۱۱۳۹ شرکت با تکنولوژی پیشرفته در تایوان می باشد. ابعاد فرهنگ و استراتژی یادگیری جهت سنجش یادگیری سازمانی و ابعاد نوآوری محصول، فرایند و نوآوری سازمانی برای نوآوری معرفی شده اند. نتایج حاصل از روش همبستگی و مدل معادلات ساختاری نشان می دهد که یادگیری سازمانی بر عملکرد نوآوری تاثیر مثبت و مستقیمی دارد و یادگیری سازمانی یک نقش تعدیل کننده ای بین روابط مدیریت کیفیت جامع و نوآوری ایفا می کند.
هیساین کو^[۱۱۶] ۲۰۱۱ به بررسی رابطه میان مدیریت منابع انسانی و عملکرد سازمانی به واسطه یادگیری سازمانی، نوآوری و قابلیت های مدیریت دانش پرداخته است. نمونه آماری پژوهش ۶۵۹ نفر از کارکنان صنایع الکترونیکی تایوان می باشد. نتایج مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی نشان می دهد که مدیریت منابع انسانی با میاجی گری یادگیری سازمانی، نوآوری و قابلیت های مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و معناداری دارد.
خیمنز و همکارانش^[۱۱۷] ۲۰۰۸ در تحقیقی با عنوان ترویج نوآوری با نقش بازارگرایی و یادگیری سازمانی به بررسی بین بازارگرایی و یادگیری سازمانی با نوآوری و عملکرد پرداخته اند. جامعه آماری پژوهش ۱۶۰۰ شرکت اسپانیایی در جنوب این کشور که بیش از ۱۵ کارمند دارند را شامل می شود.در این پژوهش برای سنجش نوآوری سازمانی از ابعاد (نوآوری در محصول، نوآوری در فرایند، نوآوری مدیریتی) و برای سنجش عملکرد سازمانی از مولفه های(رضایت مشتری، سوددهی، سهم بازار و بهره وری) معرقی شده است. یافته های پژوهش بر اساس مدل معادلات ساختاری نشانگر این می باشد که بین بازارگرایی، یادگیری و نوآوری سازمانی ارتباط مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین نوآوری یک نقش میانجی بین رابطه بازارگرایی و یادگیری سازمانی با عملکرد ایفا می کند.
میچنا^[۱۱۸] ۲۰۰۹ به بررسی رابطه بین یادگیری سازمانی و عملکرد شرکتهای کوچک و متوسط کشور لهستان پرداخته است. در این پژوهش برای سنجش یادگیری سازمانی از۱۱ بعد استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده رابطه مثبت و معناداری بین یادگیری سازمانی و عملکرد شرکتهای کوچک و متوسط می باشد.از بین ابعاد یادگیری سازمانی، توانمندسازی کارکنان، همکاری، یادگیری گروهی و رهبری بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارد.
با توجه به مطالعات فوق و تئوریهای موجود فرضیات زیر تدوین می شوند:
فرضیه۱: مدیریت دانش بر یادگیری سازمانی تاثیر مثبتی دارد.
فرضیه ۲: یادگیری سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبتی دارد.
فرضیه ۳: مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبتی دارد.
فرضیه ۴: مدیریت دانش با میانجی گری یادگیری سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و غیر مستقیمی دارد.
فرضیه ۵: مدیریت دانش با میانجی گری یادگیری سازمانی بر نوآوری سازمانی تاثیر مثبت و غیر مستقیمی دارد.
فرضیه ۷: نوآوری تاثیر مثبت و مستقیمی بر عملکرد سازمانی دارد.
فرضیه۱۰: مدیریت دانش بر نوآوری تاثیر مثبت و مستقیمی دارد
فرضیه ۱۱: یادگیری سازمانی تاثیر مثبت و مستقیمی بر نوآوری دارد.

روابط بین هوش رقابتی، نوآوری و عملکرد سازمانی

توآن^[۱۱۹] ۲۰۱۳ در پژوهشی تاثیر مسئولیت اجتماعی شرکت و هوش هیجانی را بر هوش رقابتی سنجیده است. دراین پژوهش یادگیری سازمانی به عنوان متغیر تعدیل کننده بین هوش هیجانی، مسئولیت اجتماعی شرکت و هوش رقابتی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش ۱۱۲۹ شرکت شیمیایی که در لیست شرکتهای تجاری تایوان وجود دارند را شامل می شود.نمونه آماری شامل ۱۲۴ از این شرکتها می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که مسئولیت اجتماعی شرکت و هوش هیجانی تاثیر مثبتی بر یادگیری سازمانی دارند و همچنین یک تاثیر مثبتی یادگیری سازمانی بر هوش رقابتی دارد.
تحقیقی توسط موگو و همکاران^[۱۲۰] در سال ۲۰۱۲ تحت عنوان ” بررسی فعالیتهای هوش رقابتی و تاثیر آن بر سود بنگاه ها در صنعت بانکداری کنیا” صورت گرفته است. مدل هوش رقابتی مبتنی بر ۴جنبه ی هوش بازار ، هوش محصول ، هوش تکنولوژی ، هوش ائتلاف استراتژیک می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که هر ۴ نوع هوش رابطه مثبتی با سودآوری بنگاه دارد. از بین این ۴ نوع هوش، هوش تکنولوژی دارای بیشترین و هوش بازار کمترین تاثیر را بر سودآوری بنگاه داشت.
تحقیقی تحت عنوان هوش رقابتی و عملکرد شرکتها در بازار های نوظهور هند توسط آدیدام و همکاران^[۱۲۱] در سال۲۰۱۲ انجام گرفته است. در این تحقیق برای سنجش عملکرد شرکتها از شاخصROA استفاده شده است. همچنین برای اقدامات هوش رقابتی ۳ جنبه (محرکهای محیط خرد کلان در مورد هوش رقابتی ، بخش هوشمندی رقابتی در سازمان ، استفاده و انتشار فعالیتهای هوش رقابتی) تعریف شده است. نمونه آماری شامل ۵۰۰ شرکت لیست شده در اتاق بازرگانی و صنایع هند می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که شرکتهای هندی که سطح بالاتری از فعالیتهای هوش رقابتی را از خود نشان می دهند دارای عملکرد مالی بهتری هستند. همچنین نتایج بیانگر این است که سطح فعالیتهای هوشمندی رقابتی در شرکتهای هندی درسطح متوسطی می باشد.
نوکا و همکاران^[۱۲۲] در سال۲۰۰۹ در تحقیقی به بررسی رابطه بین هوشمندی رقابتی و اثربخشی بازاریابی در شرکتهای نیجریه پرداخته اند. نمونه آماری این تحقیق را ۱۰۸ شرکت بزرگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیجریه تشکیل میدهد. در این تحقیق برای سنجش هوش رقابتی مدل فهی^[۱۲۳] که مبتنی بر ۵ بعد (فرصتهای بازار ، آگاهی از تهدیدات رقبا ، آگاهی از مخاطرات رقبا ، آسیب پذیری کلیدی، فرضیات محوری) می باشد ، معرفی شده است. همچنین برای اثربخشی بازاریابی ۵ مولفه (رضایت مشتریان ،جهت گیری استراتژیک ، کارایی عملیاتی، فعالیتهای یکپارچه بازاریابی، اطلاعات بازاریابی ) معرفی شده اند. نتایج تحقیق نشان میدهد که بین هوشمندی رقابتی و اثربخشی بازاریابی رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد.
تانو و بایلتی^[۱۲۴] در سال ۲۰۰۷ در تحقیقی تحت عنوان اطلاعات هوش رقابتی و نوآوری در بنگاههای کوچک کانادا به بررسی رابطه بین هوش رقابتی و نوآوری پرداخته اند. ۴۲ نوع اطلاعات در ۴ دسته کلی (مشتریان - صنعت- رقبا- بنگاه) در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است. تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که یک رابطه واضحی بین اطلاعات هوش رقابتی و عملکرد نوآوری بنگاه های کوچک کانادا وجود دارد. نتایج نشان داد که استفاده از اطلاعات مشتریان دارای بیشتری تاثیر بر روی نو آوری بود.
تحقیقی تحت عنوان “بررسی رابطه بین هوش رقابتی و اثربخشی استراتژی های بازاریابی در بین بانکهای دولتی و خصوصی استان زنجان” در سال ۱۳۹۱توسط پیرایش و علی پور انجام گرفته است.در این تحقیق برای هوش رقابتی۵ متغیر(فرصتهای بازار،تهدیدات رقبا،مخاطرات رقبا، فرضیات محوری و آسیب پذیری کلیدی) و برای اثربخشی بازاریابی ۵ متغیر (رضایت مشتریان، اطلاعات بازاریابی، فعالیتهای یکپارچه بازاریابی، جهت گیری استراتژیک و کارایی عملیاتی) تعریف شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین هوش رقابتی و اثربخشی استراتژی بازاریابی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان توجه به هوش رقابتی بین بانکهای خصوصی و دولتی تفاوت معناداری وجود ندارد.
در تحقیق دیگری که توسط رضایی دولت آبادی و همکاران در سال ۱۳۹۰ انجام گرفته، میزان تاثیر هوشمندی رقابتی در ایجاد مزیت رقابتی مورد بررسی قرار گرفته شده است. در این پژوهش الگوی هوشمندی رقابتی شامل ۵ مولفه کلیدی (برنامه ریزی و تمرکز، جمع آوری، تجزیه وتحلیل، انتشار وارزیابی اطلاعات) درنظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه معناداری بین هوش رقابتی و مزیت رقابتی وجود دارد و هوش رقابتی یک عامل کلیدی در کسب مزیت رقابتی برای شرکتهای موجود در شهرک علمی تحقیقاتی شهر اصفهان می باشد.
مشبکی وهمکاران در سال ۱۳۹۰در تحقیقی، به سنجش و بهبود سطح هوش رقابتی در شرکتهای خودرو سازی با استفاده الگوی QFD^[125]پرداخته اند. با بهره گرفتن از شاخصهای ۳۵ گانه که با بهره گرفتن از پیشینه تحقیق و ماهیت خاص صنعت خودرو سازی طراحی شده اند به بررسی وضعیت هوش رقابتی پرداخته شده است. شاخصهایی که دارای اهمیت بالا و از نظر عملکردی ضعیف بوده اند را به عنوان شاخصهای بحرانی وارد خانه کیفیت کرده و با بهره گرفتن از نظرات خبرگان و متخصصان شاخص هایی برای بهبود آنها ارائه کرده است.
تحقیق دیگری تحت عنوان “ارزیابی تاثیر هوشمندی رقابتی با پشتوانه اطلاعاتی بر سازمانهای تجاری کوچک و متوسط در حال تغییر” توسط وظیفه دوست و قاسمی در سال ۱۳۸۸ انجام گرفته است. در این تحقیق برای هوش رقابتی ابعاد (شناسایی رقبای کنونی صنعت، ادغام با رقبای همان صنعت یا صنعت جدید، ارضای نیازها وخواسته های مشتریان کنونی، درک نیازها و خواسته های مشتریان جدید، برقراری ارتباط با شرکای تجاری و توسعه محصول(خدمت) تعریف شده است. نتایج نشان می دهد که هوش رقابتی و پشتیبانی سیستمهای اطلاعاتی با اثربخشی سازمان تجاری در حال تغییر رابطه مستقیم دارد. همچنین تعدیل اثربخش سیستمهای اطلاعاتی با اثربخشی سازمانهای تجاری در حال تغییر رابطه مستقیم دارد.
با توجه به مطالعات فوق فرضیات زیر تدوین می گردند:
فرضیه ۶: هوش رقابتی تاثیر مثبتی بر نوآوری دارد.
فرضیه ۸: هوش رقابتی تاثیر مثبتی بر عملکرد سازمانی دارد
فرضیه ۹: هوش رقابتی تاثیر مثبت و غیر مستقیمی با نقش تعدیل کننده نوآوری بر عملکرد سازمانی دارد.
جدول زیر نشان دهنده خلاصه نتایج پژوهشهای پیشین در مورد موضوع پژوهش می باشد.
جدول ۲-۵: خلاصه نتایج پژوهشهای پیشین

اشترن معتقد است بازی غریزه ای برای رشد و نمو استعدادها و یا تمرین مقدماتی برای اعمال آتی است. نظر وی ترکیبی از نظریه ی مک دوگال و گروس می باشد، به نظر وی کودکان با بر عهده گرفتن نقش فرضی در بازی، خود را برای آینده آماده می نمایند مثلا؛ دختر کوچکی که به عروسک بازی علاقه دارد به صورت ناخود آگاه و غیرعمدی خود را آماده می نماید تا در بزرگسالی نقش مادرانه را بر عهده بگیرد، به نظر اشترن این آماده سازی غیر ارادی است و نمی تواند به عنوان هدف تعلیم و تربیت مطرح شود. اشترن بازی را به دو گروه فردی و اجتماعی تقسیم می کند، تسلط بر بدن و اشیاﺀ مختلف محیط از نتایج بازی های فردی و تقلید، ایفای نقش های تکمیلی را از نتایج بازی های گروهی یا اجتماعی است(مهجور، ۱۳۸۷ ).

۲-۴-۴- نظریه ی پستالوژی:
به نظر پستالوژی درگیری ها، سرگرمی ها، کوشش ها و فعالیت هایی که در بازی صورت می گیرد به فرد کمک می کند تا مجموعه اعمالی را که برای زندگی آینده ی فرد لازم است یاد بگیرد و از این طریق ارتباط محکمی میان جسم و روح فرد ایجاد می شود(مهجور، ۱۳۸۷).
۲-۵- نظریه ی بازپیدایی^[۲۹]:
این نظریه رهیافتی در مقابل نظریات پیش تمرینی و آماده سازی برای زندگی است و به نام نظریهی تکرار تاریخ و یا باز پیدایی شناخته می شود. در این دیدگاه اعتقاد بر این است که توجیه بازی بر اساس فعالیت های زندگی آینده چندان صحیح به نظر نمی رسد، بلکه بازی در ارتباط با اعمال گذشتهی انسان قابل بررسی است. در این نظریه اعتقاد بر این است که انسان به طور طبیعی و از طریق وراثت، مهارت‌هایی دارد که در زمان حال چندان مناس زندگی او نیستند. لذا باید به نحوی این مهارت های غیر ضروری را از خود دور کند، بهترین راه برای دور کردن آنها، بازی می باشد، بر اساس این نظریه کودک برای رسیدن به مرحله ی رشد درست همان مراحلی را طی می کند که بشر بدوی در جهت تبدیل شدن به انسان متمدن طی نموده است(همان منبع).
استانلی هال^[۳۰] می گوید بازی تمرینی آن فعالیت های غریزی است که برای اجداد ما مهم بوده است به نظر وی ارزش بازی در آن است که موقعیتی برای تخلیه ی غرایز ابتدایی ما فراهم می آورد که در صورت تخلیه نشدن، در جامعه ی معاصر مشکلاتی فراهم می آورد مثل غریزه ی پرخاشگری که در بازی های نوع جنگی تخلیه می شود(مخبر، ۱۳۷۷).
۲-۶- نظریه ی بیان خود:
نظریه ای که بازی را به عنوان وسیله و فرصتی جهت بیان خود معرفی می کند. بر این مفهوم مبتنی است که همچنان که افراد بزرگتر با کلام و جملات، مفاهیم و منظور خود ا می رسانند کودکان با بهره گرفتن از بازی به آن اقدام می نمایند. خانم ویرجینیا آکسلین^[۳۱] در مقدمه کتاب بازی درمانی می گوید کودکان در وضعیت بازی صداقت، صراحت روشن و زنده ی خود را بیان می کنند خود درونی شان را کم کم و با احتیاط کامل بروز می دهند. همچنین می نویسد بازی طبیعی کودک برای بیان خود و فرصتی است که به کودک داده می شود تا احساسات و مسایل خود را از طریق آن بیان نماید درست مانند بعضی از انواع خاص درمان بزرگسالان که در آن فرد مشکلات خود را از طریق صحبت کردن بیان می کند(گاری لی، ۱۹۳۷؛ به نقل از آرین، ۱۳۸۷).
فروبل^[۳۲] از جمله اشخاصی بود که اهمیت بسیاری به بازی می داد به طوری که او را پیامبر بازی میگفتند، وی زمین را در اختیار کودکان می داد تا از آن برای ارضای حس کنجکاوی خود استفاده کنند. طرفداران فروبل بازی را به مثابه سادهترین راه بیان نیروی سازنده کودکان در نظر میگیرند(مظلوم،۱۳۷۷).
۲-۷- نظریه ی ﮊان پیاﮊه:
ﮊان پیاﮊه روان شناسی که همه او را به خاطر نظریات ارزشمندش در زمینه ی رشد شناختی می شناسند بازی را در ردیف عامل هایی که در رشد هوشی و شناختی تاثیر دارند قرار می دهد. نظر وی در مورد بازی نیز نظر نسبتا جامعی است و مورد قبول اکثر نظری پردازان قرار گرفته است. پیاﮊه در تعریف بازی چهار وﯾﮋگی را بر شمرده است که به عنوان معیار فعالیت بازی معرفی می شود. وی فعالیتی را بازی می داند که دارای هدف خارجی نبوده، کاملا اختیاری و لذت بخش باشد و در عین حال سازماندهی نداشته و از هر گونه پرخاشگری به دور باشد(مظلوم،۱۳۷۷).
۲-۸- انواع بازی به نظر ﮊان پیاﮊه:
برای درک بهتر مفهوم بازی، در نظر پیاﮊه به تقسیم بندی وی از بازی می پردازیم. وی بازی را به چهار دسته تقسیم بندی کرده است که عبارتند از: بازی های مهارتی^[۳۳] یا تمرینی، بازی های نمادین^[۳۴]، بازی های با قاعده^[۳۵] و بازی های سازنده^[۳۶] .
۲-۸-۱- بازی های مهارتی:
به نظر پیاﮊه بازی های مهارتی شکل ابتدایی بازی است و اکثرا در مرحله ی حسی– حرکتی دیده میشود جنبهی تفننی این بازی کمتر بوده و تکرار فعالیت های اکتسابی است(توفیق، ۱۳۷۹).
کودک از طریق بازی های مهارتی یا تمرینی به رشد اعمال و حرکات نایل می شود و از پرداختن به این گونه بازی ها لذت می برد مثلا کودکی که سوار بر تاب علاوه بر احساس شادی و لذت، حفظ کنترل خود در روی تاب را که یک مهارت است نیز یاد می گیرد(شفیع آبادی، ۱۳۷۰).
۲-۸-۲- بازی های نمادین:
بازی های نمادین آن دسته از بازی هایی هستند که هر کودکی خود آنرا درست کرده و به تنهایی بازی می کند، کودک در سنین ۳و۲ سالگی تا ۶و۵ سالگی از طریق اینگونه بازی ها با بهره گیری از تخیل، واقعیت اشیای در دسترس را تغییر می دهد و به گونه ای با آنها برخورد می کند که گویی واقعیت دارند. استفاده از این گونه بازی ها کودک را از محدودیت های محیطی رها می سازد و به آرزوهایش جامه ی عمل می پوشاند.مثلا تکه چوبی را در لای پاهایش گرفته و مانند اسبی می تازد. کودک در بازیهای نمادین خود را با واقعیت برون وفق نمی دهد،بلکه واقعیت ها را تغییر می دهد و آنها را همسان نیازهای خود می کند(مهجور،۱۳۸۷).
پیاﮊه معتقد است که بازی های نمادین نقطه‌ی اوج بازی های کودکانه است. با توجه به اینکه قدرت سازگاری کودک با محیط خارج به مانند بزرگسالان نیست و محدودیت های محیطی را نمی توانند درک کنند لذا بخشی از محیط را بر اساس نیاز خود تغییر داده و بازی می کنند، گویا اینکه چون نمی تواند در دنیای بیرون بر اسب سوار شود(چون اسب موجود نیست) از تکه چوبی برای ارضای این نیاز خود استفاده می کند(توفیق،۱۳۷۹؛ شفیع آبادی،۱۳۷۰؛ مهجور، ۱۳۸۷).
از دیدگاه پیاﮊه برای آنکه کودک به تعادل عاطفی و ذهنی دست یابد ضرورت دارد عرصه ای از فعالیت وجود داشته باشد که چندان در قید محدودیت عوامل خارجی نباشد و فرصت لازم برای جذب یا دوران سازی را فراهم می سازد. به عنوان مثال کودکان می توانند از طریق بازی نمادین حوادث و تجارب مهم را بازسازی کنند. و بدین ترتیب آنها را درک و شناسایی نمایند. لذت بازی از آنجا ناشی میشود که تجارب بازسازی شده از این راه را می توان مطابق با خواست ها و هوس های بازیگر تغییر داد(مخبر،۱۳۷۷).
مارگارت لان فلد^[۳۷] می گوید کودک در بازی نمادین با ارتباطی که با خود برقرار می کند خود را فراموش شده^[۳۸] را آشکار می کند(بوالحسنی، ۱۳۷۹).
۲-۸-۳- بازی های با قاعده^[۳۹]:
بازی های با قاعده بازی هایی هستند اجتماعی و دارای قواعد و مقررات خاصی که توسط گروه تحمیل می شود، کودک از طریق این بازی ها مشارکت، همکاری، رعایت حقوق دیگران و قوانین اجتماعی را یاد می گیرد و اکثرا در سنین ۴ تا ۷ سالگی در بین کودکان رایج بوده و با رشد اجتماعی کودک بر اهمیت آن افزوده می شود. در بازی های گروهی که دارای قواعد و مقررات است بازیگر باید نقش دیگر بازیکنان را بداند همانطور که نقش خود را می داند. و همچنین باید توانایی گرفتن نقش دیگران را در خود رشد و توسعه دهد تا بتواند از این طریق پیش بینی نماید که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد تا رفتار خود را با آن سازگار نماید(صرافان،۱۳۷۸).
۲-۸-۴- بازی های سازنده^[۴۰]:
بازی های سازنده بر پایه ی بازی های نمادین ساخته می شود و از جمله بازی هایی است که جنبهی تفننی آن کمتر بوده و متوجه ساخت یک وسیله می باشد و به سازندگی واقعی منجر می شود. انجام کارهای مکانیکی، حل مسائل و آفرینش هوشمندانه جزءاین بازی هاست که حد اصل این بازی های کودکانه و سازگاری های واقعی است(توفیق،۱۳۷۹).
۲-۹- نظریهی شارلوت بوهلر^[۴۱]:
شارلوت بوهلر طبقه بندی دیگری را از انواع بازی ها ارائه نموده و آن را به پنج دسته تقسیم بندی نموده است(احمدوند، ۱۳۸۱؛ منصور، ۱۳۷۸).
۲-۹-۱- بازی های کنشی:
بوهلر بازی های مرحله ی حسی- حرکتی را بازی های کنشی می نامد. در این بازی ها که دو سال اول زندگی را شامل می شود کودک با بهره گرفتن از جسم و بدن خود حرکات تکراری و تصادفی انجام می دهد و از این کار لذت می برد. نحوه ی واکنش مادر و اطرافیان در پاسخ به این گونه اعمال نژاد بسیار مهم و اساسی است بویژه صداهایی که از خود در می آورد باید با عکسل العمل همراه بوده و جوابی داشته باشد. کودک گاهی با این گونه بازی ها والدین خود را ملعبه ساخته، آنها را به بازی دعوت میکند. نگاه کردن به دست ها، گذاردن اشیاء در دهان، به هم زدن اسباب بازی ها، واکنش به صدای موسیقی، هل دادن اشیاء روی زمین و ورق زدن صفحات کتاب از جمله ی اینگونه بازی هاست.
۲-۹-۲- بازی های وانمود سازی^[۴۲] یا خیالی:
در این گونه بازی ها همانطور که از نام آن پیداست کودک با بهره گرفتن از تجربیات خود رویداد جدیدی را که در سابق برخورد چندانی باآن نداشته است تجسم می کند و با آن بازی می نماید.
۲-۹-۳- بازی های انفعالی:
بازی های انفعالی نوعی از بازی است که در آن کودک با اینکه بازی می کند ولی نقش و خلاقیت بیشتری در بازی ندارد. در این گونه بازی ها کودک با نگاه کردن به تصاویر یا شنیدن داستان و استفاده از قصه گویی بزرگترها مشغول می شود. استفاده از قصه در متون مذهبی، تاریخی و ادبی اکثر ملل وجود دارد، در صدر اسلام از قصه گویی استفاده ی بیشتری شده است. در ایالات متحده آمریکا چهار روش قصه گویی وجود داشته است که عبارتند از: آموزشی، مذهبی، کتابخانهای و تفریحی، قصه گویی نوع اخیر عمدتا با هدف سرگرم کردن کودکان صورت می گرفت، این روش قصه گویی به مرور توسط عدهای به صورت رسمی و با عنوان کار، با بهره گرفتن از زمین های بازی صورت گرفت. موسسه ی زمین های بازی در سال ۱۹۰۶ تأسیس شد. اعضای این موسسات در پارک های شهر یا مراکز تفریحی که توسط شهرداری نگهداری و اداره می شد به کار قصه گویی می پرداختند. هدف نهایی آن ها این بود که ضمن سرگرم کردن کودکان، با فرهنگ عامه، ادبیات و تاریخ سرزمین خود را به کودکان آموزش بدهند(اقلیدی،۱۳۸۷).
بازی های انفعالی را می توان به اشکال دیگری هم به کار گرفت مثلا می توان به کودکان گفت که داستان هایی را برای سایر کودکان نقل کنند و یا اینکه در هنگام گفتن داستان توسط قصه گو، در نقش بازیگر صحنه ای عمل نماید به عبارت دیگر عمل بازیگر اصلی داستان را اجرا نمایند، این کار باعث میشود که کدکان ضمن اینکه از حالت انفعالی صرف بیرون آیند با اجرای حرکات و اعمالی که در متن داستان گفته می شود احساس، عاطفه و هیجان آن را عملا تجربه نمایند(اقلیدی،۱۳۸۷).
۲-۹-۴- بازی های ساختمانی:
منظور بوهلر از بازی های ساختمانی یا سازنده همان بازی هایی است که به سازندگی واقعی منجر می شود مثلا کودک در حین بازی چیزی درست می کند و یا وسیله ای را می سازد و یا اینکه عمل بازی کودک ساخت وسیله یا ابزاری می شود(فصیح،۱۳۸۳).
۲-۹-۵- بازی های جمعی:
در بازی های جمعی کودک با سایر دوستان خود بازی می کند. در این نوع بازی که با بازی با قاعدهی پیاﮊه همخوان است کودک با قوانین و قواعد بازی آشنا می شود و با دیگران به روابط متقابل می پردازد و از این طریق دامنه دوستی های خود را گسترش داده، نوعی از زندگی اجتماعی را یاد میگیرد این گونه بازی ها معطوف به رشد اجتماعی فرداست ولی رشد روانی و جسمی را هم در بر می گیرد(فصیح، ۱۳۸۳).
۲-۱۰- دیدگاه مکتب اسلام درباره‌ی بازی:
در مکتب آسمانی اسلام نیز به بازی به عنوان عامل رشد و پیشرفت انسان توجه شده است. بازی در قرآن چندین بار آمده است و مفسرین قرآنی در تعبیر و تفسیر نظرات مختلفی آورده اند از جمله راغب اصفهانی می گوید در صورتی که می گوییم فلانی بازی کرد که از فعل خود مقصود صحیحی در نظر نداشته باشد. این تعریف چندان مقبول نیفتاده است. علامه طباطبایی می فرماید بازی کار یا کارهایی است که هدف خیالی دارد و از نظم و نسقی خیالی برخوردار است مانند بازی های کودکان و زندگی این دنیا به این جهت بازی است(آیات ۳۲ انعام، ۶۴ عنکبوت و ۳۶ محمد«ص» که همچون بازی کودکان سریع البطلان است زیرا کودکان با شور و ولع ساعتی برای بازی اجتماع می کنند و به سرعت متفرق میشوند. در نهج البلاغه نیز جدی نبودن به عنوان معیار بازی آمده است(بهشتی، ۱۳۶۶).
پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) می فرماید: کودک در هفت سال اول آقاست و هفت سال دوم فرمانبر و هفت سال سوم وزیر و مشاور پدر و ماد به حساب می آید(وسائل الشیعه،ج ۱۵،ص ۱۲۴). یکی از موارد قابل توجه و مربوط به موضوع این است که در هفت سال اول زندگی نیازهای کودک را در نظر داشته باشیم و یکی از نیازهای اساسی کودک بازی کردن است که در رشد جسمی، عاطفی، اجتماعی و … کودکان تاثیر زیادی دارد(بهشتی، ۱۳۶۶).
روایت دیگری از امام صادق(ع) ،مده است که فرزند خود را تا هفت سالگی رها کن تا بازی کند و هفت سال دوم به تادیب او بپرداز و در هفت سال بعد هم تحت مراقبتش بدار. با توجه به این روایت نیز به اهمیت آزادی در بازی کودک می توان پی برد. به طور کلی اسلام نیز، مانند سایر نظریاتی که قبلا مطرح گردید به بازی به عنوان وسیله می نگرد نه هدف و آن را وسیله ی ارضای خواسته های کودک و فعلیت یافتن تمایلات کودک معرفی می کند. اضافه می شود که لغت بازی (لعب) در۱۵، آیهی قرآن و اغلب با لغات خوض به معنی فرو رفتن و لهو به معنی بیهودگی آمده است. درهمه ی این آیات بازی به عنوان پدیده ای که به از خود بیگانگی آدمی و غرق شدن در امور مادی می انجامد،معرفی شده است در آیهی ۳۲ از سورهی انعام آمده است: سوما الحیاه الدنیا الا لعب و لهو وللدار الاخره خیر. زندگی دنیا جز بازی و سرگرمی نیست و خانه ی آخرت بهتر است(بهشتی ۱۳۶۶، احدی و بنی جمالی ۱۳۸۲،منطقی،۱۳۷۷).
۲-۱۱- رشد و تکامل حرکات از دیدگاه علم تکامل بدن انسان:
تحقیقات و مظالعات انجام شده در این زمینه به طور کلی نشان می دهد علاوه بر این که یادگیریهای حرکتی خود یک امر تخصصی است، همواره یک رابطه مستقیم میان توسعهی حرکات و رشد ساختمانی نیز وجود دارد.البته با وجود روابط فوق، برای یادگیری حرکات مختلف تمرین نقش اصلی را بازی می کند. کودک عوامل ارثی گوناگونی را که تعیین کننده شکل ظاهری و نیروهای بالقوه اوست، برای تمام دوران زندگی از والدین خود به ارث می برد. محیط از لحظه ی تشکیل جنین شروع به اثر گذاردن کرده و همراه عوامل وراثتی موجب ساختن فرد می شود(دادستان، ۱۳۸۶).
اصولاً توانایی ها و ویزگی هایی بیشتر تحت تأثیر محیط قرار می گیرند که با گذشت زمان زیاد تغییر می کنند یا به بیان دیگر یادگیری در آن نقش بسیار مهمی دارد. از جمله این ویزگی ها می توان اعتقادات، ارزش ها و طرز تفکر را نام برد که پایه های ارثی در آنها یا بسیار کم است یا اصلاً وجود ندارد. در این رابطه شین فلد^[۴۳](۲۰۰۴). معتقد است ویزگی هایی نظیر هوش، گیرنده های حسی، زمان عکس العمل و هماهنگی عصبی-عضلانی زمینه های وراثتی بیشتری دارند.
به طور کلی بلوغ جسمانی مرحله ی رشدی بسیار پیچیده ایست که تکامل فرد را تا رسیدن به یک انسان بالغ در بر می گیرد(دادستان، ۱۳۸۶).
رشد به طور کلی عبارت است از یک نسخه تغییرات و دگرگونی های پی در پی و متوالی در جهت رسیدن به کمال و رشد(احدی،۱۳۸۷).
رشد جسمانی عبارت است از یک سلسله تغییرات هندسی در سلول که در نتیجه ی آن هر سلول از نظر حجم، اندازه، مایه ی سلولی و تعداد افزایش می یابد(کارلسون^[۴۴]،۲۰۰۶).
به طور کلی تغییراتی که در انسان صورت می گیرد و معلول یادگیری نیستند، نتیجه ی رشد و تکامل جسمانی می باشند.
در کسب مهارت های ساده این امکان هست که رشد و تکامل سهم عمده ای داشته باشند، لیکن برای اجرای مهارت های پیچیده و دشوار معمولا یادگیری نقش عمده ای دارد.
اصولا رشد و تکامل جسمانی انسان سمت و هدف معینی دارد و آن حرکت به سوی بلوغ ساختمانی با کسب ظرفیت و توانایی کامل است. به این ترتیب در خلال بیست سال اول زندگی انسان بطور مستمر در حال تلاش برای رسیدن به طبیعت و ویزگی های بزرگسالی است(سید محمدی، ۱۳۸۶).
۲-۱۲- مباحث نظری مهارت های ذهنی:
۲-۱۲-۱- مفهوم شناسی مهارت های ذهنی:
ویگوتسکی معتقد است که بازی، منبعی هدایت کننده برای رشد ذهنی کودکان پیش دبستانی است(کمپبل، ۲۰۰۸).

بنابراین علم و آگاهی مدیران از نظارت و کنترل ، نحوه تصمیم گیری آنان را در این زمینه دگرگون خواهد ساخت و اگر ایجاد یک سیستم نظارت و کنترل صحیح و منطقی همراه با الگوی تصمیم گیری صحیح عقلانی مطلوب ما باشد لاجرم ، باید علم و دانش مدیران را از نظارت و کنترل بیفزاییم .

یافته های مربوط به فرضیه پنجم
۶-۲-۵- فرضیه جزیی پنجم که در خصوص رهبری طرح گردیده با انجام آزمون آماری مناسب تجزیه وتحلیل ونتیجه حاصله همبستگی وهمخوانی بین دو متغیر تحقیق را تایید نموده است . در دنیای امروزی رهبری نقش اساسی وتعیین کننده ای در بقا وتعالی جوامع وسازمانها دارد بطوریکه موفقیتهای سازماندهی بزرگ را مرهون هدایت ورهبری شایسته مدیران می داند هرسی بلانچارد نیز رهبری پویا وموثر را مشخصه مهم سازمانهای موفق می دانند.مدیرانی که از فراگرد رهبری اطلاع وآکاهی داشته باشند چگونگی نفوذ در زیر دستان را بدانند وآنها را به تلاش گروهی به منظور تحقق اهداف سازمان وادار می سازد واز تئوریهای انگیزش وچگونگی برانگیختن نیروی کار وپیاده کردن طرحهای مختلف انگیزش با توجه به شناختی که از نیازهای کارکنان دارند در سازمان بهره می برند.
همچنین این مدیران با کسب شناخت وآگاهی کامل از تئوریها و سبکهای رهبری با توجه به اقتضای زمان وشرایط ، سبک رهبری مناسب را در سازمان بکار می گیرند . چون بواسطه علم و آگاهی از فرایند هدایت ورهبری مطرح است همواره مد نظر قرار داده وبه مثابه دستورالعمل هائی از آنها استفاده می کنند که نتیجه آن بهبود تصمیم گیری در زمینه رهبری است بنابراین نتیجه می گیریم که افزایش اطلاعات و معلومات مدیران در خصوص هدایت ورهبری با تصمیم گیری آنان در این زمینه رابطه دارد . پس هدایت ورهبری موثر زمانی واقع می شود که مدیرانی در راس سازمان باشند که از فرایند رهبری و تصمیم گیری علم و آگاهی کامل داشته باشند
۴-۵- پیشنهادات
۱-۴-۵- با توجه به وجود ارتباط بین آگاهی مدیران با نحوه تصمیم گیری آنان از دید کارکنان در مدارس شهرستان سیرجان توصیه می شود مدیرانی در سازمان ، بکار گماشته شوند ، که از آگاهی خوبی در زمینه وظایف مدیریت برخوردار باشند تا نحوه تصمیم گیری آنها در سازمان مطلوب باشد .
۲-۴-۵- توصیه می شود به منظور افزایش آگاهی های مدیران و نظر به اینکه افزایش در میزان آگاهی مدیران ، نحوه تصمیم گیری آنان بهبود می بخشد لذا آموزش مدیران فعلی تصمیم گیری موثر و مطلوب آنان را باعث خواهد شد چون تصمیم گیری موثر ومطلوب نتیجه منطقی آگاهی بالای مدیران از فراگردهای مدیریت است .
۳-۴-۵- پیشنهاد می شود که علاوه بر آموزش نظری به مدیران راه های عملی آنها نیزدر سازمان تدریس شود تا مدیران بتوانند اندوخته های خود را در زمینه های مذکور عملا در سازمان پیاده کنند .
۴-۴-۵- آموزش های ضمن خدمت به مدیران فراموش نشود.
۵-۴-۵- انتخاب مدیران بر حسب تحصیلات علمی.
۶-۴-۵-داشتن برنامه مدون از طرف مدیران که حاکی از اطلاعات علمی می باشد.
۷-۴-۵-استفاده از مدیرانی که در سازمان توانایی گرفتن تصمیمات عقلایی در شرایط گوناگون را داشته باشند که حاکی از توان مدیریتی آنها می باشد.
۸-۴-۵-توصیه می شود این پژوهش در سازمانهای صنعتی ودولتی نیز انجام تا شاید تعمیم یافته های آن بتواند در رشد وتعالی سازمانها وشرکتهای تولیدی وتجاری موثر وارتقاء سطح بهره وری کمک نمایند.
خلاصه
در این فصل ابتدا نتایج تحقیق ذکر گردید وسپس بحث وبررسی ونقد یافته های تحقیق انجام وضمن بحث وبررسی توضیح داده شد که آگاهی و اطلاعات مدیران چگونه می تواند در نحوه تصمیم گیری آنها در مدارس نقش ایفا نماید . ومدیری موفق است تصمیمات عقلائی بگیرد که از وظایف مدیریت آگاهی داشته باشد .همچنین بر اساس یافته های تحقیق پیشنهاداتی نیز ارائه شد .
منابع وماخذ:
۱- احمدی ،مسعود؛۱۳۸۸، مبانی سازمان ومدیریت (مدیریت عمومی )انتشارات پژوهشهای فرهنگی ،چاپ یازدهم،
۲- احمدی ، مصطفی، ۱۳۸۶، تصمیم گیری ،رویکردهاوتکنیکها، دوماه نامه توسعه انسانی پلیس ، سال چهارم ، شماره ۱۱ ، ص۲۱
۳- استیفن پی رابینز؛ترجمه پاسائیان علی واعرابی سید محمد ،۱۳۸۸ ،مبانی رفتار سازمانی،انتشارات رسام،چاپبیست وپنجم،
۴- استیفن پی رابینز؛ترجمه الوانی سیدمهدی ودانایی فرد حسن،۱۳۸۸،تئوری سازمان ساختار وطرح سازمانی،انتشارات صفار،چاپ ششم
۵- افشانی ، سید علی رضا ،۱۳۸۸، مرجع کاربردی SPSS 17 ،انتشارات بیشه ، چاپ دوم
۶- اقتداری ، علی محمد؛۱۳۶۹،سازمان ومدیریت،انتشارات مولوی،چاپ بیست ودوم
۷- الوانی ،سید مهدی ودانایی فرد حسن ؛گفتارهایی در فلسفه تئوریهای سازمان دولتی،انتشارات صفار،چاپ ششم،
۸- الوانی،سیدمهدی؛۱۳۷۶،مدیریت عمومی،انتشارات نشرنی تهران،چاپ دهم،
۹- الوانی،سیدمهدی؛۱۳۸۹،مدیریت عمومی ،انتشارات نشرنی تهران،چاپ چهل ویک
۱۰- اله قلی زاده آذری ،مهرداد ، ۱۳۸۹ ، تاثیر فناوری اطلاعات بر وظایف وفعالیتهای مدیران منابع انسانی ،نشریه منابع انسانی ،شماره هفتم ،ص۱
۱۱- ایرانزاده ،سلیمان ؛۱۳۸۱،مدیریت تطبیقی در چهارچوب پارادایم های جدید،انتشاراتمرکزمدیریت دولتی،چاپ اول،ص۱۰۱
۱۲- بهرنگی ،محمدرضا؛۱۳۷۴،مدیریت آموزشی وآموزشگاهی،انتشارات کمال تربیت تهران،چاپ دوم ، ص۶۸
۱۳- پال هرسی کنت بلانچارد؛ترجمه علاقه بند علی ،۱۳۸۹،مدیریت رفتار سازمانی(کاربردمنابع انسانی،انتشارات امیرکبیر،چاپ سی ودوم
۱۴- پایمرد ،بهناز؛۱۳۸۴،اصول ومبانی برنامه ریزی ،ماهنامه توسعه انسانی پلیس،سال سوم، شماره هفتم، ص۳
۱۵- پیری ، رمضان ؛ تصمیم گیری و مراحل آن در مدیریت ، فصلنامه مدیریت در آموزش وپرورش ،۱۳۷۳،سال سوم ، شماره ۲ ، صفحه ۳۷
۱۶- تورانی ،حیدر ؛ ۱۳۸۵ ،نیروی انسانی استراتژیست ومدار توسعه نیافتگی ،فصلنامه مدیریت مدرسه ، دوره پنجم ، شماره ۴۳ ، صفحه ۸
-۱۷ تورانی ،حیدر؛۱۳۸۷،اصول ومبانی مدیریت وسرپرستی،انتشارات آتیه،چاپ اول
۱۸- تورانی، حیدر ؛۱۳۸۹،مبانی واصول مدیریت مدرسه،فصلنامه مدیریت مدرسه،دوره نهم،شماره هفتادو سه، ص۲۰
۱۹- جاسبی ، عبدالله ؛ ۱۳۷۹ ، اصول ومبانی مدیریت ، انتشارات مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ،چاپ دهم،
۲۰- جاسبی ، عبدالله ؛۱۳۷۶،اصول ومبانی مدیریت،انتشارات مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی،تهران
۲۱- رئوف ؛ علی ؛ فرایند تصمیم گیری ، رشد مدیریت مدرسه ، ۱۳۸۳ ، دوره ششم، شماره ۴، صفحه۲۳
۲۲- رحمانی ،باقرونصرت آبادی،باقر؛۱۳۷۹،مدیرموفق،انتشارات لوح محفوظ،چاپ اول
۲۳- رضائیان،علی؛۱۳۸۶،مبانی سازمان ومدیریت،انتشارات سمت ،چاپ دهم
۲۴- رضائیان ،علی؛ ۱۳۷۹،اصول مدیریت،انتشارات سمت،چاپ یازدهم
۲۵- رضایی نژاد ، عبدالرضا ؛ ۱۳۷۵ ، دست نامه مدیران ،موسسه خدمات فرهنگی رسا تهران،شماره چهارده، ص۵۶
۲۶- سرافرازی ،مهرزادوهمکاران ؛ ۱۳۸۹ ، تاثیر خلاقیت بر بهبود تصمیم گیری مدیران ((مطالعه موردی))،ابتکار وخلاقیت در علوم،سال اول ، شماره یک،ص۸۶
۲۷- سید جوادین ،سید رضا؛۱۳۸۷،مبانی مدیریت منابع انسانی،انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،چاپ چهارم
۲۸- سید جوادین ، سید رضا ، مروری جامع بر نظریه های مدیریت وسازمان ، ۱۳۸۸، جلد اول ، انتشارات نگاه دانش ، چاپ دوم
۲۹- شیخ نظامی ، زهرا ؛ تخصص وتجربه در مدیریت ،فصلنامه مدیریت در آموزش وپرورش ، ۱۳۸۱ ، دوره هشتم ، شماره ۳۲ ، صفحه ۶۴
۳۰- شیرازی،علی؛۱۳۷۳ ،مدیریت آموزشی ،اتنشارات جهاددانشگاهی مشهد، چاپ دهم
۳۱- صافی ، احمد ؛جایگاه پژوهش در تصمیم گیری مدیران عالی میانی واجرایی آموزش وپرورش ، مدیریت در آموزش وپرورش ،۱۳۷۱ ؛ سال اول ، شماره ۲ ، صفحه ۱۵
۳۲ - صافی ، احمد ؛ ۱۳۷۵ ، مدیریت آموزشی،چاپ دوم ، مشهد ، جهاد دانشگاهی
۳۳- صافی ،احمد؛ ۱۳۸۳ ، سازمان واداره امور مدارس ،چاپ سوم ، تهران ، رشد
۳۴- طولابی، زینب ؛ مشارکت و تصمیم گیری ، فصلنامه مدیریت در آموزش وپرورش ، ۱۳۸۱ ، دوره هشتم ،بهار وتابستان ، شماره ۲۹-۳۰ ، صفحه ۵۷

دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کامپیوتر(نرم افزار)

ادغام پویای ماشین­های مجازی در مراکز داده

به کوشش

علی اصغر رحمانیان کوشککی

استاد راهنما

دکتر غلامحسین دستغیبی فرد

شهریور ۱۳۹۳

به نام خدا

ادغام پویای ماشین­های مجازی در مراکز داده

به وسیله­:

علی اصغر رحمانیان کوشککی

پایان نامه

ارائه شده به تحصیلات تکمیلی دانشگاه به عنوان بخشی

از فعالیت­های تحصیلی لازم برای اخذ درجه کارشناسی ارشد

در رشته:

مهندسی کامپیوتر- نرم افزار

از دانشگاه شیراز

شیراز

جمهوری اسلامی ایران

ارزیابی شده توسط کمیته پایان نامه با درجه: عالی

دکتر غلامحسین دستغیبی فرد، دانشیار بخش مهندسی و علوم کامپیوتر(راهنما)…………………………………….

دکتر فرشاد خونجوش، استادیار بخش مهندسی و علوم کامپیوتر(مشاور)…………………………………………………..

دکتر مصطفی فخراحمد، استادیار بخش مهندسی و علوم کامپیوتر(داور)…………………………………………………..

شهریور ۹۳

اظهار نامه

اینجانب علی­اصغر رحمانیان کوشککی(۹۱۳۰۲۰۰) دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم­افزار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر اظهار می­کنم که این پایان نامه حاصل پژوهش خودم بوده و در جاهایی که از منابع علمی دیگر استفاده شده است، نشانی دقیق و مشخصات کامل آن ذکر شده است. همچنین اینجانب اظهار می­کنم که تحقیق و موضوع پایان نامه­ام تکراری نبوده و تعهد می­نمایم که بدون مجوز دانشگاه دستاورد­های حاصل شده را منتشر ننموده و یا در اختیار غیره قرار ندهم. کلیه حقوق این اثر مطابق با آیین نامه مالکیت فکری و معنوی متعلق به دانشگاه شیراز است.

تقدیم به مادرم:

مادرم،

آنکه آفتاب مهرش در آستانه قلبم، همچنان پابرجاست و هرگز غروب نخواهد ­کند.

سپاسگزاری

اینجانب بر خود واجب می­دانم که از حمایت­های بی دریغ استاد راهنمای ارجمندم، جناب دکتر غلامحسین دستغیبی­فرد و همچنین استاد مشاور جناب دکتر فرشاد خونجوش که در طول انجام پروژه همواره مشوق و حامی من بوده ­اند؛ و از جناب آقای عباس حرّی نیز که در طول پروژه همراه من بوده و راهنمایی­ها و همکاری­های ایشان بسیار بهره برده­ام کمال تشکر و قدردانی را به جا آورم. همچنین از اعضای خانواده­ام که همیشه مشوّق من بوده ­اند نیز بسیار سپاسگزارم.

چکیده

امروزه برای پیاده سازی رایانش ابری از مراکز داده ای بزرگ استفاده می­ کنند. مراکز داده­ای بزرگ از صدها میزبان محاسباتی و ده­ها سوئیچ و سایر تجهیزات شبکه تشکیل شده است که روزانه انرژی زیادی مصرف می­ کنند بطوریکه پیش بینی می­ شود که مصرف انرژی مراکز داده در سال ۲۰۲۰ به ۱۳۹٫۸ تراوات در ساعت خواهد رسید. روش های مختلفی چون مدیریت ایستا و پویای ماشین­های مجازی و سیستم تنظیم خودکار فرکانس پردازنده برای کاهش انرژی ارائه شده است. در این پایان نامه برای کاهش انرژی مراکز داده دو الگوریتم مدیریت پویای ماشین­های مجازی و مدیریت سلسله مراتبی مراکز داده پیشنهاد شده است که نسبت به روش های قبلی، انرژی مصرفی میزبانان و سوئیچ­ها و میزان تخطی ازSLA را کاهش داده است.

کلمات کلیدی: رایانش ابری، مرکز داده، ادغام پویای ماشین­ مجازی

فهرست مطالب

فصل اول پیشگفتار ۲

۱-۱- مقدمه ۳

۱-۲- ادغام پویای ماشین های مجازی در راستای مصرف کارآمد انرژی ۴

۱-۳- اهداف رساله ۷

۱-۴- ساختار پایان نامه ۷

فصل دوم مبانی نظری تحقیق و کارهای پیشین ۸

۲-۱- مقدمه ۹

۲-۲- راهکارهای ارائه شده در مدیریتِ کارآمد توان و انرژی ۹

۲-۳- زمان بندی ماشین های مجازی با آگاهی از توان الکتریکی و گرما ۱۲

۲-۴- روش های اکتشافیِ آگاه از انرژی در تخصیص منابع ۱۳

۲-۵- پشتیبانی نیازمندیهای امنیتی برای مدیریت منابع در محیط رایانش ابری ۱۸

۲-۶- زمانبند شبکه آگاه و انرژی کارای مراکز داده ۱۹

۲-۷- زمانبند قفسه آگاه در مراکز داده ۱۹

فصل سوم الگوریتم های پیشنهادی ۲۱

۳-۱- پیش گفتار ۲۲

۳-۲- ترکیب پویای ماشینهای مجازی به منظورکاهش مصرف انرژی با در نظر گرفتن توافقات سطح سرویس ۲۲

۳-۲-۱- ارتباط بین بهره وری پردازنده و حافظه اصلی ۲۴

۳-۲-۲- شناسایی میزبانان فروبار ۲۵

۳-۲-۳- جایگذاری ماشینهای مجازی ۲۶

۳-۲-۴- انتخاب ماشینهای مجازی ۲۹

۳-۲-۵- تشخیص میزبانان فرابار ۳۰

۳-۳- الگوریتم پیشنهادی مدیریت سلسله مراتبی مراکز داده با در نظر گرفتن معماری مراکز داده و تجهیزات شبکه ۳۰

۳-۳-۱- تشریح مسئله ۳۱

۳-۳-۲- توسعه شبیه ساز CloudSim 35

۳-۳-۳- الگوریتمهای ارائه شده برای معماری موجود ۳۵

فصل چهارم پیاده سازی و ارزیابی الگوریتمهایپیشنهادی ۴۱

۴-۱- مقدمه ۴۲

۴-۲- شبیه ساز CloudSim 42

۴-۳- بستر آزمایشی ۴۲

۴-۳-۱- بارکاری ۴۳

۴-۴- نتایج ترکیب پویای ماشینهای مجازی به منظورکاهش مصرف انرژی با در نظر گرفتن توافقات سطح سرویس ۴۳

۴-۵- کارهای آینده ۵۰

مراجع و منابع ۵۱

فهرست شکل ها

شکل۱-۱ میزان مصرف انرژی مراکز داده جهان از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ ۳

شکل ۱-۲ نگاه سیستم از بالا به پایین ۶

شکل ۲-۱ طبقه بندی سطح بالای مدیریت توان و انرژی الکتریکی ۹

شکل ۳-۱ نمودار جریان روش ارائه شده ۲۳

شکل ۳-۲ میزان وابستگی بهره وری پردازنده و حافظه اصلی ماشینهای مجازی ۲۵

شکل ۳-۳ یک مرکز داده ای سه لایه ۳۲

شکل ۳-۴ انرژی مصرفی درون یک مرکز داده ۳۴

شکل ۳-۵ هزینه ماهیانه یک مرکز داده ۳۴

شکل ۳-۶ شناسایی میزبانان، قفسه­ها و مراکز داده کوچک فروبار ۳۷

شکل ۳-۷ جایگذاری سلسله مراتبی VMها ۴۰

شکل ۴-۱ مصرف انرژی ۴۵

شکل ۴-۲ تخطی از توافقات سطح سرویس ۴۵

شکل ۴-۳ تعداد کوچ ماشینهای مجازی ۴۶

شکل ۴-۴ تعداد خاموش شدن میزبانان ۴۶

شکل ۴-۵ میزان تخطی از توافقات سطح سرویس بر اساس میزبانان فعال ۴۷

شکل ۴-۶ میزان مصرف انرژی ­سوئیچ ها ۴۸

فهرست جداول

جدول ۳-۱ تجهیزات اساسی درون مرکز داده ۳۲

جدول ۳-۲ سهم مصرف انرژی تجهیزات بر اساس نحوه توزیع انرژی مصرفی ۳۳

جدول ۴-۱ مشخصات سخت افزاری میزبانان ۴۲

۱۳

۷

۶

۱۲

۲

۵

۹

۴

۱۱

۳

۱

۱۰

۸

شکل ۴-۱۱ نحوه عملکرد عملگر جهش در الگوریتم ژنتیک
۴-۳-۳ الگوریتم جستجوی فاخته
بعد از معرفی شدن روش های بهینه سازی تکاملی اولیه مثل الگوریتم ژنتیک، الگوریتم تبرید تدریج^[۱۲۰]، تحقیقات زیادی روی روش های تکاملی بهینه سازی که از طبیعت الهام گرفته شده بودند انجام گرفت، که می توان به الگوریتم جستجوی فاخته^[۱۲۱]، الگوریتم ازدحام ذرات (PSO)، کلونی مورچگان (ACO)، الگوریتم زنبور عسل (ABC) و الگوریتم ماهی­های مصنوعی^[۱۲۲] اشاره کرد. که کاربردهای بسیاری در حل مسائل بهینه سازی دارند. در بین این الگوریتم ها الگوریتم بهینه سازی فاخته یکی از جدیدترین و قویترین روش های بهینه سازی تکاملی می باشد که تاکنون معرفی شده اند. الگوریتم فاخته با الهام از روش زندگی پرنده ای به نام فاخته است که در سال ۲۰۰۹ توسط شین او یانگ و دب ساوش، توسعه یافته است. الگوریتم فاخته بر اساس زندگی گونه ای از فاخته است. این الگوریتم توسط پرواز لووی^[۱۲۳] به جای پیاده روی ایزوتروپتیک تصادفی ساده توسعه یافته است.
فاخته پرنده­ایست که برای خود لانه نمی سازد و تخم‌های خود را در لانه‌ی دیگر پرندگان می‌گذارد. فاخته در هنگام تخم­گذاری در لانه پرنده­های دیگر(میزبان) ممکن است برخی تخم‌های پرنده‌ی میزبان را از بین ببرد. با اینکار فاخته پرندگان میزبان را وادار به همکاری در ادامه ی نسل خود می کند. فاخته لانه‌ای با تخم‌های تازه انتخاب می­ کند. معمولا تخم فاخته در رنگ و طرح شبیه تخم پرندگان میزبان است ولی در اندازه اندکی بزرگ‌تر است تا جوجه فاخته‌ها زودتر از از تخم بیرون بیایند. مهارت گذاشتن تخم‌هایی شبیه به تخم یک پرنده‌ی خاص به طور تکاملی در فاخته‌های ماده بهبود می‌یابد. در این میان احتمال لو رفتن تخم فاخته توسط پرنده میزبان نیز وجود دارد. ممکن است پرنده ی میزبان متوجه چیزی شود. در این زمان پرنده میزبان یکی از تخم‌ها را تصادفی از لانه بیرون می‌اندازند که ممکن است این تخم یکی از تخم‌های خودش باشد. برخی اوقات پرنده میزبان لانه را ترک می‌کند و لانه‌ی دیگری برای خود می‌سازد. تکامل در شباهت برای مقابله با این وضعیت است.

جوجه­های فاخته شباهت زیادی با جوجه‌های میزبان دارند رفتار غذاخواهی آن ها را تقلید می‌کنند. جوجه­های فاخته حتی ممکن است تخم‌ها یا جوجه‌های پرنده‌ی میزبان را از لانه بیرون ‌اندازد. یا طی چند روز اول آنقدر غذا می‌خورد که بقیه از گرسنگی بمیرند. جوجه فاخته معمولا تنها جوجه باقیمانده در لانه می‌شود. الگوریتم جستجوی فاخته با در نظر گرفتن خصوصیت اخلاقی فاخته و توزیع رفتار پرواز پرندگان در فضای جواب به جستجو می ­پردازد.
قوانین جستجوی فاخته
هر فاخته در هر زمان یک تخم می‌گذارد.
آن را در یک لانه‌ی تصادفی قرار می‌دهد.
بهترین لانه‌ها با کیفیت بالای تخم، نسل بعدی را تشکیل می‌دهند.
تعداد لانه‌های میزبان ثابت است.
تخمی که توسط فاخته گذاشته شده است، با یک احتمال p_a [۰, ۱] توسط پرنده‌ی میزبان کشف می‌شود.
در این حالت پرنده‌ی میزبان می‌تواند تخم را دور بیاندازد یا لانه را ترک کند و یک لانه‌ی کاملا جدید برای خود بسازد.
کسر P_a از n تعداد لانه‌ها.
این لانه‌ها با لانه‌های جدید (با راه حل‌های جدید) جایگزین می شوند.
هر تخم در هر لانه نمایش دهنده یک راه حل کاندیدا است. یک تخم فاخته که از طریق پرواز لووی به وجود می آید، نمایش دهنده ی یک راه حل جدید است n لانه‌ی میزبان به طور تصادفی در زیستگاه ایجاد می‌شود. هر کدام از این لانه‌ها متعلق به یک فاخته است. هر کدام دارای یک تخم (راه حل کاندیدا) هستند. این فاخته‌ها جمعیت اولیه را تشکیل می‌دهند. برای هر یک میزان برازندگی محاسبه می‌شود.
شبه­کد
شبه­کد الگوریتم جستجوی فاخته طراحی­شده برای حل مساله بهینه­سازی فوق در ادامه آورده شده­است:
پارامترهای مدل بهینه سازی را بخوان
پارامترهای الگوریتم (از جمله تعداد لانه­ها، تعداد فاخته­های مزاحم، پارامترهای α و p_a) را مقدار دهی کن
جمعیت اولیه را بساز.
لانه­های (جواب­های) فوق را برازش کن.
حلقه زیر را تا پیش از برقراری شرط توقف اجرا کن (حلقه اصلی الگوریتم)
فاخته­های مزاحم را مشخص کن (i).
لانه­ای را به تصادف اتخاب کن (j).
به کمک پرواز لووی، مکان جدیدی را برای فاخته­ مزاحم (i) تعیین کن.
به کمک فرایند موجه­سازی، جواب­ حاصله را موجه کن.
لانه­ فوق را برازش کن.
در صورتی که مقدار تابع هدف آن بهتر از مقدار تابع هدف لانه (j) باشد، آن را جایگزین کن.
تعدادی از بدترین لانه­ها (p_a) را انتخاب کرده و به کمک پرواز لووی، مکان جدیدی را برایشان تعیین کن.
به کمک فرایند موجه­سازی، جواب­های فوق را موجه کن.
جواب­های فوق را برازش کن.
نتایج نهایی را نمایش داده و ذخیره کن.
شکل ۴-۱۲ شبه کد ارائه شده در برای الگوریتم جستجوی فاخته
پرواز لووی:
برای پیاده­سازی پرواز لووی از رابطه زیر استفاده کن.