براساس این نظریه، وابستگی جسمانی، معتاد را در دام چرخه معیوب دریافت دارو و نشانه های ترک مواد گرفتار می کند. عقیده بر این است که مصرف کنندگان مواد که مصرف آنها تا حد ایجاد وابستگی جسمانی رسیده است، به خاطر اجتناب از نشانه های ترک مواد مجبور به مصرف می شوند. ترک تدریکی در مقایسه با ترک ناگهانی نشانه ای ترک خفیف ترس ایجاد می کند، اما متاسفانه وقتی این افراد پس از سم زدایی از بیمارستان مرخص شدند دوباره به عادت اولیه خود باز می گردند. سم زدایی حالتی است که در آن دیگر مواد در بدن فرد باقی نمی ماند و شخص نشانه های ترک مواد را تجربه نمی کند. همچنین الگوی دریافت مواد برخی از افراد، شامل چرخه متغیر مصرف سم زدایی می شود (ملسو[۱۳۲] و مندلسون،[۱۳۳] ۱۹۹۰).
۲-۵-۹-۲ نظریه مشوق مثبت اعتیاد
ناتوانی نظریه های وابستگی جسمانی در تبیین جنبه های عمده اعتیاد، سبب پیدایش این نظریه شد که دلیل اصلی گرایش معتادان به مصرف مواد، فرار یا اجتناب از پیامدهای ناخوشایند علائم ترک مواد یا علائم شرطی شده ترک مواد نیست، بلکه بیشتر برای حصول آثار خوشایند مواد و ایجاد لذت است (استوارت،[۱۳۴] دویت[۱۳۵] و آیکل بوم[۱۳۶]، ۱۹۸۴ به نقل از بهرامی، ۱۳۸۳).برخی از آثار خوشایند مواد ممکن است به طور صریح و روشن نباشد، با این حال گزارش شده است که اغلب مواد اعتیادزا آثاری بازداری زدایی دارند. اگر شما بر اثر مصرف الکل بتوانید به راحتی اعمال هیجانی مثلاً رفتار عاشقانه خود را به دور از بازداری ابراز کنید، از این امر لذت خواهید برد و این عمل برانگیزاننده مهمی در اعتیاد به الکل خواهد بود (هیگنز، ۱۹۹۸).
۲-۵-۱۰نظریه های اجتماعی – فرهنگی
نظریه هایی که با توجه به ابعاد اجتماعی – فرهنگی اعتیاد، مساله سوء مصرف مواد را تحلیل کرده و سعی در تبیین و توجیه آن نموده است نیز بسیار متنوعند.
۲-۵-۱۰-۱نظریه بی هنجاری
در این نظریه – که ریشه در نظریات اصیل دورکیم، جامعه شناس فرانسوی دارد – به عوامل اصلی تضعیف معیارها و هنجارهای اجتماعی پرداخته و چنین مطرح می شود که سستی ارزشها و هنجارهای اجتماعی- فرهنگی موجب روی آوردن افراد به مواد مخدر و اعتیاد می شود. تحولات سریع صنعتی – اقتصادی و به تبع آن تغییرات سریع و گسترده اجتماعی مانند شهرنشین، نوسازی، ظهور جامعه توده ای، تضعیف باورها، ارزشها و سنت های فرهنگی، مذهبی، ملی و موروثی متزلزل شدن ساختار سنتی خانواده، همه موجب تغییر در هویت افراد شده و باعث می شوند تا رفتار سنتی آنان تغییر کند (بهرامی، ۱۳۸۳)
۲-۵-۱۰-۲نظریه انزوا طلبی مرتون
این نظریه روایت دیگری از نظریه بی هنجاری است و بی شباهت به نظریه پیرامون گرایی، که اخیراً رواج گسترده ای یافته، نیست. طبق این نظریه چون جوامع مدرن اغلب به موفقیت فردی اصالت داده و کسب آن در گرو مشارکت فعال اجتماعی، داشتن کار مفید، بهره مندی مناسب از ثروت مادی، از موارد متناسب با موفقیت اجتماعی فرد و غیره است، محرومیت ازهر یک از اینها، به پیرامونی شدن و انزوا طلبی فرد منجر می شود. در چنین شرایطی، یا در شرایطی که فرد خود را با نگرشها، باورها، ارزشها و هنجارهای حاکم بر جامعه بیگانه می یابد و یا حداقل خود را با آنها یگانه نمی یابد، از جامعه جدا شده و انزواطلبی پیشه می کند (هیگنز، ۱۹۹۸).
۲-۵-۱۰-۳نظریه برچسب زنی
این نظریه بیشتر در نوشته های دیگر (۱۹۹۶) به چشم می خورد که به تعامل گرایی یا روابط متقابل نمادین، پرداخته است. این نظریه معتقد است که تفکر و رفتار افراد مبتنی بر پیامهایی است که از محیط اطراف خود و از جمله از مردم کسب می کنند. در زمینه اعتیاد به مواد مخدر چنین مطرح می شود که نمادها، علائم، توقعات و رفتار کسانی که معتاد نیستند و می توانند، به قول گیدنز[۱۳۷] (۱۹۹۲) تعاریف اخلاقی متعارف را به دیگران بقبولانند و به صورت رسمی یا غیر رسمی، نماینده نیروهای نظم و قانون هستند. منابع اصلی برچسب زنی را فراهم می آورند. مثلاً با بروز علائمی از قبیل رنگ پریدگی، چشمان خمار، سنت راه رفتن، شخص معتاد شناسایی یم شود و اگر تلقی دیگران این باشد که اعتیاد جرم است، شخص معتاد نه تنها از سوی جامعه طرد می شود بلکه از ابتدایی ترین حقوق اجتماعی اش نیز محروم می شود (بهرامی، ۱۳۸۳).
۲-۵-۱۱نظریات فیزیولوژیک
تاکید عمده نظریه های فیزیولوژیک بر بررسی نقش عوامل مستعد کننده ژنتیکی سوء مصرف مواد، نیز ویژگی های مزاجی، مکانیسم های شیمیایی مغزی و عوامل عصبی درگیر در وقوع تحمل، وابستگی و ترک می باشند.
۲-۵-۱۲نظریه ی سیستم انگیزشی[۱۳۸]
مطابق نظریه سیستم انگیزشی ، برای فهم ماهیت وابستگی به دارو نیاز به درک عمیق از سیستم انگیزشی است .در حقیقت،سیستم انگیزشی در پنج سطح پیچیده که عبارتند از :انگیزه ها[۱۳۹] ،تکانه ها[۱۴۰] ،پاسخ ها[۱۴۱] ، برنامه ها[۱۴۲] وارزیابی ها[۱۴۳] ،در بروز وشکل گیری رفتار های انسان چون وابستگی به مواد یا تداوم آن رفتار دخالت دارد زمانی شخص مواد مصرف می می کند ،به واقع در سیستم انگیزشی او تغییراتی ایجاد می شود وپس از شکل گیری اعتیاد ،سراسر سیستم انگیزشی در حفظ آن دخالت دارند . هرعنصر یا همه عناصر در سیستم انگیزشی از جمله تداعی بین محرک ها ،تکانه ها،انگیزه ها ، ارزیابی ها وبرنامه ها ممکن است وارد عمل شوند .به نظر می رسد که مصرف دارو می تواند نسبت به یک عنصر از این سیستم مانند تکاه ها عمل کند .ارتباط های درونی سیستم منجر به بروز تغییراتی در دیگر عناصر مثل ارزیابی ها می شوند که از رفتار اعتیاد حمایت می کتتد (رابرت وست ،۲۰۰۶،ترجمه پور نقاش تهرانی ،۱۳۸۸)
فنیکل[۱۴۴](۱۹۴۵)معتقد است گرایش به مصرف مواد منحصرا شامل ارضاءجنسی نمی شود بلکه در جهت ارضای احساس امنیت ،اعتماد به نفس وبسیاری ازموارد مشابه می باشد،بنابراین منشاءوماهیت اعتیاد را اثرات شیمیای ماده تعیین نمی کند ،بلکه ساختار روانی شخص است که آنرا مشخص می کند وآنچه بیش از همه در مصرف مواد حائزاهمیت است،افزایش قابل توجه عزت نفس فرد بعد از مصرف مواد می باشد .پس از مصرف مواد ،عزت نفس وخشنودی های شهوانی وخود شیفته وار درهم می آمیزندو این عامل درست نقطه حساس و اساس تداوم مصرف ماده است.در واقع ،داروهای اعتیاد آور بر سیستم های انگیزشی تاثیر می گذارند. دارو به عنوان یک پاداش یا تقویت کننده ی مثبت عملی می کند و استفاده ی مکرراز آن،موجب تقویت هرچه بیشتر ارتباط محرک ،پاسخ وپاداش میشود .علت اصلی وابستگی به مواد که آثار خوشایند مواد یا ایجاد لذت بعد از مصرف است ،نه بعلت اجتناب از پیامدهای ناخوشایند .
ازنظربهرامی ،احسان (۱۳۸۸)،لذت حاصل ازمصرف مواد بخودی خود احساس اعتیاد نیست بلکه لذت مورد انتظار از مصرف مواد (یعنی ارزش مشوق مثبت مواد)است که سبب گرایش به مواد می شود .پاداش حاصل ازرفتارهای مربوط به مصرف مواد ،همچون حذف اضطراب ودرد،کاهش خستگی وافسردگی ،افزایش اقدام به خود در فرد خجالتی وفقد ابراز وجود وفرار از واقعیت می تواند به عنوان تقویت کننده وتداوم بخش مصرف موادباشد(اولیه ری وویلسون[۱۴۵] ،۱۹۹۱ترجمه پوداث وسیف،۱۳۷۱ به نقل از بزمی ،۱۳۹۱)
۲-۶ اهداف درمان وابستگی به مواد
اصول مهم واساسی به عنوان اهداف درمانی ،با درنظر گرفتن وضعیت وشرایط فرد وابسته به مواد عبارتند از : ۱-رسیدن به زندگی عاری از مصرف مواد.
۲-افزایش انگیزه معتاد برای حفظ پرهیز .
۳- کاهش شرایط تحریک کننده ویا بروز وسوسه یا مصرف مجدد درمعتاد.
۴-حذف رفتارهای مخرب وضد اجتماعی وبهبود روابط احتماعی معتاد.
۵کمک به ارتقای عملکرد های مختلف شخص معتاد در زندگی مثل عملکرد اجتماعی ،زناشویی،ارتباطی ،تحصیلی،شغلی و… .
۶-رسیدن به مطلوبترین حالت جسمانی (فیزیکی)مانند توجه کاهش درد وضعف .
۷-بالابردن ارزش های معنوی –مذهبی دربیمار .
۸-شناسای ودرمان اختلالات جسمانی وروانپزشکی درمعتاد.
۹-آموزش وکسب مهارتهای لازم در مواجهه وکنار آمدن با مشکلات زندگی برای مقاومت دربرابر ووسوسه مصرف مجدد ویا استرسهای محیطی.
۱۰-کسب وارتقای ظرفیت های لازم برای رشد ،بلوغ شخصیتی وسازگاری .
۱۱-پیشگیری از عوداعتیاد وتوجه بیشتربه پیشگیری اولیه نسبت به پیشگیری ثانویه وثالثیه .
۲-۶-۱رویکردها ی درمانی وابستگی به مواد
در زمینه ی به درمان وابستگی به مواد بطورکلی دونوع رویکرد وجود دارد که عبارتند از :
الف)درما ن مبتنی بر پرهیز کامل ودستیابی به زندگی عاری از مواد
ب)درمان کاهش آسیب ها وعوارض ناشی از اعتیاد
۲-۶-۲ درمان اعتیاد
با در نظر گرفتن اینکه وابستگی به مواد یکی از اختلالات روان پزشکی است بحث درمان نیز مطرح میشود. در فرهنگ عامه حاکم در کشور ما چنین نظری قالب نیست اما رویکرد اخیر اجرایی در سالهای اخیر به موضوع اعتیاد از نظرگاه بیماری بوده است و به تدریج تأثیرات خود را در تغییر دیدگاه عمومی خواهد گذاشت با این حال از دوران صفویه تاکنون تفاوت اساسی در این مورد ایجاد نشده است و فعالیتهای بیشتری را طلب میکند که میتواند منجر به پیشرفتهای بیشتری نیز بشود. در حال حاضر موضوع درمان اعتیاد و به ویژه آمفتامین ها به نیروی محرکهای تبدیل شده است که میتواند مجموعهی روان شناختی و روان شناسی را تحت تأثیر خود به رشد وا دارد. باید توجه داشت در دسترس بودن خدمات و درمانهای متعدد برای اعتیاد باعث کاهش ترس و نگرانی بیماران از شکست شده و در بالا بردن انگیزهی معتادان جهت مواجهه و درمان تاثیر میگذارد. این نکته سیاست حال حاضر بخش درمان در کشور است. به هر صورت درمانهای پیشنهاد شده با توجه به تبیینهای صورت گرفته به دو دسته دارویی و غیر دارویی تقسیم میشوند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۶؛ ترجمه پورافکاری، ۱۳۸۶).
۲-۶-۲-۱درمان دارویی
تاکنون روشهای گوناگونی برای ترک و درمان بیماران معتاد به کار گرفته شده است که به اختصار چگونگی انجام روشها پرداخته می شود.
۱-روش کم کردن تدریجی ماده مخدر
در این روش بیمار معتاد میتواند با یک برنامه ریزی منظم و دقیق و با ارادهی قوی و محکم، روزانه از ماده مخدری که استفاده می کند کم کند تا آن را در مدت ۲ تا ۳ هفته به صفر برساند. در این روش بیمار نیاز دارد که زیر نظر روان پزشک معالج از داروهای تجویز شده استفاده نماید. داروهای تجویز شده اغلب داروهایی است که در رشته روان پزشکی به کار برده میشود و موجب میگردد که علایم وابستگی روانی و جسمی بیمار معتاد به آن میزان کاهش یابد که فرد معتاد احساس نیاز به ماده مخدر نداشته باشد. از خصوصیات این روش این است که فرد میتواند به فعالیتهای روزمره خود بپردازد (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۶؛ ترجمه پورافکاری، ۱۳۸۶).
۲-روش استفاده از داروهای ترک اعتیار به طور سرپایی
در این روش فرد معتاد توسط پزشک، درمان خود را شروع می کند و داروهایی برای وی تجویز میشود که شامل داروهای اعصاب و داروهایی است که ماده مخدر نیستند، اما اثراتی شبیه ماده مخدر دارند. در این روش به بیمارتوصیه میشود که به هیچ عنوان از ماده مخدر استفاده ننماید. اثرات درمانی داروهای تجویز شده و این که به چه میزان باید تجویز گردد بستگی به نوع ماده مخدر مصرفی و مقدار آن دارد. در این روش اغلب توصیه میگردد که بیمار معتاد به مدت چند روز تا یک هفته در منزل استراحت نموده و بعد به کارهای روزمره خود بپردازد.همچنین در این روش از داروهایی استفاده میشود که باعث رفع برخی از علائم ترک میشوند(مانند کلونیدین، بوپرنورفین، …) به همراه این داروها از داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد درد غیر مخدر، داروهای ضد تهوع، داروهای خواب آور نیز استفاده می شود. با توجه به اینکه مصرف هر کدام از داروهای ذکر شده فواید و عوارض خاص خود را دارد، نظارت حرفه ای و تخصصی در طول انجام سم زدایی ضروری است(کاپلان و سادوک، ۲۰۰۶؛ ترجمه پورافکاری، ۱۳۸۶).
۳-روش استفاده از داروهای ترک اعتیاد با بستری شدن در بیمارستان
این روش مانند روش دوم است. با این تفاوت که فرد معتاد در بیمارستان بستری میگردد و کلیه امور درمانی با نظارت پزشک معالج انجام میشود. از امتیازات این روش این است که بیمار معتاد از نزدیک مورد مراقبتهای لازم پزشکی و پرستاری قرار دارد و چون در بیمارستان بستری است دسترسی او به مواد مخدر بسیار کم و یا غیر ممکن است و اگر گاهی بیمار نیاز به داروهای خاص خوراکی و یا تزریقی داشته باشد، این داروها به راحتی در بیمارستان به وی داده شده و یا تزریق میگردد و لذا هرگونه علایم ناشی از ترک، خواه روانی و یا جسمی، سریع تر درمان میگردد (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۶؛ ترجمه پورافکاری، ۱۳۸۶).
۲-۶-۲-۲درمان های غیر دارویی
اصلی ترین مشکل مصرف کنندگان مواد محرک وابستگی روانی است نه جسمانی. به همین دلیلی انواع مداخلات روانی، اجتماعی به درمانهای رایج افزوده شده و یا به طور جداگانه مورد استفاده قرار میگیرند که به آنها اشاره میشود. باید گفت درمان با متادون باعث کاهش مصرف مواد و بهبود سلامت روانی معتادان میشود. (عارف نسب، ۱۳۸۴) و هر چند که کارکنان آموزش دیده و حمایت کننده میتوانند موفقیت درمان نگهدارنده را تا ۸۰ درصد بالا ببرند. اما با قطع مصرف متادون احتمال پرهیز دراز مدت بسیار کم است (سلیگمن، ۲۰۰۰؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۷) و لزوم درمان های غیر دارویی آشکار است.
۱-درمانهای رفتاری – شناختی
در این درمانها که بر مبنای یادگیری شکل گرفته است، بر توانایی انسان بر آموختن رفتارهای سازگار و ناسازگار و چگونگی تغییر آن تأکید میشود. این درمانها خط اول درمان اعتیاد به شمار میروند و مبتنی بر سبک هایی برای پیشگیری از عود، حل مسأله، آموزشهای ضروری و مهارتهای اولیه بهبودی بر اساس الگوی درمان شناختی – رفتاری میباشند. همچنین میتوان از روش رفتار درمان عقلانی عاطفی نام برد که به بیماران کمک میکند باورهای خود را بسنجند. روشی مؤثر نیز توسط مک مالین تحت عنوان بازسازی شناختی ارائه شده است که بیشتر از روش رفتار درمانی عقلانی – عاطفی ریشه گرفته است.
در واقع این مداخلات به معتادان کمک می کنندتا مهارتهای مقابله ای موثر دربرابر مشکلات فردی (تفکر وهیجان )واجتماعی (ارتباطات فردی ،استرس و تعارض بین افراد)را بیاموزد ومی توانند وسیله ی موثری برای مقابله با بسیاری از عوامل تشدید کننده وعود باشد.بعبارت دیگر این نوع درمان در شناسایی،اجتناب ومقابله به بیماران کمک می کند،همچنین ، بیماران باید در شناسایی موقعیت های که احتمال مصرف مواد را افزایش می دهند ،دقت کنند وبه موقع از این موقعیت های پرخطر اجتناب ورزند ومقابله ی موثر با مسایل ورفتار های مشکل آفرین مرتبط با سوء مصرف موادرا آموزش ببینند (بوکستین[۱۴۶] ،۱۹۹۵).
۲-مصاحبه انگیزشی: رویکرد روان درمانی در امریکا از سبک مقابلهای[۱۴۷] به سبک مراجع محور تغییر ماهیت داده است و در درمان اعتیاد تکنیک های مصاحبه انگیزشی اهمیت بالایی پیدا کردهاند. مواردی همچون گوش دادن فعال[۱۴۸]، اصول مصاحبه همدلانه[۱۴۹]، ایجاد ناهماهنگی و مغایرات، لغزیدن بر مقاومتهای بیمار، بازخورد دادن[۱۵۰]، حمایت از خودکارآمدی[۱۵۱] از اصول مصاحبه انگیزشی به شمار میروند (ابراهیمی، ۱۳۸۱).
۳-رفتار درمانی : یکی از مداخلات موجود در درمان اعتیاد مدیریت مشروط است که مبنای آن رفتار درمانی و فرایندهای شرطی سازی عامل است. اثر بخشی این مداخله در مطالعات متعدد و در شرایط مختلف نشان داده شده است.در این روش به ازای انجام تکالیف درمانی و پیشرفت در رفتارهای مثبت تقویت دریافت کرده ودر صورت عدم اجرای قراردادها(مثلاً آزمایش مثبت ادرار) با برخی محدودیتها موجه می شود(مثلاً باید داروی خود را در محل مرکز درمانی استفاده کند) علیرغم اثربخشی قابل توجه به دلیلی محدودیتهای موجود در اجرا، عملاً بسیار کم مورد استفاده مراکز خصوصی درمان اعتیاد قرار می گیرد.
۴-خانوداه درمانی یا زوج درمانی: پیرامون هر فرد معتاد، خانوادهای در رنج است. در درمان یا ادامه اعتیاد خانواده نقش بسزایی دارد.خانواده سیستمی اس هریک از اعضای خانواده آن بریکدیگر وبردیگران تاثیر می گذاردواز دیگران نیز تاثیر می پذیرد .در واقع ،هر خانواده بر اساس برآیند این نیروها ی متقابل ،به تعادل می رسد وگاهی این نیروها یا پویایی ها جهت نادرستی دارند ،مثلا تمام نیرو ها در این راستا قرار می گیرند که یک نفر در خانواده معتاد است واو را مخل سعادت خانواده معرفی می کنند.در حقیقت ،خانواده به یک نتیجه گیری غلط می رسد .مثلا شخص معتاد منحرف باقی می ماند وافراد غیر معتاد خانواده تایید می شوند(چیریلو وهمکاران ،۱۹۹۷؛ترجمه ی پیر مردای ،۱۳۷۸)
۵-روان درمانی روانپویشی: در این روش به انگیزههای فردی، ارتباطی و اجتماعی که در طی دوران رشد بر فرد حادث شده و زمینهساز پیدایش اعتیاد شده است، اشاره میشود.در این روش ،درمانگر به تحلیل شخصیت فرد معتاد وبیرون کشیدن عوامل ناخود آگاه که موجب گرایش ووابستگی به مواد وآگاه کردن بیمار از علت اعتیادش بر طبق روشها واصول این رویکرد می شود ،به درمان می پردازد در روان درمانی پویشی ، ابتدا سوء مصرف مواد به عنوان پسرفت به مرحله ی رشد ی جنسی دهانی تعبیر می شد؛ اما امروزه درمانگران این حوزه،این رفتار را بیشتر یک عمل انطباقی ودفاعی می دانند تا نوعی پسرفت (بزمی ،۱۳۹۱)درحقیقت ،حالات پسرفت ممکناست با مصرف موادعملا معکوس شود؛زیرا مواد دفاع های ضعف را برعلیه عواطفی نظیر شرم وخشم تقویت می کنند .
۶-جامعه درمان مدار(TC[152]): برنامههای اقامتی طولانی مدتی هستند که ۹ – ۱۲ ماه طول میکشد و بر مبنای خودیاریاند. برنامههای درمانی میتوانند همراه با داروهای اگونیست باشند. همین طور برنامهی بهبودی مراکز اقامتی کوتاه مدت که در برخی کمپها مورد اجرا قرار میگیرد (ابراهیمی، ۱۳۸۱)هدف درمان درTCهمه جانبه است ،هدف اولیه روانشناختی ،عبارت است از تغییر الگوهای منفی در ،رفتار ،افکار واحساساتی که در زمینه مصرف مواد یا دارو وجود دارد.از دیدگاهTC، بهبودی یک فرایند تکاملی است ونیاز به انگیزه ی زیادفرد مقیم ، خودیاری و کمک خواهی از دیگران و یادگیری اجتماعی دارد. اجتماع درمان مدار ،مبتنی بر ۱۲اصل می باشد که رعایت آنها توسط مراجعان الزامی است (داپونت[۱۵۳]،۱۹۹۴)
بند سوم - مقررات نمونه رفتار حرفهای
«این قانون در سال ۱۹۸۳ به جای قانون نمونه کانون مورد تصویب کانون وکلای آمریکا قرار گرفت. تاکنون بیشتر ایالات، مقررات مربوط به رفتار حرفهای وکلا را بر اساس مقررات نمونه فوق تنظیم کردهاند.
ایالت کالیفرنیا در تنظیم مقررات مربوط به رفتار حرفهای وکلا تا اندازهای از قانون رفتار قضایی و تا حدی از مقررات نمونه رفتار حرفهای و نیز بخشی را از مقررات سابق خودش الگوبرداری کرده است. بسیاری از مقررات موجود در قانون نمونه رفتار قضایی آمریکا و مقررات نمونه رفتار حرفهای آمریکا در مقررات رفتار حرفهای وکلای کالیفرنیا مشابهی ندارند. به همین دلیل در مواردی به نظر میرسد که رفتار وکیل بایستی مشمول مقررات انتظامی باشد، در حالی که اینگونه نیست».
فصل دوم: تعهدات قراردادی وکیل دادگستری
فصل دوم
تعهدات قراردادی وکیل دادگستری
همانگونه که در فصل اول و در تعریف معنای اصطلاحی تعهد به آن اشاره شد، رابطهای است حقوقی که نتیجه آن، انتقال مال اعم از پول یا کالا یا انجام دادن فعل یا ترک فعل معین میباشد. در رابطه میان وکیل و موکل در معنای عمومی آن، هرگونه تعهدی ممکن است از سوی وکیل به له موکل صورت پذیرد، اما آنچه که در رابطه میان وکیل دعاوی و موکل بیشتر جلوهگری میکند، صرفنظر از عقد وکالت که دارای شرایط عمومی خود میباشد، مفاد تعهداتی است که در متن قرارداد گنجانده میشود و در واقع، محدوده و مرز تعهدات وکیل دعاوی را مشخص میسازد. در صورت بروز اختلاف میان طرفین، قراردادهایی تنظیم شده است که گویای تعهدات وکیل است که البته باید نظارتهای قانونی را نیز از نظر دور نداشت.
بر همین اساس، در این فصل به تعهدات قراردادی وکیل دادگستری اشاره شده و اینکه این تعهدات قراردادی به مانند دیگر قراردادها، در آغاز باید شرایط تشکیل و پیدایش را داشته باشند. پس از صحت و تأیید قرارداد تنظیمی به نوع قراردادی که ممکن است منعقد شود و نیز به تعهدات وکیل دعاوی در قرارداد وکالت که ممکن است تصریحی و یا ضمنی باشد نیز اشاراتی شده است.
مبحث اول- شرایط ایجاد تعهدات قراردادی وکیل دادگستری
یکی از حقوقدانان، تعهدات قراردادی را اینگونه تعریف نمودهاند:
«تعهدات قراردادی، عبارتست از تعهدی که در نتیجه تخلف از مفاد قرارداد خصوصی برای اشخاص ایجاد میشود».
بنابراین، «عدم اجرای تعهد ناشی از هر قراردادی، به معنای ارتکاب یک خطای قراردادی است. خواه این امر ناشی از عمد باشد یا خطا. در هر صورت جوهر اصلی تعهدات قراردادی، نقض تعهدی است که هریک از طرفین در یک رابطه قراردادی پذیرفتهاند».
نکته مهم در شناختن تعهدات قراردادی، به محتوای قرارداد مربوط میگردد؛ زیرا طبق ماده ۲۲۱ قانون مدنی «عقود نه فقط متعاملین را به اجرای چیزی که در آن تصریح شده است ملزم می کند، بلکه به نتایجی هم که به موجب عرف و عادت، یا به موجب قانون از عقد حاصل میشود، ملزم میباشد».
آنچه مسلم است این است که مفاد قرارداد، صرفاً به مواردی که در آن به صراحت اشاره شد بازنمیگردد، بلکه بر اساس ماده فوق، برداشت منطقی و حقوقی از آن میتواند شامل آثار عرفی و قانونی قرارداد که در آن به صراحت اشارهای نشده است نیز تعمیم یابد. در رابطه میان وکیل و موکل نیز به همین صورت است؛ یعنی تعهدات و مسئولیتهای یک وکیل صرفاً به آنچه در قرارداد وکالت بدان اشاره شد محدود نمیگردد، بلکه عرف مخصوص به این حرفه نیز در کنار نظارتهای قانونی آن، بر تعهدات وکیل نظاره داشته و در موارد ابهام و اجمال پا به میان میگذارد.
گفتار اول- وجود قرارداد
مهمترین مسئلهای که در تعیین مفاد یک عقد با آن روبرو هستیم آن است که دو طرف عقد چه خواستهاند؟ این خواست مشترک در آغاز با مراجعه به مفاد قرارداد تنظیمی میان دو طرف قابل بررسی است. بنابراین ابتداییترین شرط در بررسی تعهدات قراردادی وکیل دادگستری، وجود قرارداد است. شاید مبالغه نباشد اگر بگوییم در صورت نبودن قرارداد، به کلی نمیتوان به تعهدات دو طرف (در اینجا لزوماً وکیل دعاوی) دسترسی پیدا کرد و پی به خواسته اصلی آنان برد. به همین منظور وجود قرارداد، شاید پیش شرطی برای بررسی تعهدات قراردادی وکیل باشد و وجود آن ضروری است.
بند اول- قرارداد کتبی
منظور از قرارداد کتبی آن است که دو طرف وکیل و موکل، موضوع مورد توافق و حدود اختیارات و دیگر شروط ضمن عقد را در قالب یک نوشتهای، تنظیم نمایند و به صرف قول اکتفا ننمایند. البته باید اشاره نمود صددرصد وکالتنامههای تنظیمی وکیل دادگستری و موکل در ایران صرفاً به همین صورت است و هیچ محکمهای به غیر از این، وکالت وکیل را نمیپذیرد.
بند دوم- قرارداد شفاهی
قرارداد شفاهی عبارتست از قراردادی که بدون تنظیم آن در قالب مکتوب، میان وکیل و موکل منعقد و مفاد آن در حضور شهود یا بدون حضور آنها، مقرر گردد. این نوع وکالت که میتوان در باب وکالت مدنی از آن یاد کرد، کلاً چه در دادگاهها و چه در ادارات، هیچ ارزش و کاربردی ندارد. شاید اثر آن را صرفاً از این حیث که موکل اقدامات انجام شده وکیل را بعداً تنفیذ نموده و بر آن اساس، وکالتنامهای تنظیم شود مورد بررسی قرار داد.
گفتار دوم - انواع وکالتنامه
بند اول – وکالتنامه رسمی
وکالتی است که در اداره ثبت اسناد یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد سایر مأموران رسمی در حدود صلاحیت آنها، بر طبق مقررات تنظیم شده باشد. لازم است احکام سایر عقود، از جمله اهلیت، در آن لحاظ گردد.
بند دوم – وکالتنامه عادی
عبارت از قراردادی که در اداره ثبت اسناد و املاک یا نزد دفاتر اسناد رسمی یا نزد سایر مأموران رسمی در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات به ثبت نرسیده باشد، بلکه به صورت عادی و بر روی اوراق عادی فیمابین طرفین تنظیم شود.
بند سوم - وکالت خاص
قرارداد وکیل دادگستری، از نوع قراردادهای عادی است که نمونه قرارداد وکالت، بایستی سریال آن توسط کانونهای وکلا یا مرکز مشاوران حقوقی قوه قضاییه تهیه و به کلیه کانونهای موجود در ایران ارسال گردد. از آنجایی که این نوع وکالت با نظم عمومی آمیخته است، قانونگذار شروطی را برای انجام چنین وکالتی قائل شده است. از جمله دارا بودن دانشنامه حقوق قضایی، دارا بودن حداقل ۲۵ سال سن، پذیرفته شدن در آزمون ورودی، انجام دادن خدمت زیر پرچم و… . پس در این نوع از وکالت، هر کسی نمیتواند وکالت نماید، مگر آنکه شرایط خاصه را دارا باشد و این از قواعد آمره میباشد. ماده ۵۵ قانون وکالت، در خصوص عدم رعایت آن، ضمانت اجرای حبس و جریمه نقدی را لحاظ نموده و این نوع از وکالت، بیشتر رنگ حقوق عمومی دارد.
بنابراین، یکی از شروط لازم برای متعهد شناختن وکیل دادگستری، وجود قرارداد با شخص موکل است؛ بدون وجود قرارداد، که در واقع مبیّن قصد و رضای طرفین است، مسئولیتی متوجه شخص وکیل در حیطه قرارداد نمیباشد.
گفتار سوم – شرایط صحت قرارداد
برای آنکه قرارداد تنظیم شده میان وکیل و موکل معتبر باشد میبایست دارای شروطی باشد. وکالتی که میان وکیل دعاوی و اشخاص تنظیم میگردد از نوع وکالتهای خاص میباشد و همانطور که اشاره شد، جهت تنظیم اینگونه قراردادها شرایط خاصی میبایست وجود داشته باشد، لیکن پیش از شرایط خاص مربوط به این نوع قراردادها، لازم است شرایط عمومی مربوط به انعقاد قرارداد در طرفین احراز گردد. سه شرط اساسی که به نظر میرسد لزوماً در طرفین قرارداد وجود داشته باشد به شرح زیر است.
بند اول- تراضی طرفین
«برای انعقاد عقد وکالت و درست بودن آن، لازم است مطابق بند اول از ماده ۱۹۰ قانون مدنی، قصد طرفین و رضای آنها محقق شود؛ یعنی قصد و رضای طرفین ایجاد شود. ایجاب ممکن است به وسیله لفظ و نوشته یا فعل باشد و مقید به هیچ شکل خاصی نیست. ایجاب میتواند ضمنی و تلویحی باشد و قبول هم ممکن است به وسیله لفظ و نوشته یا فعل باشد. وکیل نیز میتواند به طور صریح و در سند وکالت نامه آن را بپذیرد یا فعلی که حاکی از پذیرش وکالت باشد و لازم به ذکر است که قبول باید جنبه انشایی داشته باشد».
بند دوم- اهلیت طرفین
الف) اهلیت موکل
«از آنجایی که موکل اصیل است و وکیل فرع بر اصل، بنابراین، اهلیت موکل برای اعطای نمایندگی ضرورت دارد. به موجب قانون مدنی، معیار اهلیت موکل، اهلیت انجام عمل حقوقی مورد وکالت است(ماده ۶۶۲ق.م). بنابراین، سفیه میتواند برای انجام امور غیرمالی، مانند طلاق، به دیگری وکالت دهد و صغیرممیز برای پذیرش هبه و صلح بلاعوض، کسی را وکیل خود سازد، ولیکن مجنون یا صغیرغیرممیز، چون اهلیت انجام هیچ عمل ارادی را ندارد، هیچگاه نمیتوانند طرف عقد وکالت قرار گیرند. اگر چنانچه در زمان وقوع وکالت، موکل دارای اهلیت بوده و پس از آن به علتی فاقد اهلیت گردد، موجب بطلان عقد وکالت میشود(ماده ۶۸۱ق.م)».
ب) اهلیت وکیل
«وکیل برای انجام عمل حقوقی، باید دارای اهلیت باشد. در خصوص سفیه و صغیرممیز گفته شده است، چون شالوده حجر آنها، حمایت از آنهاست، پس اهلیت تصرف در مال دیگران را به وکالت دارند و در فقه امامیه، صغیر حق وکالت کردن را ندارد، ولی مشهور فقها، وکالت کردن سفیه را مقبول دانستهاند».
لازم به توضیح است که اهلیت اشاره شده در خصوص وکیل، در مورد وکالت مدنی و غیرقضایی میباشد. در مورد وکیل دعاوی، با توجه به اینکه افزون بر داشتن ابتداییترین شرایط جسمی و عقلی، وکیل میبایست دارای شرایط دیگری نیز باشد که بعضاً بدان اشاره شده است. بنابراین درخصوص وکیل دعاوی چنانچه ثابت شود که وی اساساً سفیه به نظر میرسد، وکالت وی پذیرفته نبوده و باطل است. این برداشت از رویه محاکم و دادگاهها کاملاً قابل توجیه است.
بند سوم- موضوع وکالت
موضوع وکالت دارای شرایطی است که به اختصار به آن میپردازیم.
الف) توانایی موکل برای انجام مورد وکالت
ماده ۶۶۲ قانون مدنی مقرر میدارد: «وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند آن را به جا آورد..». در توضیح این ماده از قانون مدنی لازم به یادآوری است که منظور از توانایی اشاره شده از سوی موکل، فراتر از تواناییهای فیزیکی و یا مراجعه جهت انجام مورد وکالت میباشد و به نظر میرسد منظور قانونگذار قابلیت، تواناییها و اجرای اعمال حقوقی بوده است.
به عنوان مثال شخص بازرگانی که بر اساس رأی دادگاه، ورشکسته اعلام میشود، اگرچه شخصاً قادر به انجام امور مربوطه به خود میباشد، ولی رفتار حقوقی وی به لحاظ تعارض با منافع بستانکاران دیگر دارای ارزش نبوده و به همین دلیل وی از این حیث نیز قادر به گرفتن وکیل نمیباشد، بلکه در این خصوص به طریق قانون مدیرتصفیه قائممقام وی بوده و بار حقوقی افعال و اعمال شخص ورشکسته بر عهده وی است. بنابراین، منظور از اینکه در قانون قید شده که وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند از عهده آن برآید، صرفاً شامل تواناییهای عملی نبوده و شامل تواناییهای حقوقی نیز میشود.
در فقه امامیه که حقوق مدنی ایران و به تبع آن بحث وکالت برگرفته از آن است، توکیل را به عنوان یک اصل، مورد پذیرش قرار دادهاند. یعنی چنانچه افعالی از ناحیه موکل قائم به شخص او نباشد، توکیل کردن و یا به عبارتی وکیل گرفتن در رابطه با آن، خالی از هرگونه ایراد و اشکال است.
ب) قابل نیابت بودن موضوع
در رابطه میان وکیل دعاوی و موکل در حقوق ایران به این موضوع صراحتاً اشاره شده است بدین شرح که اولاً، در صدر ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی آمده است: «… جزء آنچه را که موکل استثناء کرده یا توکیل در آن خلاف شرع باشد…». ثانیاً، در تبصره ۲ از همین ماده قانون آمده است: «سوگند، شهادت، اقرار، لعان و ایلاء قابل توکیل نمیباشند». بنابراین، این موارد (سوگند، شهادت، اقرار، لعان) از مواردی است که قابل نیابت نبوده و وکیل هیچگاه نمیتواند از جانب موکل خود در این خصوص اقدامی نماید که توضیحات مربوط به آن در فقه و کتب دیگر حقوقی به طور مبسوط آمده است.
بعضی از نویسندگان، درباره اختیار نامحدود وکلا بر این باورند که، برای حمایت از موکل در برابر اختیارات گسترده وکیل، باید وکالت را تفسیر مضیّق کرد؛ در نتیجه این تفسیر، باید در هر جایی که نسبت به اختیار وکیل تردید شود، اصل، عدم اختیار وکیل است و بر عهده وکیل است که دامنه شمول بیشتر را به اثبات برساند. این اصل نیز، ناشی از قاعده عامتری است که بر پایه آن، هیچکس بر دیگری ولایت و سلطه ندارد. نیابت نوعی سلطه و ولایت است که وکیل بر موکل پیدا میکند و جنبه استثنایی دارد، پس در مورد شک، اصل، «عدم ولایت» اوست.
مبحث دوم – تعهدات قراردادی وکیل دادگستری بر اساس نوع قرارداد
گفتار اول- وکالت مطلق
تحقیق حاضر از حیث هدف جزو تحقیقات کاربردی می باشد و از حیث روش جمع آوری داده ها در زمره تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی- نظرسنجی قرار می گیرد. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان دفتر مرکزی بانک مهر اقتصاد می باشد. شایان ذکر است تعداد ۲۰۰ نفر مدیر و کارشناس در دفتر مرکزی بانک مهر اقتصاد فعالیت می کنند.
از آنجا که نظرات تمامی مدیران وکارشناسان بانک از اهمیت برخوردار بود از روش سرشماری استفاده گردید و پرسشنامه در اختیار کارکنانی که بعنوان نمونه انتخاب شده بودند توزیع گردید که در نهایت تعداد ۱۵۰ پرسشنامه تکمیل شده قابل استفاده در تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمد.
۳-۲ فرضیه های تحقیق
H1 : مدیریت دانش بر عملکرد نوآورانه کارکنان بانک مهر اقتصاد تاثیر معنی داری دارد.
H2 : مدیریت دانش بر نوآوری در محصول بانک مهر اقتصاد تاثیر معنی داری دارد.
H3 : مدیریت دانش بر نوآوری رفتاری کارکنان بانک مهر اقتصاد تاثیر معنی داری دارد.
H4 : مدیریت دانش بر نوآوری فرایندی بانک مهر اقتصاد تاثیرمعنی داری دارد.
H5 : مدیریت دانش بر نوآوری استراتژیک بانک مهر اقتصاد تاثیرمعنی داری دارد.
۳-۳ روشها و منابع گردآوری داده ها
نظر به اینکه این تحقیق یک پژوهش توصیفی و کاربردی است لذا برای جمع آوری اطلاعات از روش های ذیل استفاده شده است:
روش کتابخانهای: برای گردآوری اطلاعات مربوط به پیشینه و ادبیات تحقیق(اطلاعات ثانویه) از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این مرحله حدود۴۰ مقاله، پایان نامه و کتاب در این زمینه گردآوری شد که اغلب این مقالات از طریق اینترنت و سایتهای معتبر بدست آمده اند.
روش میدانی: از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات مربوط به تعیین تاثیر مدیریت دانش بر عملکرد نوآورانه استفاده می شود.
جدول متغیرها به همراه ابعاد و شاخصها
| مفهوم | ابعاد | شاخص |
| مدیریت دانش | عملکرد نوآوران | س ۱ الی ۳۲ تسهیل تبادل اطلاعات در سازمان به وسیله تقسیم کار انتقال دانش بر اساس مقررات سازمانی و آیین نامه ها آزادی عمل در انتقال دانش در سازمان توسط افراد اهمیت اجرای ایده های افراد در سازمان بوسیله تقویت اعتماد به نفس تسهیل هماهنگ کردن پروژه ها در بخشهای سازمان تمایل همکاران به تبادل اطلاعات و دانش در سازمان استفاده افراد از نشریات تخصصی حاوی اطلاعات و دانش روز در سازمان استقبال از نظرات و پیشنهادات افراد در سازمان ترغیب کارکنان به انجام کارهای پژوهشی توسط مدیران سازمان انتقال دانش و اسناد مکتوب نگهداری شده در سازمان اتخاذ تصمیمات سازمان بر اساس دانش روز تبادل داش در سازمان بصورت غیر رسمی توجه به کیفیت پشتیبانی از سیستمها و شبکه ها در سازمان توانایی انطباق سیستمهای جدید با سیستمهای نرم افزاری سازمان مدت زمان دستیابی به دانش مورد نیاز در سازمان برای حل مشکلات توجه به حاکمیت تفکر خلاق و انتقادی در فرهنگ سازمان بعنوان یک ارزش جایگاه ویژه صاحبان دانش در سازمان تشویق افراد دارای خلاقیت و نوآوری در سازمان بعنوان یک فرهنگ سازمانی نهادینه شدن تشویق و پشتیبانی دانش بعنوان فرهنگ سازمانی کسب مهارت کافی افراد و کارکنان سازمان در استفاده و نگهداری دانش برنامه مشخص و مدون برای توسعه ایده ها بصورت مداوم بر اساس دانش جدید استفاده از فرایند تولید و نشر دانش بعنوان راه حل و اصلاح اشتباهات گذشته افزایش دستاوردهای علمی سازمان با توجه بر ایجاد نوآوری نسبت به گذشته قضاوت عملکرد افرادسازمان بر اساس شایستگی، نه بر مبنای روابط و ظواهر به روز بودن کارکنان بر اساس آموزش در سازمان توانایی انعطاف پذیری افراد سازمان با شرایط جدید و شرایط جهانی |
« تا چشمش به آهو افتاد سراسیمه و نفس زنان پیش دوید و گفت:
- چه نشسته ای خانه خراب که هما گل بر سرت گرفت. – دیروز خانه و امروز زندگیت را حراج کردند و همین ساعت یا ساعت دیگر است که جفت هم به شهر دیگر فرار بکنند. بجنب بدبخت که شوهرت از دستت رفت!» (همان: ۸۷۲))
۲-۲-۲-۷-شخصیت درجه ۲: میرزا نبی
نام شناسی: میرزا نبی
تاریخچه زندگی: چهل و چند ساله، اهل هرسین. نانوا بود، آسیاب ملکی خود را نیز می گرداند، رعیتی داشت قاچاق فروشی نیز می کرد. در عرض دو سال ثروت زیادی به دست آورده بود. در طول داستان جای سید میران را می گیرد و رئیس صنف خبازان می شود.
پیوند با دیگر شخصیت ها: شوهر هاجر، برادر رستم، دوست و برادر خوانده و همکار سید میران.
نشانه های ظاهری: لاغر و سبزه رو.
تحول و دگرگونی: میرزا نبی شخصیتی است، ایستا.
میرزا نبی، با توجه به تعریف میرصادقی از شخصیت مقابل « شخصیت مقابل شخصیتی است که در رمان، داستان کوتاه، نمایش نامه و دیگر آثار ادبی در تقابل و مقایسه با شخصیت های اصلی یا شخصیت های مخالف است تاخصوصیت آن ها بهتریا برجسته تر نشان داده شود.ارائه شخصیت مقابل در برابر شخصیت های اثری، کیفیت و ویژگی های همه آن ها را بهتر خلق و ظاهر می کند.» (میرصادقی،۱۳۸۸: ۲۰۴ ) شخصیتی است مقابل سید میران.
خصوصیات اخلاقی شخصیت: فهمیده، حسابگر، محافظه کار، فداکار نسبت به دوستان، فروتن و بی ادعا، آهسته رو، ملایم طبع، بی لاف و گزاف، مجامله کار، ترسو، حریص، اهل عمل نیست. نماز خوان، با ایمان، بدون جرأت و تیزی و برش در کار صنفی، مس مس کار، مدیر و مدبر نیست، به کارهای صنفی تا جایی عمل می کند که نفع خودش اقتضا می کند، به کارها خوب رسیدگی نمی کند، با سواد، خیرخواه دوستش سید میران ، تودار، راز دار.
نویسنده خصوصیات اخلاقی او را هم خود به طور صریح توضیح می دهد و هم از زبان دیگر شخصیت ها به خواننده معرفی می کند میرزا نبی از جمله شخصیت های همه جانبه ای است که توجه بیشتری را به خود جلب می کند، خصلت های فردی او برجسته تر از دیگر شخصیت های فرعی است. در داستان خواننده را با این سئوال رو به رو می سازد که آیا او مردی است عاقل و با ایمان یا مردی است ملایم طبع که صد مرد سرکش در آستین دارد؟ آیا او اهل هوا و هوس است و به هما نظر دارد یا مردی است که اهل عمل نیست و هما را از قبل می شناخته و به او نظری ندارد؟
گفتگو: در گفتگویی که میرزا نبی با آهو و سید میران دارد بسیاری از خصوصیات او آشکار می شود:
او مهربان، دلسوز، فعال و پر تلاش، فهمیده، با هدف است:
«دوست عزیز می خواهد بدت بیاید، می خواهد خوشت، راه و رسم زندگی این نیست که تو پیش گرفته ای. روح بیکارگی و بی قیدی در رگ و ریشه ات نفوذ کرده است و این همان چیزی است که برای مردی در سن تو با این عائله دور و برت نکبت به بار می آورد. عزیزم، این دل سنگینی و خونسردی را کنار بگذار و فکری بکن که فکر باشد. دو روزه عمری که به ما داده اند درست است که به هر وضع و ترتیبی باشد می گذرد اما بیشتر از آن جدّی است که من و تو فهمیده ایم. زندگی آتش است با آن بازی نمی شود کرد. به بچه های خودت ظلم نکن. این ها از تو نان و آب می خواهند. این ها نیستی را نمی فهمند چیست. اگر تو به خودت رحم نکنی کسی به تو رحم نخواهد کرد. جامعه درنده خوتر از آن است که مهربانی های ظاهرش نشان می دهد. (افغانی،۱۳۴۵: ۸۰۹)
او دلسوز، فداکار، خیرخواه، پیش از ازدواج هما با سید میران او را می شناخته و نظر خوبی نسبت به هما ندارد:
«بله و من هم همین را می گویم دوست عزیز. بی قیدی و خونسردی هم حدی دارد. این تنبلی شریفانه ای که در جسم تو رسوخ کرده است شاید مانند پرده خاک آلودروی میوه جات بتواند روحت را از فساد مانع شود اما روز به روز از محیط و جمع دوستان دورترت می سازد. نتیجه چیست؟ نتیجه اینکه تو از همه زندگی و خوب و بد آن بریده و به یک چیز چسبیده ای، این زن، که هم پدر و مادر، دوست و برادر، و هم فرزند هست و نیست تو شده است. یادت می آید روزی که با هم از جاده چشمه سفید به شهر می آمدیم به تو چه گفتم؟ حالا سلام علیکم دوست عزیز! خیال می کردی من او را ندیده بودم، نمی شناختم؟ خیال می کردی که دیگران نمی خواستند یا بلد نبودند مثل تو کار ثواب بکنند؟ مشهدی، بوی گل را از چه جوئیم از گلاب، او اگر خوب بود بر سر همان خانمان اول خود بود که بود. این حرف ها هرگز به من نیامده است که بگویم او را نگه دار یا طلاق بده، هر کس در زندگی شخصی خود صاحب اختیار است و شاید قسمت این بوده یا خود شما دو نفر مایل باشید مثل دو قلوهای سیامی تا آخر عمر به هم چسبیده باشید، اما دوستی و برادری حکم می کند که نگذارم بیشتر از این اسباب بدبختی خود و خانواده بی گناهت را فراهم کنی.» (همان: ۸۴۴)
صفات و تشبیهات: نویسنده تشبیهی درمورد او به کار نبرده است.
توصیف حالات و احساسات روانی: نویسنده تنها یکبار در صفحه ۸۴۰ به افکار میرزا نبی اشاره دارد.
« گوینده این کلمات با آنکه از پس رفتن کار دوست خود و فروش باغ و زمین او آگاهی داشت با خود اندیشید:
-
- یقیناً از روی اطمینانی است که چنین قصدی دارد. کسی از کار دیگران چه آگاه است. شاید پول و پله ای دارد.» (همان:۸۴۰)
کشمکش:تنها کشمکش ذهنی او در برابر سید میران قابل توجه است.
۳-۲-۲-۷-شخصیت درجه ۲: خالوکرم
نام شناسی:خالوکرم
تاریخچه زندگی: کدخدای چغا سفید، نسبتأ ثروتمند.
پیوند با دیگر شخصیتها: پسر عموی هما، براخاص و خانبابا، شوهر طاووس
نشانه های ظاهری: چهار شانه، بلندقد، صورتی گرد و آفتاب خورده، چشم های درشت سالم، پیشانی گره دار، بینی گوشتالو، صدای زمخت و از بیخ گلو داشت، مانند اغلب دهاتیان اصیل بلند بلند حرف می زد، ترکیب چهره او مجموعاً از پرکاری صاحبش حکایت می کرد.
تحول و دگرگونی: ساده و ایستا است
خصوصیات اخلاقی شخصیت: متعصب، خوش صحبت، اهل معاشرت، متین و فروتن، مؤدب، مردم دار، احترام گذار، صاحب رای، با تدبیر، بزرگ منش، سیاستدان، رک، رند و زیرک، گوش بر و حقه باز، مفت خوددان، چاچول باز، منصف.
«خوش صحبت و معاشرت کرده بود. گردن فروافتاده، چشمان پرهیزکار و دست های همیشه رویهم این مرد به خوبی گواه بر این مدعا بود که او باید اصولاً آدم متین و مودّبی بوده باشد. خالو کرم با هر کس طرف صحبت می شد، بچه یا بزرگ، زن یا مرد، با چنان ادب و احترامی گوش فرا می داد یا آغاز سخن می کرد که گوئی در حضور ارباب ده خود می باشد. اگر می گفتند ماست سیاه و قیر سفید است هرگز مخالفتی از خود نشان نمی داد، فقط به اندیشه فرو می رفت که نکند آن ها راست می گویند و او تا آن زمان اشتباه می کرده است اما این ظاهر امر بود و آنچه به نظر بیننده می رسید، خالوکرم در عین حال مرد صاحب رای پخته و با تدبیری بود که فروتنی اش از بزرگ منشی اش چیزی کم نمی کرد.» (همان: ۳۴۸)
گفتگو:
خالو کرم صاحب رای، با تدبیر و سیاستدان است:
«سیاست دولت به طور کلی بر این محور دور می زند که مردم را تا آن جا که می تواند از دور هم بپاشد. با وحدت فکر یا همبستگی های اجتماعی به هر رنگ که می خواهد باشد، سیاسی، مذهبی، صنفی، تعاونی، مخالف است. در قهوه خانه های شهر، من شنیده ام که بازی شاه- وزیری نیز قدغن شده است. آیا این هم روضه خوانی یا کنفرانس خوبی است که در آن بشود به سیاست دولت گوشه زد؟ عاقبت خودکامگی حتی در یک خانواده کوچک همیشه با تشنجات تلخ و شدید همراه بوده است چه رسد به یک مملکت بزرگ و کهنسال. من که یک کدخدای با سابقه هستم خوب قبول دارم که رعیّت تابع ظلم است، با جبر و زور بهتر کار می کند تا به اختیار، به قول معروف، باید همیشه مثل فیل توی سرش کوفت، هرگز نباید به او اجازه ابراز وجودی داد یا اگر حتی در کار خود شق القمر بکند نباید به او بارک الله گفت، اما این در وقتی است که رعیّت صاحب کار خودش نیست، ثمره تلاشش عاید دیگری می گردد. حال آنکه در چار دیوار مرزهای یک مملکت نه چنین وضع کلی می تواند حکمفرما باشد و نه ملت صغیر است که نفع و ضرر خود را نتواند از هم فرق بگذارد.» (افغانی،۱۳۴۵: ۴۷۲)
«تا چشمش کور شود! او نمی داند که فقط حج است که اگر برزن واجب شود می تواند بی اجازه شوهر از خانه بیرون برود. حالا بخورد از لای چربش! جان خودش باید از گرسنگی بمیرد! نمی دانم کی بود می گفت: زنی که بی اجازه شوهر از خانه بیرون برود هر قدمی که بر می دارد یک در جهنّم برویش گشوده می شود. هان مشهدی، خود شما بودید. این موضوع درست است؟» (همان: ۷۴۹)
صفات و تشبیهات:
توصیف حالات و احساسات روانی: نویسنده به حالات و احساسات روانی او اشاره ای نکرده است.
کشمکش: تنهادارای کشمکش ذهنی است.
خالو کرم از شخصیت های واسطه است که در جاهای مختلف داستان ظاهر می شود و خط داستانی شخصیت اصلی را تغییر می دهد.
-
- زمانی که با وساطت او باعث می شود میران طلاق هما را به نفع آبروی خود و هما نبیند و هما باز در خانه میران ماندگار شود.
«من در اصل موضوع حرف ندارم. امّا می دانی مشدی، این تصمیم در میان مردم تقصیر او را بزرگ خواهد کرد. همین حالا داشتم با خود فکر می کردم، به آن رنگ و برچسب دیگری خواهد زد که مسلماً برای آبروی خود شما هم خوب نیست. مردم دهن لغ فوراً خواهند گفت: هان، پس او گناهی کرده بوده که شوهرش از سر تقصیرش در نگذشته است. حال آن که هم شما و هم من می دانیم که هما هر چه باشد هیز نیست. خود شما یکروز خوب حرفی زدی، او نادان است احتیاج به نصیحت دارد. مشهدی، تو اگر خون این زن را به خاطر تقصیر و نافرمانی یا بچگی که کرده است ریخته بودی، من که جای پدر او را دارم کسی نبودم که حرفی بزنم برعکس چاقوی دست تو را می گرفتم و در جیب خود پنهان می کردم. اما این طلاق تو به شکلی است که من نمی توانم او را بردارم و با خود به ده ببرم. شهرت بد، مشهدی، بدتر از خود بدی است، اگر هما گناهی دارد او را بکش اما طلاق نده!» (افغانی،۱۳۴۵: ۷۵۰-۷۵۱)
۲-زمانی که او به سید میران خبر می دهد که قرار است پنج سال باغ موریچی را اجاره دهند، میران برای اطلاع بیشتر به باغ موریچی می رود و کچو، ترازودار او، پول دو روز کارکرد دکان را بر می دارد و فراز می کند و این ضرر جبران ناپذیری را به سید میران وارد می آورد.
« با آمدن خالو کرم به شهر سید به نظرش آمد که از رویا به عمل بپردازد. تصادفاً و از بخت مساعد، آنطور که کدخدا می گفت، باغ موریچی را می خواستند پنجساله به اجاره واگذارند. سید میران خودش شخصاً تحقیق کرد راست بود. تصمیم گرفت برای دیدن باغ سری به موریچی که چیزی دورتر از چغا سفید نبود بزند. خالوکرم مادیانش را برای او جاگذاشت و رفت.» (همان: ۸۰۳)
۳-۲-۷-شخصیت های درجه ۳: کلارا ، بهرام ، بیژن ، مهدی
این شخصیت ها ساده و ایستا هستند و از پویایی و جامعیت کافی بی بهره اند. این شخصیت ها به این علت در رمان حضور دارند که جنبه های پنهان زندگی شخصیت های اصلی را آشکار سازند.
بیژن، خل وضع، قلدر، شرور، کله شق و لغزگو است.همیشه دست گل به آب می دهد.او غرق در دنیای خود است و نسبت به درد و غم و اندوه مادر بی اعتناست .
۲-۲-۹-مدل پنج عاملی پورتر ۲۸
۲-۲-۱۰-تجزیه و تحلیلهای محیطی و ماتریسSWOT 29
۲-۲-۱۱-محیط استراتژیک سازمانها ۳۱
۲-۳-مبانی نظری در خصوص کارت امتیازی متوازن ۳۴
۲-۳-۱-مقدمه ۳۴
۲-۳-۲-مناظر کارت امتیازی متوازن ۳۶
۲-۳-۳-دستاوردهای استفاده از کارت امتیازی متوازن ۳۹
۲-۳-۴-رابطه علت و معلولی بین وجوه کارت امتیازی متوازن ۴۰
۲-۳-۵-نقشه استراتژی ۴۱
۲-۳-۶-مطالعات کویزد و همکاران (۲۰۰۹) ۴۴
۲-۳-۷- مطالعات شاه حسینی(۱۳۹۰) ۴۹
۲-۳-۸-مطالعات مردانی(۱۳۹۰) ۵۰
۲-۳-۹- مطالعات ابویی(۱۳۹۱) ۵۱
۲-۴-جمع بندی ۵۳
۲-۵- مدل مفهومی تحقیق ۵۳
فصل سوم: روش تحقیق ۵۴
۳-۱-مقدمه ۵۵
۳-۲-روش تحقیق ۵۵
۳-۳-جامعه تحقیق ۵۸
۳-۴-روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها ۵۹
۳-۴-۱-تحلیل اعداد و مجموعههای فازی ۵۹
۳-۴-۲-دیماتل فازی مثلثی ۶۰
۳-۵-مدل اجرائی تحقیق ۶۵
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها ۶۶
۴-۱-مقدمه ۶۷
۴-۲-بیانیه مأموریت جهاد دانشگاهی ۶۷
۴-۳-بیانیه چشمانداز جهاد دانشگاهی ۶۷
۴-۴-شناسایی عوامل بیرونی و درونی جهاد دانشگاهی استان سمنان ۶۸
۴-۴-۱-استراتژیهای جهاد دانشگاهی استان سمنان با رویکرد اقتصاد مقاومتی بر اساس سوال اول تحقیق ۷۰
۴-۵-استخراج عوامل بحرانی موفقیت با توجه به استراتژیهای منتخب ۷۰
۴-۵-۱-اجزاء نقشه استراتژی جهاد دانشگاهی استان سمنان با رویکرد اقتصاد مقاومتی بر اساس سوال دوم تحقیق ۷۰
۴-۶-استخراج وزن مطلوب برای سطوح کارت امتیازی متوازن ۷۲
۴-۷-انجام مراحل تکنیک دیماتل فازی ۷۲
۴-۷-انجام مراحل تکنیک دیماتل فازی ۷۴
۴-۷-۱-روابط علت و معلولی اجزاء نقشه استراتژی جهاد دانشگاهی استان سمنان با رویکرد اقتصاد مقاومتی بر اساس سوال سوم تحقیق ۸۲
۴-۷-۲-میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری اجزاء نقشه استراتژی جهاد دانشگاهی استان سمنان با رویکرد اقتصاد مقاومتی بر اساس سوال چهارم تحقیق ۸۴
۴-۸-استخراج نقشه استراتژی ۸۵
۴-۸-۱-نقشه استراتژی جهاد دانشگاهی استان سمنان با رویکرد اقتصاد مقاومتی بر اساس سوال پنجم تحقیق ۸۵
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری ۸۷
۵-۱-مقدمه ۸۸
۵-۲-پژوهش در یک نگاه ۸۸
۵-۳-نتایج تحقیق ۸۹
۵-۴-بررسی سوالات تحقیق ۹۰
۵-۵-نتایج کاربردی ۹۲
۵-۶-پیشنهادات ۹۳
۵-۷-منابع ۹۵
۵-۷-۱-منابع فارسی ۹۵
