الف- صلاحیت ذاتی
نوع جرم، نخستین و ساده ترین ضابطه برای تعیین صلاحیت مراجع کیفری است.^[۱۲۹] بر اساس قانون آیین دادرسی جدید مصوب ۹۲، دادگاه‌های کیفری استان و عمومی جزائی موجود به ترتیب به دادگاههای کیفری یک و دو تبدیل می‌شوند.

به جرائم زیر در دادگاه کیفری یک رسیدگی میشود:
جرائم موجب مجازات سلب حیات
جرائم موجب حبس ابد
جرائم موجب مجازات قطع عضو و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان ثلث دیه کامل یا بیش از آن
جرائم موجب مجازات تعزیری درجه چهار و بالاتر
جرائم سیاسی و مطبوعاتی
پس میتوان نتیجه گرفت، دادگاه کیفری دو، صلاحیت رسیدگی به تمام جرائم را دارد مگر آنچه به موجب قانون در صلاحیت مرجع دیگری باشد. بنابراین با در نظرگرفتن صلاحیت سایر دادگاه‌های کیفری می‌توان گفت که جرائم زیر در دادگاه کیفری دو رسیدگی می‌شود مگر آنچه به موجب قانون در صلاحیت دادگاه انقلاب قرارگرفته است. بدین ترتیب دادگاه کیفری ۲ صالح به امور زیر است:
رسیدگی به جرائمی که مجازات آنها از نوع مجازات‌های تعزیری درجه ۶، ۷ و ۸ باشد.
رسیدگی به جرائم عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها از ثلث دیه کامل مجنی علیه کمتر باشد.
رسیدگی به همه جرائم غیر عمدی علیه تمامیت جسمانی با هر میزان دیه
رسیدگی به جرائم موجب مجازات حد مگر این که موجب سلب حیات باشد.
بر طبق ماده ۳۰۳ قانون جدید به جرائم زیر در دادگاه انقلاب رسیدگی میشود:
الف - جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه و افساد فی الارض، بغی، تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه یا احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام
ب - توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام رهبری
پ- تمام جرائم مربوط به مواد مخدر، روانگردان و پیش سازه های آن و قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل
ت- سایر مواردی که به موجب قوانین خاص در صلاحیت این دادگاه است.
ث- صلاحیت محلی
متهم در دادگاهی محاکمه میشود که جرم در حوزه آن واقع شود. اگر شخصی مرتکب چند جرم در حوزه ‏های قضائی مختلف گردد، رسیدگی در دادگاهی صورت میگیرد که مهمترین جرم در حوزه آن واقع شده باشد. چنانچه جرائم ارتکابی از حیث مجازات مساوی باشد، دادگاهی که مرتکب در حوزه آن دستگیر شود، به همه آنها رسیدگی میکند. در صورتی که متهم دستگیر نشده باشد، دادگاهی که در ابتدا تعقیب در حوزه آن شروع شده است، صلاحیت رسیدگی به تمام جرائم را دارد.
حال سوالی که به ذهن میرسد این است که آیا سازمانهای آب و برق خود در اجرای ماده ۹ لایحه قانونی رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق مرجع قضائی و رسیدگی تلقی میشوند و آیا حق صدور رأی و اجرای آنرا دارا میباشند یا اینکه صرفاً مجاز به رفع تجاوز به صورت علی الرأس میباشند ؟
تا قبل از صدور رأی وحدت رویه شماره ۶/۳۰ مورخه ۱۹/۱۱/۱۳۶۰ دیوان عالی کشور رویه مشابهی در خصوص مورد فوق الذکر نداشت. پاره ای از محاکم با تصور اینکه صلاحیت رسیدگی به دعوای رفع تجاوز در حیطهی اختیارات سازمانهای آب و برق میباشد یا با صدور عدم صلاحیت به استناد ماده ۱۶ قانون اصلاح پاره ای از قوانین دادگستری، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال مینمودند که در بعضی از موارد، نظر محاکم تأیید و در بعضی موارد رد میشد، اما با دخالت هیات عمومی دیوان عالی کشور مسئله از حالت اختلاف خارج شد و صلاحیت عام مراجع دادگستری مورد تصویب و تأیید قرار گرفت، لذا رأی هیئت عمومی دیوان عالی کشور بدین شرح قاطع دعوا گردید.^[۱۳۰]
هرچند بر طبق ماده ۹ لایحه قانونی رفع تجاوز از تأسیسات آب و برق کشور مصوب تیر ماه ۱۳۵۹ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران به سازمانهای آب و برق این اختیار داده شد که اگر در مسیر و حریم خطوط انتقال و نیروی برق و حریم کانالها و انهار آبیاری احداث ساختمان یا درختکاری و هر نوع تصرف خلاف مقررات شده یا بشود، بر حسب مورد با اعطای مهلت مناسب با حضور نماینده دادستان مستحدثات غیر مجاز را قلع و قمع و رفع تجاوز نمایند، ولی به لحاظ اینکه دادگستری مرجع تظلمات عمومی است این اختیار، حق سازمانهای آب و برق را برای اقامه دعوی در دادگاه نسبت به موارد مذکور سلب نمینماید. بنابراین رأی شعبه ششم دیوانعالی کشور صحیح و موافق قانون تشخیص میشود.
(روزنامه رسمی ۱۰۸۳۳ - ۱۸/۲/۱۳۶۱)
لذا با التفاوت به مراتب فوق روشن میگردد که دستگاه های اجرایی حق دارند رأساً بدون تقدیم دادخواست خلع ید با شکوائیه از طریق اعطای مهلت مناسب نسبت به رفع تجاوز اقدام نمایند. در این گونه مواقع سازمانهای اجرایی همچون مراجع قضایی اقدام نخواهند نمود، بلکه با صدور اخطاریه (اظهارنامه عنداللزوم) مهلت مناسبی برای متجاوز تعیین و پس از سپری شدن مهلت و عدم رفع تجاوز از سوی شخص رأساَ بدون در نظر گرفتن شرایط قانونی، خلع ید و یا قلع و قمع از طریق همکاری مأمورین انتظامی و دعوت از نماینده دادگستری (دادستانی سابق) مبادرت به اعاده وضع به سابق مینمایند. بنابراین سازمانهای مذکور حق صدور رأی تخریب و تشکیل جلسات رسیدگی ماهوی و سایر تشریفات لازم را نخواهند داشت و اجرای رفع تجاوز را رأساً به عهده خواهند داشت.
فصل سوم
عوامل وتاثیرات موثر در ارتکاب جرم علیه منابع انرژی
مبحث اول: عوامل ارتکاب جرایم علیه تاسیسات انرژی آب، برق و نفت
عوامل برقراری انشعابات غیر مجاز آشکار دارای ابعاد گوناگونی می باشند که می توان به صورت ذیل دسته بندی نمود.
گفتار اول: عوامل درون سازمانی
بند ۱: بروکراسی اداری
برورکراسی اداری حاکم در برقراری انشعاب باعث بروز مشکل در ارائه تسهیلات لازم و به موقع به مشترکین می گردد، لذا تمایل متقاضیان به استفاده غیر مجاز از برق افزایش مییابد. تأخیر در برقراری انشعاب برق به مشترکان، بی‌عدالتی و تبعیض در برخورد انتظامی و قضایی و وجود مقررات، آئین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های پیچیده از عوامل دیگری است که افراد را به این سمت می‌کشاند.
بند ۲: ضعف مالی
ضعف مالی صنعت برق می تواند به نارسایی در بخشهای اجرایی و پیمانکاری انجامیده، همچنین در سیستمهای نظارتی و کنترلی شبکه نیز اشکال به وجود آورد، لذا روند تامین برق مشترکین را با کندی روبرو ساخته و می تواند یکی از عوامل روی آوردن متقاضیان به انشعابات غیر مجاز باشد.
بند ۳: عدم برخورد قاطع با متخلفین
عدم برخورد قاطع با متخلفین استفاده کننده از انشعابات غیرمجاز که عمدتاً به دلیل مشغله زیاد کاری پرسنل در امورهای بهره برداری میباشد.
بند ۴: عدم انعطاف قانون حریم خطوط انتقال
عدم انعطاف قانون حریم خطوط انتقال و توزیع سبب می شود به بسیاری از واحدهای داخل حریم، انشعاب قانونی واگذار نشده که این امر سبب استفاده غیر مجاز از برق می شود.
بند ۵: نرخ تصاعدی هزینه برق
تعرفه و نرخ تصاعدی هزینه برق علی الخصوص در برخی مناطق دارای شرایط آب و هوایی گرم و شرجی از دیگر عوامل بروز این پدیده است.
گفتار دوم: عوامل برون سازمانی
بند ۱: مشکلات اقتصادی واجتماعی
مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها، رشد جمعیت، بیکاری و فقر شدید مالی از عوامل بروز انشعابات غیر مجاز می باشد. این دسته از استفاده کنندگان غالباً در حاشیه شهرها اسکان دارند، به زاغه نشینان یا حاشیه نشینان معروف اند. شکل گیری محدوده های خودرو و ناهنجار به عنوان یکی از پی آمدهای گسیختگی فضایی کارکردی به ویژه در کشور ما را میتوان برایندی از مجموعه عوامل ذیل دانست.
بند۲: نظام اقتصاد شهری و منطقه ای
نظام اقتصاد شهری و منطقه ای دوگانه و اتکای آن بر اقتصاد غیر رسمی گسیخته و ضرورت حیات غیر رسمی که بروز کالبدی آن به شکل محدوده های متمرکز روی اسکان غیر رسمی ظاهر میشود.
بند ۳: قطعه بندیهای بزرگ زمین
قطعه بندیهای بزرگ زمین که موجب افزایش قیمت زمین میشود، به طوری که اقشار کم درآمد استطاعت خرید آن را ندارند. تلاش مافیای زمین خواران و رانت خواران مسکن برای افزایش قیمت خانه و اجاره بها در کلان شهرها و به دنبال آن مشکلات اقتصادی و معیشتی عامل دیگری به حساب میآید.^[۱۳۱]
بند ۴: فقر مالی
عدم توانایی مالی پرداخت هزینه‌های انشعاب برق به صورت نقد و حتی اقساط در مناطق محروم که قشرهای آسیب پذیر جامعه در آن مکانها ساکن هستند، این معضل را به دنبال دارد (بیشتر درحاشیه شهرها). عوامل متعدد دیگری از قبیل فقر فرهنگی و عدم وجود عادت به پرداخت هزینه‌های برق مصرفی و اعمال نرخهای تصاعدی متأسفانه تشدید می‌شود. به نظر می رسد با حذف یارانهها و در صورت عدم اقدام پیشگیرانه، استفاده غیر مجاز افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
در این مورد می توان به مکتب شیکاگو اشاره نمود که در زیر چتر مکتب خردگراها به مطالعه رفتار انسان در رابطه با عوامل محیط فیزیکی واجتماعی پرداختند. نتایج تحقیقات این گروه به معرفی الگویی برای توزیع جرم در شهرها بر اساس فقر در محلات انجامید.^[۱۳۲]
نتایج حاصل از این تحقیقات برای شناسایی عوامل موثر بر بروز رفتارهای ضد اجتماعی به کار گرفته شد و در نتیجه فقر, بیکاری وگسستگی جوامع از مهم ترین عوامل بروز جرم شناخته شدند.^[۱۳۳] در مقابل سرمایه اجتماعی, تعلق خاطر به محل زندگی و روابط با دیگران از عوامل بازدارنده ارتکاب جرم به حساب آمد.^[۱۳۴]

۳-۵-۱ برنامه قصد شده
از دو منبع کتاب درسی و کتاب راهنمای معلم؛ در راستای شناخت برنامه و تبیین عوامل موثر درآن: دانش آموز- معلم- محتوا– روش های یاددهی - یادگیری وامکانات – تجهیزات – زمان مکان و ارزشیابی در درس علوم تجربی سال سوم راهنمایی استفاده گردید. با جستجو در محتوا و استفاده از تحقیقات انجام شده در تحلیل محتوای علوم سال سوم و اشارات مستقیم کتاب راهنمای معلم، محقق استخراج عوامل فوق را تا حد ممکن لیست کرده تا مقایسه عوامل امکان پذیر گردد.
۳-۵-۲ برنامه ی اجرا شده
تعدادی سوال هم معنابراساس عناصر برنامه درسی هشت گانه، ازکتب برنامه ریزی درسی در قالب سه فرم با مقیاس لیکرت وبلی- خیر طراحی و اجرا گردید؛ هر فرم ازمقیاس توسط مخاطب مربوط(دبیر- مدیر- دانش آموز)هم زمان، درمدارس با حضورمحقق از عناصرهشت گانه برنامه درسی(۱- هدف
۲-دانش آموز ۳- معلم ۴- محتوا ۵- روش های یاددهی– یادگیری ۶– زمان ۷-مکان و۸-ارزیابی) تکمیل گردید. به منظور روشن ساختن وضعیت برنامه درسی اجرا شده علوم تجربی و بررسی میزان محتوا و اهداف برنامه عملیاتی و اجرایی از نتایج دو مرحله آزمون پیشرفت تحصیلی استفاده شد. این دو آزمون نه به دلیل این پژوهش بلکه به روال عادی ناحیه و در مواردی به طریق استانی، برگزار می گردد.
مرحله اول: درسطح ناحیه ۲ آموزش و پرورش شیراز، که در تاریخ ۲۵/۹/۱۳۸۷ برگزار گردید و سوالات آن توسط محقق به عنوان سرگروه آموزشی علوم تجربی ناحیه و با توجه به اهداف آموزشی تهیه شده بود؛ وآزمون مرحله دوم: سطح استان، در تاریخ ۱۸/۱۲/۱۳۸۷ با نظارت آموزش راهنمایی استان طراحی و اجرا گردید.
۳-۵-۳ برنامه آموخته شده
برنامه آموخته شده به وسیله اندازه گیری میزان یادگیری از آموخته های دانش آموزان صورت گرفت. نمرات حاصل از پاسخ به ۲۰ سؤال مقیاس تشریحی(پیوست شماره ۲) که درپایان سال تحصیلی و بعد از اتمام آموزش در کلاسهایی که به شکل تصادفی از مدارس نمونه انتخاب شده در هفته آخر اردیبهشت ماه اجرا گردید، به دست آمد. این سؤالات در حیطه های سه گانه بلوم و سطوح مختلف یادگیری منطبق بر برنامه قصد شده طراحی و اجرا گردید.
البته در صورتی که سؤالات آزمون هماهنگ استانی پایان سال تحصیلی(خردادماه) از روایی و پایایی لازم برخوردار بود نیز می توانست، قسمتی از عوامل قابل سنجش در برنامه آموخته شده باشد، که با توجه به محدویت های مختلف امکان پذیر نگردید. در آزمون هماهنگ پایان سال تحصیلی، به جز یک سوال بقیه سوالات از حیطه شناختی و دانش طراحی شده بود؛ ۵۳% دانش آموزان ناحیه دو نمره ۲۰ کسب کردند. با توجه به حیطه سوالات و در نظر نداشتن اهداف آموزش علوم به عنوان ملاک برنامه درسی آموخته شده، قابل استفاده نبوده است.
۳-۶ سنجش روایی و پایایی مقیاس آزمون
اعتبار هر آزمون در واقع به دلیل استنباطی است که ما از آن آزمون می کنیم. برای تهیه این مقیاس به تفاوت های موجود در خوشه ها توجه شد و متن آن در بخش محتوا از آموخته های دانش آموزان تشکیل گردید، بررسی های پژوهشگران مربوط به تحلیل محتوا نشان داده شده است که در بدترین شرایط محتوای کتاب علوم با محتوای آزمون ۳۴/۰ همپوشی دارد.

۳-۶-۱ روایی مقیاس دانش آموز
ابتدا سؤالات اندازه گیری گویه های مربوط به عوامل برنامه درسی در بخشی از مقیاس دانش آموز که برنامه اجرا شده را در ابعاد مختلف تعقیب می کند، از کتب برنامه درسی و مقالات استاد راهنما و سایر اساتید بدست آمد و با توجه به اهداف برنامه درسی علوم سال سوم راهنمایی و اهداف بیان شده در کتاب راهنمای معلم سوالات هدفمند و به نسبت درصد اهدافی که برنامه قصد شده در پی آن بود، طراحی شد.
برای اندازه گیری روایی مقیاس ها از نظرات پانزده نفر از اساتید تعلیم و تربیت من جمله استاد راهنما و اساتید دانشگاه آزاد، دانشکده تحصیلات تکمیلی و دوازده نفر از معلمان با سابقه علوم تجربی و سه تن از اعضای گروه آموزشی، استفاده شد. چنانچه در مراحل کسب روایی محقق مجبور به حذف ۴ سوال و ایجاد تغییر در ۷ گویه گردید. و برای افزایش روایی مقیاس ها با توزیع بین تعداد ۲۰ دانش آموز وتعدادی سوال باز نقاط ابهام آن روشن گردید وتعدادی سوال حذف و اضافه شد. ضریب دشواری نیز محاسبه و عدد ۵۴/۰ بدست آمد.برای جلب همکاری دانش آموزان در ابتدای مقیاس توضیحات درخصوص اهداف و اهمیت پژوهش ارائه شد. تا نقاط ابهام در پاسخگویی مرتفع شود.
۳-۶-۲ پایایی مقیاس دانش آموز
این مقیاس بین تعداد ۴۰ دانش آموز در دو مرحله با سه هفته فاصله زمانی توزیع و در نهایت با بهره گرفتن از پاسخ های دو آزمون پایایی مقیاس تعیین گردید. پایایی این مقیاس با بهره گرفتن از روش باز آزمایی^[۱۰۸] به وسیله ضریب همبستگی ۷۹/۰ محاسبه شده است. همچنین برای محاسبه ضریب پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شدو بر اساس محاسبات انجام شده، ضریب پایایی آن ۸۲/۰ بدست آمد.
۳-۶-۳- روایی مقیاس دبیر و مدیر
برای اندازه گیری روایی مقیاس از نظرات پانزده نفر از اساتید تعلیم و تربیت من الجمله استاد راهنما و اساتید دانشگاه آزاد، دانشکده تحصیلات تکمیلی و دوازده نفر از معلمان با سابقه علوم تجربی و سه تن از اعضای گروه آموزشی، استفاده شد.
۳-۶-۴- پایایی مقیاس دبیر و مدیر
برای محاسبه ضریب پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و بر اساس محاسبات انجام شده، ضریب پایایی آن ۸۷/۰ بدست آمد.
.
.
.
.
.
۳-۷- روش گردآوری داده ها
محقق به عنوان دبیر فیزیک و علوم تجربی پیوسته مترصد تعقیب عوامل تاثیر گذاردر ارتقاء برنامه درسی و آموزشی علوم تجربی بود، وضعیت بسیارضعیف ایران درآزمون تیمزنیزمزیدبرعلت بود. هجوم دانش آموزان دراین درس به کلاسهای خصوصی ودرعین حال کسب نمرات پایینجدرآزمونهایی که امکان مقایسه باسایردرسهاوجود داشت، نیزازعوامل تأثیرگذار درانتخاب موضوع پژوهش به شمارمی رود.
تهیه پرسش نامه های مربوطه با مقیاس لیکرت که بتواند عوامل تاثیرگذار در برنامه درسی به خوبی مورد سوال قرار دهد و متغیرها را تعقیب کند، مشکل ترین بخش این فعالیت را به خود اختصاص داد. کتب برنامه ریزی درسی، کتاب علوم و کتاب راهنمای معلم علوم به عنوان منابع تهیه گویه های مقیاس ها مورد استفاده قرار گرفت و پس از استخراج گویه ها ی مقیاس ، با کمک استاد راهنما تنظیم آن صورت گرفت. با کمک استادان دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شیراز و دانشکده تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد مرودشت و چند تن از دبیران با سابقه و اعضای گروه آموزشی و طی بازآزمایی در مدرسه راهنمایی دکتر حسابی ۱و۲ مراحل اعتبار سپری گردید.
بعد از دریافت معرفی از دانشگاه و مراجعه به کارشناسی تحقیقات سازمان آموزش و پرورش مجوزلازم برای انجام پژوهش اخذ گردید. و با اخذ مجوز برای ورود به مدارس، از کارشناسی حراست ناحیه ۲ شیراز جهت تعیین مدارس ارتباط با کارشناسی آموزش راهنمایی صورت گرفت؛ ودر این مکان مدارس جامعه نمونه از خوشه ها به طور تصادفی انتخاب گردیدند.
با ارائه مجوز به مدیران و توجیه دبیران در زنگ تفریح و قبل از ورود به کلاس، مدیر مدرسه به همرا ه محقق درکلاسها حضوریافتند و مقیاس ها بین دبیران علوم تجربی و دانش آموزان، در کلاسها یا سالن امتحان و یا نمازخانه ها طبق روال آزمون در هرمدرسه توزیع گردید، در ابتدا ضمن احوالپرسی و بیان اهداف و فوائد انجام این پژوهش، شیوه تکمیل مقیاسه تشریح گردید، از آنان خواسته شد با آرامش و بردباری و در صورت تمایل، بدون نوشتن نام و نام خانوادگی به سؤالات پاسخ دهند.برای افزایش میزان دقت، هرآنچه می دانند، با صبرو حوصله و با حفظ حرمت آزمون و بدون دریافت نقطه نظرات یکدیگربه تکمیل مقیاس اقدام نمایند. ازآنجا که محقق شخصاً در مدارس حضور داشت و تمام مراحل را تعقیب می کرد همه مقیاس جمع آوری گردید.۷۱۰ مقیاس درآزمون تشریحی جمع آوری و موردتجزیهجوتحلیل قرارگرفت. مقیاس مربوط به مدیر نیزدرحالی که دبیران ودانش آموزان مشغول تکمیل مقیاس خود بودند، توسط ایشان در محل کار خود تکمیل گردید. پس ازجمع آوری پایایی دو مقیاس مدیرودبیرمحاسبه و مقدارآن۸۷/۰پایایی مقیاس دانش آموز۷۹/۰ وضریب همبستگی بین دومقیاس مدیرودبیرومقیاس دانش آموز ۷۶/۰ مشاهده گردید.
۳-۸- روش آماری و تحلیل داده ها
انتخاب روش آماری بستگی به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش دارد. در این پژوهش برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی مانند فراوانی – درصد – میانگین – انحراف معیار و از آمار استباطی آزمون تی تک متغیره و تی گروه های مستقل در سنجش میزان انطباق برنامه درسی اجرا شده و آموخته شده از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. برای افزایش دقت در آمار توصیفی از نرم افزار spss استفاده شد و در محاسبه آزمون تی و ضریب هبستگی پیرسون نیز از نرم افزارspss استفاده شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داد ه ها
۴-۱- مقدمه
در این فصل به بررسی تفکیکی یافته های تحقیق با توجه به فرضیه های پژوهش پرداخته می شود. بدین منظور ابتدا به ویژگی توصیفی (میانگین – انحراف استاندارد ) اشاره می شود و سپس محاسبه تی تست برای مجموعه گویه های مرتبط با هر متغیر صورت می گیرد.
نمرات آزمونهای چهار گزینه ایی مرحله اول ودوم، در برنامه درسی اجرا شده، از عدد ۱۰۰ محاسبه گردیده است اما در محاسبات، ماکزیمم نمره مرجع ۵ در نظر گرفته شده و به جهت برابری نمره آزمون با نمرات مرجع مقیاس، نمرات بر ۲۰ تقسیم گردیده اند.
نمرات آزمون تشریحی پایان سال نیز از ۱۰۰ در نظر گرفته شده است تا بتوان نمرات درون هر سوال را به خوبی تفکیک کرد و برای هماهنگی با مقیاس آزمون اجرا شده و کل مقوله های سنجیده شده نمرات حاصل بر۲۰ تقسیم شده است و کل نمره نسبت به مرجع ۵ در نظر گرفته شد.
این پژوهش شامل سه فرضیه اصلی می باشد برای به دست آوردن پاسخ صحیح و امکان مقایسه با پژوهش های که در مورد عوامل برنامه درسی صورت گرفته بود، فرضیه های ویژه نیز طراحی گردید تا ازجمع بندی آن بتوان پاسخ کاملتری به فرضیه اصلی داد.
تجزیه وتحلیل داد ه ها بر اساس فرضیه های پژوهش
۴-۲-۱- فرضیه های اصلی تحقیق:
۱- بین برنامه درسی قصد شده واجرا شده علوم تجربی پایه سوم راهنمایی درناحیه۲شیرازانطباق وجود دارد.
باجمع آوری میانگین۱۳۶ گویه درسه مقیاس مدیر، دبیرو دانش آموزان و محاسبه میانگین، میانگین ها عددی برای برنامه اجرا شده به دست می آیدو با مقایسه با میانگینی که در برنامه قصد شده می خواهیم به آن برسیم، یعنی طبق مقیاس لیکرت عدد۵ که اطلاعات آماری این متغیر به شرح جدول ۴-۱ می باشد.
جدول۴-۱ آزمون تک نمایی - مقایسه دومیانگین بین برنامه درسی قصد شده و اجرا شده علوم تجربی پایه سوم راهنمایی

درخت عنّاب

فرضیه

شکل ۱۰- نمودار تفکیکی موضوعات آثار قدسی قاضی‌نور
فریده خردمند
فریده خردمند درسال ۱۳۳۶ در تهران متولّد شد. او فارغ‌التّحصیل رشته‌ ادبیّات نمایشی است و در سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۱با صدای جمهوری اسلامی همکاری داشته است. ضمن نوشتن آثاری برای کودکان و نوجوانان، چند مجموعه داستان برای بزرگسالان نیز منتشر کرده است: پرنده‌ای هست (۱۳۷۶)، آرامش شبانه (۱۳۷۸)، سیلویا سیلویا (۱۳۷۹)، آب حیات عشق (۱۳۸۱) و فصل گمشده (۱۳۸۲). او در سال‌های اخیر به کانادا مهاجرت کرده است.

خلاصه داستان‌ها
اِرِن
راوی داستان زنی ایرانی است که به خاطر زایمان خواهرش به شهر دالاس آمریکا آمده است. او در آنجا با اِرن که زنی۳۷ ساله است آشنا می‌شود. ارن همیشه مست است و با دختر ده ساله‌اش کیت‌لن زندگی می‌کند. استیو شوهر ارن که مردی بی مسئولیت است به او خیانت می‌کند و آنها از هم جدا می‌شوند اما کیت‌لن عاشق پدرش است.
آنها در کنار ساحل در حال قدم زدن هستند. اِرن داستان زندگی‌اش را برای راوی تعریف می‌کند. و ناگهان صدای جیغ کیت‌لن بلند می‌شود. او در تاریکی ساحل پا روی جسم لزج و بی جان عروس دریایی گذاشته است. آنها با دقت نگاه می‌کنند ساحل پر از عروس دریایی مرده است. راوی نگران تنهایی کیت‌لن است و به نظرش در چشم‌های کیت‌لن تنهایی موج می‌زند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفیx
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨
View
راوی داستان دانای کل است. داستان با آمدن خاله ثوری که زنی پنجاه و هفت ساله است و بیست و پنج سال در لس‌آنجلس زندگی کرده شروع می‌شود. او پس از سال‌ها به ایران برگشته و به منزل فرشته خواهرزاده‌اش آمده است اعضای خانواده تمام سعی و تلاش خود را به کار می‌گیرند تا در مقام میزبان اسباب راحتی و آرامش مهمان را فراهم کنند. خاله ثوری مدام از داشته‌ها و اتفاقاتی حرف می‌زند که در محل اقامتش در لس‌آنجلس روی داده است. مثلاً او با دیدن منظره‌ (View) خانه فرشته که ساختمان نیمه‌ساز شش‌طبقه‌ای است دلش برای او می‌سوزد. از نظر او مهم‌ترین مسئله برای خانه چشم‌انداز (View) است و به آنها می‌گوید که ویوی خانه‌ی او در Beverly hills یک دریاچه‌ی «بیوتی‌فول» است. و او مدام به «شاپینگ» می‌رود و… این رفتار او رفته‌رفته برای اعضای خانواده ناخوشایند جلوه می‌کند. پس از سال‌ها همه چیز در ایران عوض شده و این تغییر از نظر خاله ثوری ناخوشایند است او تصمیم می‌گیرد که دیگر به ایران نیاید. ولی در فاصله انتخاب و خرید یک فرش عقیده‌اش تغییر می‌کند. او مجذوب چشم‌انداز‌ قالی‌ها می‌شود و تصمیم‌ می‌گیرد هر سال به ایران سفر کند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگیx مسائل سیاسی¨
درس انگلیسی
راوی داستان دانای کل است. داستان دختری به نام فرشته است که به اصرار پدر به کالجی در آمریکا آمده تا ادامه تحصیل بدهد. او از نظر مالی وضعیت خوبی ندارد و هر پنی‌اش را حساب‌شده خرج می‌کند. فرشته در آنجا دوستی ندارد و چند بار تصمیم جدّی گرفته که به ایران برگردد ولی هر بار پدرش با فرستادن مادرش او را از این کار منصرف کرده است. مادرش، خانم فرامرزی که برای مدتی پیش دخترش آمده سعی می‌کند زبان انگلیسی را یاد بگیرد. او برای این کار کسی را سراغ ندارد جز دخترش فرشته که او هم مدّعی است که گرفتار درس و امتحان است. از سویی فرشته برای امرار معاش به پول نیاز دارد. این مورد برای خانم فرامرزی فرصتی را فراهم می‌کند که نقشه‌ی خود را مبنی بر یادگیری زبان انگلیسی نزد دخترش (فرشته) پیاده کند. او عنوان می‌کند هنگام خرید در فروشگاه زنی ایرانی به نام بتول را دیده که از وی خواسته در مقابل دریافت مبلغی، زبان انگلیسی را به او بیاموزد. او هم گفته که دخترش می‌تواند این کار را برای او انجام دهد. فرشته با این اقدام مادرش مخالف است ولی از سوی دیگر در جهت تأمین هزینه تحصیل و معاش به این مبلغ پیشنهادی از جانب آن شخص فعلاً غایب (بتول خانم) نیاز دارد؛ پس با اکراه قبول می‌کند و در روز موعود وقتی در را باز می‌کند، مادرش خانم فرامرزی را در آستانه‌ی در می‌بیند که می‌گوید من بتول هستم.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفیx
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨
مهمان‌ نواز
راوی داستان زنی است که از دوران کودکی خود سخن می‌گوید. او از زمانی که خودش را شناخت گوشه‌ی اتاقش پر از چمدان و ساک بود. خانه‌ی آن‌ها همیشه پر بود از مهمان‌های بسیار و ساک و چمدان‌هایشان. از آن‌جا که مادرش زن خوش‌رو و مهربانی بود مهمان‌ها در کمال آسایش هفته‌ها و گاه ماه‌ها در خانه‌ی آنها می‌ماندند. مادر راوی زن مهمان‌نوازی بود و نمی‌گذاشت «آب توی دل مهمان‌ها تکان بخورد» و کارها را یک تنه انجام می‌داد. گاهی اتاق راوی آن‌قدر پر از ساک و چمدان می‌شد که به شکل انباری کوچک به هم ریخته‌ای در می‌آمد. یکبار هم آن‌قدر تعداد چمدان‌ها زیاد شد که او در میان آن‌ها زندانی شد و همه نگران به دنبال او گشتند و او را که از گرسنگی ضعف کرده بود بین چمدان‌ها پیدا کردند.
بعد از گذشت چند سال که به همین منوال گذشت. مادر راوی بیماری پوستی عجیبی می‌گیرد. پوست آرنجش قرمز می‌شده و می‌خارد. راوی کم کم
بزرگ می‌شود و مهمان‌ها همین‌طور می‌آیند و می‌روند و مادرش که دیگر جوان نبود علاوه بر پذیرایی کردن باید میانجی‌گری دعواهای قدیمی را هم می‌کرد. تا اینکه دچار بیماری روانی شد و چند سال آخر عمرش را در آسایشگاه به سر ‌برد. او اشک‌ریزان تقاضا می‌کرد اجازه بدهند تا از مهمان‌هایش پذیرایی کند. از نظر راوی مادرش که زن سخاوتمندی بود عمرش را در میان مهمان‌ها تقسیم کرده به همین خاطر خودش زود مرده است.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگیx مسائل سیاسی¨
حرفه من!
داستان از زبان فردی است که ما نمی‌دانیم زن است یا مرد. او در حال پاسخ‌گویی به سؤالی فرضی است که از او پرسیده می‌شود. آن سؤال این است: حرفه‌ی شما چیست؟ او توضیح می‌دهد که کارش از دو بخش کاملاً مجزا تشکیل می‌شود. بخش اول آغاز آشنایی است که با لبخند شروع می‌شود. او روی میزش مجله‌های خارجی دکوراسیون قرار می‌دهد و مردم می‌‌آیند و بی‌خبر از همه جا و با ذوق و شوق مبلمان یا صندلی یا تخت موردنظرشان را انتخاب می‌کنند و با پرداخت بخشی از هزینه‌ها، ساعت دقیق آوردن آن سفارشات را دریافت می‌کنند. اما از آنجا که سفارشات نه فقط در آن روز و ساعت بلکه تا هفته‌ها و ماه‌ها بعد هم آماده نمی‌شود، بخش دوم کار راوی آغاز می‌شود. آن هم جواب دادن تلفن این مشتریان است که با عصبانیت، توهین و گاهی با التماس از آنها می‌خواهند که سفارشات را بیاورند. البته راوی پس از توضیح مفصلی که در مورد حرفه‌اش می‌دهد مدام در فکر این است که بالاخره نام حرفه‌اش چیست؟
مسائل زنان¨ مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگیx مسائل سیاسی¨
بازنشسته‌ها
این داستان از منظر دانای کل روایت می‌شود و بیانگر اوضاع و احوال گروهی از بازنشستگان آموزش و پرورش است. دولت می‌خواهد به بازنشستگان حکم جدید بدهد و بانک آن‌ها را عوض کند. به همین خاطر همه‌ی بازنشستگان می‌بایست در روز بخصوص در حیاط اداره‌ی بازنشسته‌ها جمع شوند. هوا سرد و بارانی است. زیر چادر برزنتی بزرگی شش صف تشکیل شده و در فاصله‌ی دوری از جمعیّت شماره‌هایی روی دیوار نصب شده است. آن‌ها از صبح وارد صف شده‌اند و هر چه انتظار کشیده‌اند مسئول مورد نظر شروع به کار نکرده است و می‌گوید تا ساعت یک باید صبر کنند. انتظار طولانی مدت آن‌ها را که اغلب مسن هستند و بعضاً با عصا آمده‌اند کلافه ‌می‌کند. چندین مرد در صف مردها و چند زن در صف زن‌ها با یکدیگر دعوا می‌کنند و به هم دشنام می‌دهند. یک خانم از صف خانم‌ها غش می‌کند و یک مرد هم قلبش درد می‌گیرد و با آمبولانس برده می‌شوند. اوضاع آن‌قدر اسف‌بار است که آن بازنشستگان دیگر آرزو می‌کنند به جای این دو نفر بودند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگیx مسائل سیاسی¨
چرا اینجا هستم!
داستان از زبان مردی چهل و چهار ساله به نام امید ایرانی روایت می‌شود. او که مهندس راه و ساختمان است در طی داستان علّت به زندان افتادن خود را توضیح می‌دهد. او دو سال و سه ماه و نه روز است که در زندان محبوس است ولی خودش دلیلش را نمی‌داند. او از بچّگی بر عکس برادرانش «که با تخریب وسایل خانه به آرامش می‌رسیدند» میل زیادی به ساختن و سامان بخشیدن به اشیاء پیرامونش داشت. امید ایرانی آدم ساکت و کم حرفی است و همیشه در کمال آرامش کار و زندگی کرده است و هرگز دنبال جار و جنجال نبود. ایرانی سال‌ها در مناطق محروم در شهرهای جنوب در گرمای بالای پنجاه درجه کار کرده است و تنها هدفش خدمت به مردم بوده. تا اینکه چند سال پیش طی قراردادی با یک سازمان دولتی متعهد می‌شود که ساختمانی هفت طبقه برای آن سازمان بسازد. در روز جشن وقتی کار ساختمان تمام می‌شود او طبق عادت همیشگی‌اش می‌رود که از زوایای مختلف ساختمان عکس بگیرد ولی در حین عکس‌برداری دستگیر می‌شود و به جرم عکس‌برداری از ساختمان دولتی به زندان می‌افتد.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگیx مسائل سیاسی¨
دو مسافر

بدیهی است که می­توان موارد دیگری را نیز به جدول بالا افزود. این جدول صرفاً شامل مواردی است که در تحقیقات گذشته بیشتر به چشم می­خورد.
حال باید دید کدامیک از موارد فوق را باید برای تحقیق حاضر انتخاب کرد. اگر چه هدف این رساله، ارزیابی کارایی گروه ­های آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ نبوده واین مقوله خود در پژوهشی مسقل باید مورد توجه قرار گیرد؛ با این حال تلاش می­ شود مواردی به عنوان ورودی و خروجی انتخاب شود تا معیار بهتری از کارایی واحدهای تصمیم گیری به دست آید و پیاده­سازی الگوریتم و مدل ریاضی مورد بحث برای یافتن حاشیه امنیت کارایی گروه های آموزشی مناسب تر صورت ­گیرد.

با توجه به تعداد واحدهای تصمیم گیری(DMU_j) مورد ارزیابی (گروه ­های آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ) که ۱۶ واحد می باشند و براساس قاعده سرانگشتی گفته شده در فصل­دوم می­توان در مورد تعداد ورودی­ ها و خروجی­ها تصمیم ­گیری کرد:
۳ × (تعداد ورودی + تعداد خروجی) < تعداد واحد تصمیم ­گیری = ۱۶
آن­چه در چنین شرایطی معمولا صورت می­گیرد، انتخاب ۲ ورودی و ۳ خروجی یا انتخاب ۳ ورودی و ۲ خروجی است که در شرط بالا بگنجد و ضمنا حق انتخاب کافی برای ورودی­ ها و خروجی­ها نیز وجود داشته باشد. انتخاب ۱ ورودی و ۴ خروجی یا برعکس، اگر چه در قاعده بالا می گنجد لیکن چندان منطقی به نظر نمی­رسد زیرا تمرکز را معطوف به فقط خروجی یا فقط ورودی می­ کند.
انتخاب ۲ ووردی و ۳ خروجی از میان ۹ ورودی و ۸ خروجی مندرج در جدول ۴-۱براساس رابطه زیر به ۲۰۱۶ حالت مختلف ممکن است:
و انتخاب ۳ ووردی و ۲ خروجی از میان ۹ ورودی و ۸ خروجی مندرج در جدول ۴-۱، براساس رابطه زیر به ۲۳۵۲ حالت مختلف ممکن است:
بنابراین در مجموع ۴۳۶۸ حالت انتخاب وجود دارد که از نظر تعداد ورودی و خروجی منطقی و همخوان با شرایط باشد. البته اگر تعداد کل حالات انتخاب ورودی­ ها و خروجی­ها بدون توجه به شرایط، شمارش شود در آن صورت، تعداد کل حالات بسیار بیشتر و برابر با حاصلضرب تعداد مجموعه های غیر تهی از دو مجموعه ۸و۹ عضوی یعنی ۱۳۰۳۰۵ حالت می­شد.
۲^۹-۱)(۲^۸-۱)=۱۳۰,۳۰۵ )
واقعیت این است که هرکدام از این بیش از چهارهزار حالت انتخاب، مزایا و معایبی دارد و نمی­ توان به طور قطع و یقین، یک حالت را به بقیه حالت ها ترجیح داد. با این حال در این تحقیق برای انتخاب یک حالت، به چهار نکته زیر توجه شده است.
نکته نخست اینکه ورودی هایی برگزیده شود که بیشتر در اختیار گروه ها بوده و نشان‌گر مناسبتری از امکانات در اختیار آنها است. طبیعتاً بیشتر شدن چنین ورودی هایی باید این انتظار را ایجاد کند که عملکرد واحد برخوردار بهبود یابد. از میان خروجی­ها نیز باید به مواردی بیشتر معطوف شود که نشان­دهنده عملکرد مطلوب واحد باشد.
نکته دوم اینکه، پارامترهایی به عنوان ورودی و خروجی باید انتخاب شود که اطلاعات آن­ها در دسترس باشد. برای مثال، خروجی رضایت کارفرما، اگرچه یک خروجی مطلوب به نظر می­رسد، لیکن در کشور ما معمولا چنین اطلاعاتی در اختیار هیچ­کدام از دانشگاه­ های کشور نیست. در مورد برخی دیگر از پارامترها نیز چنین مشکلاتی وجود دارد. لذا محقق مجبور به حذف آنها است.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، رعایت رابطه میان ورودی­ ها و خروجی­هاست. بدین معنا که لازم است خروجی­ها، متناسب با ورودی­ ها انتخاب شوند. خروجی­های انتخاب شده باید به گونه ­ای باشد که به نحوی، نمایان­گر ورودی متناظر با خود باشد. به عنوان مثال، انتخاب تعداد دانشجویان ثبت نامی به عنوان ورودی، نمی­تواند خروجی رضایت دانشجویان یا میزان ارائه خدمات به سایر واحدها را در پی داشته باشد. زیرا این ورودی، اثر حداقل مستقیمی بر روی چنین خروجی­هایی ندارد. حال آن­که اگر هزینه انجام شده به عنوان ورودی لحاظ شود، به نوعی رضایت دانشجویان بابت هزینه­ های انجام شده می تواند یک خروجی مناسب قلمداد شود. پس با ورودی هزینه، می­توان خروجی رضایت دانشجو (و همچنین برخی دیگر از خروجی­ها) را متناظر کرد.
نکته آخر اینکه ورودی­های مختلف (و هم­چنین خروجی­های مختلف) نیز باید به گونه ­ای باشند که تاحدودی مستقل از هم به نظر برسند. برای مثال انتخاب دو ورودی تعداد اساتید و نسبت تعداد استاد به دانشجو به صورت توأمان، منطقی به نظر نمی­رسد.
با توجه به تمام مباحث گفته شده، در مورد نمونه مورد مطالعه، دو ورودی و سه خروجی به صورت زیر انتخاب شده است.
ورودی­۱: سرانه هزینه­ های انجام شده توسط هر گروه برای هر دانشجو (X₁) .
ورودی­۲: میانگین نمره (تراز کنکور) افراد ثبت­نامی (X₂).
خروجی­۱: میزان رضایت دانشجویان (میانگین نمره ارزشیابی اساتید هر گروه) (Y₁) .
خروجی­۲: درصد پذیرفته شدگان مقطع بالاتر (Y₂).
خروجی­۳: تعداد تألیفات (Y₃).
۴- ۴ تعیین میزان ورودی­ ها و خروجی­ها برای نمونه مورد مطالعه
پس از تعیین ورودی­ ها و خروجی­های سیستم،‌ اندازه ­گیری هر یک از ورودی­ ها و خروجی­ها برای تمام واحدهای تصمیم ­گیری مد نظر است. تعداد ۱۶ گروه آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ که در مقطع کارشناسی فعالیت دارند به عنوان واحدهای مورد ارزیابی (DMU_j) در نظر گرفته می شود. اسامی این گروه­ ها به تفکیک دانشکده در جدول ۴-۲ آمده است.
جدول ۴-۲: اسامی گروه ­های آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ به تفکیک دانشکده

شبکه های حسگر بی سیم:
از انواع شبکه های اقتضایی می توان به شبکه های حسگر بی سیم اشاره کرد که شامل تعدادی حسگر است که در یک ناحیه ی جغرافیایی توزیع شده اند. هر حسگر دستگاه الکتریکی با قابلیت ارتباط بی سیم، پردازش سیگنال، منبع توان، حافظه محدود، فرستنده و گیرنده رادیویی و امکان اندازه گیری پارامترهایی مثل حرارت، سرعت، نور، ارتعاش، فشار، رطوبت و سیستم مکان یابی جهانی می باشد. گره های حسگر، حس و ارزیابی اطلاعات را از محیط زیست بر اساس فرایندهای تصمیم گیری محلی بدست می آورند. هرگره به طور مستقل کار می کند و نوعا از لحاظ فیزیکی بسیار کوچک است و دارای محدودیت هایی در قدرت پردازش، ظرفیت حافظه و منبع تغذیه می باشد. این شبکه‌ها شامل مجموعه‌ای از گره‌های توزیع شده‌اند که بدون پشتیبانی مدیریت مرکزی یک شبکه ی موقت را می‌سازند. طبیعی‌ترین مزیت استفاده از این شبکه‌ها عدم نیاز به ساختار فیزیکی و امکان ایجاد تغییر در ساختار آنهاست ]۱[.
تعداد گره های حسگر در یک شبکه حسی می توانند چندین برابر ترمینال های شبکه اقتضایی باشد. چگالی پیاده سازی شبکه های حسگری بسیار زیاد است. گره های حسگر در معرض حملات زیادی قرار دارند گره­ های حسگر عمدتا از الگوی مخابرات همه پخشی استفاده می کنند در صورتی که اکثر شبکه‏ های اقتضایی بر مبنای مخابرات نقطه به نقطه هستند.

انواع شبکه های حسگر بی سیم بر اساس استقرار:
شبکه های حسگر بی سیم بر مبنای استقرار گره ها به دو نوع استاتیکی و دینامیکی تقسیم می شوند. در حالت استاتیکی، گره ها در محیط مستقر می شوند و سپس بدون اینکه حرکتی داشته باشند، سنجش موارد مورد نیاز را از محیط انجام می دهند اما در حالت دینامیکی گره ها در حال حرکت به مقوله ی سنجش محیط می پردازند]۲[ و ]۳[.

کاربردهای شبکه حسگر بی سیم:
کاربردها به سه دسته نظامی، تجاری و پزشکی تقسیم می شوند. سیستم های ارتباطی، فرماندهی، شناسایی، دیده بانی، میدان مین هوشمند و سیستم های هوشمند دفاعی از کاربردهای نظامی می باشد. در کاربردهای مراقبت پزشکی می توان به سیستم های مراقبت از بیماران ناتوان که مراقبی ندارند، اشاره کرد. محیط های هوشمند برای افراد سالخورده و شبکه ارتباطی بین مجموعه پزشکان با یکدیگر و پرسنل بیمارستان و نظارت بر بیماران از جمله کاربرد های آن است. کاربردهای تجاری طیف وسیعی از کاربردها را شامل می شود مانند سیستم های امنیتی تشخیص و مقابله با سرقت، آتش سوزی (درجنگل)، تشخیص آلودگی های زیست محیطی از قبیل آلودگی های شیمیایی، میکروبی، هسته ای، سیستم های ردگیری، نظارت و کنترل وسایل نقلیه و ترافیک، کنترل کیفیت تولیدات صنعتی، مطالعه در مورد پدیده های طبیعی مثل گردباد، زلزله، سیل، تحقیق در مورد زندگی گونه های خاص از گیاهان و جانوران و امثال آن. در برخی از کاربردها نیز شبکه حسگر به عنوان گروهی از روبوت های کوچک که با همکاری هم فعالیت خاصی را انجام می دهند استفاده می شود ]۱[ ، ]۲[ و ]۳[ .

دیگر خصوصیت‌های منحصر به فرد شبکه‌های حسگری، توانایی همکاری و هماهنگی بین گره‌های حسگری است. هر گره حسگر روی برد خود دارای یک پردازشگر است و به جای فرستادن تمامی اطلاعات خام به مرکز یا به گره‌ای که مسئول پردازش و نتیجه‌گیری اطلاعات است، ابتدا خود یک سری پردازش‌های اولیه و ساده را روی اطلاعاتی که به دست آورده است، انجام می‌دهد و سپس داده‌های نیمه پردازش شده را ارسال می‌کند. با این که هر حسگر به تنهایی توانایی ناچیزی دارد، ترکیب صدها حسگر کوچک امکانات جدیدی را عرضه می‌کند. ‌در واقع قدرت شبکه‌های حسگر بی سیم در توانایی به‌کارگیری تعداد زیادی گره کوچک است که خود قادرند سرهم و سازماندهی شوند و در موارد متعددی چون مسیریابی هم‌زمان، نظارت بر شرایط محیطی، نظارت بر سلامت ساختارها یا تجهیزات یک سیستم به کار گرفته شوند. شبکه‌های حسگر با انگیزه استفاده در کاربردهای نظامی مانند نظارت بر میدان جنگ، توسعه پیدا کردند. اما امروزه شبکه‌های حسگر بی سیم در صنعت و بسیاری از مقاصد غیر نظامی استفاده می‌شوند، از جمله نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی، نظارت بر سلامت دستگاه ها، نظارت بر محیط و یا خانه، کاربردهای مراقبت از سلامتی، خانه‌های هوشمند و کنترل ترافیک ]۲[ و ]۳[.

مزایای شبکه های حسگر بی سیم:
سرعت توسعه آن زیاد است. به سادگی و با صرف هزینه پایین قابل پیاده سازی می باشند. مانند سایر شبکه های بی سیم، به زیر ساخت نیاز ندارد و پیکر بندی خودکار دارند. هر یک از ایستگاه ها به عنوان یک مسیریاب نیز ایفای نقش می کنند. انعطاف پذیر بودن شبکه ی حسگر بی سیم “به عنوان مثال، دسترسی به اینترنت از نقاط مختلف موجود در محدوده تحت پوشش شبکه امکان پذیر است.". دو ایستگاه موجود در شبکه می توانند به طور مستقل از دیگر ایستگاه ها، با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و به انتقال اطلاعات بپردازند]۲[.

معایب شبکه های حسگر بی سیم:
مباحث مربوط به مصرف انرژی و توان یکی از عوامل محدود کننده در استفاده از این شبکه است. نحوه ی استقرار حسگرها برای سنجش محیط نیز دارای مشکلات خاص خودش می باشد که باید برای حل آن چاره اندیشی کرد. حافظه ی محدود گره ها نیز یکی دیگر از عوامل مشکل زای شبکه حسگر بی سیم می باشد]۲[.

ساختمان گره های شبکه:
ساختمان داخلی هر گره از واحد حسگر، کارانداز، واحد پردازش داده ها، واحد فرستنده گیرنده بی سیم و منبع تغذیه تشکیل شده است. بخش های اضافی شامل واحد متحرک ساز، سیستم مکان یاب و تولید توان نیز ممکن است بسته به کاربرد در گره ها وجود داشته باشد.
واحد حسگر: این واحد شامل یک سری حسگر و مبدل آنالوگ به دیجیتال است که اطلاعات آنالوگ را از حسگر گرفته و به صورت دیجیتال به پردازنده تحویل می دهد.
واحد کارانداز: شامل کارانداز و مبدل دیجیتال به آنالوگ می باشد. فرامین دیجیتال را از پردازنده گرفته و به کارانداز تحویل می دهد.
واحد پردازش داده: شامل یک پردازنده ی کوچک و یک حافظه با ظرفیت محدود است. داده ها را از حسگرها گرفته و بسته به کاربرد، پردازش محدودی روی آن ها انجام می دهد و از طریق فرستنده ارسال می کند. واحد پردازش مدیریت هماهنگی و مشارکت با سایر گره ها در شبکه را انجام می دهد.
واحد فرستنده گیرنده: واحد فرستنده گیرنده ارتباط گره با شبکه را برقرار می کند.
واحد تامین انرژی : توان مصرفی تمام بخش ها را تامین می کند. اغلب یک باتری با انرژی محدود است. محدودیت منبع انرژی یکی از تنگناهای اساسی است که در طراحی شبکه های حسگر، همه چیز را تحت تاثیر قرار می دهد. در کنار این بخش ها ممکن است واحدهایی برای تولید انرژی مثل سلول های خورشیدی وجود داشته باشد. در گره های متحرک، واحدی برای متحرک سازی وجود دارد.
اهداف کلی طراحی شبکه:
اولین و مهمترین هدف طراحی شبکه ی حسگر بی سیم افزایش دوره ی حیات شبکه است. دومین هدف شامل اهداف سطح بالا می باشد که همان مقیاس پذیری و استحکام و سادگی طراحی شبکه می باشند. هدف سوم مربوط به اهداف کیفیت سرویس می باشد که شامل اتصال شبکه و پوشش حسی و نسبت تحویل داده، کیفیت نظارت، زیرکی و مصرف انرژی بهینه می باشد.
در شکل ۱-۲ اهداف طراحی شبکه حسگر بی سیم نشان داده شده است.
شکل ۱-۲: اهداف طراحی شبکه حسگر بی سیم ]۲[
۱-۹) خصوصیات مهم شبکه های حسگر بی سیم:
وابسته به کاربرد: به دلیل ادغام فناوری های حسگر، پردازش و ارتباطات، محدوده وسیعی از کاربردها امکان پیاده سازی در شبکه های حسگر بی سیم را دارند. اما باید توجه داشت که نمی توان برای تمام کاربردها یک سناریو را اجرا نمود، بلکه هر کاربرد، پیکربندی و پروتکل مخصوص به خود را نیاز دارد. به عنوان مثال شبکه های حسگر با تراکم پایین از حسگرها و نیز با تراکم بالایی از حسگرها کار می کنند. در حالیکه پروتکل های این دو حالت بسیار با یکدیگر متفاوت می باشند.
تعامل با محیط: به دلیل تعامل شبکه های حسگر با محیط اطرافشان، خصوصیات ترافیکی آنها با دیگر شبکه های موجود متفاوت می باشد. به طور معمول شبکه های حسگر دارای ترافیکی با نرخ پایین هستند، اما در مواقعی که پدیده مورد نظر روی می دهد دارای ترافیک انفجاری می گردند.
مقیاس پذیری: به صورت تئوری، شبکه های حسگر دارای تعداد بسیار بیشتری نهاد می باشند که نیاز به راه حل هایی متفاوت و مقیاس پذیرتر دارند.
انرژی: دراین شبکه ها منابع انرژی محدود بوده و مصرف انرژی مهمترین معیار برای پیکربندی آنها می باشد. در بعضی موارد، باتری موجود در گره های حسگر قابل شارژ دوباره نیست و به همین دلیل نیاز به طول عمر بیشتر حسگر می باشد.
خود پیکربندی: شبکه های حسگر نیاز به خود پیکربندی برای دارا بودن شبکه ای پیوسته دارند، اما به دلیل تفاوت در ترافیک و انرژی مصرفی روش های متفاوتی مورد نیاز می باشد. به همین دلیل گره های حسگر نیاز به درک محل جغرافیایی خود دارند.
قابلیت اطمینان و کیفیت سرویس: شبکه های حسگر بی سیم، مفاهیم متفاوتی از قابلیت اطمینان و کیفیت سرویس را ارائه می دهند. در حال حاضر سرویس هایی که توسط شبکه های حسگر ارائه می شود کاملا مشخص نیستند. در بعضی موارد ارسال عادی بسته کافی بوده و در بعضی موارد نیاز به اطمینان بسیار بالا در ارسال داریم. نرخ ارسال بسته معیار کاملی نمی باشد. مساله مهم، مقدار و کیفیت اطلاعات ارسالی به گره ی مورد نظر در مورد پدیده مشاهده شده می باشد.
سادگی: به دلیل کوچک بودن گره ها و محدود بودن انرژی، نرم افزار مورد استفاده در سطح شبکه و گره ها باید بسیار ساده تر از نرم افزارهای امروزی باشند. این سادگی نیاز به تغییر در لایه های استاندارد شبکه دارد. هنگامی که تعداد زیادی از گره های حسگر به صورت متراکم در کنار هم قرار گرفته باشند، گره های همسایه بسیار به یکدیگر نزدیک خواهند بود؛ در نتیجه ارتباط چند پرشه در شبکه های حسگر در مقایسه با ارتباطات مرسوم تک پرشه بسیار انرژی کمتری مصرف می نماید. بنابراین میزان انرژی ای که برای ارتباطات استفاده می شود پایین می آید.
یکی از مهمترین محدودیت های موجود در گره های شبکه های حسگر، کمبود منابع انرژی است. گره های حسگر معمولاٌ حاوی منابع انرژی محدود و غیر قابل تقویتی هستند. بنابراین بر خلاف شبکه های قدیمی که دسترسی به کیفیت سرویس، هدف اصلی می باشد، در پروتکل های شبکه های حسگر تکیه بر مصرف بهینه منابع است. گره ها باید مکانیزم های تعادلی که به کاربر نهایی امکان افزایش طول عمر شبکه را از طریق پهنای باند کمتر یا افزایش تاخیر ارسال می دهد را در خود ایجاد نمایند.
۱-۱۰) نتیجه گیری فصل اول:
در این فصل به صورت اجمالی با شبکه ی حسگر بی سیم آشنا شدیم. به نظر می‌رسد که شبکه‌های WSN کلاس جدیدی از شبکه‌های مخابراتی را به ما معرفی کرده‌اند. این شبکه‌ها به ما این قدرت را می‌دهند که بفهمیم در یک محیط فیزیکی که حتی حضور انسانی ممکن نیست، چه می‌گذرد. این توانمندی مهم و منحصر به فرد با ترکیب قابلیت‌های حسگرهای الکترونیکی و فناوری‌های پیشرفته شبکه‌های مخابراتی حاصل شده است. البته پیشرفت‌های بیشتر در این حوزه منوط به انجام تحقیقات بیشتر مخصوصا در حوزه استانداردسازی و مباحث اقتصادی است. هرچند امروزه تولید انبوه و ارزان‌ قیمت تراشه‌های الکترونیکی ممکن شده است؛ اما در حال حاضر برای تولید و ایجاد شبکه‌ای کم هزینه برای کاربرد‌های صنعتی و کشاورزی و نیز توسعه بازار تجاری آن به تلاش‌های بیشتری نیاز است.
همان طور که در اهداف کلی طراحی شبکه اشاره کردیم یکی از اهداف مهم، پوشش حسی شبکه می باشد که این مهم به طور مستقیم و غیر مستقیم با اهداف ذکر شده ی دیگر در ارتباط است. در فصول بعدی به مسئله ی پوشش و ارتباطش با دیگر مسائل مربوط به طراحی شبکه می پردازیم.
فصل دوم: مسئله ی پوشش^[۴] در شبکه های حسگر بی سیم
در این فصل به مفهوم پوشش و انواع تقسیم بندی آن پرداخته می شود و شعاع های حسی و مخابراتی گره ها معرفی می گردد و به تفاوت مفاهیم پوشش و اتصال در شبکه های حسگر بی سیم و به مسئله ی حفره ی پوششی و شبکه ی نامتصل و متصل اشاره می شود.
۲-۱) پوشش چیست؟
یکی از مسائلی که در مورد شبکه‌های حسگر مطرح می‌باشد، چگونگی پوشش دادن محیط توسط حسگرها است. مسئله ی پوشش حول یک سوال اساسی تشکیل می شود: چگونگی مشاهده ی فیزیکی فضا توسط حسگرها. محیط وقتی توسط حسگرها پوشش داده می شود که در محدوده ی شعاع حسی گره ها قرار بگیرد. تقسیم بندی های متفاوتی در مورد پوشش شبکه‌های حسگر بیان شده است و هرکدام از یک دید خاص روش ها را تقسیم کرده اند ]۳[.
۲-۲) تقسیم بندی اول انواع پوشش: