تمایل به بهره گیری از اینترنت بانک/ بانکداری همراه برای انجام امور مالی سازمان بیش از سایر سیستم های مشابه است.

۱ ۲ ۳ ۴ ۵

پایائی^[۴۷] (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
پایانی یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازه ­گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می­دهد (بازرگان و سرمد, ۱۳۸۵, ص. ۱۶۶) در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ^[۴۸] استفاده گردید. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری از جمله پرسشنامه ­ها یا آزمون­هایی که خصیصه­ های مختلف را اندازه ­گیری می­ کنند به کار می­رود. مقصود آن است که اگر ابزار اندازه ­گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشند برای اندازه ­گیری پایایی از شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می­کنیم. و اندازه آن معمولا بین صفر و یک تغییر می­ کند. ضریب پایایی صفر معرف عدم­پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. (سکاران, ۱۳۸۰, ص. ۲۳۱)
روش آلفای کرونباخ
یکی از روش­­های محاسبه قابلیت اعتماد استفاده از فرمول کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی و سازگاری درونی ابزار اندازه ­گیری بکار می­رود. برای محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ ابتدا بایستی واریانس نمونه­های هر زیر­مجموعه سوال­های پرسشنامه کل را محاسبه کرد سپس با بهره گرفتن از رابطه زیر، آلفا را محاسبه کرد. (بازرگان وسرمد, ۱۳۸۵, ص. ۱۶۹)که در آن:
j: تعداد زیرمجموعه سؤال های پرسشنامه یا آزمون
: واریانش زیر آزمون j ام
: واریانس کل آزمون
]
نتایج آلفای کرونباخ آزمون پیش مطالعه
جدول ۳-۲ بیانگر میزان آلفای کرونباخ آزمون پیش مطالعه بوده که با توجه به میزان ۸۷۰/۰ ذکر شده در آن که بیش از ۷/۰ می ­باشد. نتایج اولیه را از نظر روایی و پایایی قابل قبول می­سازد.
جدول ۱۶آلفای کرونباخ آزمون پیش مطالعه

آلفای کرونباخ

تعداد گزاره ها

۰٫۸۷۰

۴۳

با توجه به تعدد گزاره­های موجود با بهره­ گیری از تکنیک­های Spss میزان آلفای­کرونباخ که به­ازای حذف هر گزاره در جدول ۳-۳ ذکر گردیده است. که با توجه با نتایج آن گزاره­هایی که حذف آنها میزان آلفا را بیش از آلفای کلی میسازد حذف گردید. ( این گزاره ها در جدول ۳-۳مشخص گردیده است).
جدول ۱۷آلفای کرونباخ به تفکیک گزاره­ها

آلفای کرونباخ اگر گزاره حذف شود.

گزاره

۰٫۸۷۰

امکان سریعتر انجام دادن وظایف سازمانی کارمندان بخش مالی سازمان را فراهم نموده و زمان مورد نیاز برای انجام مسئولیت­های مهم سازمان را کاهش میدهد .

۰٫۸۶۸

۳-۲-۴ مدل آدامز - بوهارت برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۶۲

۳-۲-۵ مدل BDST برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۶۳
۳-۳ دینامیک جذب آمونیاک به وسیله کربن فعال در ستون ۸ سانتیمتر ۶۳
۳-۳-۱ کارایی ستون ۸ سانتی متر در جذب آمونیاک ۶۴
۳-۳-۲ مدل توماس برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۶۴
۳-۳-۳ مدل یون نلسون برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۶۵
۳-۳-۴ مدل آدامز – بوهارت برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۶۵
۳-۳-۵ مدل BDST برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۶۶
 
۴-۱ نتایج دینامیک جذب آمونیاک بوسیله کربن فعال در ستون ۴ سانتی متر ۶۸
۴-۱-۱- کارایی ستون ۴ سانتی متر در جذب آمونیاک ۶۸
۴-۱-۲- نتایج مدل توماس برای جذب آمونیاک در ستون ۴ سانتی متر ۶۹
۴-۱-۳- نتایج مدل یون نلسون برای جذب آمونیاک در ستون ۴ سانتی متر ۶۹
۴-۱-۴- نتایج مدل آدامز-بوهارت برای جذب آمونیاک در ستون ۴ سانتی متر ۷۰
۴-۱-۵ – نتایج مدل BDST برای جذب آمونیاک در ستون ۴ سانتی متر ۷۱
۴-۲- نتایج دینامیک جذب بوسیله کربن فعال در ستون ۶ سانتی متر ۷۳
۴-۲-۱- کارایی ستون ۶ سانتی متر در جذب آمونیاک ۷۳
۴-۲-۲-نتایج مدل توماس برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۷۳
۴-۲-۳-نتایج مدل یون نلسون برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۷۴
۴-۲-۴-نتایج مدل آدامز- بوهارت برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۷۵
۴-۲-۵-نتایج مدل BDST برای جذب آمونیاک در ستون ۶ سانتی متر ۷۶
۴-۳- نتایج دینامیک جذب آمونیاک بوسیله کربن فعال در ستون ۸ سانتی متر ۷۷
۴-۳-۱- کارایی ستون ۸ سانتی متر در جذب آمونیاک ۷۷
۴-۳-۲- نتایج مدل توماس برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۷۸
۴-۳-۳- نتایج مدل یون نلسون برای جذب آمونیاک درستون ۸ سانتی متر ۷۸
۴-۳-۴- نتایج مدل آدامز- بوهارت برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۷۹
۴-۳-۵- نتایج مدل BDST برای جذب آمونیاک در ستون ۸ سانتی متر ۸۰
۴-۴- تحلیل نتایج مدل های سینتیکی ۸۲
۴-۴-۱- تحلیل مدل توماس ۸۲
۴-۴-۲- تحلیل مدل آدامز- بوهارت ۸۲
۴-۴-۳- تحلیل مدل یون نلسون ۸۲
۴-۴-۴- تحلیل مدل BDST 82
۴-۵- نتایج سیستم استنتاج فازی- عصبی ۸۳
۴-۶- نتایج رگرسیون خطی چندگانه (MLR) 91
۴-۶-۱- بررسی مدل رگرسیون خطی چندگانه ۹۱
۴-۶-۲-پیش‌بینی و ارزیابی اعتبار مدل در (MLR) 92
۴-۷- نتیجه گیری ۹۴
نتیجه‌گیری و پیشنهادات ۹۷

منابع فارسی ۹۹
منابع لاتین ۹۹
چکیده لاتین ۱۰۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (۱-۱). مشخصه های فیزیکی آمونیاک ۴

محاسبه­ی سرعت­ها برای محاسبه­ی مسیر­ها لازم نیست. اما برای تخمین انرژی جنبشی و در نتیجه، انرژی کل مفید است. با بهره گرفتن از معادله­ (۲-۶) می­توان سرعت­ها را به­دست آورد:

(۲-۶)
خطا در معادله­ (۲-۴)، از مرتبه­ی δt⁴ و برای سرعت­ها معادله­ (۲-۶) از مرتبه­ی δt² است. مشکلی که در ارتباط با محاسبه­ی سرعت وجود دارد، آن است که قبل از دانستن موقعیت در زمان بعدی t+δt نمی­ توان سرعت در زمان t را محاسبه کرد. نکته­ی دوم در ارتباط با الگوریتم ورله آن است که این الگوریتم کاملاً متمرکز^[۲۹] است یعنی r(t-δt) و r(t+δt) در معادله­ (۲-۴) نقش متقارنی دارند و این سبب برگشت­پذیری زمانی آن می­ شود. سوم آن که پیش­روی موقعیت­ها در یک مرحله انجام می­ شود (در بعضی از الگوریتم­ها برای این کار دو مرحله لازم است). حافظه­ رایانه­ی مورد نیاز الگوریتم ورله ۹N کلمه حافظه است و این سبب کم­حجم شدن الگوریتم و سادگی برنامه­نویسی آن می­ شود. مزیت دیگر این الگوریتم آن است که حتی برای گام­های زمانی بزرگ، بقای انرژی به خوبی در آن رعایت می­ شود. به­علاوه با پایسته بودن نیرو­ها می­توان مطمئن بود که بقای اندازه­حرکت خطی نیز برقرار است[۱۷].
۲-۶-۲- الگوریتم جهشی ورله
به منظور رفع کمبود­های الگوریتم ورله، اصلاحاتی در آن ایجاد شده است. یکی از این اصلاحات، روش جهش قورباغه­ای نیم­گاه هاکنی^[۳۰] است. علت انتخاب این نام با توجه به معادله­های این الگوریتم روشن می­ شود:
(۲-۷)
(۲-۸)
کمیت­هایی که باید ذخیره­شوند، موقعیت­های r(t)، شتاب­های a(t) و سرعت­ها در v(t-1/2δt) هستند. ابتدا معادله­ (۲- ۸) اجرا می­ شود و سرعت­ها از فراز مختصات جهش می­ کنند و مقادیر سرعت در نیم­گام بعدی، v(t+1/2δt) را نتیجه می­ دهند. طی این فرایند می­توان سرعت­های جاری را نیز محاسبه کرد:
(۲-۹)
این کار برای محاسبه­ی انرژی (H=K+U) و سایر خواصی که نیازمند دانستن هم­زمان مختصات و سرعت­ها هستند، در زمان t لازم است. سپس با بهره گرفتن از معادله­ (۲-۷) دوباره موقعیت­ها از سرعت­ها پیش می­افتند. اکنون، می­توان شتاب­ها را محاسبه کرده و مرحله­ بعدی را آغاز کرد. با حذف سرعت­ها از این معادله­ها می­توان نشان داد که این روش از نظر جبری با الگوریتم ورله معادل است. برنامه­نویسی برای معادله­های روش جهشی مزیت­هایی نسبت به روش اصلی ورله دارد، اما از آن­جا که سرعت­ها به­ طور صریح ظاهر می­شوند (البته نه در زمان t)، معمولاً تنظیم انرژی شبیه­سازی از طریق مقیاس­کردن مناسب سرعت­ها انجام می­ شود. مزیت­های عددی این روش ناشی از آن است که در هیچ مرحله­ ای، تفاضل دو کمیت بزرگ را به منظور محاسبه­ی کمیتی کوچک محاسبه نمی­کند و همین امر، کاهش دقت در یک رایانه را به حداقل می­رساند[۱۷].
۲-۶-۳- الگوریتم ورله سرعتی
همان­طور که از معادله­ (۲-۹) مشخص است، روش جهشی نیز در ارتباط با سرعت­ها به صورت کاملاً رضایت­بخشی عمل نمی­کند. یک الگوریتم معادل ورله که موقعیت­ها، سرعت­ها و شتاب­ها، هر سه را در یک زمان t ذخیره می­ کند و خطا­های گرد­کردن را به حداقل می­رساند، الگوریتم ورله­ی سرعتی^[۳۱] نام دارد، که توسط سوپ^[۳۲] و همکارانش پیشنهاد شده است:
(۲-۱۰)
مجدداً با حذف سرعت­ها می­توان الگوریتم ورله را به­دست آورد. این الگوریتم فقط مستلزم ذخیره­ی r، v و a است. برای استفاده از این الگوریتم نیز باید ابتدا موقعیت­ها در زمان t+δt را با بهره گرفتن از معادله­ اول (۲-۱۰) محاسبه کرد، سپس با بهره گرفتن از معادله­ (۲-۱۱) سرعت­ها را در نیم­گام به­دست آورد:
(۲-۱۱)
سپس نیرو­ها و شتاب­ها را در زمان t+δt محاسبه و سرعت در زمان t+δt به­دست می ­آید تکمیل می­ شود:
(۲-۱۲) در این مرحله می­توان انرژی جنبشی را در زمان t+δt محاسبه کرد. انرژی پتانسیل در این زمان نیز از قبل هنگام محاسبه­ی نیرو­ها به­دست آمده است. این فرایند نیز به ۹N کلمه­ی حافظه نیاز دارد، از نظر عددی پایدار و دارای شکلی ساده است. این ویژگی­ها این الگوریتم را به جذاب­ترین روش انتگرال­گیری تبدیل می­ کند [۱۷].
سه الگوریتم ورله، جهشی ورله و سرعت ورله مسیر حرکت کاملاً یکسانی تولید می­ کنند، ولی از نظر نوع متغیر­هایی که­در حافظه­ رایانه ذخیره می­ شود با­هم متفاوت هستند. علاوه بر این، صحّت این الگوریتم­ها معادل هم می­باشد.
اکنون که مفاهیم اصلی شبیه­سازی دینامیک مولکولی و مفاهیمی مانند مدل پتانسیل، شرایط مرزی دوره­ای و الگوریتم­های انتگرال زمانی بیان شد، در ادامه به بررسی مراحل مختلف شبیه­سازی دینامیک مولکولی پرداخته می­ شود.
۲-۷- اولین گام در شبیه­سازی دینامیک مولکولی
شبیه­سازی در واقع حل معادلات حرکت کلاسیک برای به­دست­آوردن مسیر^[۳۳] ذرات در فضای فاز^[۳۴] است. از آن­جا که برای حل معادلات حرکت باید مکان و سرعت­های اولیه مشخص باشد تا با انتگرال­گیری از معادلات حرکت، آینده­ی سامانه را به تصویر کشید، بنابر­این واضح است که در اولین مرحله از شبیه­سازی باید مکان­ها و سرعت­های اولیه­ ذرات مشخص شوند.
۲-۷-۱- تعیین مکان­های اولیه­ ذرات
برای تعیین مکان­های اولیه­ ذرات می­توان از نتایج بلور­شناسی مولکول­ها بهره گرفت. اگر نتایج بلور­شناسی در دسترس نباشد، مکان­های اولیه­ ذرات معمولاً در یک شبکه­ بلوری با ساختار ویژه مانند مکعبی ساده معرفی می­شوند. تعیین اتفاقی مکان­های اولیه سبب هم­پوشانی اتم­های مجاور می­ شود که این موضوع باعث شکست محاسبات عددی در الگوریتم­های دینامیک مولکولی می­ شود. از این رو از مقادیر تصادفی برای مکان­های اولیه­ ذرات کمتر استفاده می­ شود. روش دیگر برای تعیین مکان­های اولیه­ ذرات، استفاده از مکان­های ذرات در برنامه ­های شبیه­سازی است که قبلاً اجرا شده ­اند. علاوه بر مکان­های اولیه­ ذرات، شکل هندسی و طول جعبه­ی شبیه­سازی نیز باید تعیین شود. جعبه­ها باید فضا پر­کن باشند یعنی کاملاً به هم چسبیده باشند و فضا­ی خالی بین آن­ها نباشد تا وقتی یک مولکول از سلول خارج می­ شود، مولکول دیگر بلافاصله وارد آن شود، و طول وجوه آن­ها حداقل دو برابر شعاع قطع باشد[۱۷].
۲-۷-۲-تعیین سرعت­های اولیه­ ذرات
برای شروع شبیه­سازی سرعت اولیه و در برخی موارد، شتاب ذرات نیز تعیین می­ شود. سرعت­های اولیه را می­توان صفر در نظر گرفت و یا از یک توزیع ماکسولی برای تعیین مقادیر ابتدایی سرعت بهره گرفت و با انتقال دادن و هم­سویی همه سرعت­ها، اندازه­حرکت کل را صفر کرد (چون سامانه کل ساکن است). علاوه بر این، برای تعیین سرعت­های اولیه نیز می­توان از نتایج برنامه ­های شبیه­سازی که قبلاً اجرا شده است، استفاده کرد. مقادیر اولیه برای شتاب ذرات، توسط مکان­های اولیه و با محاسبه­ی نیروی اِعمال­شده بر هر اتم، با بهره گرفتن از قانون دوم نیوتن تعیین می­ شود [۱۷].
۲-۸- دومین گام در شبیه­سازی دینامیک مولکولی
این مرحله، شامل محاسبه­ی نیروی وارد بر تمام ذرات و انتگرال­گیری از معادلات حرکت نیوتن می­باشد. محاسبه­ی نیروی وارد بر هر ذره، در اغلب شبیه­سازی­های دینامیک مولکولی، وقت­گیرترین مرحله می­باشد. در واقع، هدف اصلی در شبیه­سازی، محاسبه­ی تحول زمانی تک­تک ذرات سازنده­ی سامانه با بهره گرفتن از معادله­ حرکت آن­ها می­باشد. واضح است که با گذر زمان، مکان و اندازه­حرکت هر ذره تغییر می­ کند، درست مثل این که ذره، راهی را در فضا­ی فاز (مکان- اندازه­حرکت) می­پیماید. به این راه، مسیر می­گویند. برای N ذره در فضای سه­بعدی، یک فضای فاز N6 بعدی وجود دارد. معمولاً به سامانه اجازه می­ دهند که تمام مسیر­های مجازی خود را در فضا­ی فاز طی کند و با میانگین­گیری زمانی روی مسیر­ها می­توان خواص ماکروسکوپی سامانه را محاسبه نمود. برای مشخص کردن مسیر حرکت ذرات در فضای فاز لازم است که نیروی وارد بر ذرات با مشتق­گیری از پتانسیل پیکربندی ذرات محاسبه شود.
از آن­جا که نیرو­های وارد بر ذره در مسیر حرکت آن نقش به­سزایی دارند، بنابر­این لازم است که پتانسیل­های بین­مولکولی و پتانسیل­های خارجی در صورت وجود با یک مدل دقیق تعیین شوند. پس از آن که همه نیرو­های وارد بر ذرات محاسبه شدند، از معادلات حرکت نیوتنی، انتگرال­گیری می­ شود. پس از آن که سامانه­ی مورد نظر به تعادل رسید، در آخرین مرحله کمیت­های مورد نظر اندازه ­گیری می­شوند.
۲-۹- سومین گام در شبیه­سازی دینامیک مولکولی اندازه ­گیری خواص ترمودینامیکی
همان­طور که قبلاً اشاره شد، خواص سامانه با بهره گرفتن از مکان و اندازه­حرکت ذرات قابل محاسبه است. به­این ترتیب اگر یک خاصیت لحظه­ای در زمان t با A(t) مشخص شود، می­توان معادله­ (۲-۱۳) را نوشت:
(۲-۱۳)
P_N(t)اندازه­حرکت ذره­ی Nاُم در زمان t است. میانگین زمانی برابر خواهد بود با:
(۲-۱۴)
که N_T تعداد کل گام­های زمانی است که برای برنامه­ی دینامیک مولکولی در آن اجرا شده است. برای محاسبه­ی دو روش وجود دارد:
الف) در هر مرحله از اجرای برنامه­ی دینامیک مولکولی A(t) محاسبه شود و در پایان اجرا مقدار از معادله­ (۲-۱۳) به­دست آید. این روش در مواردی کاربرد دارد که محاسبه­ی متغیر فیزیکی مورد نظر ساده باشد و همچنین دانستن آن متغیر در هر مرحله اهمیت داشته باشد.
ب) در طول مسیر شبیه­سازی، مکان­ها و اندازه­حرکت­های ذرات به­ طور دوره­ای در یک فایل ذخیره شده و سپس در پایان اجرا و پس از کامل شدن فایل مورد نظر برنامه­ی دیگری این داده ­ها را پردازش نموده و متغیر­های فیزیکی دلخواه را از آن استخراج کند. واضح است که این روش نیازمند صرف حجم زیادی از حافظه­ ذخیره­سازی داده ­ها در رایانه است. با این وجود، این روش در مواردی ارزشمند است که محاسبه­ی کمیت­های فیزیکی مورد نظر پیچیده و طولانی باشد و یا محاسبه­ی یک کمیت فیزیکی، نیازمند آگاهی از دیگر کمیت­ها و محاسبه­ی آن­ها باشد.
۲-۱۰- چهارمین گام در شبیه­سازی دینامیک مولکولی: تحلیل نتایج
یکی از مهمترین مراحل در شبیه­سازی، تحلیل و بررسی داده ­های به­دست­آمده در پایان محاسبات است. سؤال اساسی این است که این داده ­ها چقدر می­توانند واقعیت را توصیف کنند. گاهی می­توان نتایج حاصل از شبیه­سازی را با نظریه­ های تحلیلی موجود، مقایسه کرد. البته این مقایسه آزمونی قوی خواهد بود و اگر توافق بین نتایج شبیه­سازی و نظریه، کامل باشد، شبیه­سازی ایده­آل است. شبیه­سازی کاری بیش از یک برنامه­نویسی، اجرای آن برنامه و به­دست آوردن نتایج است. یکی از مزایای شبیه­سازی رایانه­ای، تمرین و دقت در درک همه جانبه­ی قوانین فیزیکی حاکم بر مسئله است[۱۸].
۲-۱۱- انواع مجموعه­ها در شبیه­سازی دینامیک مولکولی
در مکانیک آماری انواع مختلفی از مجموعه­ها تعریف شده ­اند. از جمله­ این مجموعه­ها می­توان به مجموعه میکرو­کانونیکال (NVE)، کانونیکال (NVT)، کانونیکال بزرگ (μVT) و هم­دما - هم­فشار (NPT) اشاره نمود. می­دانیم که در مجموعه­ میکرو­کانونیکال تعداد ذرات، حجم و انرژی ثابت باقی می­ماند. این مجموعه، مجموعه­ پیش­فرض در دینامیک مولکولی است، زیرا معادلات حرکت نیوتنی پایسته است. به بیان دیگر، حرکت ذرات انرژی مجموعه را تحت تأثیر قرار نمی­دهد، لذا انرژی ثابت باقی می­ماند. در واقع با حل معادلات حرکت نیوتن مجموعه­ میکروکانونیکال به طور خود­به­خود ایجاد می­ شود. اما در بعضی شرایط انجام شبیه­سازی در دما و فشار ثابت یا دما و حجم ثابت مورد نظر است. برای شبیه­سازی در این شرایط باید از مجموعه­هایی استفاده نمود که مقادیر این متغیرها در آن­ها ثابت هستند. ساده­ترین روش­ها برای دست­یابی به دمای ثابت مقیاس­بندی سرعت و اتصال به حمام حرارتی می­باشد. تنظیم دما با ترموستات­های اندرسن^[۳۵]، نوز^[۳۶] و هوور^[۳۷] و همکارانش امکان­ پذیر است.
در بعضی شرایط مانند بررسی معادلات حالت و مطالعات مرز­های فازی، مطلوب­تر آن است که شبیه­سازی را در فشار ثابت انجام دهیم. بسیاری از آزمایش­ها نیز تحت فشار و دمای ثابت انجام می­گیرند، که در این شبیه­سازی­ها از مجموعه­ هم­دما- هم­فشار استفاده می­ شود. یکی از روش­های کنترل فشار، تغییر در اندازه­ سلول شبیه­سازی است. تغییر در اندازه­ سلول شبیه­سازی می ­تواند به صورت همگن یعنی بدون تغییر شکل و یا به صورت نا­همگن، یعنی همراه با تغییر شکل سلول شبیه­سازی انجام پذیرد [۱۸]
۲-۱۲- انواع خطا­ها در شبیه­سازی دینامیک مولکولی
۲-۱۲-۱- خطا­های آماری
خطا­های آماری به روش آماری به کار رفته در عمل متوسط­گیری مربوط است. برای متوسط­گیری از کمیت مورد اندازه ­گیری، ابتدا باید تعدادی از نتایج به­دست­آمده به­عنوان نمونه انتخاب شوند و یا به اصطلاح علمی نمونه­برداری صورت گیرد. دو روش برای نمونه­برداری در شبیه­سازی دینامیک مولکولی وجود دارد. روش اول، نمونه­برداری اتفاقی از داده ­ها می­باشد که این روش، معمولاً دشوار و وقت­گیر است. یکی از معایب نمونه­برداری اتفاقی این است که در حین اجرای برنامه­ی شبیه­سازی، داده ­ها در هر لحظه باید محاسبه شوند و در انتها، از بین آن­ها به­ طور اتفاقی نمونه­برداری شود که این عمل نیازمند حجم زیادی از حافظه­ رایانه می­باشد. روش دوم، نمونه­برداری سیستماتیک (با قاعده) است. در این روش، زمان بین دو نمونه­برداری برای عمل متوسط­گیری بسیار حائز اهمیت است، زیرا فاصله­ی بین دو نمونه­برداری باید آن قدر زیاد باشد که سامانه حالت قبلی خود را فراموش کرده باشد. برای این منظور، زمان بین دو نمونه­برداری برای عمل متوسط­گیری بسیار حائز اهمیت است، زیرا فاصله­ی بین دو نمونه­برداری باید از زمان آسایش خاصیت ترمودینامیکی مورد توجه طولانی­تر باشد. یک روش مناسب برای کاهش خطا­های آماری، افزایش زمان اجرای برنامه­ی شبیه­سازی دینامیک مولکولی است [۲۴].
۲-۱۲-۲- خطا­های سیستماتیک
هر خطا­یی به جز خطا­ی آماری که موجب شود مقدار به­دست­آمده از طریق شبیه­سازی نسبت به مقدار حقیقی آن تغییر کند، خطا­ی سیستماتیک نام دارد. به­عنوان مثال، این خطا ممکن است ناشی از اشتباه در کد­های برنامه ­های الگوریتم­های مورد استفاده و یا پردازش­گر برنامه­ی رایانه­ای باشد. به­عبارت دیگر، ممکن است تمام خواص ترمودینامیکی سامانه به تعادل رسیده باشند، اما مقدار آن­ها با مقدار حقیقی متفاوت باشد. در این صورت در شبیه­سازی، خطا­ی سیستماتیک وجود داشته است. در برخی موارد، خطا­های سیستماتیک باعث تغییرات شدید و قابل درک در خواص ترمودینامیکی می­شوند که با گذشت زمان تأثیر آن افزایش می­یابد. به این خطا­ها، خطا­های سیستماتیک آشنا^[۳۸] می­گویند. اما در بسیاری از موارد، خطا­های سیستماتیک واضح نمی­باشند و باعث ایجاد یک تغییر ثابت در مقدار متوسط کمیت مورد نظر می­شوند که این خطا­ها، خطا­های سیستماتیک پنهان^[۳۹] نام دارند و تشخیص آن­ها امری دشوار است. چند روش برای مشخص کردن این خطا­ها وجود دارد، از جمله­ این روش­ها، تکرار اجرای برنامه در شرایط مختلف مانند اجرای برنامه با بهره گرفتن از الگوریتم­های مختلف می­باشد [۲۴].
با وجود این که شبیه­سازی دینامیک مولکولی، روشی بسیار مناسب برای بررسی­های علمی به­شمار می ­آید، این روش محدودیت­هایی دارد که در بخش (۲-۱۳) تعدادی از آن­ها آورده شده است.
۲-۱۳- محدودیت­های شبیه­سازی دینامیک مولکولی
۲-۱۳-۱- اثرات کوانتومی
یکی از محدودیت­های شبیه­سازی دینامیک مولکولی کلاسیک، این است که در این روش­ها از قوانین فیزیک کلاسیک استفاده می­ شود. در حالی که برای سامانه­های سبک، استفاده از تقریب­های کلاسیک نا­مطلوب است. علاوه­بر­این، از اثرات کوانتومی در سامانه­هایی که دما­ی پایین دارند، نمی­ توان صرف­نظر کرد. نتایج دینامیک مولکولی در این موارد باید با دقت بیشتری تفسیر شود.
۲-۱۳-۲- تعیین پتانسیل­های بر­همکنش
از نکات کلیدی در شبیه­سازی دینامیک مولکولی، انتخاب صحیح مدل و پتانسیل­های بر­همکنش است. در واقع پتانسیل، ورودی اصلی هر شبیه­سازی می­باشد. بدیهی است که صحّت شبیه­سازی به­ طور مستقیم به انتخاب پتانسیل مربوط می­ شود. در صورتی که امکان تعریف یک مدل پتانسیل صحیح برای بررسی رفتار مولکول­ها در سامانه­های حقیقی نباشد، نتایج حاصل از شبیه­سازی از دقت مناسبی برخوردار نیستند.
فصل سوم
محاسبات انرژی آزاد گیبس

مدیر مدرسه ‌به‌ عنوان‌ نماینده ‌آموزش‌ و پرورش‌ منطقه‌ مسئول‌ حسن‌ اجرای‌ فعالیت‌های آموزشی‌، پرورشی‌، مالی‌ و اداری‌ مدرسه‌ می‌باشد.^[۱۹۲]«مدرسه زیر نظر مدیر مدرسه اداره می‌شود^[۱۹۳]. مدیر مدرسه به عنوان نماینده آموزش و پرورش منطقه مسئول حسن اجرای فعالیّت‌های آموزشی، مالی و اداری مدرسه می‌باشد و در کلیه امور مدرسه مسئولیّت دارد…»^[۱۹۴]
هم چنین باید دانست نحوه‌ی اداره مدرسه بسیار مهم است. مدیران مدارس نقش بسیار مهمی در برقراری روابط انسانی در مدرسه و توفیق کارکنان و سلامت جسمی، روانی و اخلاقی دانش‌آموزان دارند. مطابق با شرح وظایف مصوب معاونان مدارس در سطوح مختلف، وظایف و مسئولیّت‌هایی را از جمله: رسیدگی و مراقبت مستقیم و مستمر بر نحوه رفتار و حرکات دانش‌آموزان، کنترل و نظارت بر حضور و غیاب آنان و بررسی علت غیبت آن‌ها و اطلاع‌رسانی به والدین به عهده دارند.
مشاوران مدرسه نیز وظیفه شناسایی دانش‌آموزانی که دارای مشکل و ناهنجاری‌های رفتاری هستند را بر عهده دارند و کوشش در انجام مشاوره و آشنا کردن دانش‌آموز و اوّلیای آنان با آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و در صورت لزوم ارجاع دانش‌آموزان دارای مشکلات و ناهنجاری حاد به مراکز تخصصی و در نهایت در پیشگیری از مشکلات اخلاقی و رفتاری دانش‌آموزان را عهده دار هستند.
بند چهارم) معلم و مربی
در تعریف معلم، اگر بگوییم که به تعداد دانش‌آموزان هر جامعه می‌توان تعریفی برای معلم بیان کرد به دور از ذهن نمی‌باشد. چون هر آموزنده‌ای به آموزگار خود یک نگاه خاص و منحصر به خود را دارد. با این وصف عنوان شد که:«معلم و مربی به فردی اطلاق می‌شود که رسالت خطیر تربیّت دانش‌آموزان را در نظام تعلیم تربیّت رسمی عمومی بر عهده دارد.»^[۱۹۵]موضوع مادّه ۱۲ قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش مصوب فصل اوّل سند وظایف معلمان در شرح وظایف مصوب در سه حیطه آموزشی، پرورشی و اداری می‌باشد. از جمله نظارت کامل بر رفتار و کردار دانش‌آموزان و ارشاد آنان با توجّه به اصول و شیوه تربیّت اسلامی، حضور در کلاس و نظارت لازم در برقراری و حفظ نظم در کلاس مسئولیّت‌هایی را به عهده دارند.«مسئولیّت‌مدنی آموزگار نیز از یک منظر تابع قواعد عمومی مسئولیّت‌مدنی است.»^[۱۹۶] چنان چه به مباشرت سبب خسارت دانش‌آموزی شود طبق م ۳۲۸ ق.م و اگر به تسبیب باشد طبق م۳۳۱ و مادّه ق.م.م مسئول می‌باشد.

مربیان نیز مطابق با شرح وظایف مصوب نظارت بر نحوه رفتار دانش‌آموزان، شناسایی ناهنجاری‌های رفتاری و مشکلات خانوادگی دانش‌آموزان را به عهده دارند. درخصوص مربیان ورزش، مربیان کارگاه، آزمایشگاه، مربی و سرپرست اردویی و وظا یف هریک در مباحث بعدی بدان خواهیم پرداخت.
گفتار چهارم) فضا‌های آموزشی و انواع آن
اجرای برنامه‌های آموزشی و پرورشی، مستلزم تهیه و تدارک تسهیلات و تجهیزات لازم می‌‌باشد . کلیه فضاها نظیر: ساختمان، تأسیسات مدرسه، آزمایشگاه، کارگاه، کتابخانه، زمین ورزش، نمازخانه، سالن غذا خوری وخوابگاه در فضاهای شبانه روزی دستشویی آبخوری که به اقتضای کار آموزشی متعلق به مدارس است ؛ جز فضای آموزشی محسوب می‌شود.
بند اوّل) مدرسه و انواع آن
الف) تعریف مدرسه
مدرسه، محلی است که کودکان نیازهای دانشی و اطلاعاتی خود را از افرادی مجرب و صاحب دانش و آشنا به اصول کلاس‌داری و تدریس می‌آموزند. در کنار آن، به ایجاد ارتباط با هم‌کلاسی‌های خود پرداخته ؛ از این طریق به مهارت‌های اجتماعی دست پیدا می‌کنند.«مدرسه جایی است که بچه‌ها در آن طرز معاشرت با دیگران را فرا می‌گیرند.»^[۱۹۷]
ب) انواع مدرسه
با توجّه به تعریفی که برای مدرسه ارائه شد، هم اکنون برای آموزش و پرورش دانش‌آموزان و در بعضی موارد برای افراد بزرگسال مدارس و دوره‌های تحصیلی مشخصی وجود دارد که به آن‌ها اشاره می‌شود.
۱) مدارس دولتی: مدارس دولتی به مدارسی گفته می‌شود که کلیه امور آموزشی و پرورشی و اداری و مالی این مدارس به وسیله دولت و کارگزاران آن صورت می‌گیرد.
۲) مدارس شاهد: مدارس شاهد نیز از مدارس دولتی هستند که درصدی از دانش‌آموزان این مدارس را فرزندان خانواده شهدا تشکیل می‌دهند.
۳) مدارس نمونه دولتی: مدارس نمونه نیز طبق شرایطی شاگردان مستعدتری را می‌پذیرند.^[۱۹۸]
۴) مدارس استثنایی: مدارسی که برای دانش‌آموزان روشندل، ناشنوا، عقب مانده ذهنی تأسیس می‌شود.
۵) مدارس غیردولتی: مدارسی که از طریق مشارکت مردم مطابق با اهداف، ضوابط و برنامه‌ها و دستورالعمل‌های عمومی وزارت آموزش و پرورش تحت نظارت آن وزارتخانه تأسیس واداره می شود.^[۱۹۹]
۶) مدارس خارجی: مدارسی هستند که سفارتخانه‌های کشورهای خارجی برابر مقررّاتی خاص و به منظور تدریس به فرزندان اتباع خود تأسیس می‌کنند.
۸) مدارس تطبیقی: مدارس تطبیقی مدارسی هستند که برای آماده شدن دانش‌آموزانی که به زبان فارسی نمی‌دانند و مایل به ادامه تحصیل در مدارس ایرانی هستند تأسیس می‌شوند.
۹- مدارس هیات امنایی: حسب مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در راستای کمک به اجرای ماده ۱۳ قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ۱۴۴ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و به منظور ارتقای کیفیّت برنامه‌های آموزشی و تربیّتی مدارس، جلب و توسعه مشارکت‌های مردمی و خیرین در اداره امور مالی و اجرایی مدارس، مدارس دولتی واجد شرایط به صورت هیات امنایی اداره می‌شوند.
خلاصه، می توان گفت؛در مدرسه است که فرد یاد می‌گیرد چگونه ساعاتی را از افراد خانواده خود دور بوده و حس استقلال طلبی و استفاده از اراده خویشتن برای مواجهه با انواع مسایل و مشکلات را تجربه کرده و از این طریق بتواند«خوداتکایی» را تمرین کرده و به دست آورد.
بند دوّم) فضای کارگاه
برخی از آموزش‌ها در کارگاه تحت نظر مربی انجام می‌گیرد که در آن افراد به منظور یادگیری و یافتن راه حل مسایل دور هم جمع شده و در جریان حل مساله و نتیجه‌گیری مشارکت می‌نمایند.
الف) فضای استاندارد کارگاه
فضای مناسب برای این که تمام مخاطبان بتوانند به صورت میزگرد استقرار یابند به طوری که امکان تعامل چهره به چهره وجود داشته باشد. فضای مناسب برای اینکه مخاطبان بتوانند در گروه‌های ۳ تا ۵ نفری گرد هم آیند. وسایل کمک آموزشی(وایت برد، کامپیوتر، شبکه، ویدئو پروژکتور و…) در دسترس باشد.
حتی المقدور با پوستر، تابلوهای نمایشی، نشریه‌ها، پیام‌های ترویجی، نمودار، اطلاعیه‌ها و بخشنامه‌های مختلف در رابطه با موضوع آراسته شود.
ب) ظرفیت استاندارد کارگاه
ظرفیت گنجایش فضای اصلی کارگاه‌ها باتوجّه به نوع کارگارگاهی و نوع انجام فعالیت‌ها تعیین می‌شود . بر مبنای نوع فعالیّت نیز امکانات و تجهیزات استقرار صحیح ماشین آلات، وسایل کارگاهی و سخت‌افزاری فراهم می‌شود.
بند سوم) فضای آزمایشگاه
یکی از این مکان‌های مهم مدرسه آزمایشگاه‌ها هستند. به طور معمول انجام آزمایش در آزمایشگاه صورت می‌گیرد. بنابراین فعالیت‌های آزمایشگاهی باید طوری سازماندهی شوند فرصت‌های زیادی به منظور مشاهده، طرح سوال و کشف حقایق به وجود آید. در خصوص فضای آزمایشگاه عنوان شد که:
ساختار فیزیکی آزمایشگاه باید به نحوی طرح‌ریزی گردد که برای کارهای گروهی یا انفرادی دانش‌آموزان مناسب بوده و تمامی ابزارها و مواد شیمیایی پس از انجام آزمایش در جای اوّلیه خود قرار گیرند. باید توجّه ویژه‌ای به فضا، مهندسی ساختمان و شیوه چینش سکوها و میزهای کار آزمایشگاهی نمود. تبدیل انبارهای تاریک به آزمایشگاه یکی از خطاهای جبران‌ناپذیر مسئولین مدارس می‌‌باشد که بدون آگاهی از اهمیت محیط آموزشی آزمایشگاه، به این اقدام دست می‌‌زنند.^[۲۰۰]
با توجّه به گسترش استفاده از فعالیت‌های آزمایشگاهی و نوسازی و ساخت مدارس جدید، در این بخش ویژگی فیزیکی یک آزمایشگاه شیمی از لحاظ فضا، ظرفیت، امکانات مورد بررسی قرار می‌گیرد
بند چهارم) فضای ورزشی و تفریحی
بخشی از فضاهای آموزشی به فضاهای ورزشی اختصاص دارد.با توجّه شرایط سنی و جنسی برای دانش‌آموزان فعالیّت‌های ورزشی برنامه‌ریزی می‌شود فضاهای ورزشی در مدارس به طور عمده به دو دسته، فضاهای ورزشی روباز و فضای ورزشی روپوشیده تقسیم می‌شود.زمین ورزشی، حیاط مدارس فضاهای روبازی هستند که عمده فعالیّت‌های معلم تربیّت‌بدنی و دانش آموزان در این فضا ها انجام می‌گیرد. وجود فضاهای روباز در مدارس نه فقط از جنبه حرکتی و ورزشی سازنده است، بلکه از نظر تربیّتی و عاطفی اجتماعی نیز فواید مثبتی دارد.^[۲۰۱] سالن‌های ورزشی متعلق به آموزش و پرورش فضاهای روبسته‌ای هستند که به طور معمول برای تمرین تیم‌های ورزشی منطقه یا ناحیه و هم‌چنین سایر فعالیّت‌های آموزشی مربوط به کانون‌های ورزشی استفاده می‌شودند این سالن‌ها برای استفاده دانش‌آموزان در کلاس‌های عادی تربیّت‌بدنی ساخته نشداند.^[۲۰۲]
با توجّه به گرایش عمومی جامعه به ورزش سالن‌های ورزشی سرپوشیده امروزه از اهمیّت بالایی برخوردار هستند. هم‌چنین در طول سال تحصیلی به منظور ایجاد شور و نشاط برای دانش‌آموزان و عملیاتی کردن برخی از اهداف پرورشی و تربیّتی برنامه‌های درسی و فوق‌برنامه در خارج از کلاس درس و مدرسه در فضاهای تفریحی نظیر ۱) استخرها ۲)اردوگاه‌ها ۳)سالن‌های نمایش اجرا می‌شود.
نتیجه این مبحث باتوجّه به وسعت معنایی آموزش و پرورش هرچند تعیین هدف‌های آموزش و پرورش امر ساده و آسانی نیست ، این مهم در سند تحوّل راهبردی نظام تربیّت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران تبیین گردید، بنا به ضرورت تحوّل در نظام آموزشی کشوری اصلاح ساختار تشکیلات و نظام مدیریت آموزش و پرورش با رویکرد تمرکززدایی و مشارکت‌جویی و تقویت و کارآمد کردن شوراهای آموزش و پرورش مناطق و تحققّ مدرسه محوری به عنوان یکی از راهکارها مطرح گردید. با تعیین چارچوب و با وجود قوانین و مقررات مربوط متأسفانه در مقام اجرا بعضاًاز«دست خوش» اعمال نظرات و خواسته‌ی اشخاص مصون نبوده است. کلیه عوامل آموزشی، اعم از معلم های عادی و معلمان فنّی نیز علاوه بر رسالت خطیر معلمی مسئولیّت‌مدنی ناشی از شغل خود را عهده‌دار هستند و در مواقع بروز حوادث در صورت انتساب مسئولیّت باتوجّه به میزان نقش و میزان تأثیر هر یک در ورود خسارت، مسئول می‌باشند و مکلف به جبران خسارت خواهند بود.
مبحث دوّم: مسئولیّت‌مدنی اشخاص در برابر فعالیّت دانش‌آموزان
در این مبحث به بررسی مسئولیّت‌مدنی اشخاص در برابر فعالیّت دانش‌آموزان پرداخته خواهد شد. این مبحث در چهار گفتار ارائه می‌گردد گفتار اول مسئولیّت مقامّات اداری در آموزش و پرورش، گفتار دوم مسئولیّت معلمان گفتار، سوم مسئولیّت سرپرست یا محافظ صغیر و مجنون(ماده ۷ قانون مسئولیّت‌مدنی) و گفتار چهارم مسئولیّت‌مدنی دولت در برابر دانش‌آموزان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
گفتار اوّل: مسئولیّت مقامات اداری در آموزش و پرورش
بند اوّل) مسئولین اداری آموزش و پرورش در وزارت
در جهت تحققّ وظایفی که وزارت آموزش و پرورش بر عهده دارد، علاوه بر دفاتر و ادارات کل ستادی که در مرکز(تهران) دایر می‌باشد. وزیر آموزش و پرورش در کنار شورای عالی آموزش و پرورش که ریاست آن با رئیس جمهور می‌باشد^[۲۰۳] وزیر، مدیریت و رهبری امورآموزش و پرورش را برعهده دارد.
«در هر سازمان هرشخص به نوبه‌ی خود مسئولیّت دارد . اصل سلسله مراتب افراد را چون حلقه‌های زنجیر به هم مرتبط می‌سازد. وظایف از طریق دوایر بین اعضای سازمان تقسیم می‌شود.»^[۲۰۴]
به طور خلاصه اصل مسئولیّت را در اداره آموزش و پرورش می‌تواند در سطوح زیر مشاهده نمود.
بند دوّم) مسئولین اداری آموزش و پرورش در ادارات کل
مدیریت اجرایی و اداره امور آموزشی ادارت کل آموزش و پرورش، زیر نظر یک مدیرکل صورت می‌گیرد. مدیر کل از سوی وزیر آموزش و پرورش به این سمت منصوب می‌گردد و عهده‌دار امور در چهارچوب قانون و اجرای دستورالعمل‌های وزارت متبوع می‌باشد.
بند سوم) مسئولین اداری آموزش و پرورش در مدیریت‌ها
مدیر اداره آموزش و پرورش عهده‌دار نظارت دقیق و مستمر بر نحوه ی رفتار، کردار کارکنان و دانش‌آموزان و نظارت بر حسن انجام وظایف و کوشش در ایجاد هماهنگی بین آن‌ها. مدیریت اجرایی و اداره امور آموزشی هر شهرستان زیر نظر مدیر صورت می‌گیرد. اداره آموزش و پرورش، به تناسب گستردگی فعالیّت‌های اداری، مالی و آموزشی دارای معاونانی است که به طور معمول همان وظایف آموزش و پرورش استان را در سطح محدودتری انجام می‌دهند.هر یک از ادارت آموزش و پرورش در شهرستان و نمایندگی به تناسب جمعیت دانش‌آموزان گستردگی خدمات آموزشی و اجرایی، دارای واحدهای اداری، مالی و آموزش و پرورشی است که در زمینه ارائه خدمات به واحدهای آموزشی فعالیّت دارند. هم‌چنین آن‌ها امور مربوط به کارکنان، برقراری آموزش ضمن خدمت برای معلمان و مدیران، گسترش فضای آموزشی، تدارک تجهیزات مورد نیاز واحدهای آموزشی را بر عهده‌دارند.^[۲۰۵]
در مجموع مدیریت‌های آموزش و پرورش شهرستان و مناطق شخصیت‌های حقوقی مستقلی نیستند بلکه شخصیت آنان وابسته به آموزش و پرورش می‌باشد.
بند چهارم) اولیای آموزشی و مسئولیّت‌های شغلی آنان
اولیای آموزشی در مدارس اعم از مدیر، معاونین آموزش و پرورش، مدیر، معاون و معلم مدرسه افرادی هستند که برحسب سمت و شغل دارای صلاحیت لازم بوده و به موجب ابلاغ و مطابق باشرح وظایف پست سازمانی انجام وظیفه می‌کنند که به طور اختصار به هریک پرداخته می‌شود.
الف) مسئولیّت مدیر
در سال ۱۳۷۹ شورای عالی آموزش و پرورش نخستین‌بار آیین‌نامه ی اجرایی مدارس را به تصویب رساند. بر اساس مادّه ۱ این آیین‌نامه مدرسه مهم‌ترین نهاد تربیّتی و آموزشی و نیز اصلی‌ترین رکن نهاد تعلیم و تربیّت معرفی شد.«ارکان مدرسه را به این ترتیب معرفی کرد:^[۲۰۶]
۱- مدیر مدرسه ۲- شورای مدرسه ۳- انجمن اوّلیا ۴- شورای معلمان ۵- شورای دانش‌آموزی.»

آرایه‌های ادبی: آمیخته شدن شراب با پوست نارنج را به ترکیب پرتوهای صبح با سرخی شفق مانند کرده است.
توضیحات:
می و نارنج: گویا پوست نارنج را که سرشت آن گرم و خشک شمرده می‌شده و ارزش درمانی و دارویی داشته است، در باده می‌افکنده‌اند، تا از سردی و گرانی باده بکاهند. (کزازی، ۱۳۷۴: ۶۲۲)
۲۰ - از پـی تعــویــذ جــان‌هــا، ســاقــیان
آب مُشــــک و زعفــــران آمیـــــخته
واژگان: تعویذ: آن‌چه از عزایم و آیات قرآنی و جز آن نوشته و جهت حصول مقصد و دفع بلاها با خود دارند. (منتهی الارب)
معنی و مفهوم: ساقیان بزم، گویی به وسیله‌ی شراب که به ترکیبی از مشک و زعفران می‌ماند، برای حفظ جان‌ها از چشم زخم، تعویذ و نُشره ساخته‌اند.

آرایه‌های ادبی: آب مُشک و زعفران استعاره از شراب است. بیت به این رسم اشاره دارد که تعویذ را با مشک و زعفران برکاغذ می‌نوشته‌اند.
توضیحات:
تعویذ: اسماء و ادعیّه و کلمات که برای رفع قضا و دفع چشم زخم و آفات بر کاغذ یا پوست نویسند و به بازو یا گردن حمایل کنند. تعویذ به زعم رمّالان و دعا نویسان برای جلوگیری از جن و جن زدگی نیز نافع است. به تعویذ، حرز نیز می‌گفتند.
ای دوســت دســت حافظ تعویذ چشـم زخم است
یـارب ببینــم آن را در گــردنـــت حمـــایــل (شمیسا، ۱۳۸۷: ۳۸۷- ۳۸۶)
۲۱ - روی و مــوی شـاهــدان چــون آبنــوس
روز و شـــب در یــک مــکان آمیــــخته
واژگان: آبنوس: چوبی سیاه رنگ و سخت و سنگین و گران بها از درختی به همین نام. (دهخدا)
معنی و مفهوم: روی سپید و موی سیاه زیبا رویان که همچون آبنوسی دو رنگ است، به این می‌ماند که شب و روز هم زمان در یک جا با هم جمع شده باشند.
آرایه‌های ادبی: ترکیب روی و موی شاهدان از یک طرف به آبنوس مانند شده است (گونه‌ای از آبنوس که دورنگ است) و از طرف دیگر بیت دارای لف و نشر مرتّب است. روی با روز و موی با شب ارتباط دارد.
۲۲ - از نثـــار جـــام زر بــر فـــرق خــاک
جـرعــه بیـن بــا خـاک جـان آمیـــخته
معنی و مفهوم: از جرعه افشانی جام زرّین شراب بر روی خاک، جرعه‌های شراب را می‌بینی که تمام جان و وجودشان با خاک آمیخته شده است.
آرایه‌های ادبی: فرق خاک اضافه‌ی استعاری است. جرعه‌ی شراب نیز در استعاره‌ی مکنیه از نوع تشخیص دارای جان فرض شده است.
۲۳ - جـام مـی چـون لـوح طفـلان سـرخ و زرد
نـــو بهـــاری بـــا خـــزان آمیــــخته
معنی و مفهوم: جام زرّین و شراب سرخ درون آن، به لوح کودکان مکتب می‌ماند و ترکیب این دو رنگ سرخ و زرد، مانند آن است که پاییز و بهار با هم یک جا گرد آمده‌اند.
آرایه‌های ادبی: جام زرّین و شراب سرخ آن به لوح سرخ و زرد کودکان تشبیه شده و هم چنین این ترکیب زرد و سرخ به آمیخته شدن پاییز با بهار مانند شده است.
۲۴ - روز و شــب را زآشــتی بـــا یــکدگــر
دولـــت شــــاه اخســــتان آمیــــخته
معنی و مفهوم: این دولت و حکمرانی شاه اخستان است که روز و شب را با هم آشتی داده و درهم آمیخته است . ظاهراً وصف صبحگاه است که ترکیبی از شب و روز می‌باشد.
۲۵ - خسـرو مشـرق، جـلال الـدّین کـه کرد
ذوالجــلالـــش، کــامـران ممــلکت
واژگان: ذوالجلال: خداوند بزرگواری. (دهخدا)
معنی و مفهوم: جلال الدّین اخستان، پادشاه مشرق، همان کسی است که خداوند بزرگ او را کامروا و سعادتمند کرد.
بند سوم:
کلمات قافیه: عاشقان، جان، فشان و …
حروف اصلی قافیه: ان
حرف روی: ن
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: آمد برون
۲۶ - شــاهــد روز از نهـــان آمـــد بـــرون
خـوانچــه‌ی زر، ز آسـمان آمــد بــــرون
معنی و مفهوم: خورشید مانند زیبارویی که از پشت پرده بیرون می‌آید، از نهان آسمان آشکار شد. خورشید گویی خوانچه‌ی زرینی بود که از کرانه‌ی آسمان بیرون آمد.
آرایه‌های ادبی: شاهد روز و خوانچه‌ی زر هر دو استعاره از خورشید است. شاهد روز اضافه‌ی استعاری است.
۲۷ - چهـره‌ی آن شــاهـــد زربفــت پـــوش
از نقـــاب پــرنیـــان آمــــد بــــرون
واژگان: زربفت: زر باف، زر بافته. (ناظم) پرنیان: حریر چینی منقّش. (معین)
معنی و مفهوم: خورشید مانند زیبارویی که لباس زرّین پوشیده باشد، از پشت سیاهی شب که به نقابی از حریر مانند است، بیرون آمد.
آرایه‌های ادبی: شاهد زربفت پوش استعاره از خورشید و نقاب پرنیان استعاره از تاریکی شب است.
۲۸ - نقــب در دیـــوار مشــرق بــرد صبــح
خشــت زرّیــن زآن میــان آمــد بـــرون
معنی و مفهوم: صبحدم مانند نقّابی دیوار مشرق را سوراخ کرد و خورشید همانند خشتی زرّین از این سوراخ بیرون آمد.
آرایه‌های ادبی: مشرق به شهری مانند شده که دارای دیوار است و صبحدم به کسی که این دیوار را سوراخ می‌کند تشبیه شده است. خشت زرّین استعاره از خورشید است.
۲۹ - شــاهــد و شـــاه از قبــــای فُســتُقی