یکی پهن کشتی به سان عروس بیاراسته همچو چشم خروس
محمّد بدو اندرون با علی همان اهل بیت نبیّ و وصی
اگر چشم داری به دیگر سرای به نزد نبیّ و وصی گیر جای
گرت زین بد آید ، گناه من است ؛ چنین است و این دین راه من است
براین زادم و هم بر این بگذرم ؛ چنان دان که خاک پی حیدرم
دلت گر به راه خطا مایل است تو را دشمن اندر جهان خود دل است
نباشد جز از بی پدر دشمنش ؛ که یزدان به آتش بسوزد تنش
هر آن کس که در دلش بغض علی است از او زارتر در جهان زار کیست ؟!
نگر تا نداری به بازی جهان ! نه برگردی از نیک پی همرهان !
همه نیکیت باید آغاز کرد چو با نیکنامان بوی همنورد
از این در سخن چند رانم همی ؟ همانش کرانه ندانم همی
ج۱،ب۱۱۰-۹۰
در بیت هایی که ذکر شد در ستایش پیامبر (ص) سخنانی نغز و زیبا بیان شد . به ویژه در مورد جانشین و وصّی او و این که عترت رسول اکرم حکم کشتی نجات را در دریای متلاطم حیات دارند و سرنشینان کشتی در کنار آن بزرگان از موج های خروشان و غرق شدن ایمنی می یابند . اینک به ذکر چند مورد از آیات و احادیثی که در این بیت ها مورد نظر حکیم توس بوده است پرداخته می شود .
« لقد کان لکم فی رسول الله اسوهٌ حسنهٌ » (احزاب ۲۱) ( البته شما را در اقتدای به رسول خدا چه در صبر و مقاومت با دشمن چه دیگر اوصاف و افعال نیکو خیر و سعادت بسیار است . (به گفتار پیغمبرت راه جوی / دل از تیرگی ها بدین آب شوی)
« ان الله بعث محمداً (ص) نذیراً للعالمین ، و امیناً علی التنـزیل …» (سیدرضی،۱۳۷۱ : ۷۳ – ۷۲ ) (خداوند پیامبر اسلام را ،حضرت محمد را هشدار دهنده ی جهانیان مبعوث فرمود تا امین و پاسدار وحی الهی باشد .) (چه گفت آن خداوند تنزیل و وحی / خداوند امر و خداوند نهی)
فردوسی در ابتدای پادشاهی شاپور اردشیر بار دیگر زبان به ستایش خداوند جهان می گشاید سپس از پیامبر (ص) و امام علی(ع) می گوید :
از او ، بر روانِ محمّد درود ! به یارانش بر ، هر یکی ، برفزود!
سرانجمن بُد،زیاران، علی که خوانند او را علیِّ ولی
همه پاک بودند و پرهیزگار ؛ سخنهایشان برگذشت از شمار
کنون بر سخنها فزایش کنیم جهان آفرین را ستایش کنیم
ج۷،ب۳۳۳۹- ۳۳۴۷
در دعاهای امام سجاد (ع) در صحیفه ی سجادیه می خوانمی : « اللهم فصل علی محمد و امینک علی وحیک و نجیبک من خلقک و صفیک من عبادک امام رحمه و قائد الخیر و مفتاح البرکه » (بار الها پس درود فرست بر محمد که امین وحی تو و بزرگوارتر از تمام خلق تو و بنده ی پسندیده در میان عباد توست آن پیشوای رحمت و قافله سالار خوبی و کلید برکت .)
۱-۳-ستایش سلطان محمود غزنوی :
فردوسی شاعری مدیحه سرا ، چرب زبان و سالوس نیست چه بسا اگر چنین خصوصیاتی داشت مانند شـاعـرانـی چـون : عنـصری ، فرّخـی و … در دربـار سلطان محمود جایگاه رفیعی می یافت و از بخشش ها و نواخت های محمود برخوردار می گشت به طوری که ظرفهای مطبخش همه از طلا بود ، در آن صورت دیگر اثرش آن قدر پایدار و بادوام نبود . با این وجود ابیاتی را در مدح سلطان محمود می بینیم که فقط هدف فردوسی از آن ها پذیرش شاهنامه توسط محمود و حمایت از او جهت پایدار ماندن اثرش می باشد .
شاید هـم به پـاداش زحمات فردوسـی ، به اندازه ی دفع نیاز او را از لحاظ مالی برخوردار می کرد ، تا بدینوسیله کسی که بیش از سی سال عمرش را صرف سرودن شاهنامه کرده و بسیاری از ثروت آبا و اجدادی خود را در این راه خرج کرده بود ، در اواخر عمر در وضعیت بهتری زندگی کند .امّا این سؤال پیش می آید که چرا فردوسی کتاب خود را با آن همه آب و تاب به محمود تقدیم کرد ؟ فردوسی خوب می دانست که شاهنامه برعلیه مسائلی است که محمود از آنها طرفداری می کرد و می دانست که از آن چه او دوست دارد چیزی در این کتاب وجود ندارد .
در بیان تقدیم شاهنامه به محمود از سوی فردوسی ، ندوشن می گوید :
محمود در رأس قدرت زمان بوده ، شاهی با حشمت و معروف به ادب دوست ، و بنا به رسم ، اهمّیت یک اثر زمانی بازشناخته می شد که مورد تأیید چنین کسانی قرار بگیرد فردوسی به عنوان فردی شیعی مذهب و ایران گرای ، در گروه اقلیت جای داشته است ، بنابراین می توانست دشمنان زیادی در میان متعصبان داشته باشد که کتابش را مدح آتش پرستان و گبرگان بخوانند و آن را نابود کنند . تقدیم شاهنامه به محمود نوعی مصونیت به کتاب و سراینده اش می بخشیده است .
محمود غزنوی ، بخصوص در چند سال آغاز حکومتش ، نه آن چنان بوده که نسبت به هواداران ایران و زبان فارسی بی اعتنا بماند ، از این رو ، با تقدیم شاهنامه به محمود ، این گروه امیدوار بودند که در برابر مخالفانشان نظر مساعدی را بیشتر به جانب خود سنگینی دهند .
سرانجام ، انتظار اجر در مقابل کاری که حاصل یک عمر بوده است رسم زمان بوده . این چشمداشت چه از نظر فردوسی و چه از نظر هر آزاده ی دیگری چشمداشتی غیر طبیعی یا خلاف شرافت انسانی شناخته نمی شده است . فردوسی پیش از نشستن محمود بر تخت شاهنامه را سروده بوده ، او برای نفس کار این کار را کرده ، اصل خود کتاب بوده . اگر هیچ پاداش مادی هم به دست نمی آمد ، تغییری در اصل موضوع پدید نمی آمـد ، پـاداش محمـود چـیزی در حکم حـق التألیف امروز شناخته می شده . (ندوشن ، ۱۳۷۵ : ۶۰-۵۹ )
در این قسمت به توصیه استادان از آوردن ابیات خودداری شده و فقط به جای ابیات در کتاب اشاره می شود.
اندر ستایش سلطان محمود در آغاز کتاب :
فردوسی در این ستایش می گوید که شبی با اندیشه ی سلطان محمود می خوابد و در خواب می بیند که شمعی از آب بیرون آمده و تمام گیتی را روشن می کند و بر اثر روشنایی شمع تخت پیروزه ای پیدا می شود که شهریاری چون ماه که تاجی بر سردارد بر روی آن نشسته و وزیری پاک که شاه را به داد و دین راهنمایی می کند کنار او است و زمانی که از وزیر نام این پادشاه را جویا می شود ، وزیر می گوید که او جهاندار محمود شاه بزرگ است و هر کودکی از گهواره نام محمود را می گوید و وزیر به فردوسی می گوید که تو نیز باید ستایش و آفرین گوی محمود باشی . (ج۱ب۲۱۲-۱۶۵)
ستایش فردوسی از سلطان محمود در آغاز جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب :
فردوسی در این ستایش نیز محمود را به صفات بخشش و بزرگی می ستاید که آرام و قرار این ملک به وجود محمود بازبسته است . اما فردوسی در ادامه ی ابیات گویا می خواهد دادگری و صفات نیک پادشاهان دیگر را به محمود یادآوری کند ، به همین دلیل از فریدون فرّخ نام می برد ، در پایان نیز گویا می خواهد به محمود هشدار دهد که مرگ پایان زندگی است و ناگزیر همگان را در می یابد پس روزی می رسد که همگان به مکافات عمل خویش می رسند و چیزی که از انسان به جا می ماند آثار نیک و بدی است که از خود به جای گذارده است . (ج۵،ب۳۸۶۷-۳۷۹۷)
ستایش فردوسی از سلطان محمود در پادشاهی گشتاسب :
فردوسی در این ستایش ابتدا از خویش می گوید که برای سرودن شاهنامه رنج بسیار برده است و می خواهد که شاهنامه را به کسی تقدیم کند و برای ایـن کار به محمـود رجوع می کند. (ج۵ب۱۹۵۴-۱۹۴۰ )
ستایش فردوسی از سلطان محمود در ابتدای داستان هفت خوان اسفندیار :
فردوسی در این ستایش به مبالغه دست می زند و سخاوتمندی محمود را به بارانی تشبیه می کند که در بهار می بارد و نیز به سخاوتمندی خورشید مانند می کند . او پادشاهی است دادگر عادل که به گدا و فقیر و مسکینان توجه می کند و در میدان جنگ دلاوری دلیر و بی باک است . (ج ۶ ب ۲۴۴۳ – ۲۴۲۰)
ستایش دیگری از سلطان محمود در شاهنامه :
در اینجا فردوسی به ستایش محــــمود پرداخته و او را پادشـاه ایـران ، تـوران و هند می خواند و معتقد است هر که خردمند باشد ، شکوه عظمت محمود در میدان نبرد جشن و شکار و سخاوتمندی می پردازد . در ضمن اشاره ای به سالخوردگی و ناتوانی وضعیت بد معیشتی خود دارد تا اگر بدخواهان بگذارند سلطان محمود عنایتی به او داشته باشد . (ج ۶ ب ۴۹۵۵ -۴۹۲۷)
ستایش فردوسی از سلطان محمود در آغاز پادشاهی داراب :
در این ستایش فردوسی محمود را شاه خورشید چهر می خواند و دوباره به عدالت و مهربانی او اشاره می کند . او را پادشاهی می داند که همیشه به دنبال دستگاری و راستی است. در پایان برای او دعا می کند که تاج و تختش پایدار باشد .( ج ۶ ب ۵۷۵۱-۵۷۴۷)
ستایش فردوسی از سلطان محمود در ابتدای پادشاهی اشکانیان :
فردوسی در این ستایش محمود را به صـفت هـای : خردمنـد ، دلاور ، شجـاع و بخشنده می ستاید که در بذل و بخشش او گنج خود به رنج هایی که در آن گردآوری آن کوشید ، توجّهی نمی کند و این که او در میدان جنگ بر همه ی شاهان غلبه می کند . (ج ۷ ب ۱۹۵۶ – ۱۹۱۶)
دیگرستایش های فردوسی از سلطان محمود :
در ستایش دیگری که در پادشاهی ساسانیان است فردوسی می گوید که نام محمود را در جهان او زنده کرده است و برای او (محمود) جز از نیک فرجامی وجود ندارد : (ج ۷ ب ۳۰۸۷ – ۳۰۸۶ )
فردوسی در ستایش دیگری به هنر شمشیر زنی محمود اشاره کرده و برای او دعا می کند که دنیا به کام محمود خوش بگذرد و برای او دعا می کند که علم و دانش راهنمای راه او باشد و دست بدخواهان از او کوتاه شود .( ج ۷ ب ۴۴۲۹ – ۴۴۲۱)
فردوسی در جایی دیگر محمود را شاه پیروز و راد می خواند که زمانه به دیدار او شاد است: (ج ۸ ب ۴۶۳۰)
در ابیاتی دیگر فردوسی در ضمن ستایش محمود به او یادآوری می کند که هیچ کس در جهان جاویدان نمی ماند و ناگزیر مرگ همگان را در می یابد : ج ۸ ب ۴۲۳۰ – ۴۲۲۶
در پـایـان شاهنـامه نـیز ستایش سلطان محمود به چشم می خورد فردوسی در اینجا یاد آور می شود که پادشاهـی خـردمند اندیشـمند و نجـیب است و معترف است کـه فقط بزرگان را می ستاید چرا که سلطان محمود را چراغ عجم و آفتاب عرب می داند . (ج ۹ ب ۵۷۲۸ – ۵۷۲۴)
۱-۴-ستایش دیگر افراد در شاهنامه
ستایش ابومنصور محمد بن عبدالرزاق طوسی حاکم توس :
زمانیکه فردوسی دامن همّت بر کمر زد و تصمیم به نظم شاهنامه گرفت ، اشکال کار به دست آوردن شاهنامه منثور ابومنصوری بود . او از هرکسی سراغ کتاب را می گرفت اما نشانی از آن نمی یافت . گفته شد که توس شهر کوچکی بود و طبعاً در آن روزگار شمار با سوادان و کاتبان در آن فراوان نبودند و از چنین کتاب عظیم عزیز الوجود نسخ فراوانی موجود نبود . شاعر پرتکاپو که عاشق وصول به آرزوی خود بود ، در جستجوی منبع کار خود ، گویا تا بخارا پایتخت سامانیان هم رفت و گمشده ی خود را نیافت .
سرانجام دوستی مهربان از همشهریان نسخه ای از کتاب را برای او آورد و جان او را برافروخت . حدس زده شده که این دوست جوان فردوسی ، همان مهتر گردن فراز پهلوان نـﮊاد ، منصور بن محمد معروف به امیرک توسی پسر ابومنصور محمدبن عبدالرزاق بانی جمع آوری شاهنامه بوده که می توانسته است کتاب فراهم آورده ی پدرش را داشته باشد .
آن مهتر نامدار تا زنده بود از حمایت فردوسی دریغ نکرد . اما پایان نظم شاهنامه را به چشم ندید زیرا در حوادث خراسان از میان رفت و شاعر از مرده و زنده ی او نشانی نیافت و یاد او را در سوگنامه ی جانسوزی در دیباچه ی شاهنامه به یادگار نهاد . (خالقی مطلق، ۱۳۵۶ :۲)
بدین نامه چون دست بردم فراز یکی مهتری بود گردن فراز
جوان بود و از گوهر پهلوان خردمند و بیدار و روشن روان
شکل (۴۶): تاثیر اندازه شن بروی سایش در جریان سه فازی زانویی آلومینیوم ۱ اینچ ۶۹
شکل (۴۷): مقایسه لوله عمودی و زانویی عمودی آلومینیوم ۱ اینچ ۷۰
شکل (۴۸): مقایسه زانویی عمودی و افقی آلومینیوم ۱اینچ ۷۱
شکل (۴۹): مقایسه جنس مواد ۷۲
شکل(۵۰): کوپن آلومینیومی. الف) قبل از آزمایش ب) بعد از آزمایش ۷۴
تصویر الکترونی از کوپن آلومینیومی قبل از سایش در سه مقیاس ۷۵
شکل (۵۲): تصویر الکترونی از کوپن آلومینیومی بعد از سایش در سه مقیاس ۷۶
تصویرالکترونی از کوپن فولاد کربن دار قبل از سایش در سه مقیاس ۷۷
تصویرالکترونی از کوپن فولاد کربن دار بعد از سایش در سه مقیاس ۷۸
شکل (۵۵): کوپن فولادی. الف) قبل از تست ب) بعد از تست ۷۹
حفرات ایجاد شده در سطح کوپنها با بزرگنمایی بالا ۸۰
فصل اول
مقدمه
مقدمه
در صنایع نفت و گاز، استخراج از چاه ناگزیر با ناخالصی هایی از قبیل شن، ذرات جامد و مایعات هیدروکربنی و آب همراه است که مشکلات عدیده ای در سیستم های بهره برداری ایجاد می کنند. یکی از مشکلات مهم این مواد همراه سایش است. سایش برای مدت زمان طولانی به عنوان یک منبع ایجاد مشکل در سیستم های تولید و بهرهبرداری هیدروکربن شناخته شده است. بسیاری از خرابی های خطرناک مربوط به زانویی ها، لوله ها، چوک ها و ابزارهای سنجش و کنترل در سکوهای بهرهبرداری، واحدهای حفاری و دیگر تاسیسات زیردریایی در دهههای قبل در نتیجه سایش بوده است. این مشکلات و خرابی ها هم شامل هزینه تعویض بخشهای فرسوده شده و هم مشکلات محیط زیستی و مسائل ایمنی میباشد. تمامی رشته لوله درون چاه در معرض خوردگی و سایش قرار دارد اما بعضی از مکانها که دارای انحراف از مسیر اصلی هستند یا دچار تغییر سطح مقطع میشوند نظیر چوک ها، زانویی ها، سه راهی ها و شیرهای ایمنی زیرسطحی در معرض خطر فراوانی قرار دارند. و در نهایت اگر سایش در طی فرایند تولید بطور مرتب پایش، پیش بینی و کنترل نشود می تواند موجب مختل شدن و یا حتی بسته شدن و تعطیلی کامل چاه برای یک دوره ی طولانی و یا خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی شود.
دانش و آگاهی لازم در مورد میزان سایش در مواد تشکیل دهنده لوله ها و ابزار کنترل موجب انتخاب مواد مقاوم در برابر سایش و طراحی پیکربندی مناسب برای حفاظت لوله ها و تجهیزات در برابر این تهدید بالقوه خواهد بود. در طراحی یک خط لوله یا سیستم بهره برداری ابتدا می بایست میزان سایش مورد بررسی و پیش بینی قرار گیرد تا بواسطه ی آن در مکان های مورد تهدید سایش اقداماتی مثل انتخاب مواد مناسب با سایش مورد نظر، افزایش اندازه لوله ها، جلوگیری از تشکیل و هدایت شن و مایع و … صورت پذیرد.
در برخی موارد زمانیکه نفت و گاز از مخازن دارای مقاومت نسبتا پایین سازند تولید می شود ( کمتر از psia 2000) با کاهش فشار مخزن، ذرات شن میتوانند از سنگ مخزن جدا شده و تعدادی از ذرات همراه با سیالات تولید شوند. این ذرات شن میتوانند سبب سایش خطوط لوله و تجهیزات شده و در نتیجه منجر به توقف تولید شوند و از اینرو ضررهای اقتصادی قابل ملاحظهای متوجه تولیدکنندگان نفت و گاز می شود.
در مواردی که در یک سیستم بهره برداری نیازمند افزایش تولید باشیم به دلیل افزایش سرعت سیال پیش بینی سایش در سرعت های بالاتر لازم خواهد بود. که هم اکنون این پروژه در چاه های کنگان، آغار و شانول در حال اجرا می باشد.
به دلایل ذکر شده نیازمند کنترل و پیش بینی پدیده ی سایش هستیم. پیش بینی سایش گاز حامل شن و مایع در جریان چند فازی یک پدیده پیچیده است و در این شرایط چندین عامل بر روی سایش تاثیر گذارند که می توان به سرعت برخورد، زاویه برخورد، اندازه ذرات ، خصوصیات ذرات و مایع، درصد شن ومایع ، شکل ذرات و خصوصیات فلز مورد نظر اشاره کرد. همچنین چندین روش هم جهت جلوگیری از تولید شن و ورود آنها بدرون لولههای تولیدی وجود دارد که در ادامه در مورد آنها توضیحاتی داده خواهد شد.
تاکنون در کشور ما در زمینه آزمایشگاهی پدیده ی سایش پژوهش خاصی انجام نشده است. با توجه به نیاز به پیش بینی نرخ سایش در این تحقیق با طراحی و ساخت یک سیستم کامل آزمایشگاهی برای بیش بینی نرخ سایش و در ادامه ی این راه ارائه ی یک رابطه مناسب در پدیده ی سایش گاز همراه با شن و گاز همراه با قطرات مایع کمبود یاد شده را تا حد امکان مرتفع سازیم
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
مبانی نظری تحقیق
تعریف سایش:
در یک جمله سایش[۱] به فرایند جدا شدن ماده از سطح فلزات در اثر کنش مکانیکی مثل برخورد ذرات جامد یا قطرات مایع گفته می شود. در شکل (۱) نمای شماتیک از فرایند سایش قبل و بعد از برخورد ذرات با سطح فلز آورده شده است. ذرات قهوه ای که می توانند مولکول های سیال یا ذرات و قطرات مایع همراه سیال باشند، در برخورد با سطح فلز موجب از بین رفتن قسمتی از آن شوند.
شکل (۱): نمایی از پدیده ی سایش
در سرعت های بالا، سیال به تنهایی نیز می تواند موجب سایش شود البته سایش ناشی از سیال تک فاز آن چنان قابل توجه نیست. برای تجهیزات و ابزار کنترل که در معرض جریان سیال قرار دارند مقدار مشخصی از سایش را به عنوان سایش مجاز تعیین می کنند. به کمترین سرعتی که در آن سایش که سایش از حد مجاز تعیین شده تجاوز کند سرعت بحرانی گفته می شود. در مواردی تولیدات هیدروکربنی خروجی از چاه ها با مخلوط پیچیده ی چند فازی همراه است که این مواد همراه موجب تشدید پدیده سایش و تخریب هر چه بیشتر تجهیزات خواهند شد و در نتیجه سرعت بحرانی را به شدت کاهش می دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
هیدروکربن های مایع: نفت، میعانات گازی
هیدروکربن جامد: واکس، هیدرات
هیدروکربن گازی: گاز طبیعی
گازهای دیگر: هیدروژن سولفید، کربن دی اکسید، نیتروژن و غیره.
آب همراه نمک
شن و دیگر ذرات
سایش به عنوان یکی از مهمترین مشکلات موجود در فرایند تولید بشمار می آید. سایش در زانوییها، واحدهای مته زنی، و دیگر تجهیزات سر چاه می تواند اتفاق بیفتد. متغیر های ذاتی پدیده ی سایش استفاده از زانویی ها را در طراحی و توسعه ی تجهیزات تولید هیدروکربن را با مشکل روبه رو ساخته است.
قبل از هر چیز باید عنوان کرد که فشار سیال تاثیر چندانی روی سایش ندارد بلکه می توان از فشارهای کمتر از ۷۰ بار صرف نظر نمود. شکل (۲) که توسط مرکز سایش و خوردگی دانشگاه تولسا[۲] بیانگر این مطلب است که برای شن با اندازه های مختلف در فشارهای بالاتر از ۷۰ بار فشار عامل تاثیر گذار در سرعت بحرانی سایش می باشد و در کمتر از این فشار تاثیری ندارد.
شکل (۲): تاثیر فشار بر سایش ] ۶ [
پدیده ی سایش از نقطه نظر فلزی که تحت تنش قرار می گیرد به عوامل زیر وابسته است:
نوع فلز هدف و زاویه برخورد
اثر سختی فلز
در زیر به بررسی پارامتر های فوق می پردازیم
نوع فلز هدف و زاویه برخورد:
مکانیسم فرایند سایش برای مواد ترد[۳] و فلزات رسانا[۴] در ) نشان داده شده است. برای مواد و فلزات رسانا سایش در اثر فرایند حرکت ذرات بر روی سطح و جداره لوله انجام میگیرد و با افزایش زاویه تا ۹۰ درجه میزان سایش کاهش می یابد (شکل (۴)). در مقابل برای مواد ترد با افزایش زاویه برخورد میزان شدت سایش افزایش یافته به نحوی که ذرات ریز با سرعت های پایین نیز باعث سایش در سطح ماده می شوند. نتایج نشان داده است مواد رسانا فلزی در زاویه های پایین و مواد ترد در زاویه های نزدیک به قائم حداکثر میزان سایش را داریم.
شکل (۳): مکانیسم فرایند سایش برای مواد ترد و رسانای فلزی ] ۱ [
.
شکل (۴): مقایسه میزان سایش با زاویه برخورد ذره ] ۱ [
شکل ۴
مکانیسم سایش برای مواد نرم در ابتدا توسط فانی[۵] و بعد از آن توسط بیتر[۶] بیان شد. برای این منظور فانی میزان فلز جدا شده را متناسب با انرژی برخورد ذرات در نظر گرفت :
به شور میوه شدن
در هوای تو پر میکشم. (همان،ص.۷۵)
۴-۳-۳-۲- ۲- ارزش معشوق
همان گونه که گفته شد گاهی شعرا و نویسندگان جهان برای بالا بردن مقام معشوق، آفاق را در خدمت معشوق فرض میکنند و امور طبیعی جهان را وابسته به او میدانند .گویی نبض حیاتی جهان معشوق است و امور طبیعی همه در گرو او به حرکت خود مشغول میشوند.
گنجشکی
دکمههای لباسش را میبندد
صدایش را صاف میکند
و در انتظار بیدار شدنت می نشیند. (لنگرودی،۱۳۹۳،ص.۲۱۵)
شمس علت حرکت موّاج دریا را حضور معشوق میداند .گویا امواج به اشتیاق او به سمت ساحل میآیند و در برابر عظمت معشوق از بین میروند:
دریا سطور کف آلودش را برای تو رسم میکند
و پاره پاره فرو میریزد. (همان،ص.۱۶۰)
او بارش باران را بر فراز دریا از روی اشتیاق به معشوق جلوه میدهد .گویا ابرها بر صفحهی دریا مشق عشق را تحریر میکنند:
به شوق تو بر دریا مشق میکند. (همان،ص.۱۶۱)
برای شمس آفتاب روز شنبه آفتابی تیز و نامهربان است . امّا گاهی به یمن حضور معشوق، آفتاب دیگرگونه میتابد مهربان میشود و دیگر اثری از پرتو سوزانش دیده نمیشود.
فکر میکنم
تو اگر نبودی
آفتاب، به گونهی دیگری میتابید
اما ببین
آفتاب شنبهی ما مهربان است. (همان،ص.۶۹۳)
شمس معشوق را راهنما و دلیلی میداند که او را به راه درست فرا میخواند:
چشمت دو سورهی از یاد رفته بود
که بر سر راهم یافتم. (لنگرودی،۱۳۹۰،ص.۵۵۸)
و در خلوت خود دائم در حال زمزمه با معشوق است و احساسات خود را برای معشوق با لطیفترین واژگان بیان میکند:
پنبهی آتش گرفته است
قلب من
کف مزن
شعله ورش مکن. (همان،ص.۷۵۶)
۴-۳-۳-۲- ۳- شکوه حضور معشوق
معشوق در فاصلهی کوتاه زندگی، توانسته اقیانوسی از عشق را در فنجان کوچک ،که قلب عاشق است ، به جا بگذارد و برود. این عظمت کار معشوق است:
متولّد میشویم
که بمیریم
و تو در فرصتی چنین بی هنگام
اقیانوسی را در فنجانی جا نهادی. (همان،ص.۸۰۰)
حافظ معتقد است «درد عاشق نشود به به مداوای طبیب»(حافظ،۱۳۸۹،ص.۴۹۹) بلکه این زخم فقط با حضور معشوق بهبود مییابد.شمس نیز بر این نکته تأکید میکند:
نه ، نمیتوانم فراموشت کنم
زخمهای من، بی حضور تو از تسکین سرباز میزنند
بالهای من
تکه تکه فرو میریزند. (همان،ص.۶۲۷)
معشوق آغازگر و پایان دهنده به کتاب زندگی شاعر است .گویا شمس حکایت زندگی خود را فقط در حدّ فاصل بین آمدن و رفتن معشوق میبیند :
آمدنت ،رفتنت ،سطور کتابی است
که شروع میشود ، و تمام میشود
تا حکایت خود را بخوانم. (همان،ص.۷۸۵)
۴-۳-۳-۳- هجران
۴-۳-۳-۳-۱- مصائب هجران
در این دوره بیشتر اشعار در وصف هجران سرودهشدهاست. اشعاری سلیس و روان که احساسات شاعر را در این مقوله با واژگانی لطیف و به نمایش میگذارد. البتّه دور شدن شاعر از خانواده یکی از علل اصلی این هجران سراییهای اوست.
خیابانها بیحضور تو راه های آشکار جهنم اند. (همان،ص.۶۲۷)
شمعهای آب شده را میشمارم
۲۲- مطمئنّ القلب ما تزعجه زفراتٌ کالغضا المشتعل ( همان، ص۴۸۱)
قلبی آرام دارد که ناله هایی چون شعله های سوزان درخت غضا او را غمگین نمی کنند .
نوع تشبیه : مرسل مجمل
۲۳- کادت الکأس التی فی قبرُص تشبهُ الکأسَ التی فی کربلا ( همان، ص۴۹۰)
نزدیک است ساغری که در قبرس است شبیه ساغر کربلا شود .
نوع تشبیه : مقیّد
۲۴- وَ روحاً علی القلب مثل النسیم یهبُّ فینعش قلب الکئیب ( همان، ص۴۹۲)
و روحی که همچون نسیم بر قلب می وزد ، و دل انسان غمگین را زنده می کند .
نوع تشبیه : مرسل مجمل
۲۵- نسیَ الطیرُ همَّهُ حینَ غنّی قلما یستقـرُّ همُّ الطـروب ( همان، ص۵۰۰)
پرنده غمش را به هنگام آواز فراموش کرد ، غم زنده دل دوامش خیلی کم است .
نوع تشبیه : ضمنی
۲۶- نستقی مِن الرّدی وَ لَن نکونَ لِلعدی کالعبید ( همان، ص۵۱۲)
از مرگ می نوشیم و هرگز برای دشمن چون برده نمی شویم .
نوع تشبیه : مرسل مجمل
۲۷- جنّه الفردوس هاتیک الرّبی کیف تبقی لسوانا نُزُلا ( همان، ص۵۱۶)
این تپه ها بهشت برین است ، پس چگونه نشیمنگاه غیر ما شود .
نوع تشبیه : مقلوب
۲۸- أولئک الشموسُ وَالبدورُ دائمه الإشراق لا تغور ( همان، ص۵۲۹)
شهیدان خورشیدها و ماه های همیشه تابانند و نورشان کم نمی شود .
نوع تشبیه : جمع
۲۹- رأیتُ بیضا ًیعتنقن سُمرا هُنَّ النّجومُ یأتلقنَ زُهرا ( همان، ص۵۳۰)
دیدم سفید پوستانی که سبزه رویانی را در آغوش گرفتند ، آنها ستارگانی هستند که پرتو افکنی می کنند .
نوع تشبیه : بلیغ
۳۰- کونی بودِّک کَالبدر فهوَ یَخفی وَ یَظهر ( همان، ص۵۴۸)
عشق من به تو مانند ماه است که گاه پنهان و گاه آشکار است .
نوع تشبیه : تمثیلی
۳۱- ربِّ أطعمنی غلاماً شاعراً لدواعی الحسن مثلی مُذعنا (همان ، ص۵۵۰)
پروردگارا پسرشاعری به من ارزانی بدار که مانند خودم فرمانبردار خیر و نیکی باشد .
نوع تشبیه : مرسل مفصل
ب ) مجاز
مجازبه دوقسم لغوی و عقلی تقسیم می شود .
-
- مجازلغوی :لفظی است که درغیرآنچه که برایش وضع شده باعلاقه و قرینه ای که مانع
ازاستعمال معنای حقیقی است بـه کارگرفتـه می شود . علاقـه ای که واسط بین معنای حقیقـی
و مجـازی است ممکن است غیر مشابهت کـه در این صورت مجـاز، مرسل است و یا مشابهت
باشد که دراین صورت مجاز، استعاره است .
۱, ۱. مجاز مرسل
کلمه ای که در غیر معنای حقیقی با علاقه غیر مشابهت و قرینه ای که مانع از استعمال معنای
اصلی است استعمال می شود . از علاقه های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- سببیه : مانند :
لَه أیادٍ علیَّ سابغه أُعَدَّ مِنها و لا أُعَدِّدُها
او را دستهایی بخشنده است که من جزء آنها هستم لذا نمی توانم آنها را برشمارم .
۲- مسببیه : مانند : « و یُنَزِّلُ لَکُم مِن السَّماءِ رزقاً » ( غافر : ۱۳ )
۳- جزئیه : مانند:
کَم بَعثنا الجیشَ جرّا راً وَ أرسَلنا العُیونــا
چه لشکر بزرگی تدارک دیدیم در حالیکه بر زمین کشیده می شد و چشمهایی ( جاسوسهایی) فرستادیم .
۴- کلیه : مانند : « جَعَلوا أصابعَهُم فی آذانِهم » ( البقره : ۱۹ )
۵- اعتبار ما کان : مانند : « وَ آتوُا الیتامی أموالَهم » ( النساء : ۲ )
۶- اعتبار ما یکون : مانند : « وَ لا یَلِدُوا إلّا فاجِراً کُفّاراً » ( نوح : ۲۷ )
۷- محلیّه : مانند : « فلیدعُ نادیه » ( العلق : ۱۷ )
بررسی تاثیر مدیریت سود بر رابطه جریان های نقدی آزاد و ارزش سهامداران
بررسی رابطه میان تاثیر مدیریت بر جریان نقد آزاد در میان ۱۵۰ شرکت بورسی
نتایج تحقیق نشان می دهد که با ۹۵ درصد اطمینان، تغییرات جریان های نقدی آزاد با تغییرات ثروت سهامداران ارتباط معنا داری دارد. همچنین او در این تحقیق نشان داد که بین جریان های نقدی آزاد مثبت و ارزش سهامداران رابطه مستقیم معناداری وجود دارد ولی بین جریان های نقدی منفی و ارزش سهامدارن رابطه معنادار مستقیمی وجود ندارد.
جونز و شارما
۲۰۰۱
رابطه بین مدیریت سود و جریان های نقد آزاد
رابطه بین مدیریت سود و جریان های نقد آزاد در کشور استرالیا
به این نتیجه رسیدند که در شرکت های با رشد کم رابطه معنادار مستقیمی بین اقلام تعهدی اختیاری و جریان های نقدی آزاد وجود دارد اما در شرکت های با رشد زیاد به چنین رابطه معناداری دست پیدا نکردند.
جبیب
۲۰۱۱
بررسی رابطه متغیرهای رشد، کارایی مالی و استراتژی ها
بررس یرابطه متغیرهای رشد و کارایی مالی در اندونزی
در این تحقیق ۷۲۲۹ سال-شرکت در بین سالهای ۹۹۲ تا ۲۰۰۵ مورد بررسی قرار گرفته اند
نتایج تحقیق حاکی از آن است که به نظر می رسد در نگاه اول رابطه ای بین جریان نقدی آزاد و بازده سهام وجود نخواهد داشت اما زمانی که سود مورد اهمیت باشد جریان نقدی آزاد از اهمیت بالاتری برخوردار خواهد بود به جهت بازده سهام پسرابطه مثبتی میان جریان نقدی آزاد و بازده سهام وجود دارد
محمد کاشانی
۱۳۹۰
مقایسه شعب بانک به استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها
مقایسه شعب بانک به استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها
این پژوهش به بررسی دو مساله پرداخته است. اولا با بهره گرفتن از روش های سه گانه (تحلیل پوششی داده ها. روش مرزی تصادفی و نسبت های مالی) کارایی ۱۴۲ شعبه بانک تجارت اندازه گیری شد. در هر یک از سه روش ۱۴۲ شعبه بر اساس میزان کارایی رتبه بندی شدند
مقایسه رتبه بندی شعب بانک تجارت در روش های مختلف به صورت دو به دو نشان می دهد که نتایج رتبه بندی روش های سه گانه با رتبه بندی روش فعلی بانک تجارت و نتایج رتبه بندی روش های سه گانه با هم دیگر متفاوت است و ثانیا بررسی ها نشان می دهد از بین سه مدل جدید. مد ل تحلیل پوششی داده ها برای سنجش کارایی شعب بانک از همه مناسب تر است
غلامرضا محفوظی
۱۳۹۲
سنجش کارایی مالی شرکت ها با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها
سنجش کارایی مالی شرکت ها با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها
داده های پروژه با بهره گرفتن از نرم افزار ره اورد نوین استخراج شده است و با بهره گرفتن از نرمفزار ایویز و پی ال اس تحلیل شده اند
نتایج پژوهشها نشان می دهد، تکنیک DEA یکی از روش های کاربردی جهت سنجش کارایی مالی شرکت ها می باشد.لذا در پژوهش حاضر به بررسی این تکنیک در سنجش کارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازیم
عباسعلی پور آقاجان و الهام منصوری نیا
۲۰۱۳
تاثیر جریان نقدی آزاد و هزینه ها بر علکرد
تاثیر روابط مطورحه در بازار بورس تهران
۱۴۰ شرکت در یازه زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ مورد بررسی قرار گرفته اند و متغیرهایی مانند بازده دارایی، هزینه های عملیاتی، هزینه های فروش، سود عملیاتی و سود خالص مورد بررسی قرار گرفته اند.
نتایج این تحقیق حاکی از وجود رابطه این مثبت میان دارایی کل و کارایی شرکت و رابطه ای منفی میان سود عملیاتی و کارایی شرکت می باشد
