بنابر این مربی باید خود متصف به صفاتی از جمله موارد ذیل باشد تا بتواند مربی موفقی قلمداد شود:
خیر خواهی و دلسوزی نسبت به مسئله تعلیم و تربیت.
سعه صدر و آرامش روحی.
پاکدامنی و پارسایی و تقوای الهی.
استقامت و پایداری در برابر مشکلات و مصائب.
حلم و خویشتن داری، تسلط بر نفس و قدرت جلوگیری از بروز خشم و عصبانیّت سریع و ناگهانی.
روحیه عفو، گذشت و عذر پذیری از متربیان خطاکار پشیمان و پوزش خواه.
بلند نظری و کوچک شمردن هر آنچه غیرالهی است.
خردمندی، بردباری و برخورداری از عقل و اندیشه نیرومند.
رحم و عطوفت نسبت به دانش پژوهان.
۵-۱۰- تسلط بر موضوعات درسی:
معلم برای موفقیت خود باید از نظر علمی نسبت به موادی که تدریس میکند احاطه کامل داشته باشد. شاگردان در محیط تحصیلی در برابر مقام علمی معلم خاضع هستند و از این جهت، برای او احترام خاصی قائلند. آگاهی های وسیع یک معلم و اطلاعات عمیق او، نیرو مند ترین عاملی است که دقت و نظم در تفکر را در شاگردانش بارور میسازد. در مقابل، مربیای که فاقد احاطه علمی است شاگردانش را در معرض اشتباهات و لغزشهای علمی قرار میدهد و نیز اعتماد شاگردان را از خود سلب می کند. چنین معلمی، قادر بر ادای وظیفه تعلیم نخواهد بود. به عبارت دیگر، معلمی که مایه علمی و فرهنگی او در خور مقام تعلیم نباشد میوه تلخی است که ذهن دانش پژوهان را آزرده و بجای آنکه علم را غذای گوارایی جلوه دهد، آن را در کام شاگردان تلخ میگرداند.

بنابر این، یک مربی و معلم باید بسیار بیشتر از آنچه را می خواهد تدریس کند، بداند و نیز باید در موضوع تدریس، آخرین اطلاعات و تحقیقات را بررسی نماید.
۵-۱۱- داشتن معلومات عمومی:
مربی باید همواره در صدد افزودن بر معلومات و معارف خویش باشد. مربی که به معلومات و معارف ذخیره شده در ذهن خویش اکتفا میکند و بر حجم معارف خویش نمی افزاید بتدریج چنان انحطاط مییابد که در سطح متربیان خود قرار میگیرد و گاه با طرح سوال از سوی یک دانش آموز با هوش و آگاه، درمانده میگردد.
مهمترین مایه های علمی یک معلم، اطلاعات دینی اوست. چون دین قوی ترین عامل صیانت جامعه از هر گونه انحطاط و پستی است و جامعه فاقد دین نمی تواند مدت زیادی به حیات خود ادامه دهد. یک معلم برای اینکه بتواند در انجام وظیفه تعلیم و تربیت موفق باشد باید روز به روز نسبت به موازین دینی بیشتر آگاهی یابد تا ضمن تعلیم علم به شاگردان، آنان را با روح دین آشنا سازد. مثلاً دانش آموزی که به سن بلوغ رسیده نمی داند که چگونه به احکام دین خود پی ببرد. در اینجا وظیفه خطیر معلم است که در ضمن تدریس علوم روز، بعضی از احکام مذهبی و دینی جوانان را نیز متذکر شود. همچنین شاگردانی که در بحران بلوغ و غرور جوانی خجالت می کشند که سوالهای شرعیشان را از پدر و مادر خود بپرسند پناه خود را فقط معلم میدانند.
دلیل دیگر بر لزوم اینکه مربی باید در تمامی مسائل اطلاعات عمومی داشته باشد این است که وی باید بین مدرسه و یا دانشگاه با جامعه پلی بسازد، چراکه برای جوانان بسیار مشکل است که بفهمند رابطه میان علمی را که می آموزند با نقش خود در آینده اجتماع بفهمند و این کار در پرتو راهنماییهای مربیان حاصل می شود وگرنه آنان هرگز رغبتی به آموختن نخواهند داشت. پس باید مسائل مختلف زندگی و بستگی شدید دنیای خارج از مدرسه با محیط تدریس برای آنها واضح گردد.
۵-۱۲- روحیه مطالعه و تحقیق:
متولیان امر تربیت در جامعه، گذشته از اینکه باید آگاهی های لازم را در باره مسائل تربیتی و روان شناختی متربیان داشته باشند، لازم است با گذشت زمان و پیشرفت علوم و فنون به آگاهی ها و اطلاعات خویش افزوده و با روش ها و فنون جدید تربیتی آشنا شوند، تا در تادیب و پرورش نونهالان از زمان خود عقب تر نمانند، چراکه در عصر ما که بیش از زمان های گذشته رشته های مختلف علوم پیشرفت نموده و ارتباطات افراد جامعه راحت تر و سریع تر گشته است، دیگر به شیوه های گذشته و ساده دیروزی نمی توان قناعت کرده و به تعلیم و تربیت پرداخت.
مقام معظم رهبری می فرماید:
“مربی و استاد برای دانشجو باید وقت بگذارد؛ استاد در اتاقش بنشیند تا دانشجو بیاید از او بپرسد و حرف بزند؛ نه اینکه بیاید مثل معلم دبستان یا دبیرستان، در کلاس یک درسی بدهد و بعد هم گچ را بیندازد و خدا حافظ! اینکه فایده ای ندارد. باید برای دانشجو وقت بگذارد و وقت مطالعه داشته باشد؛ بنشیند مطالعه کند. واقعاً استادی که مطالعه نکند، درسش پوچ در میآید." _{(مقام معظم رهبری ۲۳/۵/۱۳۸۵ص۴۸۸)}
مربی هیچ گاه نباید از مطالعه و اندیشه دست بکشد و همواره باید در حال مطالعه و تحقیق باشد، چراکه انحطاط هر انسان هنگامی آغاز میشود که خود را از علم آموزی بی نیاز بداند و گمان برد همه چیز را میداند.
یک مربی برتر هر روز باید کتاب ها، فیلمها، مطبوعات و حوادث را در حد توان خود مرور کرده و روش های بدیع و راهکارهای صحیح و مفید را بیاموزد. همچنین خطرات و هجوم هایی را که به نسل جدید روی میآورد بشناسد و برای مقابله با آنها نیک بیندیشد تا در مسائل تربیتی از قافله دانش زمان خویش عقب نماند.
بنابر این فرهنگ و اطلاعات عمومی معلم، متضمن درک و فهم مبادی علمی و موضوعات فنی است تا وی بتواند در حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه و مملکتی که در آن زندگی میکند سهیم باشد، زیرا معلم یکی از افراد مسئول مملکت است و باید برای خود، رفتار و عملی را انتخاب کند که نفع آن به اجتماع برسد.
۵-۱۳- نظم و انضباط:
نظم پذیری و قانون گرایی از اساسی ترین مبانی زندگی اجتماعی است به طوری که میتوان گفت اصولاً زندگانی اجتماعی بدون رعایت انضباط اجتماعی و قوانین و مقررات قابل دوام نخواهد بود، بلکه معیار مدنیّت و تمّدن هر جامعه بشری رابطه مستقیمی با میزان رعایت نظم و حاکمیت قوانین و قانون گرایی مردم در آن جامعه دارد. دین مقدس اسلام نیز که خود دین قانون است بر رعایت نظم در زندگانی فردی و اجتماعی تاکید کرده است.
همواره کسانی به سر منزل مقصود می رسند که در زندگی نظم و انضباط خاص خود را داشته باشند. مربی نیز در تربیت متربیان وقتی به موفقیت لازم میرسد که سر لوحه تمامی کارهایش نظم و انضباط بوده باشد. وقتی به زندگی بزرگان دین مینگریم شاهد نظم در زندگی روزمره شان میباشیم و می بینیم که موفقیت شان در سایه نظم و انضباط دقیق بوده است.آنان یک قسمت از وقت خود را مخصوص دعا و نماز و مناجات با خدا، یک قسمت را مخصوص امور شخصی و یک قسمت را مخصوص رسیدگی به خانواده و امور اجتماعی قرار داده اند.
در دنیای کنونی نیز کسانی میتوانند به جایی برسند و در کارهایشان موفق باشند که دارای نظم و انضباط در زندگی باشند. مربی وقتی در کار و تدریس، در ارائه مطالب و در تحقیقات، در تقدیم و تاخیر در چینش مطالب آموزشی، در رفت و آمدنش در کلاس درس و خلاصه در تمامی امورش منظم شد، فکرش نیز منظم میشود و این از عوامل قطعی در موفقیت اوست.
نظم در سیره معصومین ۸ نیز از جایگاه رفیعی بر خوردار بوده است به طوری که مولای متقیان حضرت علی ۸ در واپسین لحضات عمر مبارک خویش، فرزندانش را به رعایت نظم و تقوا وصیّت میکند و میفرماید: اُوصیکُما وَ جَمیعَ وَلَدی وَ اَهلی وَمَن بَلَغَهُ کِتابی بِتَقوی اللّه وَ نَظمِ اَمرِکُم _{(نهج البلاغه، نامه ۴۷)}
شما و همه فرزندانم و خویشاوندانم و نیز کسانی را که در آینده این نامه به دست آنان میرسد به تقوای الهی و نظم در امورتان سفارش میکنم.
امام، در این سخن، همه مردم جهان را مورد خطاب قرار میدهد. آن حضرت تقوا و نظم را در کنار یکدیگر آورده است؛ یعنی همانگونه که باید حقوق الهی را مراعات نمود، باید نوبت ها و اولویت ها را نیز مراعات کرد.
امام خمینی ۶ نیز که پرورش یافته مکتب اهل بیت b بود از سنین جوانی همگام با پرورش ابعاد مختلف کمالات روحی و اخلاقی، از نظم برای استفاده بیشتر از اوقات عمر خویش استفاده میکرد به گونهای که با تهیه و تنظیم یک جدول شبانه روزی تمام کارهای خود را بر اساس آن انجام میداد و تا آخرین روزهای زندگانی خود به آن برنامه پایبند بود. آثار نظم در زندگانی امام خمینی ۶ چنان بود که بعضی از شاگردان ایشان برکات عمر شریف امام را مرهون نظم دقیق ایشان دانستهاند.
امام خمینی ۶ نظم را نه تنها شیوه ای برای تنظیم امور زندگی فردی و اجتماعی خویش برگزید، بلکه اطرافیان و شاگردانش را نیز برای استفاده بیشتر و بهتر از اوقات، پیوسته به رعایت آن سفارش میکرد.
_{( سعادتمند، ۱۳۸۹، ص ۱۲ )} امام ۶ همواره سر ساعت مقرر، برای تدریس در محل درس حاضر میشد و از اینکه بیشتر اوقات شاگردها نامرتب و دیر و زود به درس میآمدند و از اینکه در امور زندگی بی نظم باشند رنج میبرد.
۵-۱۴- شجاعت:
مربی مسلمان باید بکوشد خود را به پروردگار عالم متصل نماید، بر اساس رضایت او قدم بر دارد و جز از او از کسی نترسد. در این صورت است که نقش نصرت خدا در پیشرفت و موفقیّت های خود را حس خواهد کرد. در آیات الهی به مسئله شجاعت در دعوت که از جمله اساس کار هر مربی است اشاره شده است.
اگر ترس و زبونی مایه ذّلت و خواری است، بدون تردید شجاعت و نترسی عامل رشد و پیشرفت است و از همین رو شیطان پیروان خود را با بهره گرفتن از عامل ترس به بیراهه میکشاند. _{( آل عمران-۱۷۵)}
اگر موسی بن عمران در برابر فرعون و فرعونیان پیروز شد و با منطق عالی جلو زورگویی او را گرفت از روح بلند و شجاعت آن پیامبر عظیم الشان ریشه گرفته است. _{(شعراء- ۲۹و۳۰)}
هنگامی که تبلیغ برای خدا شد، مبلّغ از کسی جز خدا نمی ترسد، پروردگار عالم همیشه و همه جا در کنار او خواهد بود و نصرتش را نثار وی خواهد کرد، چنانچه موسی سرانجام بر فرعون و سپاهش پیروز شد و خداوند آنان را در دریا غرق ساخت. _{(قصص- ۴۰)}
و باز میفرماید:
الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَکَفَى بِاللَّهِ حَسِیبًا _{(احزاب،۳۹)} کسانی که پیامهای الهی را تبلیغ مینمایند و از کسی جز خدا نمیهراسند، خداوند خودش به تنهایی کفایت میکند.
امام خمینی ۶ به عنوان یک استاد و مربی برای جهانیان از شجاعت وصف ناپذیری بهره مند بود و به همین جهت همّتی بلند داشت و با همین خصلت بزرگ در برابر همه ناملایمات با قامتی به استواری کوه ایستاد. شجاعت امام، بزرگان را نیز به حیرت واداشته بود.
حضرت آیت الله العظمی اراکی در باره امام میگوید:
«این همه عمروبن عبدودها در دنیا نعره میزنند و فریاد میکنند ولی [امام] ابداً ترسی ندارد. این شجاعتی است که خداوند به او داده است. »_{(بهرامی قدرت الله،۱۳۸۹،ص۵۲)}
مقام معظم رهبری نیز در باره شجاعت امام۶ فرمود: او بت ها را شکست و باورهای شرک آلود را زدود. او به همه فهماند که انسان کامل شدن، علی وار زیستن، افسانه نیست، او به ملت ها نیز فهماند که قوی شدن و بند اسارت گسستن و پنجه در پنجه سلطه گران انداختن ممکن است. _{(همان،ص۵۲)}
امام امت مانند جدش،ابراهیم ۸ با توکل به خداوند از همان ابتدا در برابر طاغوت زمان ایستاد و هیبت او را شکست. شجاعت او نه تنها دوستان را شیفته خود کرد، بلکه دشمنان را نیز به ستایش آورد.

۳۰

۳-۹- روایی روش دلفی
هنگام انجام هر مطالعه‌ پژوهشی، موضوع روایی باید موردتوجه قرار گیرد. درروش دلفی دو نوع روایی موردتوجه قرار می‌گیرد؛ روایی بیرونی و روایی درونی. روایی بیرونی که روایی معیار گرا نیز نامیده می‌شود، با تناسب میان قضاوت پاسخگویان در مورد متغیر موردنظر و ارزش واقعی آن مرتبط است. از طرف دیگر روایی درونی با این سؤال مرتبط است که آیا خود روش منتهی به نتایج یا پیش‌بینی‌های مطلوب می‌شود؟(وندنبرگ، ۱۹۹۱: ۲۵).
اعتبار بیرونی روش دلفی را موردمطالعه قرارداد و ۱۷ مطالعه‌ای که از روش دلفی استفاده کرده بودند را با سایر روش‌ها مقایسه نمود. وی نتیجه‌گیری نمود عواملی همچون مهارت‌های محقق، انگیزه مشارکت‌کنندگان و کیفیت ابزار سنجش، تعیین‌کننده‌ اعتبار بیرونی روش دلفی است. وجه دیگر موضوع، روایی درونی روش دلفی است. آیا روش دلفی منتهی به نتایج مطلوبی خواهد شد؟ هلمر (۱۹۸۳) با کمک اسناد معتبری به‌صورت آماری نشان داد که روش دلفی نه‌فقط باعث ایجاد همگرایی میان مشارکت‌کنندگان در پانل دلفی می‌شود بلکه باعث نوعی همگرایی می‌شود که در جهت دسترسی قرار دارد. هلمر بر وجود شواهدی قطعی برای روایی روش دلفی در ایجاد نتایج معتبر تأکید می‌کند. دالکی (۱۹۶۹) ضریب همبستگی ۹/۰ برای روایی تحقیق دلفی با ۱۳ مشارکت‌کننده در پانل گزارش نموده و معتقد است با افزایش تعداد اعضای پانل روایی نیز افزایش خواهد یافت. (تری، ۲۰۰۹: ۷۴). تهدیدها برای اعتبار درونی و بیرونی در استفاده از روش دلفی می‌تواند با این سه اصل راهنما کاهش یابد: ۱- استفاده از مشارکت‌کنندگانی که در حوزه مربوط صاحب تخصص بوده و از انگیزه و تمایل کافی برخوردار باشند.۲- استفاده از دورهای متعدد در اجرای پرسشنامه‌ها ۳- افزایش نرخ پاسخگویی مشارکت‌کنندگان

۳-۱۰- پایایی روش دلفی
پایایی به معنای آن است که اگر مطالعه دوباره تکرار شود، به نتایج مشابهی منجر خواهد شد؟ پایایی درروش دلفی نمی‌تواند با رویه‌های مرسوم تخمین، اندازه‌گیری شود. بااین‌حال با استانداردسازی رویه‌های تحقیق، پایایی افزایش می‌یابد. ژیلسون (۱۹۷۵: ۲۱۴) برای افزایش پایایی روش دلفی و افزایش کیفیت پژوهش به رهنمودهایی دقت و توجه کافی نمود که عبارت‌اند از: کاربرد روش برای موضوع یا مشکلی خاص، انتخاب پاسخگویان و تخصص‌هایشان، طراحی پرسشنامه و اجرای آن، بازخورد از پاسخگویان، ایجاد سطحی از اجماع. مشهورترین ضریب اعتبار از طریق یک‌بار اجرای آزمون توسط کرونباخ ارائه‌شده است که به ضریب آلفای کرونباخ معروف است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری ازجمله پرسشنامه به کار می‌رود. در این ابزار پاسخ هر سؤال می‌تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند.ازجمله خصوصیات این ضریب، معدل همه‌ی ضرایب همبستگی است که با دونیمه کردن تست به طرق مختلف به دست می‌آید.این خاصیت مشکل تصادفی بودن سؤال‌های هر نیمه را حل می‌کند.ضریب آلفا، ضریب دقیق همسانی تمام‌مقیاس یا تست را در اختیار می‌گذارد. (بازرگان،۱۳۷۶: ۱۶۹). فرمول محاسبه‌ی آلفای کرونباخ به شرح زیر است:
Sj2: واریانس نمرات هر زیرمجموعه
S2: واریانس کل
معمولاً آلفای کمتر از ۶/۰ پایایی ضعیف، ۶/۰ تا ۸/۰ قابل‌قبول و بالاتر از ۸/۰ نشان‌دهنده‌ی پایایی بالا می‌باشد. بدیهی است که هر چه این عدد به یک نزدیک‌تر باشد بهتر است. در این تحقیق همان‌طور که ذکر شد پس از جمع‌ آوری داده‌ها از نمونه‌ی اولیه، داده‌ها وارد نرم‌افزار ۲۲ Spss گردید و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید.
جدول ۳-۳: آزمون آلفای کرونباخ برای پایایی عوامل و ابعاد پرسشنامه

عوامل

بعد

تعداد نمونه

تعداد سؤال‌ها

مقدار آلفای کرونباخ

عوامل درونی

قوت

۳۰

۱۱

۸۵۴/۰

ضعف

۳۰

۲۰

۹۰۰/۰

عوامل بیرونی

فرصت

۳۰

۱۸

۹۲۲/۰

تهدید

۳۰

۸

۸۴۰/۰

۱-۷ : محدودیت­های پژوهش
همکاری محدود بعضی از مدیران در زمینه همکاری با محقق در تکمیل چک لیست­ها و ارائه اطلاعات
مشخص نبودن ساعت کاری سالن­های ورزشی در ایام هفته به ویژه در ماه مبارک رمضان جهت مراجعه به اماکن ورزشی و تکمیل چک­لیست­ها
۱-۸ : تعریف واژه ­ها و اصطلاحات
مناسب­سازی: اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است به طوری که افراد معلول قادر باشند تا آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و ساختمان­های عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره­مند شوند(سازمان بهزیستی ایران). در این تحقیق، منظور از مناسب­سازی، بررسی نحوه ساخت و ساز اماکن ورزشی متناسب با شرایط و وضعیت جسمانی جانبازان و معلولین و نیز امکان استفاده­ی مستقل از این اماکن ورزشی برای جانبازان و معلولین می­باشد.

معلول: به افرادی که دارای معلولیت بوده و با وسایل کمکی مانند: ویلچر، عصا، واکر، کراچ، عینک‌های ذره‌بینی، سمک و… یا بدون علایم ظاهری در جامعه زندگی می­ کنند، معلول گفته می‌شود. نام دیگر آنان افراد با نیازهای ویژه است. زیرا نیازهای آنان متفاوت با نیازهای افراد دیگر می‌باشد(قربانی، ۱۳۸۹،ص۱). در این پژوهش، معلول به کلیه افرادی که دارای نقص یا کمبود در یکی از اعضای بدن خود و یا مشکلات جسمانی، حرکتی و روانی هستند؛ اطلاق می­ شود.
معلولیت: سازمان بهداشت جهانی معلولیت را این­گونه تعریف می­ کند، معلولیت هر نوع کمبود یا فقدان توانایی(ناشی از اختلال) که فعالیت فرد را برای انجام امری به روشی که افراد عادی انجام می­ دهند، محدود سازد یا دامنه فعالیت وی را از حالت طبیعی خارج نماید(نقی­زاده طاهریان، ۱۳۸۵، ص۲). در این تحقیق منظور از معلولیت، هر نوع کمبود یا فقدان توانایی انجام فعالیت­های روزمره و عادی، به دلیل اختلال، بیماری و سایر موارد می­باشد.
اماکن ورزشی: به طور کلی و عام به تمام فضاهایی که امکان اجرای ورزش، فعالیت­های جسمانی و حرکات ورزشی و تفریحی برای کلیه افراد یک جامعه در آن­ها وجود داشته باشد، می ­تواند اماکن ورزشی محسوب گردد (مرندی، ۱۳۸۸، ص۷). در این تحقیق منظور از اماکن ورزشی، کلیه سالن­ها و فضاهای ورزشی شهر تبریز می­باشد.
سالن ورزشی: مکان سرپوشیده یا مسقفی که برای یک یا چند فعالیت ورزشی آماده شده و در آن تجهیزات ورزشی ثابت یا موقت پیش بینی شده ­اند (بای، ۱۳۸۷). در این تحقیق منظور از سالن ورزشی، مکانی است که نحوه استفاده از آن چند منظوره و از سوی بخش خصوصی یا دولتی برای ارائه خدمات ورزشی استفاده می­ شود.
مجموعه ورزشی: مجموعه ورزشی طبعاً جامع­ترین واژه برای یک مکان ورزشی است و باید مکانی باشد که در آن انواع ورزش­ها وجود داشته باشد (صدری، ۱۳۷۰).
ورزشگاه: از نظر لغوی، هر نوع مکان ورزشی می ­تواند ورزشگاه باشد. ورزشگاه به مکانی گفته می­ شود که در آن امکانات انواع ورزش­ها یا لااقل چند ورزش وجود داشته باشد. از این رو ورزشگاه می ­تواند نامی عام باشد که برای انواع مکان­های ورزشی به کار رود (صدری، ۱۳۷۰).
ژیمنازیوم^[۱]: یک محدوده و فضای مسطح سرپوشیده است. خطوط باریکی بر روی سطح آن کشیده شده و معمولاً برای ورزش­هایی همچون بسکتبال، والیبال، هاکی، فوتسال و غیره مورد استفاده قرار می­گیرد (صدری، ۱۳۷۰). منظور از آن در این تحقیق فضای ورزشی سرپوشیده که دارای کاربری چند منظوره می­باشد.
مدیر اماکن ورزشی: مدیر اماکن ورزشی فردی است که مسئول اجرای تصمیمات قانونی می­باشد. در این تحقیق منظور از مدیر اماکن ورزشی فردی است که مسئولیت اداره و کنترل یک سالن یا یک مجموعه ورزشی را بر عهده دارد (بای، ۱۳۸۷).
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱ : مقدمه
در این فصل به مطالعه مبانی نظری و پیشینه تحقیق پرداخته شده است. در مبانی نظری درباره موضوعات و استانداردهای مربوط به ورزش جانبازان و معلولین و چگونگی مناسب­سازی سالن­ها و اماکن ورزشی برای استفاده جانبازان و معلولین بحث شده و در پیشینه تحقیق به تحقیقات مرتبط انجام شده در ایران و خارج از کشور درباره این تحقیق اشاره شده است.
۲-۲ : مبانی نظری
۲-۲-۱ : مقدمه
بدون شک سلامت یک جامعه به میزان گرایش مردم به فعالیت­های سالم ورزشی و تحرک جسمی آن­ها وابسته است و یقیناً تربیت بدنی و ورزش یکی از سالم­ترین و مفیدترین فعالیت­هایی است که افراد جامعه می­توانند در اوقات فراغت به آن روی آورند (عابدی، ۱۳۸۰).
از یک سو امروزه باور بسیاری از صاحب نظران بر آن است که برای رشد و بالندگی ورزش کشور و نیز به منظور بهبود بخشیدن به رشد اصلح دانش آموزان و دانشجویان در تمامی ابعاد شناختی، طرز تفکر و روانی- حرکتی، ارائه برنامه ­های کامل تربیت بدنی از مهم­ترین نیازها محسوب می­ شود (کلانترزاده، ۱۳۸۰)؛ و از سویی دیگر علاقه نسل جوان اعم از کودکان و نوجوانان و جوانان به انجام فعالیت­های ورزشی و استفاده از امکانات جهت انجام آن روز به روز افزایش می­یابد، از این رو فعالیت­های تربیت بدنی در آموزش و پرورش و همچنین دانشگاه­ها باید به نیازهای نسل جوان پاسخ دهد (مهمان­دوست، ۱۳۸۶).
ورزش در جوامع امروزی اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است به این دلیل اماکن، تأسیسات و تجهیزاتی نیاز است که پاسخگوی نیازها و انتظارات اقشار مختلف در زمینه ورزش اوقات فراغت (تفریحی) و یا ورزش­های آموزشی باشد. برنامه­ ریزی صحیح و علمی قبل از ساخت و اداره مناسب آن بعد از اتمام، دارای اهمیت بسیار زیادی است که مسئولیت ­ها و وظایف مدیریت اماکن، تأسیسات و تجهیزات ورزشی را تشکیل می­دهد (جلالی فراهانی، ۱۳۹۰).
یکی از موارد مهم در این زمینه، بحث قادرسازی است. عبارتی که در چند دهه­ اخیر در بسیاری از کشورهای دنیا مطرح شده است. با تغییر نگرش و وسعت دید جوامع مختلف نسبت به مسأله معلولیت، این عبارت نیز در عالم توان­بخشی جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. باید اشاره کرد که قادرسازی تنها در زمینه توان­بخشی معلولین مطرح نمی­ شود، بلکه در نگرش­های جدید علوم اجتماعی، قادرسازی به هر نوع قابلیت برای بهزیستی عموم مردم جامعه اشاره دارد. هر نوع توانایی که تغییرات جدیدی را در زندگی افراد جامعه اعم از سالم و یا ناسالم منجر شود و نهایتاً چالش با مشکلات قدیم زندگی روزمره را تسهیل سازد قادرسازی نام می­گیرد(رجالی، ۱۳۸۵).
ورزش بایستی برای هر فرد اجتماع قابل دسترسی باشد. مسئولین برنامه­ ریزی محلی بایستی به نیازهای همه اقشار اجتماع احترام بگذارند، به ویژه افراد ناتوان و معلول، بچه­ها، افراد مسن و زنان و گروه ­های نژادی و دینی و آن­هایی که از لحاظ اجتماعی و اقتصادی سرخورده هستند و مطمئن ساختن اجتماع از اینکه، این نیازها به طور کامل در طرح­ها و برنامه­ ها درج شده است(محمدزاده چیانه، ۱۳۸۵).
از این رو، لازم است که درباره وسایل ارتباطی، اماکن و مراکز عمومی و تفریحی و ورزشی همچون پارک­ها و ورزشگاه­ها و میادین ورزشی تدابیری به عمل بیاید که افراد معلول بتوانند به راحتی نیازمندی­های خود را برآورده کنند. در همین راستا، رفع موانع معماری و ساختمانی در ورزشگاه­ها و مراکز ورزشی کشور می ­تواند خود کمک موثری در برآورده شدن نیازهای معلولین به خصوص معلولان جسمی حرکتی و جانبازان باشد(حمیدی، ۱۳۸۵).
۲ـ۲ـ۲: اهمیت انجام ورزش و فعالیت بدنی برای جانبازان و معلولین:
نیاز به ورزش و تاثیر سلامتی آن بر افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می­ شود. ورزش جدای از تاثیراتی که بر جسم فرد می­ گذارد، نفوذی که در روحیه افراد دارد؛ بیشتر از یک غذای خوب، یک خواب مناسب و یا یک مسافرت خوب است. بعد از جنگ جهانی دوم به دلیل تعداد زیاد معلولین جنگی ورزش­های افراد معلول جسمی­ـ­حرکتی پا به عرصه وجود نهاد (فخرپور و یاوری،۱۳۸۵). ورزش مشوق بازگشت به گذشته و زدودن آثار ضربه روحی یا جسمی وارده و افسردگی­ها و تاثیرات ناشی از آن بر فرد می­باشد. ورزش زداینده تحقیرهایی است که فرد معلول نسبت به خود تصور می­ کند، یا به علت فرهنگ ناآگاه جامعه که واقعاً وجود دارد؛ نه تنها اعتماد به نفس را در فرد تقویت می­ کند، بلکه نگرش جامعه را نسبت به معلولین دگرگون می­سازد(نقی­زاده طاهریان، ۱۳۸۵). اگر ورزش برای افراد غیر معلول امری مستحب(بسیار نیکو و پسندیده) است، برای معلولان امری واجب است؛ زیرا انسان­های غیرمعلول از راه فعالیت­های عادی روزانه تا حدودی نیازهای حرکتی خود را برطرف می­ کنند، اما بسیاری از معلولان با توجه به نوع معلولیت و درجه آسیب­دیدگی باید به صورت هدفمند به فعالیت­های ورزشی بپردازند، تا از این راه از یک سو نه تنها کارآیی اندام سالم خود را حفظ کنند، بلکه با افزایش کارآیی اندام سالم، آن را جایگزین اندام از کار افتاده کنند و از سوی دیگر با پرداختن هدفمند به ورزش از گسترش معلولیت خود جلوگیری به عمل آورند. ورزش برای معلولان علاوه بر اهداف فیزیولوژیکی، اهداف روانی و اجتماعی نیز دارد و از جمله اهداف اجتماعی ورزش برای معلولان، کمک به آنان برای شرکت هر چه فعالانه­تر در امور اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگر معلولان و انسان­های غیرمعلول است(جلالی فراهانی،۱۳۹۰).
۲ـ۲ـ۳: دیدگاه سازمان ملل درباره رعایت حقوق معلولان:
یکی دیگر از وظایف مدیریت اماکن، تأسیسات و تجهیزات ورزشی رعایت حقوق معلولان به عنوان بخش قابل توجهی از افراد جامعه است. در همین راستا سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳ قطعنامه ۴۸۹۶ را به تصویب رسانده و تمامی کشورهای جهان را موظف کرد، تدابیری اتخاذ کنند که جامعه با موقعیت معلولان، حقوق، نیازها، توانایی­ها و نقش­های آنان در جامعه، هر چه بیشتر آشنا شوند. در ماده ۱۱ این قطعنامه به صراحت آمده است: «همه کشورها موظف­اند تدابیری در پیش گیرند تا معلولان بخت یکسانی با غیر معلولان برای گذران اوقات فراغت و به ویژه فعالیت­های ورزشی داشته باشند». سایر موارد قطعنامه فوق بدین شرح است:
بند۱: کشورها موظف­اند تاسیسات رفاهی مانند: هتل­ها، سواحل دریا، فضاها، اماکن، تاسیسات و تجهیزات ورزشی مخصوص و نیز اردوگاه­های تفریحی برای معلولان بسازند، یا تاسیسات موجود را به نحوی تجهیز کنند که معلولان به آسانی بتوانند از آن­ها استفاده کنند.
بند۲: مراکز جهانگردی و شرکت­های گردشگری، هتل­ها، سازمان­های داوطلب که در زمینه فعالیت­های اوقات فراغت وظیفه ­ای به عهده دارند، باید خدمات خود را به نحوی ارائه دهند که با شرایط و نیازهای معلولان هم­خوانی داشته باشد و امکان حداکثر استفاده از آن­ها را برای معلولان فراهم سازد. به این دلیل آموزش و تربیت کارکنان متخصص از ضروریات است.
بند۳: سازمان­های ورزشی باید همه سعی و کوشش خود را به کار گیرند، تا امکان شرکت معلولان در فعالیت­های ورزشی فراهم آید. همچنین دولت­ها موظف­اند امکان شرکت ورزشکاران معلول را در مسابقات داخلی و خارجی فراهم سازند و از آن پشتیبانی کنند.
بند۴: معلولان شرکت کننده در فعالیت­های ورزشی، باید امکان تمرین و آموزش را همانند افراد غیرمعلول و با همان کیفیت، داشته باشند.
بند۵: همه سازمان­های وابسته به ورزش کشورها، موظف­اند به سازمان­ها و ارگان­هایی که در زمینه ورزش معلولان فعالیت دارند، کمک کنند و از خدمات آن­ها پشتیبانی به عمل آورند.
افراد معلول حدود یک دهم، جوامع مختلف را تشکیل می­ دهند. اگر چه معلولان از نظر درجه و نوع آسیب دیدگی بسیار متفاوت­اند، اما در هر حال آن­ها نیز با افراد غیر معلول، دارای حقوق اجتماعی یکسانی هستند (جلالی فراهانی، ۱۳۹۰). شکی نیست که این حق مسلم افراد معلول است، تا برای استفاده آن­ها تغییراتی را در ساخت اماکن ورزشی و وسایل آن­ها بدهیم. هر چند این کار هزینه زیادی دارد، ولی این وظیفه­ی هر جامعه­ای است که این خواسته را به هر قیمتی پاسخ گوید و معلولین را به اجتماع و شرکت در فعالیت­های ورزشی و تیم­های باشگاهی ترغیب و جذب نماید (رجالی، ۱۳۸۵). بنابراین اماکن و تأسیسات ورزشی باید به گونه ­ای ساخته، تجهیز و اداره شوند، که امکان استفاده آسان از آن­ها برای معلولان نیز وجود داشته باشد. به طوری که بتوان از آن­ها هم زمان برای معلولان و غیرمعلولان استفاده کرد، زیرا در این صورت می توان به یکی از اهداف مهم در ورزش با معلولان، یعنی همگرایی و تعامل بین معلولان و غیر معلولان دست یافت(جلالی فراهانی، ۱۳۹۰).
۲ـ ۲ـ ۴: مطابقت با قانون معلولیت در آمریکا(ADA):
این قانون در سال ۱۹۹۲در آمریکا پذیرفته شده است. بر اساس قانون^[۲]ADA ، تمام صندلی­های چرخ­دار باید به شکلی طراحی شوند که در معرض آفتاب نباشند و استفاده کنندگان قادر به انتخاب صندلی­ها و پرداخت قیمت­های مختلف آن­ها باشند. همچنین هنگامی که تماشاگران می­ایستند، اماکن موظف­اند خط دیدی برابر با تماشاگران عادی را برای افرادی که بر روی صندلی چرخدار نشسته­اند، فراهم کنند.
الزاماتADA برای اماکن ورزشی: براساسADA، همه اماکن عمومی باید تمام موانع معماری را در صورت امکان رفع کنند. اگر نتوان موانع معماری را رفع کرد، اماکن باید خدمات جایگزین را فراهم سازند. با این حال، هر بنای تازه ساختی باید استانداردهای قابل دسترسی ADA را داشته باشد، مگر اینکه این کار از لحاظ ساختاری امکان پذیر نباشد. ممکن است اماکن برای افراد ناتوان قابل استفاده نباشد، ولی آنان نباید از لذت کامل و برابر از کالاها، خدمات، تسهیلات و مزایا که در اماکن وجود دارند؛ محروم شوند. لازم به ذکر است که قانون ADA برای تمام اماکن بخش خصوصی، غیرانتفاعی یا دولتی به کار می­رود.
سازگاری منطقی: به معنای اصلاح هر دوی موانع معماری و موانع مربوط به برنامه است. مانع معماری بخش فیزیکی از ساختمان است که مانع از دسترسی افراد ناتوان می­ شود. مانند: پله­ها و زنجیرها، بخش­هایی از پارکینگ که آسفالت نشده­اند؛ درهای سنتی، آینه­ها، حوله­های کاغذی و دستشویی­هایی که در ارتفاع زیاد قرار گرفته­اند.
اولویت بندی در رعایت ADA: متصدیان اماکن هنگام مواجهه با موانع قابل دسترسی، اغلب در فرایند اولویت­ بندی دچار مشکل می­شوند. لذا ۴ مرحله زیر برای اولویت بندی پیشنهاد می­ شود: ۱ـ برطرف کردن همه یا برخی از موانع که از ورود افراد ناتوان به اماکن جلوگیری می­ کند. ۲ـ فراهم آوردن امکان دسترسی به مناطقی که کالا و خدمات را در دسترس عموم قرار می­ دهند. ۳ـ ایجاد دسترسی به دستشویی­ها؛ ۴ـ برطرف کردن تمام موانع استفاده از اماکن.
و نکته آخر این­که اگر باشگاه­ها یا اماکن ورزشی الزامات ADA را رعایت نکنند، شهروندان می­توانند ادعاهای خود را در دادگاه مطرح کرده و خواستار دریافت غرامت و جریمه شوند(گیل فرد،۱۳۸۸).
۲ـ۲ـ۵: تعریف مناسب­سازی
تلاش برای توسعه ورزش در بین افراد معلول و ایجاد زمینه و بستر مناسب برای اجرای فعالیت­های ورزشی به منظور توسعه ورزش­های جانبازان و معلولان از اهداف اصلی کمیته ملی پارالمپیک به شمار می­روند و از راه­های مهم رسیدن به این اهداف مناسب­سازی تاسیسات و اماکن ورزشی جهت کشاندن معلولان به این محیط­های ورزشی می­باشد. مناسب­سازی تاسیسات ورزشی بدین معنی است که با طراحی و ساخت مناسب و مدیریت مطلوب محیط­های ورزشی علاوه بر افراد عادی امکان استفاده افراد معلول جامعه نیز از این محیط­ها فراهم گردد و میزان استفاده مستقل همگان از اماکن افزایش یابد.
۲ـ۲ـ۶: چرا مناسب­سازی اماکن ورزشی لازم است؟

شکل ۳-۲۷ : دیاگرام بٌد حلقه بسته (TPSAF) 83
شکل ۳-۲۸ : بلوک دیاگرام کنترل مدل ساده شده فرکانس پایین
در نرم‌افزار MATLAB (TPSAF-CM) 84
شکل ۳-۲۹ : دیاگرام بٌد حلقه باز برای طراحی کنترل‌کننده (TPSAF-CM) 84

ادامه فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل ۳-۳۰ : پاسخ پله برای سیستم حلقه بسته جبرانسازی نشده (only PI)
جبرانسازی شده (PI+compensator) (TPSAF-CM) 85
شکل ۳-۳۱ : دیاگرام بٌد حلقه بسته برای سیستم جبرانساز شده (TPSAF-CM) 85
شکل ۳-۳۲ : پاسخ ولتاژ بار در برابر اختلال ولتاژ sag سه‌فاز متقارن ۳۵% (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک (TPSAF-CM) 86
شکل ۳-۳۳ : پاسخ ولتاژ بار در برابر افزایش ۲۰% توان بار (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک(SPSAF-AVM) 86
شکل۳-۳۴ : پاسخ ولتاژ بار در برابر اختلال ولتاژ sag تکفاز ۳۵% (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک (TPSAF-CM) 87
شکل ۳-۳۵ : بلوک دیاگرام کنترل مدل ساده شده فرکانس پایین در
نرم‌افزار MATLAB (TPSAF-AVM) 88
شکل ۳-۳۶ : دیاگرام بٌد حلقه باز (TPSAF-AVM) 88
شکل ۳-۳۷ : پاسخ پله حلقه بسته (TPSAF-AVM) 89
شکل ۳-۳۸ : دیاگرام بٌد حلقه بسته (TPSAF-AVM) 89
شکل ۳-۳۹ : پاسخ ولتاژ بار در برابر اختلال ولتاژ sag سه‌فاز متعادل ۳۵% (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک (TPSAF-AVM) 90
ادامه فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل ۳-۴۰ : پاسخ ولتاژ بار در برابر افزایش ۲۰% توان بار (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک (TPSAF-AVM) 90
شکل ۳-۴۱ : پاسخ ولتاژ بار در برابر اختلال ولتاژ sag تکفاز ۳۵% (الف) بدون فیدبک
(ب) با فیدبک (TPSAF-AVM) 91
شکل ۴-۱ : مدل شبیه‌سازی شده SPSAF در نرم‌افزار MATLAB 95
شکل۴-۲ : شکل موج های ولتاژ خط (V_S) ولتاژ بار (V_L) و جریان خط (I_S) برای سیستم
تکفاز جبران ساز­ی نشده (الف) مدکنار گذر (ب) مد آماده به کار ۹۶
شکل ۴-۳ : شکل موج ولتاژ باس DC بار برای سیستم جبران سازی نشده (الف) مد کنار گذر
(ب) مد آماده به کار ۹۷
شکل ۴-۴ : شکل موج های ولتاژ خط (V_S)، ولتاژ بار (V_L)، ولتاژ SAF (V_SAF) و
جریان خط (I_S) (SPSAF-CM) 97
شکل ۴-۵ : شکل موج ولتاژ باس DC (SPSAF-CM) 98
شکل ۴-۶ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار ، ولتاژ خط (V_S) و ولتاژ بار (V_L)
برای اختلال ولتاژ sag35% (SPSAF-CM بدون FCC) 99
شکل ۴-۷ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار و جریان خط (I_L) برای افزایش
۲۰% توان بار (SPSAF-CM بدون FCC) 100
ادامه فهرست شکل‌ها
عنوان صفحه
شکل ۴-۸ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار ، ولتاژ خط (V_S) و ولتاژ بار (V_L)
برای اختلال ولتاژ sag35% (SPSAF-CM با فیدبک) ۱۰۰
شکل ۴-۹ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار و جریان خط (I_L) برای افزایش
۲۰% توان بار (SPSAF-CM با فیدبک) ۱۰۱
شکل ۴-۱۰ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار ، ولتاژ خط (V_S) و ولتاژ بار (V_L)
برای اختلال ولتاژ sag35% (SPSAF-CM با فیدبک و پیشخورد) ۱۰۱
شکل ۴-۱۱ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار و جریان خط (I_L) برای افزایش
۲۰% توان بار (SPSAF-CM با فیدبک و پیشخورد) ۱۰۲
شکل۴-۱۲ : شکل‌موج‌های ولتاژ خط (V_S)، ولتاژ بار (V_L)، ولتاژ SAF (V_SAF) و
جریان خط (I_S) (SPSAF-AVM) 104
شکل۴-۱۳ : شکل‌موج ولتاژ باس DC (SPSAF-AVM) 104
شکل ۴-۱۴ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار ، ولتاژ خط (V_S) و ولتاژ بار (V_L)
برای اختلال ولتاژ sag35% (SPSAF-AVM بدون FCC) 105
شکل ۴-۱۵ : شکل‌موج‌های ولتاژ باس DC بار و جریان خط (I_L) برای افزایش
۲۰% توان بار (SPSAF-AVM بدون FCC) 106

۱-۱۴-۵ سایر تشکیل دهنده‌ها ۲۰
۱-۱۵ کاربرد‌های هیدرات ۲۰
۱-۱۵-۱ کریستال هیدرات در فرایند‌های جداسازی ۲۰
۱-۱۵-۲ غنی سازی اکسیژن با بهره گرفتن از تشکیل هیدرات گازی ۲۱
۱-۱۵-۳ تغلیظ به کمک تشکیل هیدرات ۲۱
۱-۱۵-۴ هیدرات گازی و شیرین سازی آب دریا ۲۱
۱-۱۵-۵ جدا سازی دی اکسید کربن دریایی ۲۲
۱-۱۵-۶ ذخیره و انتقال گاز طبیعی ۲۲
۱-۱۶ کریستال هیدرات در محیط زیست ۲۳
۱-۱۷ راه‌های جلوگیری از تشکیل هیدرات ۲۳
۱-۱۸ اثر افزودنی‌ها بر تشکیل هیدرات ۲۴
۱-۱۹ عوامل بازدارنده‌ تشکیل هیدرات‌ها ۲۶
۱-۱۹-۱ بازدارنده‌های ترمودینامیکی ۲۷
۱-۱۹-۲ بازدارنده‌های سینتیکی ۲۸
۱-۱۹-۳ بازدارنده‌های ضدتجمی یا ضد کلوخه ای ۲۹
۱-۱۹-۴ مواد افزودنی که هیدرات‌ها را در یکی از ساختار‌های I، II یا H پایدار می‌کند ۳۰
 : تاریخچه و تحقیقات انجام شده در مورد هیدرات گازی
۲-۱ تاریخچه کشف هیدرات ۳۱
۲-۲ پیشینه تحقیق در ایران ۳۲
۲-۲-۱ مطالعات پایه ۳۳
۲-۲-۱-۱ تعادلات فازی ۳۳
۲-۲-۱-۱-۱ مطالعات تجربی ۳۳
۲-۲-۱-۱-۲ مطالعات تئوری ۳۵
۲-۲-۱-۲ سینتیک تشکیل و تجزیه هیدرات ۳۶
۲-۲-۱-۳ مطالعه ساختارهای مولکولی ۳۷
۲-۲-۱-۴ خواص فیزیکی - حرارتی ۳۸
۲-۲-۲ مباحث زیست محیطی هیدرات ۳۸
۲-۲-۲-۱ اثرات گاز متان بر محیط زیست ۳۸
۲-۲-۲-۲ ذخیره سازی گاز دی اکسید کربن به شکل هیدرات ۳۹
۲-۲-۳ توسعه هیدرات و کاربردهای نوین ۳۹
۲-۲-۳-۱ جداسازی مخلوط های گازی ۳۹
۲-۲-۳-۲ نمک زدایی آب دریا ۴۰
۲-۲-۳-۳ ذخیره سازی و انتقال گاز طبیعی به صورت هیدرات ۴۰
۲-۲-۳-۴ ذخیره سازی انرژی گرمایی ۴۱
۲-۲-۴ اکتشاف و بهره برداری منابع طبیعی هیدرات گازی ۴۱
۲-۲-۵ تحلیل آماری ۴۲
۲-۳ پیشینه تحقیق در خارج از ایران ۴۲
۲-۴ نمودارهای فازی برای طبقه بندی هیدرات‌ها ۴۴

۲-۵ روش‌های محاسباتی دستی برای پیش‌بینی تشکیل هیدرات ۴۴
۲-۵-۱ روش وزن مخصوص گاز ۴۵
۲-۵-۲ روش ثابت تعادلی K 46
۲-۵-۳ روش بیلی- ویچرت ۴۷
۲-۵-۴ دیگر روابط همبستگی ۴۷
۲-۵-۴-۱ ماکاگون ۴۷
۲-۵-۴-۲ کوبایاشی و همکاران ۴۸
۲-۵-۴-۳ مطیعی ۴۸
۲-۵-۴-۴ کسترگارد و همکاران ۴۸
۲-۵-۴-۵ تولر و مخاطب ۴۹