کارکنان آموزشدیده کلید موفقیت پروژه هستند و بهتر است که چند روز را صرف آموزش کارکنان برای استفاده از سیستم جدیدتان نمایید.
٩) جلب حمایت کافی
همیشه مطمئن شوید که همه میتوانند در موقع نیاز کمک کنند، چون در بسیاری مواقع نیاز به حمایت و پشتیبانی ٢۴ ساعته و ٧ روز هفته خواهد بود.
١٠ ) کارکنان کافی
به منظور دستیابی به موفقیت نیاز دارید که مطمئن شوید به اندازه کافی کارکنان در اختیاردارید.
١١ ) کمک گرفتن از خبرهها
در مسائلی که وارد نیستید از کسانی که کارکشته هستند، کمکهای حرفهای بگیرید و لیستی از مشاوران و فروشندگان سی.آر.ام تهیه کنید.
۲-۷-اهداف CRM
شناخت اهداف مدیریت ارتباط با مشتریمیتواندشرکتها را در حرکت به سمت CRMو شناسایی عوامل کلیدی موفقیت آن یاری رساند. همان طور که در بخشها قبل ملاحظه گردید افراد با توجه به دیدگاههای متفاوتی که از CRM دارند به تعاریف متفاوتیپرداختهاند، این موضوع در برشمردن اهداف CRM نیز ملاحظه میشود و اهداف متفاوت با توجه به دیدگاههای متفاوت وجود دارد. برای پی بردن به اهداف CRM در ادامه سؤالاتی مطرح میشود که جواب دادن به آنهاشرکتها را در شناخت اهداف CRM کمک میکند.
به طور کلی، هدف ازCRMبه دست آوردن یک مزیت رقابتی در مدیریت مشتری و در نهایت افزایش سطح سودآوریمیباشد(Gartner Group,2005,2006).
برای اینکه مقصد CRMخود را مشخص کنید، براییک لحظه در مورد مشتریانتان فکر کنید، آنها درونی هستند یا بیرونی، مصرفکننده هستند یا قصد تجارت با شما را دارند.
چه عاملی مشتریان را برای انجام کسبوکار با شما تشویق میکند؟
در صورتی که انتخابهای گوناگون واقعی وجود داشت، آیا مشتریان شما را برای انجام کسبوکار انتخاب میکردند؟
شما به چه نیاز دارید تا مشتریان خود را در کسبوکار در بر بگیرید، یا اینکه آنها را بهتر درک کنید، و اینکه آنها چه میخواهند و چگونه میتوانیدخواستههایآنها را به طور اثربخش تأمین کنید؟
چه چیزی باعث تحریک مشتریان برای ادامه کسبوکار با شما میشود؟
چه اطلاعاتی از مشتریان به شما کمک خواهد کرد تا راههایی را که آنها پول بیشتری با شما خرج کنند را بشناسید؟
جواب دادن به این سؤالات شما را در شناخت اهداف CRM کمک میکند( Anderson , Kerr, 2002). این سؤالاتمیتواند به شما در دستیابی به اهداف CRM در شرکت خودتان نیز کمک کند ولی در ادامه بعضی از اهداف بیانشده توسط دانشمندان این رشته بیان میگردد.
۱) اهداف CRM از دیدگاه بارنت[۲۴]۱
بارنت در سال ۲۰۰۱ تصریح میکند که اهداف CRM را عموماًمیتوان در سه گروه صرفهجویی در هزینهها، افزایش درآمد و اثرات راهبُردیقرارداد. وی اذعان میدارد که اهداف زیر برای سازمانی که CRM را اجرا میکند، منطقی به نظر میآید (Burnett, 2001).
افزایش درآمد حاصله از فروش- وقتیسازمانها زمان کمتری را صرف جمع آوری اطلاعات مشتریان کنند، میتوانند وقت بیشتری را به خود مشتریان اختصاص دهند که این در بالا بردن درآمد آنها موثر است.
بهبود میزان موفقیت- سازمانها با اجرا CRM از رفتار غلط با مشتریان در فرایند فروش اجتناب میکنند.
افزایش سود- در نتیجه شناخت مشتریان، ارائه ارزش و تخفیف قیمت به آنها.
افزایش میزان رضایت مشتریان- به علت اینکه مشتریان در مییابند محصولات و خدمات سازمان هم راستا با نیازهای مشخص آنهاست.
کاهش هزینههای اداری بازاریابی و هزینههای عمومی فروش- زمانی که سازمانها تخصصی گشته و دارای اطلاعات خوبی در مورد مشتریان هدف خود شوند؛ این امر واقعمیشود. از این رو از منابع خود بهتر استفاده میکنند و هیچ تلاشی از آنها باعث اتلاف زمان یا وجوه نمیشود.
۲) اهداف CRM از دیدگاه نول(Newell)
نول در سال ۲۰۰۰ بیان داشت که کلید CRM، شناسایی چیزهایی است که برای مشتریان ایجاد ارزش کرده، سپس ارائه آنهاست. در این دیدگاه درحالیکه مشتریان دارای نگرشهای مختلفی به ارزش هستند، روشهای بسیاری برای ارضای هر کدام از آنها وجود دارد بنابراین اهداف CRMعبارتاند از:
شناسایی ارزشهای خاص هر گروه از مشتریان
درک اهمیت نسبی آن نیازها برای هر گروه مشتری
تعیین این که آیا ارائه چنین ارزشهای متناسب هر مشتری به شیوهای که آنهامیخواهندمیباشد؟
اندازهگیری نتایج و اثبات بازده سرمایهگذاری (Newell, 2000).
۳) اهداف CRM از نظر سویفت[۲۵]۱
سویفت در سال ۲۰۰۱ بیان داشت که هدف CRM افزایش فرصتهایکسبوکار از طرق زیر است (Swift, 2001):
بهبود فرایند ارتباط با مشتریان واقعی
ارائه محصولات صحیح به هر مشتری
ارائه محصولات صحیح از طریق کانالهای صحیح به هر مشتری
ارائه محصولات صحیح در زمان صحیح به هر مشتری
با انجام چنین کاری سازمانهامیتوانند مزایای زیر را به دست آورند.
حفظ مشتری: توانایی حفظ مشتریان وفادار و سودآور و کانالهایی برای رشد سودآوریکسبوکار.
اکتساب مشتری: کسب مشتریان واقعی بر اساس خصوصیات آنها که باعث رشد و افزایش حاشیه سود میشود.
سودآوری مشتری: افزایش حاشیه سود هر مشتری ضمن ارائه محصولات صحیح در زمان صحیح.
۴) اهداف CRM از دیدگاه گالبریث و راجرز[۲۶]۱
این دو محقق معتقدند که عوامل بسیاری بر تصمیم خرید مشتری تأثیرمیگذارد. مشتریان محصولات و خدماتی را خریداری میکنند که انتظاراتشان را بر آورده کرده یا فراتر از آن بوده و توجهات اختصاصی شده کارکنان را در برداشته باشد (Galbreath & Rogers, 1999).
یک سازمان ملزم است تا انتظارات مشتریان را به صورت سازگاری بر آورده کند تا به بقای بلندمدت خود کمک کند. این مسئله امروزه با وجود رقابت بیرحمانه و جهانی دارای اعتبار خاصی است. آنها سه هدف عمده CRM را سفارشی سازی، ایجاد ارتباطات شخصی شده (اختصاصی شده برای هر مشتری)و ارائه خدمات پشتیبانی بعد از فروش میدانند.
سفارشی سازی- مشتریان خواهان خدماتیاند که نیازهای آنها را برآورده کرده یا فراتر از آن باشد. ارائه چنین محصولاتی، فعالیتی لازم در جهت حفظ و رشد کسبوکار است. کلید موفقیت سازمانها در هدایت خصوصیات مشخص و منحصربهفرد هر مشتری نهفته است. این مسئله سفارشی سازی انبوه (عمومی) نامیده میشود، که صرفه مقیاس را در عین حالی که به دنبال تولید محصولات مرتبط با نیازها و خواستههای هر مشتری است موجب میشود.
ارتباطات شخصی شده- بزرگترین همبستگی با موفقیت، مقدار زمانی است که صرف مشتری گشته و ارتباط شخصی دو جانبه و اعتماد را در پی داشته باشد. بنابراین ایجاد ارتباط با مشتری نیازمند این است که عرضهکنندگان توجه نزدیکتری به مشتریان بنمایند. این نه تنها به معنی گوش دادن به آنها، بلکه به معنی استفاده فعال از بازخوردهایی است که این ارتباطات و نتایج آن را بهبود دهد.
حمایت / خدمات بعد از فروش– توجه به مشتری بعد از فروش با ارائه خدمات و پشتیبانیهای فعال و پاسخگو، زمانی که بسیاری از مشتریان، بعد از تجربه بد خدمات /حمایتهای بعد از فروش، مبادرت به ترک عرضهکنندگانمیکنند، میتواند دارای اثرات بسیاری بر سودآوری سازمان باشد. بنابراین یکی از روشهای تضمین وفاداری مشتری، عدم فراموش کردن آنها، حتی بعد از این که محصولات مصرف شوند، میباشد.
- درحضور نیروی واندروالس، حین افزایش آرام و شبه استاتیک ولتاژ به نانولوله در سیستم، اثر نیروی واندروالس در نقش نیروی جاذب کششی روی تیر دائماً قویتر شده و طبیعتاً باعث میشود ولتاژ پولین نانولوله کاهش یابد. کاهش ولتاژ با فرض صفر نبودن پارامتر غیرموضعی و اثر آن روی ترمهای نیرویی واندروالس چشمگیرتر میشود.
-
- در بررسی پارامترهای هندسی نانولوله، افزایش طول نانوسوییچ و کاهش گپ هوایی آن با صفحه زیرین، درکمکردن ولتاژ پولین نمایان میشود. ولیکن با انتخاب پارامتر غیرموضعی بزرگتر، از روند تغییرات ولتاژ پولین با تغییرات طول نانولوله چنین برداشت میشود، که افزایش طول در نانولوله کربنی اثر “نمو طول” در کمکردن ولتاژ را کمرنگ میکند، و بنظر می رسد نتایج بدستآمده از تئوری کلاسیک و تئوری غیرمحلی برای نانوسوییچهای کربنی طویلتر بهم نزدیکتر میشوند.
در تحلیل دینامیکی نانوسوییچ کربنی و استفاده از روش تقریبی گالرکین، بایستی از مجموعه توابع مکانی مقایسهای استفاده میشد که شرایط مرزی طبیعی را ارضا کنند، این مجموعه توابع مکانی همان توابع ویژه یا شکل مودهای نرمال بدست آمده از حل ارتعاش آزاد مسئله هستند. همچنین لازم به ذکر است، چون ولتاژ یکباره (بصورت تابع پله) به سیستم وارد میشد، با چنین فرضی مود شیپ اول تیر به عنوان مود غالب انتخاب شد و معادلات وابسته به زمان حل شدند.
در تحلیل دینامیکی نتایج زیر بدستآمد:
- در حالت دینامیکی، بهخاطر اعمال ناگهانی ولتاژ تحریک اثر اینرسی نانولوله منجر میشود ولتاژ پولین دینامیکی کمتر از ولتاژ پولین استاتیکی شود.
- در حضور پارامتر غیرموضعی، با تغییر ولتاژ استاتیک، فرکانس طبیعی و شکل مود نانوسوییچکربنی تغییر میکنند و پدیده پولین دینامیکی را تحت تأثیر قرار میدهند. پس وابستگی دو متغیره فرکانس طبیعی به ولتاژ اولیه استاتیکی و پارامتر غیر موضعی قابل درک است.
- با درنظرگرفتن پارامتر غیرموضعی و مقایسه دو حالت بودن و نبودن نیروی واندروالس، علیرغم حضور نیروی واندروالس در سیستم ولتاژ پولین دینامیکی زیاد شد. پس اثر غیرموضعی بر نیروی واندروالس در تحلیل پولین دینامیکی غالب شده است.
در بررسی ارتعاش نانوحسگر جرمی و رسیدن به ناپایداری تحت حرکت جرم خارجی بر روی آن، لزوم بکارگیری شکل مودی که نرمال باشد و از حل مسأله همگن و خطی سیستم بدست آید اساسیترین موضوع بحث ارتعاش سازهها تحت بار محرک است، که در تحلیل دینامیکی از حل مسئله مقدار ویژه معادله حاکم استخراج گردید. با فرض نوسان پایدار تیر تحت ولتاژ معینی قبل از حضور نانو ذره در سیستم و سایر فرضهای اساسی پیرامون مسائل ارتعاش سازهها تحت بار محرک، معادلات حل شدند.
در تحلیل ارتعاشی نتیجه زیر بدست آمد:
- اگر با اعمال ولتاژ به سیستم (بطوری که اندازه ولتاژ اعمالی کمتر از ولتاژ ناپایداری دینامیکی ولی تقریباً نزدیک به آن باشد) نانوحسگرسوییچی مجبور به نوسان پایا گردد، امکان حضور نانو ذره خارجی با جرم و سرعت معین روی نانولوله و حرکت آن در مسیر نوسان نانولوله، وقوع پدیده ناپایداری کششی را محتمل میکند. در واقع تابع زمانی حرکت نانو ذره با فرکانس تحریک ثابتی که به سرعت ذره مربوط میشود، ارتعاش نانولوله کربنی را تشدید میکند، در نهایت نانولوله مجبور به رزونانس شده، و پدیده پولین اتفاق میافتد.
پیشنهادها برای کارهای بعدی
با توجه بهاینکه مسیر کارهای انجام شده در پژوهش حاضر درچارچوب تحلیل سیستم با رعایت اصول پایهای ارتعاش در برخورد با مدل فیزیکی و ریاضی مساله و فرضهایی است تا مدل واقعی مساله را سادهتر کرده تا صرفاً امکان وقوع ایدهی نوین خود را بررسی کند، چنانچه هدف طراحی سیستم سوییچینگ باشد، نیازمند مدلسازی دقیقتر، و درنظرگرفتن فرضها و پدیدههای معمول فیزیکی در سیستمهای الکترومکانیک هستیم. موارد ذیل بهعنوان پیشنهاد برای کارهای بعدی معرفی میشوند.
-
-
- تحلیل ناپایداری کششی دینامیکی با ولتاژ متناوب.
-
- مدلسازی نانوسوییچ با بهره گرفتن از مدلهای دیگر تیر مانند تیر تیموشنکو، تیر ردی، تیر لوینسون و مرتبه بالاتر.
-
- تحلیل مساله با بهره گرفتن از تئوریهای گرادیان کرنش[۵۹] و تئوری تنش کوپل[۶۰].
-
پیوست
الف- تعریف دستور روش bvp4c در متلب
فرم کلی BVPs دو نقطه که در این کار از آن استفاده میشود، به مجموعهای از ODE های مرتبه اول تبدیل میشود:
و مجموعهای از شرایط مرزی که بایستی همگن باشند :
80
90
R(%)
Data
Fit
Model
R/ (%)
شکل 5-19- نتایج مقایسه درصد جداسازی از مدلسازی و داده های آزمایشگاهی
5-5- مدل سازی به روش نزدیک ترین همسایه
اشکال 5- 20 (الف-ز) نشان دهنده مقایسه نتایج ناشی از مدل نزدیک ترین همسایه و نتایج تجربی است که در غلظت ها و pH های مختلف رسم شده است. ارزیابی این مدل با بهره گرفتن از داده های تجربی انجام شده است، بدین ترتیب که با بهره گرفتن از حدود 70 درصد داده ها مدل ارائه می شود و با بهره گرفتن از بقیه داده ها مدل ارزیابی می گردد. نتایج برای تغییرات متفاوت فشار و pH در غلظت های مختلف ارائه شده تا از صحت مدل اطمینان حاصل شود. نتایج رسم شده در این نمودارها حاکی از تطابق بسیار مناسب بین دادهای تجربی و داده های مدل سازی بوده و توانایی مدل را در پیش بینی درصد جداسازی توسط غشای نانوفیلتراسیون نشان می دهد. از نمودارها مشخص است که با افزایش فشار درصد جداسازی زیاد می شود چون نیروی محرکه فرایند بدین ترتیب افزایش می یابد. از طرفی درصد جداسازی با غلظت محلول رابطه عکس دارد و در غلظت های پایین تر، درصد جداسازی بیش تر است که احتمالا به دلیل ظرفیت محدود جداسازی یون توسط غشای نانوفیلتراسیون است. در واقع در غلظت های پایین غشا به بیش ترین حد جداسازی خود نمی رسد ولی با افزایش غلظت و زیاد شدن یون ها، غشا به حداکثر ظرفیت جداسازی خود می رسد. نتایج نشان می دهد که با زیاد شدن pH درصد جداسازی هم زیاد می شود که می تواند به دلیل زیاد شدن دافعه دی الکتریک ناشی از افزایش pH باشد.
(الف) (pH = 4, C =.001M)
(ب) (pH = 4, C=.01M)
(ج) (pH = 6.25, C =.001M)
(د) (pH = 4, C = 0.1M)
(ه) (pH = 6.25, C =.003M)
(و) (pH = 6.25, C =.01M)
شکل 5-20- مقایسه نتایج مدلسازی و داده های آزمایشگاهی برای شرایط مختلف غلظت، فشار و PH
فصل ششم
6- نتیجه گیری و پیشنهادها
6-1- نتیجه گیری
هدف از این پایان نامه مدل سازی نانوفیلتراسیون جهت جداسازی یون کلرید از میعانات گازی می باشد. با بررسی مدل های فیزیکی مربوط به نانوفیلتراسیون مدل بار فضایی، مناسب ترین مدل جهت استفاده در این سیستم فیزیکی تشخیص داده شده است. این مدل بر مبنای معادلات هیدرودینامیکی جریان سیال و انتقال جرم و نیز معادلات الکترواستاتیکی ناشی از طبیعت یونی میعانات گازی به مدل سازی حذف یون کلرید از میعانات گازی پرداخته است. در این کار ابتدا غشای صفحه ای مدل شد که با توجه به مشکلات قابل پیش بینی غشای صفحه ای نظیر گرفتگی و دبی محدود، بازده چندان مطلوبی برای جداسازی یون کلرید پیش بینی نشده است. سیستم غشایی الیاف توخالی هم به عنوان یکی از انواع رایج غشاهای مورد استفاده در صنعت، مدل سازی گردیده و ارزیابی مدل در مقایسه با سیستم های مشابه و داده های تجربی انجام و نهایتا با بهره گرفتن از مدل ارزیابی شده پیش بینی عملکرد غشای نانوفیلتراسیون برای جداسازی یون کلرید صورت گرفت که نتایج نشان دهنده عملکرد بسیار مطلوب این غشا برای این فرایند بوده است.
در ادامه غشای نانوفیلتراسیون به شکل لوله ای پیشنهاد و مدل گردیده است. این شکل از غشا از بسیاری جهات نظیر دبی زیاد و عدم گرفتگی شدید غشا به غشای صفحه ای ارجحیت دارد. همچنان که قابل پیش بینی بود، بازده این نوع از غشا بسیار بهتر از غشای صفحه ای پیش بینی گردیده است. چرا که غشای لوله ای با بهره گرفتن از جریان موازی که از روی آن عبور می کند مشکلات ناشی از تجمع یون ها و گرفتگی غشا را ندارد. البته مقیاس مدل سازی در ابعاد نمونه آزمایشگاهی غشا بوده و در ادامه جهت پیش بینی عملکرد غشا در ابعاد صنعتی به مدل سازی های خاص دیگری نیاز است که خود کاری جداگانه می طلبد.
در نهایت برای مدل سازی این فرایند با توجه به مزایای استفاده از روشهای هوش مصنوعی، از روش شبکه عصبی و منطق فازی برای مدل سازی استفاده شده که بهترین نتایج مدل سازی از این قسمت حاصل و تطابق بسیار خوبی یا داده های تجربی به دست آمده است. در قسمت تکمیلی مدل سازی هوش مصنوعی از روش نزدیک ترین همسایه ها هم برای مدل سازی استفاده شده که در این مورد هم نتایج مناسبی حاصل گردیده است. در مجموع به نظر می آید که مدل سازی به روش هوش مصنوعی نسبت به مدلهای معمول فیزیکی دارای مزایایی می باشد از جمله:
الف) زمان محاسبات سریع تر و با رایانه های معمولی هم می توان به نتیجه رسید.
ب) دقت نتایج بسیار زیاد و بیش تر از مدلهای دیگر است.
ج) توان پیش بینی بیش تری نسبت به مدلهای معمول دارند.
لذا هوش مصنوعی برای مدلسازی نانوفیلتراسیون در سیستم های الکترولیتی به عنوان روش مدلسازی مطلوب پیشنهاد می گردد. داده های مربوط به نتایج مدلهای هوش مصنوعی در شکل های 5-22 تا 5-27 آورده شده است. همچنین مقایسه با داده های تجربی هم در این نمودارها انجام شده که نشان دهنده تطابق بسیار مناسب نتایج مدل سازی با داده های آزمایشگاهی و دقت بالای این مدل ها بوده است.
6-2- پیشنهادات
این پایان نامه برای اولین بار به مدل سازی حذف یون کلرید از میعانات گازی می پردازد، لذا در جهت تکمیل این کار زمینه های بسیاری وجود دارد که با بهره گرفتن از تجربیات به دست آمده در حین این کار می توان به موارد زیر به اختصار اشاره کرد:
الف) استفاده از مدل های بر مبنای هوش مصنوعی و داده های تجربی جهت مدل سازی که البته نیاز به داشتن دادههای خاص خود از این سیستم دارد. ولی عموما توانایی پیش بینی این گونه از مدلها بیش تر از مدل های فیزیکی و تئوری معمول بود و به نتایج دقیق تری می رسند.
ب) مدل سازی ماژول غشا و جریان هیدرودینامیکی آن که می تواند مبنای طراحی نمونه نیمه صنعتی و صنعتی غشا واقع شود.
ج) مدل سازی نمونه صنعتی و پیش بینی عملکرد در مقیاس صنعتی که جهت استفاده غشای نانوفیلتراسیون در ابعاد صنعتی کاملا ضروری است.
د) بهینه سازی فرآیندها در مقیاس آزمایشگاهی، نیمه صنعتی و صنعتی جهت دست یافتن به شرایط بهینه جداسازی.
ه) بررسی امکان جداسازی یونهای مشابه که عامل خوردگی در صنایع نفت و گاز هستند، نظیر فلوراید، برم و… توسط غشای نانوفیلتراسیون.
و) بررسی مکانیکی و تحلیل تنش و کرنش غشا در شرایط عملیاتی برای دستیابی به عملکرد مطلوب غشا در مقیاس صنعتی.
د) استفاده از مدل های موجود برای طراحی فرایند و کمک به انتخاب نوع غشا که البته به غیر از مدلهای سیالاتی نیاز به بررسی مکانیکی هم دارد تا غشای مطلوب مشخص شود.
ه) استفاده از دینامیک مولکولی جهت بررسی برهم کنش های سطحی و عملکرد غشای نانوفیلتراسیون در ابعاد مولکولی.
فهرست منابع و مآخذ
[1] Koros, W. J., Ma, Y. H. and Shimidzu, T. (1996). “Terminology for membranes and membrane processes” IUPAC Recommendations., Vol. 68, No. 7:1479-1489.
[2] Branch, DW., Wheeler, BC., Brewer, GJ. And Leckband, D.E. (2001). “Long-term stability of microstamped sub-strates of polylysine and grafted polyethylene glycol in cell culture conditions," J. Biomaterials., Vol.22:1035-1047.
[3] Noble, R. D., Stern, S. A. (1995). Membrane Separations Technology: Principles and Applications, Amsterdam: Elsevier.
[4] Basalyga, D.M. and Latour, R.A. Jr. (2003). “Theoretical analysis of adsorption thermodynamics for charged peptide residues on SAM surfaces of varying functionality” Journal of Biomedical Materials Research., Vol.64A:120-130.
[5] Kavitskaya, A.A. (2005). “Separation characteristics of charged ultrafiltration membranes modified with the anionic surfactant Original” Desalination., Vol. 184, No: 1–3:409-414.
[6] Sethuraman, A., Han, M., Kane, R. S., Belfort, G. (2004). “Effect of Surface Wettability on the Adhesion of Proteins," Langmuir., Vol.20:7779-7788.
[7] Lu, X., Bian, X. and Shi, L. (2002). “Preparation and char- acterization of NF composite membrane” J. Membr. Sci., Vol.210:3-11.
[8] Hilal, N., Al-Zoubi, H., Darwish, N.A., Mohammad, A.W. and Arabi, M.A. (2004). “comprehensive review of nanofiltration membranes: Treatment, retreatment, modelling, and atomic force microscopy, Desalination., Vol.170: 281–308.
[9] Akbari, A., Remigy, J.C. and Aptel, P. (2002). “Treatment of textile dye effluent using a polyamide-based nanofiltration membrane” Chem. Eng. Proc. Vol.41: 601–609.
[10] Conlon, W.J., and McClellan, S.A. (1989). “Membrane softening: treatment process comes of age”, J. AWWA., 81:47-51.
[11] Schaep, J. B., Bruggen, Van der., Uytterhoeven, S. R., Croux, C. Vandecasteele, D., Wilms, E., Van Houtte and Vanlerberghe, F. (1998). “Removal of hardness from groundwater by nanofiltration” Desalination., Vol.119: 295-302.
[12] Rautenbach, IL., Linn, T. and Eilers, L. (2000). “Treatment of severely contaminated waste water by a combination of RO, high-pressure RO and NF -potential and limits of the process” J. Membr. Sci., Vol.174:231-241.
معنی و مفهوم: همواره همچون صیّادان، در حالی که کمانت را به بازو افکندهای و تیر میاندازی، به سمت من میآیی.
۸۰ - عنبـریــن دســتارچــه گـــرد رخـــت
طـــوق غبغــــب در میــــان آویختـــه
واژگان: دستارچه: دستار کوچک، دستمال. (معین) غبغب: گوشت آویخته زیر زنخ که آن را طوق گلو گویند. (آنندراج)
معنی و مفهوم: زلف خوشبویت را مانند دستمالی گرد رخسارت پیچیدهای و غبغب همچون طوقی در میان زلف آویخته شده است.
آرایههای ادبی: عنبرین دستارچه استعاره از زلف خوش بوی معشوق است. طوق غبغب اضافهی تشبیهی است. رخ با میان ایهام تناسب ساخته است.
۸۱ - فتنـــه در فتـــراک تـــو بســته عنــان
داد خــــواهــــان در عنـــان آویختـــه
واژگان: فتراک: ترک بند. (دهخدا)
معنی و مفهوم: شور و فتنه در دوال زین مرکب تو جا کرده و محکم ایستاده است، دادخواهان بیچاره به افسار این فتنه چنگ زده و اسیر فتنهات شدهاند.
آرایههای ادبی: فتنه در استعارهی مکنیه از نوع تشخیص، به جانداری مانند شده است که افسارش را به زین مرکب شاه بسته باشد و پا به پای او برود.
۸۲ - ای بـــه مــویــی آســمان را از جفـــا
بـــر ســر مـــن هــر زمــان آویختـــه
معنی و مفهوم: ای کسی که از روی ستمکاری، آسمان را به تار مویی بالای سر من آویختهای و هر لحظه بیم فرو ریختن آن است.
۸۳ - در تــو آویــزم بــه مــویـی، کـز غـمت
شــد بــه مـویـی، کــار جــان آویختـــه
معنی و مفهوم: در تو چنگ میزنم و از تو چاره میخواهم، حتّی اگر به رشته مویی متصل باشم؛ چرا که از غم عشق تو، کار جان به جای بسیار باریک و حسّاسی رسیده است.
آرایههای ادبی: کار جان به مویی آویخته شده کنایه از آن است که کارش حسّاس شده و به جای باریکی کشیده شده است.
۸۴ - جــور بـس کـن، خاصّه چون کسری ز عـدل
شــــاه، زنجــــیر امـــــان آویختــــه
معنی و مفهوم: ای معشوق، جور و ستم را به پایان برسان، به خصوص اینک که شاه اخستان زنجیر امانی از جنس عدل و انصاف همانند زنجیر امان انوشیروان آویخته است.
آرایههای ادبی: بیت تلمیح به زنجیر عدل انوشیروان دارد. جور و عدل با هم تضّاد دارند.
۸۵ - بـرق تیـغش دیـدهبـان درمـلک و دیـن
ابــر جـودش میـزبان در شـرق و غـرب
معنی و مفهوم: برق شمشیر شاه همانند دیدهبانی، از دین و مملکت پاسبانی میکند و کرم و بخشش او مانند ابری در مشرق و مغرب (تمام دنیا) به عنوان میزبانی، از مردم پذیرایی میکند.
آرایههای ادبی: برق تیغ شاه، به دیدهبانی برای دین و مملکت مانند شده است. ابر جود اضافهی تشبیهی است. بخشش و جود شاه به ابری شبیه شده است که در شرق و غرب میبارد و همه را بهرهمند میکند.
بند هفتم:
کلمات قافیه: جهان، دهان، نشان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی: ن
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: دربستهام
۸۶ - نـــامــرادی را بــه جـــان دربســتهام
خـــدمـــت غـــم را میـــان دربســتهام
معنی و مفهوم: ناامیدی و ناکامیهای زندگی را به جان خویش بستهام (از همه چیز نا امید شدهام) و آماده خدمتگزاری به غم و اندوه شدهام.
آرایههای ادبی: میان بر بستن کنایه از آمادهی کاری شدن است.
۸۷ - عــالـمی پــر تــیر بــاران جفــاســت
بـــر حقــم، گـر چشـم جــان دربســتهام
معنی و مفهوم: دنیا از جور و ستم که همچون تیر میبارد، پر شده است و اگر من چشم جانم را بستهام تا آسیبی از جفا بدان نرسد، برحق هستم و کارم صحیح است.
آرایههای ادبی: تیر باران جفا اضافهی تشبیهی است. ظلم و ستم در ناخوشایندی و گزند رسانی به تیر مانند شدهاند. چشم جان اضافهی استعاری از نوع تشخیص است.
۸۸ - آمــــدم تســـلیم در هـــرچ آمــــدم
دیــــدهی امیــــــد از آن دربســــتهام
معنی و مفهوم: درمقابل هر آنچه برای من پیش بیاید تسلیم شدهام و به همین دلیل است که دیگر امیدی ندارم و نا امید شدهام.
آرایههای ادبی: دیدهی امید اضافهی استعاری از نوع تشخیص است.
۸۹ - ســـر بـــه تیـــغ دشمـــنان در دادهام
در بــــه روی دوســــتان دربستـــــهام
معنی و مفهوم: من سرم را تسلیم تیغ دشمنان کردم و در به روی دوستان خویش بستهام؛ زیرا دیگر امیدی به زندگی ندارم.
آرایههای ادبی: دوست و دشمن آرایهی تضّاد ساختهاند.
۹۰ - روز هـــم جنســان فــرو شــد، لاجــرم
روزن دل ز آســــــــمان دربستــــــهام
واژگان: روزن: سوراخی که شعاع آفتاب از راه آن به درون خانه تابد. (دهخدا)
معنی و مفهوم: به ناچار روز همنشینان من به پایان رسید، به همین دلیل روزنهی دل خویش را بر آسمان بستهام تا دیگر آسمان بر دل من نتابد و در دل من همیشه شب باشد.
سمیت به میزان زیادی در میان گونه های مختلف یک عنصر می تواند متفاوت باشد. یک محصول ممکن است که دارای غلظت کلی از یک عنصر باشد که از حد مجاز آن کمتر باشد ولی آن مقدار دارای مقدار زیادی از جز سمی آن گونه باشد که در نتیجه ایجاد سمیت کند. البته خلاف این امر هم صادق می باشد.
مثال از این مورد حضور گونه های آرسنیک در مواد غذایی می باشد. اگر مقدار کل As در تعدادی از مشتقات ماهیها مانند ژلاتین فراتر از مقدار پذیرفته شده باشد محصول نبایستی رد شود چرا که آرسنیک اغلب بصورت آرسنو بتائین[۸] که یک گونه غیر سمی آرسنیک می باشد وجود دارد که بر خلاف گونه های سمی آرسنیک عمل می کند.
۱-۳٫استراتژی گونه شناسی
استراتژی طرح دقیق، روش، هنر و یا تدبیر بکاررفته به منظور رسیدن به هدف است. بطور ایده آل دانشمندان علاقه مند به دانستن هر چیز در مورد گونه های عنصری مورد مطالعه هستند.
برای شروع ترکیب، جرم، شکل زیستی و محیط زیستی ، پایداری گونه ها، تبدیل گونه ها به یکدیگر و اندرکنشهای آنها با مواد خنثی و یا زنده برای آنها جالب می باشد.
در مطالعات گونه شناسی توجه زیادی بایستی به پایداری گونه ها گردد. پایداری گونه ها بستگی به بافت و پارامترهای فیزیکی مانند دما، رطوبت، نور UV، ماده آلی و غیره دارد. بعد از این، ایزوله کردن و خالص سازی گونه ها مورد توجه قرار می گیرد.
از میان یونهای معدنی که وارد محیط زیست می گردند تنها سهم اندکی از آنها به فرم معدنی باقی می ماند و اکثر آنها با لیگاندهای معدنی و آلی کمپلکس می دهند. همچنین متیلاسیون طبیعی تحت شرایط خاص بسیار شایع است. این ترکیبات جدید می توانند بسیار سمی تر باشند چنانچه در مورد متیل جیوه صادق است و یا برعکس دارای سمیت کمتری باشند مانند متیل آرسنیک. در مورد جیوه غلظت جیوه یونی در آب بسیار پایین(در حد ng/l) و مقدار متیل جیوه در حدود ۱% آن می باشد ولی متاسفانه این مقدار در موجودات دریایی شکارچی دریایی به حد mg/g و درصد متیل جیوه آن به ۹۰ تا صد در صد میرسد.
بنابراین بطور خلاصه در آنالیزهای گونه شناسی نوع نمونه ، روش نگهداری نمونه، روش جداسازی آنالیت از بافت مورد نظر، روش پیش تغلیظ و در نهایت روش تشخیص بایستی با دقت بسیار زیاد انتخاب گردد تا بتوان شناخت صحیحی از گونه های مختلف مورد جستجو بدست آورد.
۱-۴ جیوه و اهمیت اندازه گیری آن
جیوه به دلیل خواص بینظیرش برای قرنهای متمادی است که مورد استفاده بشر قرار گرفته است. چرخه جیوه در محیط زیست در نتیجه فعالیتهای طبیعی و انسانی میباشد. فلزات سنگینی چون جیوه که بصورت نمکهای معدنی وارد محیط زیست می شوند ممکن است تحت تاثیر تغییرات فیزیکی و شیمیایی قرار گرفته و به مواد بسیار سمیتر که برای سلامتی انسان تهدید بزرگی بشمار میرود تبدیل شوند. بطور مثال ترکیبات معدنی جیوه به الکیلهای جیوه، مخصوصا متیل جیوه که بسیار سمی تر از ترکیبات معدنی جیوه است تبدیل میشود. این مواد که تحت تاثیر فرایندهای بیولوژیکی تولید میگردند، سبب آلودگی آبها میشوند و از این طریق در بدن آبزیان و ماهیها جمع میگردند که در اثر مصرف آنها مسمومیتهای شدیدی ایجاد میگردد.
در سالهای ۱۹۵۳ و ۱۹۶۳ در شهرهای میناماتا[۹] و نیگاتا [۱۰]در ژاپن، مصرف ماهیهای آلوده به ترکیبات جیوه تلفات زیادی را باعث شد. این مواد از طریق فاضلاب کارخانجات این شهرها وارد آب رودخانه شده که مصرف ماهیهای موجود در این آبها موجب مسمومیت گردید.
به دلیل چرخه وسیع زیستی و زمینشناسی جیوه درمحیط زیست، بررسی وجود آن نیاز به آنالیز بافتهای متفاوتی دارد. هوا، آب، خاک، رسوبها، زبالهها و بعلاوه گستره وسیعی از نمونههای بیولوژیکی از جمله مواردی هستند که امکان آلودگی آنها به جیوه وجود دارد.
۱-۵ تاریخچه جیوه
کشف جیوه به زمان های قبل از میلاد برمیگردد.از زمان های قدیم بشر برای مقاصد مختلف از این فلز استفاده کرده است. اولین استفاده از ترکیبات جیوه را به چینیها نسبت دادهاند، آنها از کانی اصلی جیوه، سینابر[۱۱] (سولفید جیوه HgS) برای تهیه جوهر قرمز استفاده میکردند. اولین شخصی که به خود فلز جیوه توجه کرد ارسطو بود. رومیها برای اولین بار از این فلز در ملغمهسازی و بازیابی طلا استفاده کردند. یونانیان نیز در قرن دوازدهم میلادی در مقیاس وسیع از آن در ملغمهسازی استفاده کردهاند. این فرایند در قرن شانزدهم در مکزیک و آمریکای جنوبی برای تولید نقره بکار برده شد. در سرتاسر قرون وسطی جیوه برای تولید طلا و نقره و همچنین برای درمان بعضی از بیماریها مانند امراض پوستی مورد استفاده قرار میگرفت] ۴ [. البته امروزه به دلیل شناخته شدن سمیتهای جیوه و ترکیبات آن استفاده از آن کاهش یافته است.
۱-۶٫ خواص جیوه
فلز سنگین جیوه دارای عدد اتمی ۸۰ و وزن اتمی۵۹/۲۰۰ می باشد. رنگ آن سفید نقرهای و در فشار معمول محیط بصورت مایع میباشد. جرم ویژه آن ۵/۱۳ میباشد، دمای ذوب ۳۹/۳۸- و دمای جوش آن ۲۵/۳۵۷ درجه سانتیگراد تحت فشار اتمسفری میباشد. جیوه تنها فلزی است که در دمای اتاق مایع است که آن به دلیل انرژی بالای یونیزاسیون آن است. (اولین پتانسیل یونیزاسیون آن KJ/mol 1007 میباشد) که شرکت دادن الکترون را در پیوند فلزی مشکل میسازد. جیوه دارای فشار بخار بالایی است(Pa 16 در ۲۰ درجه سانتیگراد) بنابراین فلز جیوه براحتی در شرایط محیطی تبخیر میگردد.
جیوه فلزی به میزان زیادی سایر فلزات مانند طلا، نقره، اورانیوم، مس، سرب، پتاسیم و سدیم را در خود حل میکند که به آن ملغمه[۱۲] میگویند. خواص جیوه در میان سایر فلزات غیر معمول میباشد زیرا که تمایل به تشکیل پیوند کولانسی نسبت به پیوند یونی در آن بیشتر است.
۱-۶-۱ خواص ترکیبات جیوه
جیوه دارای دو حالت اکسیداسیون (I) و (II) است که ترکیبات با درجه اکسیداسیون (II) پایداری بیشتری دارند. جیوه با درجه اکسیداسیون (I) بصورت دیمر (Hg22+) بوده که براحتی به جیوه فلزی و جیوه(II) تسهیم نامتناسب[۱۳] میگردد. ترکیبات معدنی جیوه (I) در آب نامحلول میباشند. ترکیبات آلی جیوه (I) نیز ناپایدار بوده وتنها در دمای پایین تشکیل میشوند.
خواص و فعالیت شمیایی جیوه به شدت وابسته به حالت اکسیداسیون آن میباشد. ترکیبات معدنی و آلی فلزی زیادی از جیوه (II) شناخته شده است ولی تنها تعداد معدودی از ترکیبات جیوه (I) شناخته شده است، پایدارترین آنهاهالیدهای جیوه (I) می باشند، چنانچه Hg2Cl2 بطور وسیعی در کاربردهای شیمیایی استفاده میگردد که اغلب با نام کالومل[۱۴] شناخته میشود.
اغلب جیوه موجود در محیط زیست شامل آب، خاک، رسوبات و جانداران زنده به فرم جیوه آلی میباشد. ترکیبات آلی جیوه به وسیله حضور پیوند کولانسی Hg-C شناخته میشوند، از جمله ترکیبات آلی جیوه عبارتند از کلرید متیل جیوه CH3HgCl، هیدروکسید متیل جیوه، CH3HgOH، به مقدار کمتری دی متیل جیوه(CH3)2Hg و فنیل جیوهAr2Hg. اغلب ترکیبات آلی جیوه ازانحلال پذیری خوبی برخوردار نیستند و با اسید و بازهای ضعیف واکنش نمیدهند، هرچند که هیدروکسید متیل جیوه به مقدار زیادی به دلیل پیوند هیدروژنی قوی که از طریق گروه هیدروکسیل تشکیل می دهد در آب انحلال پذیر است.
متیل جیوه نسبت به سایر نمکهای جیوه(II) بیشترین مسمومیت را ایجاد میکند، بدین علت که در بافت چربی حل میشود و به گروه های سولفیدی اسیدآمینه متصل میگردد در این شکل این ترکیب از بافتها عبور کرده و وارد خون و بافتهای مغزی میگردد، در حالیکه یونهای Hg2+ قادر به عبور از غشای بیولوژیکی نیستند.
نمکهای جیوه(II) از نظر انحلالپذیری در آب بسیار متغییرند. چنانچه HgCl2،Hg(NO3)2 و Hg(ClO4)2 به میزان زیادی در آب حل میشوند در حالیکه HgSبسیار نامحلول در آب است (Ksp=10-54).
جدول(۱-۱) انواع فرمهای جیوه در محیط زیست
| شکل جیوه | حد خطر | تاثیر بر سلامتی | موقعیت در محیط زیست | نوع جیوه |
| - بخار در اتمسفر بصورت مایع جیوه فلزی |
کم تا متوسط | تبدیل آن به فرم یونی و ایجاد سمییت | بصورت بخار در محیط زیست | جیوه عنصری |
| پیوندهای یونی بطور معمول بصورت HgS |


