این حساب شامل مبلغ خالص صورتحساب های برق تحویلی به مشترکین تجارتی خواهد بود. سوابق مربوطه باید به نحوی نگهداری گردد که مقدار کیلو وات ساعت برق فروش رفته و عواید حاصله طبق هر تعرفه از جداول نرخ را نشان دهد.
۲-۲-۳۷ فروش صنعتی
این حساب شامل مبلغ خالص صورتحساب های برق مصرفی مشترکین صنعتی خواهد بود. اسناد و مدارک مربوطه باید به نحوی نگهداری گردد که مقدار کیلو وات ساعت برق فروش رفته و عواید حاصله طبق هر تعرفه از جداول نرخ را نشان دهد.
۲-۲-۳۸ فروش برق کشاورزی
این حساب شامل مبلغ خالص صورتحسابهای برق تحویلی به مشترکین براتی مصارف تلمبه های آبیاری و امور کشاورزی خواهد بود.
۲-۲-۳۹ سایر فروش های برق
این حساب شامل درآمد های حاصله از انشعابات موقت و سایر سرویس های برقی که در سایر حسابداری درآمد عملیات پیش بینی نشده خواهد بود. همچنین، این حساب شامل درامد تقریبی فروش برق در پایان دوره حسابداری ناشی از عدم قرائت کنتور و تهیه صورتحساب های مربوطه خواهد بود.
سایر هزینه های مربوط به تامین نیروی برق
۲-۲-۴۰ برق خریداری شده
الف: این حساب شامل بهای نیروی برق در محل تحویل است که شرکت برای بازفروش خریداری می نماید. همچنین مبادله انرژی بین شرکت برق با شرکت برق دیگر یا بین یک شرکت برق با یک واحد صنعتی به منظور تامین برق ساعات پیک و غیرپیک طرفین که در این مورد هزینه خالص انرژی مبادله شده این حساب منظور خواهد شد. به علاوه این حساب شامل ثبت هزینه خالص نیروی تولید شده جهت داد و ستدهایی که بر اساس قراردادهای مجتمع انرژی POOLING یا مبادله نیرو در مواردی که بین اقلام بدهکار و بستانکار نیروی برق مبادله شده و غیره موازنه وجود دارد خواهد بود. خرید و فروش های مشخص و جداگانه نباید به صرف اینکه اقلام بدهکار و بستانکار آنها در سند هزینه تنظیمی تلفیق گردیده به عنوان انرژی مبادله شده تلقی گردد.
ب: سوابق این حساب باید دیماند و هزینه های دیماند، کیلو وات ساعت و بهای آن را برای هر قرارداد خرید و نیز اقلام بدهی و بستانکار هر یک از قراردادهای مبادله نیرو را ماهانه نشان دهد. علاوه بر این، سوابق مزبور بایستی دیماند و کیلو وات ساعت هر یک از محل های تحویل انرژی برق را نیز بطور ماهانه مشخص و تعیین نماید.
۲-۳-۱بخش سوم
۲-۳-۲ مروری بر روش های تولید برق
۲-۳-۳ انرژی
انرژی: دانشمندان انرژی را توانایی انجام کار معرفی می نمایند. صنایع مختلف به جهت تامین نیاز های بشر امروزی منابع بسیار زیادی از انرژی را مورد استفاده قرار می دهند. از این میان انرژی الکتریکی و مکانیکی انواعی از انرژی هستند که در گستره وسیعی از جنبه های زندگی انسان امروزی، به جهت تسهیل روند زندگی، بکار گرفته می شوند. انسان ها برای تامین انواع مختلف انرژی مورد نیاز، منابع انرژی را که عمدتا شامل سوخت های فسیلی، باد، اب، خورشید، زمین گرمایی و … هستند، مورد استفاده قرار می دهند. غالبا این منابع انرژی به همان شکلی که وجود دارند، تامین کننده نیازهای ما نبوده و باید به نحوی متناسب با نیاز ما تبدیل گردند. به همین منظور، بشر از ابتدا به دنبال راه هایی برا تبدیل انواع منابع انرژی جنبشی، مکانیکی، گرمایی و …مورد نیاز خود بوده است. اسباب بازی ساده ای مثل فرفره را در نظر بگیرید که می توانیم با فوت کردن به آن سبب چرخش آن شویم، در واقع با دمیدن هوا به بره های فرفره سبب گردش آن شده ایم. در این فرایند ساده، دو عامل اصلی سبب ایجاد گردش فرفره یا به عبارت دیگر نیروی مکانیکی شده است. عامل اول هوای دمیده شده است که سیالی با انرژی جنبشی بالا می باشد و عامل دوم خود فرفره می باشد که می تواند انرژی جنبشی را به مکانیکی تبدیل نماید. از این قاعده ساده در صنعت برای تولید انرژی مکانیکی استفاده می شود. در واقع در صنعت دستگاه هایی به نام توربین هستند که با بهره گرفتن از انرژی جنبشی سیال، انرژی مکانیکی تولید می کنند و سیال پر انرژی مورد استفاده، عموما آب، باد، بخار، گازهای داغ حاصل از احتراق می باشد. البته بر اساس نوع سیال به کار گرفته شده توربین های آبی، بادی، بخار، گازی طراحی و بوجود آمده اند. آب های جاری و باد دو سیال با انرژی جنبشی بالا هستند که در طبیعت وجود دارند و بشر توانسته با ساختن توربین های آبی و بادی از این انرژی پاک استفاده کند. اما بخار و گازهای حاصل از احتراق دو سیال پر انرژی هستند که توسط انسان با بهره گرفتن از منابع انرژی تولید می شوند تا به کمک آنها کار مکانیکی در توربین های بخار و گاز حاصل شود، تولید بخار در بویلر ها و گازهای حاصل از احتراق در محفظه احتراق توربین گاز صورت می گیرد. انرژی مکانیکی تولید شده در توربین ها معمولا به صورت دورانی می باشد و لذا در صنعت برای چرخاندن دستگاه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال توربین های بادی و آبی معمولا برای چرخاندن ژنراتور و تولید برق در نیروگاه های بادی و آبی استفاده می شوند. توربین های گازی در صنایع هواپیمایی به عنوان موتور محرک، در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به عنوان محرک ژنراتور، کمپرسور و پمپ، و در نیروگاه های حرارتی به عنوان محرک ژنراتور استفاده می شوند. توربین بخار نیز در ابعاد مختلف و در بسیاری از صنایع به عنوان محرک ژنراتور، کمپورسور، پمپ و … استفاده می شود. لازم به ذکر است در ابتدا، توربین های گازی، عمدتا در صنعت هواپیمایی مورد استفاده قرار می گرفت، اما با افزایش تقاضا برای انرژی الکتریکی و لزوم استفاده از ماشین هایی با حجم کوچک، سرمایه اولیه کمو و زمان راه اندازی کوتاه برای تبدیل انرژی گرمایی به کار مکانیکی، استفاده از توربین های گازی در صنایع دیگر، بالاخص صنعت برق، روز به روز افزایش یافت.
۲-۳-۴ کار
کار: منظور از کار غلبه بر مقاومت است. یعنی جسم متحرک را ساکن یا جسم ساکن را متحرک کردن یا جسم را تغییر شکل و یا تغییر جهت دادن، به مفهوم انجام کار است.
ماشین: وسیله ای که کارها را آسان می کند.
عامل حرکت ماشین ها: انرژی عامل حرکت ماشین است.
بعضی از صورتهای گوناگون انرژی:
انرژی گرما: موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی می شود.
انرژی الکتریسیته: باعث گرما، نور و موجب کار کردن وسایل برقی می گردد.
انرژی صوت: مسبب حرکت مولکولهای هوا یا مواد دیگر است.
انرژی تابشی: مانند نور ،امواج رادیو ،اشعهx و…
انرژی شیمیایی: به صورت ذخیره در مولکول بعضی از مواد مثل نفت موجود است.
انرژی اتمی: در هسته اتمهای عناصر پنهان است.
گرچه انرژی به صورتهای گوناگون یاد شده در بالا وجود دارد اما در واقع دو نوع انرژی در طبیعت وجود دارد و بر اساس اصل بقای انرژی و ماده، این دو نوع نیز به یکدیگر قابل تبدیل هستند و از بین نمی روند:
انرژی جنبشی E: انرژی ماده متحرک را، انرژی جنبشی می نامند. باد و آب جاری و اجزای متحرک ماشین ها و مولکولهای بخار آب یا گاز منفجر شده دارای انرژی جنبشی هستند.
انرژی پتانسیلE: انرژی ذخیره شده در یک ماده ساکن انرژی پتانسیل نام دارد. در شرایط خاصی می توان انرژی را از یک صورت به صورت دیگر و یا از یک نوع به نوع دیگر تبدیل کرد. وقتی ماده ای می سوزد انرژی شیمیایی موجود در سوخت ازاد و به گرما تبدیل می گردد. توضیح اینکه انرژی شیمیایی صورتی از انرژی پتانسیل و گرما صورتی از انرژی جنبشی است. بنابراین آنچه که ماشینها را به راه می اندازد از نوع انرژی جنبشی و به صورت مکانیکی است، لذا اگر لازم باشد که یکی از صورتهای انرژی پتانسیل (مثلا آب ذخیره شده در پشت سد) مورد استفاده واقع شود، باید ابتدا آن را آزاد کرد و سپس به دستگاه مخصوصی (پره های توربین آبی) فرستاد که آن را به صورت انرژی مکانیکی تبدیل کند و این انرژی مکانیکی موجب فعال شدن ژنراتورها و نهایتا تولید برق می گردد.
وزارت نیرو و انرژی الکتریکی
هر سیستم انرژی الکتریکی از سه قسمت تشکیل شده است:
۱-مرکز تولید نیرو یا نیروگاه
شایان ذکر است که نیروگاه ها به دلایل ایمنی، اقتصادی و منابع انرژی در مسافت دور از مصرف کننده قرار دارند و بنا به دلایل انتقال از مرکز تولید تا مصرف می بایست دو فرایند دیگر ازجمله انتقال و توزیع را طی نماید که طی نمودن این فرایند برای محصول برق خالی از هزینه نیست. که از جمله این هزینه ها افت ولتاژ تولید می باشد.
۲-خطوط انتقال
انرژی الکتریکی را می توان بطور اقتصادی به فاصله های دور انتقال داد برق از نیروگاه تا مراکز بار به وسیله خطوط انتقال فشار قوی انتقال می یابد و یک خط انتقال را می توان به یک خط لوله آب تشبیه کرد که هرچه فشار آب و لوله بزرگتر باشد آب بیشتری در لوله جریان خواهد یافت. به همین طریق هرچه ولتاژ بیشتر باشد و قطر سیم بزرگتر باشد انرژی بیشتری از خط انتقال عبور خواهد کرد خطوط انتقال انرژی خالی از تلفات و افت ولتاژ، انرژی نیست. در نتیجه به جهت جلو گیری از افزایش هرچه بیشتر تلفات انرژی سطح ولتاژ در مرحله انتقال افزایش خواهد یافت. این اقدام دارای مزایا و معایبی است که از جمله مزایای آن سطح مقطع هادی کاهش پیدا می کند و در نتیجه وزن سیم مصرفی نیز کاهش می یابد. ساختمان یک خط انتقال میتواند از دو شیوه زمین و یا هوایی باشد خطوط زمینی برای انتقال به فواصل زیاد بسیار گران تمام می شود. هادی عای خطوط هوایی به وسیله برج های مشبک فولادی(دکل) یا پایه های چوبی، جهت عایق نمودن هادی ها از زمین در هر نوع شرایط جوی و جلوگیری از تماس اتفاقی می باشد. استفاده از پایه های بلند این امکان را می دهد تا ار اسپان های بلند و در نتیجه تعداد پایه های کمتری استفاده کرد. اندازه یا طول مقره بستگی به ولتاژ خط دارد. هرچه ولتاژ قویتر باشد بایستی طول زنجیره مقره بلند تر باشد. هادی ها معمولا از آلومینیوم رشته ای با هسته فولادی است. آلومینیوم هادی خوبی برای الکتریسیته است. و هسته فولادی موجب مقاوم شدن هادی می شود. یک هادی مقاوم و سبک را می توان با فلش (شکم) کمتر در اسپان های بلند استفاده نمود. از جمله معایب افزایش ولتاژ جهت انتقال برق عبارتست از:
الف-افزایش قیمت ترانس ها در ابتدا و انتهای خطوط انتقال
ب-افزایش بین هادی های خطوط انتقال و در نتیجه بزرگتر شدن دکل ها
پ-افزایش تعداد مقره های دکل ها جهت عایق سازی
ج-افزایش قیمت تجهیزات ولتاژ
۳-شبکه های توزیع
سیستم انتقال، انرژی الکتریکی را تا نزدیکی مراکز بار انتقال می دهد و سپس ولتاژ به ولتاژ فوق توزیع و یا مستقیما به ولتاژ توزیع تبدیل می شود.
وزارت نیرو با احداث نیروگاههای بخاری، آبی، گازی، دیزلی، سیکل ترکیبی و بادی در شرایط فعلی مسئولیت مهار، تغییر شکل، انتقال، توزیع انرژی و نهایتا تامین انرژی الکتریکی را به عهده دارد.
در نیروگاه بخاری، بخار آب گرم شده تحت فشار باعث چرخش پره های توربین بخار و بالاخره فعالیت ژنراتور (مولد برق) می گردد.
در نیروگاه گازی، گاز تحت فشار حاصل از احتراق مواد سوختنی، باعث چرخش پره های توربین گاز و در نهایت فعالیت ژنراتور (مولد برق) می گردد.
در نیروگاه سیکل ترکیبی، که ترکیبی از نیروگاه بخاری و گازی است، از حرارت بالای گازهای بدون استفاده خروجی از دودکش نیروگاه گازی به منظور گرم کردن آب بویلر نیروگاه بخاری استفاده می شود.
در نیروگاه آبی، آب جمع شده در پشت سد به هنگام رها شدن، باعث چرخش پره های توربین آبی و در نهایت فعالیت ژنراتور (مولد برق) می گردد.
در نیروگاه دیزلی، گاز حاصل ازاحتراق مواد سوختنی باعث حرکت محور مربوط و بالاخره فعالیت ژنراتور(مولد برق) می شود.
نامگذاری نیروگاهها به عنوان بخاری، آبی، گازی و… بر اساس عامل گرداننده پره های توربین یا محور اصلی مربوط به آن است و سوخت نیروگاهها از جمله زغال سنگ، نفت کوره(مازوت)، گازوئیل، گاز و… نقشی در نامگذاری نیروگاه ندارد.
۲-۳-۵ نیروگاه
نیروگاه برق (که با نامهای کارخانه برق یا پست نیرو هم شناخته میشود) مجوعهای از تاسیسات صنعتی است که از آن برای تولید انرژی الکتریکی استفاده میشود.
وظیفه اصلی یک نیروگاه تبدیل انرژی از دیگر شکلهای آن مانند انرژی شیمیایی، انرژی هستهای، انرژی پتانسیل گرانشی و… به انرژی الکتریکی است. وظیفه اصلی در تقریبا همه نیروگاهها بر عهده مولد یا ژنراتور است، ماشینی دوار که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل میکند. انرژی مورد نیاز برای چرخاندن یک ژنراتور از راههای مختلفی تامین میشود و عموما به میزان دسترسی به منابع مختلف انرژی در آن منطقه و دانش فنی گروه سازنده بستگی دارد.
۲-۳-۶ طبقهبندی نیرو گاه هابراساس نوع سوخت مصرفی و عامل محرک به صورت زیر است.
۲-۳-۷ طبقه بندی از نظر نوع منبع انرژی
