ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﺎﺑﻊ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻤﻮد:
(2-15)
در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﺧﻮاص ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪه، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد، ﺗﻮاﺑﻊ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮان از ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي دوﻣﺘﻌﺎﻣﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ اﮔﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي دوﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﺗﺮي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﻳﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.

5-2 ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک پیوسته

در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ، راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮس ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک و ﺷﺮط ﻻزم ﻣﻌﻜﻮسﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ را از دﻳﺪﮔﺎه رواﺑﻂ رﻳﺎﺿﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ. ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه در راﺑﻄﻪ (2-15) ﻣﻌﻜﻮسﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺎه:
(2-16)
ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺷﺮط ﺑﺎﻳﺪ موجک ﻣﺎدر، ﺗﺎﺑﻌﻲ ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ارﺿﺎ ﺷﺪن اﻳﻦ ﺷﺮط در ﺑﺴﻴﺎري ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ، ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮاﺑﻊ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت، ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ وﻳﻮﻟﺖ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد:
(2-17)
ﻛﻪ در آن c_ψ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﺑﻪ موجک ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. ﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن ﺗﺒﺪﻳﻞ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. ﻋﻤﻮﻣﺎً اﻳﻦ ﺛﺎﺑﺖ را ﺛﺎﺑﺖ ﭘﺬﻳﺮش ^[44] ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ. ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس، ﺷﺮط ﭘﺬﻳﺮش ^[45]ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد:
(2-18)
ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ، ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ ﺗﺎﺑﻊ موجک ﻣﺎدر اﺳﺖ.

6-2 ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺳﺎزي ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ در اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻣﺮوزي، ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻛﻨﺎر ﻣﻄﺮح ﻛﺮدن اﻳﺪه ﻫﺎي ﭘﺮدازﺷﻲ، ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ آنﻫﺎ را درﺧﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻧﻴﺰ درآورد. ﺗﺒﺪﻳﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ، از ﻓﻮرﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ، ﻫﻤﮕﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻣﻜﺎن ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠﻲ در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ را ﻧﺪارﻧﺪ. ﻟﺬا ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه آن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ.
در ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ روش، ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﺻﻔﺤﻪ زﻣﺎن-ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ، ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ روش اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻮرد ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ، ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺮخ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري را ﻛﺎﻫﺶ داد. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ (ﻓﺮﻛﺎﻧﺲﻫﺎي ﭘﺎﺋﻴﻦﺗﺮ) ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺮخ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺮخ ﻧﺎﻳﻜﻮﺋﻴﺴﺖ ^[46] کاهش داد . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺮخ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري در ﻣﻘﻴﺎس S₁ ، برابر با N₁ باشد ، نمونه بر داری در مقیاس S₁ > S₂ با نرخ N₁ < N₂ صورت خواهد پذیرفت . رابطه دقیق بین این دو نرخ را چنین می توان بیان نمود . [9]
(2-19)
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان در ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﭘﺎﺋﻴﻦ، ﻧﺮخ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري را ﻛﺎﻫﺶ داد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان در زﻣﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﻧﻤﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﻴﮕﻨﺎل از روي ﺗﺒﺪﻳﻞ آن ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻣﻲﺗﻮان اﻟﺰاﻣﺎً ﻧﺮخ ﻧﺎﻳﻜﻮﺋﻴﺴﺖ را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺮد. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ، ﺗﺎﺑﻊ موجک ﻣﺎدر ﻛﻪ در ﺷﺮط ﭘﺬﻳﺮش (2-18) ﺻﺪق ﻛﻨﺪ، ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ (2-17) ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻓﻘﻂ در ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺻﺎدق اﺳﺖ. اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﺳﺆال ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ.
ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ، ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ، اﺑﺘﺪا ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻘﻴﺎسS ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻳﻚ درﺟﻪﺑﻨﺪي ﻟﮕﺎرﻳﺘﻤﻲ، ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﭘﺲ از آن، ﻣﺘﻐﻴﺮ زﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻘﻴﺎس ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻘﻴﺎس، ﻳﻚ ﻧﺮخ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. اﺻﻄﻼﺣﺎً ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﺮ روي ﻳﻚ درﺟﻪﺑﻨﺪي دودوﻳﻲ^[47] اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺷﻜﻞ (2-14) ﻧﺤﻮه ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺑﺎﻻ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از مفاهیم بالا ، ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﺮدد:
شکل 2 - 14 محل موج ها به هنگام گسسته کردن بر روی درجه بندی دودویی [5]
(2-20 )
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ، ﺑﺮاي ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﻴﮕﻨﺎل از روي ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻲﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ:
(2-21)

7-2 ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ ^[48]

اﮔﺮﭼﻪ ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻳﻢ، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي را دارد اﻣﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ. در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺴﺨﻪ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ وﻳﻮﻟﺖ، ﻳﻚ ﺳﺮي موجک اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻟﺬا اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺑﺴﻴﺎر زاﺋﺪ و اﺿﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻲ دﻟﻴﻞ ﺑﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻟﺬا از ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎدهﺗﺮ و ﺑﻬﻴﻨﻪﺗﺮ اﺳﺖ. اﺻﻮل ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺑﻪ روﺷﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان کدگذاری زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ^[49]ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در ﺳﺎل 1976 ﺳﻨﮓﺑﻨﺎي اوﻟﻴﻪ آن ﮔﺬارده ﺷﺪ. اﻳﺪه اﺻﻠﻲ اﻳﻦ روش ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ زﻣﺎن- ﻣﻘﻴﺎس از ﺳﻴﮕﻨﺎل ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل اراﺋﻪ میﮔﺮدد. ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک، حاصل ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺘﻮاي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ (ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ) ﺳﻴﮕﻨﺎل و ﺗﺎﺑﻊ موجک در ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﭘﻨﺠﺮه ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻨﻘﺒﺾ/ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﺪه و ﺷﻴﻔﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ، از ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب آن در ﺳﻴﮕﻨﺎل، اﻧﺘﮕﺮال زﻣﺎﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺴﺴﺘﻪ ، ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻗﻄﻊﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﮕﻨﺎل در ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ﺳﻴﮕﻨﺎل از ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎﻻﮔﺬر و ﭘﺎﺋﻴﻦﮔﺬر، ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺴﺴﺘﻪ، رزوﻟﻮﺷﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻣﻘﻴﺎس از ﻃﺮﻳﻖ نمونه برداری رو به پایین ^[50]ﻳﺎ نمونه برداری رو به بالا ^[51] ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ . به طور معمول این روند تغییر نرخ نمونه ها بر روی یک شبکه دودویی با S₀ = 2 و انجام می پذیرد . بنابراین مقیاس ها و شیفت های زمانی متناظر به ترتیب عبارتند از s=2^j و .

روﻧﺪ ﭘﺮدازش ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد؛ در اﺑﺘﺪا ﺳﻴﮕﻨﺎل از ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﭘﺎﺋﻴﻦﮔﺬر ﻧﻴﻢ ﺑﺎﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ [h ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺿﺮاﻳﺐ ﺧﺮوﺟﻲ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺎﻻﮔﺬر، ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻي ﺳﻴﮕﻨﺎل را درﺑﺮدارﻧﺪ، ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺿﺮاﻳﺐ، ضرایب ﺟﺰﺋﻴﺎت ^[53] ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ، ﻣﻴﺰان ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.
شکل (15-2) تبدیل موجک گسسته یک سطحی را بر روی یک سیگنال واقعی به شکل مناسبی نمایش می دهد .
شکل 2 - 15 نمایش نحوه محاسبه تبدیل موجک گسسته سه مرحله ای با بهره گرفتن از ایده بانک فیلتر برای یک سیگنال دلخواه [4]
باﻳﺪ دﻗﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل از ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار دادن ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ، از ﻣﺮﺣﻠﻪ اول اﻋﻤﺎل ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎن، ﺗﻌﺪاد ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﮕﻨﺎل ﮔﺴﺴﺘﻪ ورودي ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
شکل 2 - 16 تبدیل موجک گسسته [28]

8-2 عکس تبدیل موجک گسسته ^[54]

در قسمت قبل یاد گرفتیم که چگونه از تبدیل موجک برای تجزیه یک سیگنال استفاده کنیم ، به این فرایند تجزیه^[55] گفته می شود . اما نیمه دوم ماجرا چگونگی ترکیب مولفه های بدست آمده از مرحله قبل برای ساختن سیگنال اصلی می باشد به طوری که اطلاعاتی از دست نرود . به این فرایند بازسازی ^[56] یا ترکیب^[57] گفته می شود .
برای باز سازی سیگنال از ضرایب تبدیل موجک به دست آمده در بخش پیشین استفاده می کنیم . شکل (2-17) فرایند بازسازی سیگنال را به خوبی نمایش می دهد .
شکل 2 - 17 عکس تبدیل موجک گسسته [10]
جایی که در تجزیه موجک مراحل فیلتر شدن و نمونه برداری رو به پایین انجام می گیرد ، فرایند بازسازی موجک شامل نمونه برداری رو به بالا و فیلتر شدن می باشد . در این جا شکل (2-18) این عملیات را به خوبی نمایش می دهد .
شکل 2 - 18 تبدیل موجک گسسته و عکس آن در یک نگاه [10]

9-2 ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک گسسته دو ﺑﻌﺪي

در ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺎ اﺻﻮل رﻳﺎﺿﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻳﻚ ﺑﻌﺪي آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻳﻢ. ﺑﻪ منظور ﺗﻌﻤﻴﻢ اﻳﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ دو ﺑﻌﺪي، اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده اي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد. در ﻫﺮ ﺳﻴﮕﻨﺎل دو ﺑﻌﺪي ﻛﻪ از آن ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد، ﻳﻚ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ از اﻟﻤﺎن ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺮ و ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﺎ ﻛﻤﻲ دﻗﺖ ﻣﻲﺗﻮان دﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺘﻮن ﻳﺎ ﻫﺮ ﺳﻄﺮ از ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ داﻣﻨﻪ آن، ﻣﻴﺰان روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻘﺎط ( ﭘﻴﻜﺴﻞﻫﺎي) ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺳﺘﻮن ﻳﺎ ﺳﻄﺮ ﺧﺎص را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﺷﻜﻞ(2-19) ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﻄﺮ ﻳﺎ ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ اﻳﺪه، ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک را ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﺳﻄﺮ و ﻳﺎ ﺳﺘﻮن از ﺗﺼﻮﻳﺮ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﻛﺮد. در ﺣﻘﻴﻘﺖ، ﻧﺤﻮه ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک دوﺑﻌﺪي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻋﻤﺎل ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک دوﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ، اﺑﺘﺪا ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺳﻄﺮﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮخ دو نمونه گیری به سمت پایین ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﻘﻂ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي واﻗﻊ در ﻣﺤﻞ ﻫﺎي زوج ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ، ﻣﺠﺪداً ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺑﺮ ﺳﺘﻮنﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺳﻄﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮخ دو نمونه گیری به سمت پایین ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، چهار زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ.
ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي، اوﻟﻴﻦ زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ از ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﻘﺮﻳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺪار و ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي، ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ. ﺟﺪاي از زﻳﺮ ﺑﺎﻧﺪ ﺗﻘﺮﻳﺐ، سه زﻳﺮ ﺑﺎﻧﺪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت اﻓﻘﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ، ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻋﻤﻮدي ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ و آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﺎً ﺑﻪ آن، ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻗﻄﺮي ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺷﻜﻞ (2-20) ، دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ وﻳﻮﻟﺖ دو ﺑﻌﺪي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد، در زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﺗﻘﺮﻳﺐ (ﻛﻪ ﺑﺎﻻ، ﺳﻤﺖ ﭼﭗ واﻗﻊ اﺳﺖ) ﺷﻜﻞ اوﻟﻴﻪ ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، در زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﺟﺰﺋﻴﺎت اﻓﻘﻲ (ﺑﺎﻻ، ﺳﻤﺖ راﺳﺖ) ﺑﺨﺶﻫﺎي داراي رﻓﺘﺎر اﻓﻘﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ در ﻣﻲ آﻳﺪ. ﻣﺸﺎﺑﻬﺎً، در زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻋﻤﻮدي (ﭘﺎﺋﻴﻦ، ﺳﻤﺖ ﭼﭗ) ﺑﺨﺶﻫﺎي داراي رﻓﺘﺎر ﻋﻤﻮدي ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲﺷﻮد. آﺧﺮﻳﻦ زﻳﺮﺑﺎﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎﺋﻴﻦ، ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻗﺮار دارد.[2]
شکل 2 - 19 سیگنال های یک بعدی به دست آمده از چند سطر و ستون دلخواه از یک نمونه سیگنال دوبعدی (تصویر) . [4]
شکل 2 - 20 تبدیل دوبعدی یک نمونه تصویر[4]
(الف) یک نمونه تصویر شامل انواع جزئیات (ب) یک مرحله تبدیل موجک و 4 زیر باند ایجاد شده
به بیانی دیگر ﺑﺮاي تصاویر دو ﺑﻌﺪي، ﺑﮑﺎر ﺑﺴﺘﻦ تبدیل موجک گسسته ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭘﺮدازش تصویر بوسیله فیلترﻫﺎي دو ﺑﻌﺪي در ﻫﺮ ﺑﻌﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. فیلتر تصویر ورودي را ﺑﻪ ﭼﻬﺎر زیر ﺑﺎﻧﺪ غیر ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ ﺑﺎ تفکیک ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﻪ HH, HL, LH, LL تقسیم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. زیر ﺑﺎﻧﺪ LL ضرایب ﺑﺎ مقیاس بزرگ تبدیل موجک گسسته را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ. در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ زیر ﺑﺎﻧﺪ ﻫﺎي HH, HL, LH ﺿﺮایب ﺑﺎ مقیاس کوچک تبدیل موجک گسسته را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ. ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ضرایب ﻣﻮﺟﮏ ﺑﺎ مقیاس درﺷﺖ ﺑﻌﺪي، زیر ﺑﺎﻧﺪ LL ﺗﺎ رسیدن ﺑﻪ سطح نهایی N ﻣﺠﺪداً ﺗﺤﺖ تبدیل تبدیل موجک چندگانه ﻗﺮار می گیرد. وﻗﺘﯽ ﺑﻪ N برسیم N₃+1 زیر ﺑﺎﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ,HL_X, HH_X LH_X, LL_X ﮐﻪ x در ﻣﺤﺪوده 1 ﺗﺎ N ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ خواهیم داﺷﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺣﻮزة ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻮﺟﻚ، ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﺮﻣﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ (21-2) ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد.
شکل 2 - 21 ساختار تبدیل موجک تصویر [2]

10-2 موجک های چندگانه

1-10-2 مقدمه

در بخش قبل با مفاهیم موجک گسسته که به موجک اسکالر نیز مشهور می باشد آشنا شدیم . از آنجا که تبدیل موجک چندگانه تعمیمی از تبدیل موجک گسسته می باشد ، سعی بر آن داریم تا بیشتر بر روی تفاوت ها و شباهت ها بین این دو نوع تبدیل در این قسمت بپردازیم .

مدیریت دانش فرایند موثر دانش در برآورده کردن نیاز های داخلی در شناسایی کردن و بررسی دارایی دانش اکتسابی برای توسعه فرصت های جدید می باشد(پونیس و واگنس،^[۲۴] ۲۰۰۸، ص۳).

مدیریت دانش فرآیندی است که سازمان ها به واسطه آن توانایی تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش را پیدا کرده و هم چنین قادر خواهند بود دانش کسب شده را به گونه ای موثر در تصمیمگیری های خود به کارگیرند(سوکنونا، ۲۰۰۱، ص۲۵).
مدیریت دانش به عنوان راهکارو تلاش روز افزون و ارزشمند برای بهبودتاثیرسازمان برتغییرات اجتماعی و محیط کسب وکاردرنظر گرفته می شود(هی و کیو،^[۲۵] ۲۰۰۹، ص۱۷۵).
مدیریت دانش فرآیندی است که مبتنی بر ۴ رکن است :
-۱ محتوا : به نوع دانش (آشکار یا نهفته بودن) مربوط می شود .
-۲ مهارت : دستیابی به مهارتهایی جهت استخراج دانش.
-۳ فرهنگ : فرهنگ سازمان ها باید مشوق توزیع دانش و اطلاعات باشد .
-۴ سازماندهی : سازماندهی دانش های موجود(هانس، ۲۰۰۱، ص۱۲).
۲-۲-۱ تعاریف مدیریت دانش
مدیریت دانش یعنی ایجاد فرایندهای لازم برای شناسایی و جذب داده، اطلاعات و دانشهای مورد نیاز سازمان از محیط درونی و بیرونی و انتقال آنها به تصمیمات و اقدامات سازمان و افراد(ویگ،^[۲۶] ۲۰۰۲، ص۲۲۶).
بکمن: مدیریت دانش، رسمی سازی و دسترسی به تجربه، دانش و دیدگاه های استادانه را که قابلیت های جدید، قدرت کارایی بالاتر، تشویق، نوآوری و افزایش ارزش مشتری را در پی داشته باشند، هدف قرار می دهد.
داقفوس (۲۰۰۳): مدیریت دانش ترکیب فرآیندهای اداره، کنترل، خلاقیت، کدگذاری، اشاعه و اعمال قدرت دانش در سازمان است و هدف اصلی آن اطمینان از این است که شخص نیازمند، دانش مورد نیاز خود را در زمان مقتضی بدست می آورد، به گونه ای که توانایی تصمیم گیری به موقع و درست برای او ممکن می شود.
هنری و هدیپث (۲۰۰۳): مدیریت دانش سیستمی است که دارایی دانش جمعی سراسر سازمان را (دانش تصریحی و تلویحی) اداره می کند و یک فرایند مارپیچی است که شامل شناسایی، اعتبار سنجی، ذخیره و پالایش دانش برای دسترسی کاربران به آن است، و نتایج زیر را در پی دارد:
۱-استفاده مجدد دانش توسط دیگران برای نیازهای مشابه.
۲- حذف دانش بدلیل فقدان اعتبار
۳- تغییر شکل دانش و خلق آن در شکل جدید(عالم تبریز،۱۳۸۷، ص۵۰ )
مدیریت دانش به فرایند تسخیر تخصص های جمعی و بکارگیری هوشمندی در سازمان و استفاده از آنها برای پرورش نوآوری از طریق یادگیری سازمانی مستمر اشاره دارد(کیون،^[۲۷] ۱۹۹۶، ص۹۴).
بات(۲۰۰۱): مدیریت دانش اطلاعات درست را به افراد مناسب در زمان مناسب می دهد(هانگ^[۲۸]، ۲۰۰۵، ص۱۶۷).
مدیریت دانش قابل اجرا، تولید روشها و فرایند های جدید را آسان می کند و تولید، سودهی و رقابت صنعتی را بهبود می بخشد(زانگ،^[۲۹] ۲۰۰۹، ص۲).
مدیریت دانش،فرمولیزاسیون و دسترسی به تخصص، مهارت و ایجاد قابلیت های جدید ، ایجاد عملکرد برتر و تشویق به نوآوری و افزایش ارزش مشتری می باشد(لیتراس،^[۳۰] ۲۰۰۲، ص۴۱).
۲-۲-۲ ضرورت و اهمیت مدیریت دانش
موفقیت های اعمال جسورانه و روحیه ابداع در قرن ۲۱ وافزایش رقابت در بازار به صورت بحرانی،به کیفیت دانش به کار گرفته شده در مراحل اصلی تجارت و کسب وکار بستگی دارد(ندلا و توئیت،^[۳۱] ۲۰۰۱، ص۱۵۱).
طبیعی است که اهمیت مدیریت دانش به طور روز افزون درحال افزایش می باشد .نه تنها به این علت که تعداد زیادی ازسازمان ها درکشور های پیشرفته درحال تبدیل به سازمان های دانش محور هستند ، بلکه به این علت که کل تمدن انسانی درفرایند انتقال به جامعه دانش محور است - جامعه ای که پیشرفتش به حداعلی به کارایی مدیریت دانش بستگی دار(لونکاریس و یوهیک،^[۳۲] ۲۰۰۵، ص۱۹۹).
پل کوئنتاس^[۳۳] علت مورد توجه قرار گرفتن مدیریت دانش از سال ۱۹۹۰ به بعد ر ا شش دلیل زیر می داند .دلیل اول دهه ۱۹۸۰ دوره ای بود که سازمان ها برای نیروی انسانی اهمیت و ارزش زیادی
قائل نمی شدند.بسیاری ازسازمان ها تعدیل نیرو کردند،افراد را در سنین معینی بازنشسته کردند،مدیران میانی را حذف کردند و به اقداماتی از این قبیل دست زدند .اما آنها بعد ها متوجه شدند که افراد سازمان مهمترین منبع دانش هستند و نیروی انسانی است که می تواند دانش جدید خلق کن.(قهرمانی،۱۳۸۶،ص۲۱۱).
دلیل دوم پذیرش این نکته بود که مولد ثروت و ارزش،دانش و دارایی های غیر مادی است نه کار،سرمایه و زمین که به طور سنتی منابع تولید محسوب می شدند .واضح ترین دارایی غیر مادی چیزهایی مانند مارک محصول،قدرت انجام کار و توانایی ارائه خدمات به مشتری هستند .برای مثال ثروت مایکروسافت متکی بر سیستم عامل داس و ویندوز آن است نه ساختمان و تکنولوژی های آن.
دلیل سوم این است که ارتباط و وابستگی سازمان ها از نظر دانش به یکدیگر افزایش یافته است .اگر شما بخواهید کالا یا خدمتی را به مشتری ارائه دهید باید با سازمان ها و شرکت های زیادی در ارتباط باشید .باید کاری را که دانشگاه ها و ناشران می کنند انجام داد .یعنی تکنولوژی را با انسان،خدمت مشتری پیوند زد(همکاری با مولف ،چاپ و عرضه به مشتری) این بدان معنی است که سازمان ها در خلق و نقل و انتقال دانش بین هم،نیاز به همکاری با یکدیگر دارند .بنابراین سازمان ها از یک طرف باید امتیاز های رقابتی خود را حفظ کنند و در عین حال باید مرز های خود را باز بگذارند به طوری که بتوانند هم دانش بدهند وهم بگیرند.(حسینیخواه،۱۳۸۵،ص۱۱۷)
دلیل چهارم سرعت تغییر است که سازمان ها را مجبور کرده به طور مستمر و حتی سریع تر از تغییر به یاد گیری بپردازند . مفهوم یادگیری سازمانی مبتنی بر این نکته است که دانش خیلی زود کهنه و از
رده خارج می شو د.یعنی دانش در داخل سازمان ها باید پیوسته ابداع و به روز شود و این کار شامل یادگیری دایمی است .(ریاحی،۱۳۸۶،ص۵۳)
دلیل پنجم درک این واقعیت است که مزیت رقابتی و گاهی اوقات بقای سازمان به وسیله نوآوری حاصل می شود . ما برای نوآوری جدید نیاز به دانش جدید داریم که خود به پشتیبانی فرهنگ و سیستم های جدید احتیاج دارد . همچنین ایجاد فرهنگی که ریسک پذیری را تقو یت می کند ،لازم است ،زیرا در بسیاری از موارد نوآوری به شکست می انجامد . اما اگر شما از زاویه مدیریت دانش بنگرید به شکست خوردن و پیدا کردن مقصر فکر نخواهید کرد،بلکه جستجو می کنیدتا از شکستها چیزهایی بیاموزید و بفهمید که از آن موقعیت چه طورگذر کنید .این کار برای بسیاری ازسازمان هایی که ذاتاً از ریسک کردن فرار می کنند یک دگرگونی فرهنگی را فراهم می سازد . (جعفری مقدم،۱۳۸۲،ص ۲۳)
دلیل ششم پررنگ تر شدن نقش دانش در رقابت پذیری میان سازمان ها در دهه اخیر است .در حقیقت شرکت امروزی، به جای تکیه بر زمین ، کارخانه و تجهیز ات خود به عنوان عامل رقابت پذیری ،باید بر سرمایه دانش خود اتکا کند . انباشت دانشی که در یک سازمان به جهت تجربیات اجرای پروژه های متعدد ، وجود نیروهای با تجربه و متخصص و مستندات گردآوری شده در موضوعات کاری مورد نیاز ، به وجود می آید قابل جایگزینی با هیچ پارامتر دیگری نیست (عالم تبریز و محمد رحیمی، ۱۳۸۷ ،ص: ۸)
دانش همواره مهم بوده و هست، اما در حال حاضر مهم تر و جالب تر شده است و آن ناشی از اعمال قدرت دانش برای کسب مزیت رقابتی پایدار است. تئوری پردازان بزرگ اقتصادی و تجاری دانش را بعنوان مزیت رقابتی نهایی برای سازمان های جدید و کلید پیروزی آنان بیان کرده اند و استدلال می کنند که دانش تنها منبعی است که مشکل یا حتی غیر ممکن است که تقلید و کپی شود. مالک آن دارای یک کالای منحصر به فرد و فی نفسه است. بدیهی است چنین منبعی باید محافظت، بهسازی و اداره شود و از هر تکنیک و روشی که رشد و اشاعه بهتر آنرا فراهم کند، استفاده شود و از اداره آن بوسیله شانس جلوگیری شود. مکینتاش (۱۹۹۹) و اکول^[۳۴] (۲۰۰۳) عوامل زیر را در اهمیّت و گرایش به مدیریت دانش شناسایی کرده اند:
جهانی شدن و رقابت، منجر شد تا دانش به عنوان ارزشمندترین منبع استراتژیکی شناخته شود و توانایی سازمان به منظور کاربرد دانش برای استفاده از فرصتهای بازار و حل مسئله مهمترین توانایی آن گردد. سازمانی که دربارۀ مشتریان، تولیدات، تکنولوژی و بازار بیشتر بداند در مقایسه با رقبای جهانی بهتر عمل می کند. بازارها به طور فزاینده ای رقابتی شده اند و نرخ نوآوری در آنها بسیار بالا است. در این بازارها برای کسب و خلق مزیت رقابتی، دانش باید با روش های مناسب تری تکامل یابد و به نسبت سریع تری توزیع شود.
اجرای بعضی از استراتژیهای رقابتی منجر به کاهش نیروی کاری شده است که دانش ارزشمند را در خود حفظ می کردند. از جمله این استراتژی های رقابتی که توسط سازمانها به منظور کارآیی بیشتر به کار گرفته شده است اجرای روش های مهندسی مجدد و کوچک سازی^[۳۵] سازمان با هدف جایگزینی دانش غیر رسمی بوسیلۀ روش های رسمی است که خود از پیامدهای سیطرۀ تکنولوژی اطلاعاتی می باشد. با جایگزینی کامپیوتر به جای انسان تصور می شد که می توان به ذخیره سازی اطلاعات در پایگاه داده ها پرداخت و دانش لازم را برای کسب مزیت رقابتی پایدار بدست آورد، در نتیجه سازمانها در سطح وسیعی به تقلیل نیروی انسانی خود پرداختند.
زمان لازم برای تجربه و کسب دانش کم شده است .دانش نیاز به زمان برای تجربه و پژوهش دارد اما کارکنان فرصت کمتری برای این فعالیت دارند.
ضرورت مدیریت، پیچیدگی فزاینده و افزایش سرعت تغییر، نیاز به دانش را برای انطباق الزامی کرده است.
تمایل کارکنان به بازنشستگی زودهنگام و تغییر فزاینده نیروی کار به از دست دادن دانش منجر شده است.
سازمان های جدید به ارائه خدمات و تولیدات بر مبنای ارزش مشتری متمرکز شده اند در نتیجه آنها تمایل دارند در این زمینه با هم رقابت کنند.
افزایش سازمان های شبکه ای^[۳۶] – سازمانهای شبکه ای گروهی از واحدهای سازمانی مختلف هستند که بوسیلۀ تکنولوژی های نوین برای نیل به هدفهای مشترک با هم ائتلاف کرده اند، از آنجایی که این سازمان ها محل تجمع بهترین مغزها هستند برای انجام کار نیاز به دانش وسیع و عمیق دارند.
از دلایل دیگر اهمیت مدیریت دانش می توان موارد زیر را بیان کرد:
امروزه سازمانها بر مبنای دانش رقابت می کنند و با کاربرد دانش منافع بیشتری کسب می کنند.
اکثر کالاها و خدمات اطلاعات محور شده اند و آنها به طور فزاینده ای پیچیده هستند.
یادگیری مادام العمر،واقعیت اجتناب ناپذیر زندگی سازمان شده است.
کاربرد مدیریت دانش منجر به افزایش سریعتر حل مسئله، پاسخ به تغییر و انطباق با آن، انعطاف پذیری بیشتر و … می شود
دلایل دیگری نیز می توان به این لیست اضافه کرد و آنها ظهور منابع انسانی جدید، کاربران^[۳۷]، مشتریان جدیدو مشتریان هوشمند هستند.
بدین ترتیب مدیریت دانش ارتباط مستقیمی با اثر بخشی سازمانهای امروزی دارد و دانش نقش میانجی را در این سازمانها ایفا می کند. مدیریت دانش فرصت لازم را برای دسترسی، حفظ و بهسازی عملکرد نیروی انسانی و کسب مزیت رقابتی پایدار فراهم می نماید.(عدلی،۱۳۸۴،ص۴۷ )
چالش موجودیهای دانش، اعمال جسورانه و روحیۀ ابداع در خلق مزیت رقابتی ، تأمین و حفظ کسب و کار بسیار حائز اهمیت است(ندلا و توئیت، ۲۰۰۱، ص۱۵۹).
۲-۲-۳ پیاده سازی مدیریت دانش
مدل مرحله ای پیاده سازی مدیریت دانش، روش « کیم ولی»:
در این مدل، برای پیاده سازی مدیریت، چهار مرحله: آغازین ( نوآوری)، تکثیر، مجتمع سازی و نیز مرحلۀ شبکه شدن دانش در نظر گرفته شده است که پی در پی و به شکل سلسله مراتبی رخ می دهد.

نیاز مستمر BPM به پشتیبانی و مدیریت و ارزیابی فرآیندها.
۲-۳- چرخه­ی حیات مدیریت فرایند کسب­وکار
مدیریت فرآیندهای کسب­وکار، فرآیندی منطقی برای مدیریت کسب­وکار و تغییرات آن است. هر فرایند بایستی با توجه به وضع مطلوب پیاده شود و سپس در طول زمان می­توان فرایند مورد نظر را بهبود بخشید. این روال ممکن است بارها در مورد هریک از فرآیندها اجرا گردد. از این رو، چرخه­ی حیات مدیریت فرایند­های کسب­وکار به طور تکرارشونده انجام می­ شود و درهر تکرار باید ارزش افزوده­ای به فرایند و منطق کاری آن افزوده گردد (شکل۲-۲). در ابتدا برای اتوماسیون فرآیندهای سازمانی، بهتر است فرآیندهایی انتخاب شوند که در سازمان محوریت داشته باشند و در افزایش کارایی و کیفیت سرویس­دهی به مشتریان مؤثر باشند [۲۶].

شکل۲-۲- چرخه­ی حیات مدیریت فرایند کسب­وکار [۲۶]
مرحله­ مدل­سازی و طراحی:
در این مرحله، منطق کسب­وکار و فرآیندهای آن مدل می­شوند. دیدگاه مدیریت فرآیندهای کسب­وکار، بر این مبنا است که در ابتدا لازم نیست فرآیندهای کسب­وکار بهینه گردند، بلکه می­توان وضعیت موجود را مدل ساخت و بعد با بهره گرفتن از مکانیزم­ هایی که سیستم مدیریت فرآیندهای کسب­وکار در اختیار می­ گذارد، فرآیندها را بهبود بخشید و آن­ها را بهینه­تر ساخت. به منظور مدل­سازی کامل منطق کسب­وکار لازم است قوانین کسب­وکار را مدل­سازی نمود که این کار از طریق موتور قوانین کسب­وکار ممکن می­گردد. از طریق این موتور می­توان قوانین کسب­وکار را مدل نمود و در طول زمان، تغییرات لازم را در آن­ها اعمال کرد؛ بدون آن که نیازی به تغییر در سایر اجزای کسب­وکار باشد.
مرحله­ توسعه و استقرار:
بعد از شناخت و مدل­سازی فرآیندهای کسب­وکار، لازم است فرآیندهای مربوط را به همراه قوانین کسب­وکار پیاده­­سازی نمود و در سازمان مستقر ساخت. کلیه­ سیستم­های قدیمی و موروثی از طریق سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار باید به هم متصل و یکپارچه شوند .جدا بودن محل نگهداری قوانین کسب­وکار از فرآیندهای کسب­وکار این امکان را فراهم می­سازد که بتوان مدیریت تغییرات قوانین کسب­وکار را بدون درگیر شدن با تغییرات در فرآیندها به انجام رسانید.
مرحله­ مدیریت و تعامل:
پس از استقرار سیستم در سازمان، کاربران مختلف در سازمان می­­توانند فرآیندها را اجرا کنند. در حین اجرای فرآیندها، گروه ­های مختلفی از افراد سازمان با توجه به نقشی که در سازمان دارند، با فرآیندها به گونه ­ای که خاص نقش آن­ها است، درگیر خواهند شد. به عنوان مثال، کاربران کسب­وکار بعد از استقرار فرآیندهای مکانیزه شده در سازمان باید کارهایی از قبیل تأیید یا رد برخی تصمیمات کلیدی و مدیریت استثناهای خارج از استراتژی معمول سازمان را انجام دهند، مدیران و ناظران بر اجرای فرآیندها به طور مؤثر و بهینه نظارت کنند و متخصصان فن­آوری اطلاعات، باید فرآیندهای مکانیزه را از لحاظ تطابق با استانداردهای مختلف مدیریت نمایند.
مرحله­ تحلیل و بهینه­سازی:
استقرار فرآیندها در سازمان به منزله­ی اتمام کار نیست؛ بلکه، از این پس کاربران حوزه­ کسب­وکار باید بتوانند اجرای فرآیندها را بر اساس یک سری از پارامترهای کلیدی در زمینه­ اندازه ­گیری کارایی فرآیندها، تحلیل نمایند و در صورت لزوم، تغییرات لازم را در فرآیندها اعمال کنند تا از این طریق، کارایی فرآیندها افزایش یابد و هر نوع بهینه­سازی مورد نیاز در مورد آن­ها اعمال گردد. به وسیله­ این قابلیت، کاربران حوزه­ کسب­وکار می­توانند تصمیم ­گیری­های مرتبط با فرآیندها را در زمان اجرای سیستم مشخص نمایند و در همان­جا آن­ها را اعمال کنند.
۲-۴- اجزاء مدیریت فرایند کسب­وکار
مدیریت فرایند کسب­وکار چند ضابطه را در بر می­گیرد تا در محیط­ها و بخش­های متفاوتی در یک سازمان به کار گرفته شود. برخی از این روش­ها عبارتند از ]۹،۱۲ [:
مدل­سازی فرایند کسب­وکار^[۱۲]:
این روش، فرایند را در یک قالب گرافیکی تعریف می­ کند. فرآیندهای مدل شده به طور مستقیم در ضوابط بعدیBPM استفاده می­شوند. بنابراین، مدل­سازی فرایند معمولاً به عنوان شروع کار مدیریت فرایند کسب­وکار در نظر گرفته می­ شود. این مدل­ها با بهره گرفتن از ابزار مدل­ساز فرایند تعریف می­شوند، که نباید با ابزارهای گرافیکی مانند Visio و PowerPoint اشتباه گرفته شود. مدل به­دست آمده از اشیایی تشکیل شده که با موتورهای مدیریت فرایند کسب­وکار، می­توانند به یکدیگر مرتبط شوند. این مدل­ها از دیاگرام­های متفاوتی تشکیل می­شوند تا ابعاد متفاوتی از سازمان را نمایش دهند. مدل­ها در یک انبار ساخت­یافته نگهداری می­شوند.
مستندات فرایند کسب­وکار^[۱۳]:
این بخش، مکملی است بر دیاگرام­های فرآیندها با بهره گرفتن از اشکال گرافیکی، توضیحات عملکردها (آنچه باید انجام شود) و ترتیب کارها. همچنین مستندات بیشتری نیز در رابطه با چگونگی انجام فعالیت­های کسب­و کار وجود دارد. مواردی مانند دستورالعمل کار، روال­های کاری استاندارد، قالب­های اصلی^[۱۴]و اجزای آموزشی به دیاگرام­ها اضافه می­شوند تا یک فرایند مستند شده را ایجاد کنند.
گواهی فرایند کسب­وکار^[۱۵]:
مراقبت از قابلیت فرآیندها، برای هماهنگی با استانداردهای مستندات صنعتی مانند ISO را شامل می­ شود. این مورد تأیید می­ کند که فرآیندها قبل از به­ کارگیری در داخل سازمان با روش مناسبی تأیید و گواهی شده ­اند.
همکاری فرایند کسب­وکار^[۱۶]:
از یک سو فرآیندها را در اینترانت یا اکسترانت در اختیار می­ گذارد و از سوی دیگر به کاربران این امکان را می­دهد تا از دانش چگونگی انجام فرایند­ها استفاده کنند و از طریق همکاری کاربر و کار، تولید را بهبود بخشند. این بخش از BPM ، نه تنها فرآیندهای مستند شده و آماده برای کلیه­ کارمندان و بخش­ها را تهیه می­ کند، بلکه با فراهم کردن کارکردهایی برای همکاری کارمندان به آن­ها این امکان را می­دهد که پروژه­ ها، کارها و تراکنش­ها را در یک کار تیمی مدیریت کنند. به این ترتیب مدیریت دانش را درسطح کل سازمان توسعه می­ دهند.
سازگاری فرایند کسب­وکار^[۱۷]:
فرآیندها را برای تنظیمات داخلی و خارجی آماده می­ کنند. یکپارچه ساختن فرآیندهای موجود در BPMS با سایر نرم­افزارهای سازمان هزینه­ های عملیاتی را کاهش می­دهد. فرآیندهایی که گواهی شده ­اند، برای انجام ممیزی و دریافت گواهی مورد استفاده قرار می­گیرند.
بهینه­سازی فرآیندهای کسب­وکار^[۱۸]:
این ضابطه، مسئول بهبود مستمر فرایند­ها است و شامل ابزارهایی برای تعیین کارایی فرایند واقعی در برابر استاندارد­های داخلی و شاخص­ های صنعتی است. قابلیت تحلیل کمیِ یکپارچه نیز برای تشخیص گلوگاه­ها و تخمین زمان­های توان عملیاتی و امکان کاهش هزینه در این ضابطه به کار می­رود. این تحلیل کمی معمولاً شامل یک موتور شبیه­ساز، برای تحلیل های “اگر … چه می شود؟^[۱۹]” است.
اتوماسیون فرایند کسب­وکار^[۲۰]:
وظیفه­ی این ضابطه، یکپارچگی کاربرها، فرآیندها و نرم­افزارهای کاربردی مربوطه است. با بهره گرفتن از یک موتور مدیریت جریان کار با بهره گرفتن از اطلاعات فرایند BPM، آن­گونه که مدل شده است؛ می ­تواند برای مسیردهی و اجرای تراکنش­های خودکار به­کار رود. این تراکنش­های خودکار می ­تواند شامل اجرای کار پیاده­سازی شده توسط کار قبلی، برنامه­ ریزی کار تکامل یافته و اعلان کاربر، نظارت در زمان واقعی بر اجرای کار و غیره باشند (شکل ۲-۳).

شکل ۲-۳- اجزاء مدیریت فرایند کسب­وکار [۱۲]
۲-۵- پیشینه­ی مطالعات در زمینه­ مدیریت فرایند کسب­وکار
بنا به نظر آلست^[۲۱] و همکاران (۲۰۰۳)، مدیریت فرایند کسب­وکار توسعه ­یافته مدیریت گردش کار می­باشد، که در دهه­ نود آغاز شد و شامل پشتیبانی فرآیندهای کسب­وکار با به کارگیری متدها، تکنیک­ها و نرم­افزار­های طراحی می­باشد و تصویب، کنترل و تحلیل فرآیندهای عملیاتی، افراد، سازمان­ها، برنامه ­های کاربردی و مستندات را امکان­ پذیر می­سازد [۲۸].
بنا به نظر اسمیت و فینگر^[۲۲] (۲۰۰۷)، هدف اصلی مدیریت فرایند کسب­وکار افزایش توانایی سازمان­ها برای پاسخ­گویی سریع به تغییرات محیط می­باشد. فن­آوری اطلاعات، نقش بزرگی در پشتیبانی و کنترل فرآیندهای کسب­وکار امروزی بازی می­ کند و کنترل فرآیندها را به کسب­وکار و کنترل سیستم­ها را به فن­آوری اطلاعات باز می­گرداند. مدیریت فرایند کسب­وکار مسیر مستقیمی را از تحلیل و طراحی فرآیندها تا پیاده­سازی و استقرار آن­ها طی می­ کند [۲].
شمس و مهجوریان در مقاله­ ” مدل وابستگی میان مدیریت فرآیندهای کسب­وکار با معماری سرویس گرا” برای مدل تعامل BPM و SOA^[23] دو الگوی مختلف ارائه داده­اند. در الگوی اول معماری سرویس­گرا به عنوان چارچوبی گسترده، هم در کسب­وکار و هم در فن­آوری اطلاعات مطرح می­ شود که دربردارنده­ی BPM نیز هست. اما در الگوی دوم BPM به عنوان رهیافتی در لایه­ی کسب­وکار سازمان که هدفش کنترل و بهینه­سازی فرآیندها است، ترسیم می­ شود که از SOA، تنها به عنوان فن­آوری پشتیبان کننده استفاده می­ کند، هدف این مقاله تدوین ویژگی و حوزه­ کاربرد هر کدام از این دو الگو است [۳].
وحیدی (۱۳۸۹)، در پایان‌نامه­ی خود با عنوان “ارائه­ مدل یکپارچه برای مدیریت فرایند کسب­وکار با رویکرد معماری سرویس­گرا” خاطرنشان می‌کند که با توجه به ماهیت مدیریت فرایند کسب­وکار و معماری سرویس­گرا که هر دو رویکردی بادید فن­آوری دارند می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. زیرا مدیریت فرایند کسب­‌وکار درک عمیقی از فرآیندها را ایجاد می‌کند. همچنین تکنولوژی­های مطرح در مدیریت فرایند کسب­وکار می‌توانند هماهنگ‌سازی اجرای فرآیندها را از طریق سرویس­های معماری سرویس­گرا انجام دهند. البته از سوی دیگر، فشارهای هزینه و رقابت بین سازمانی باعث شده است که سازمان‌ها به سمت ایجاد مدیریت فرایند کسب­وکار ساده و سازگار با توان بالا حرکت کنند. در این تحقیق از چرخه­ی عمر معماری سرویس­گرا و مدیریت فرایند کسب­‌وکار و لایه‌های درگیر ارتباطی آنان برای ارائه­ یک مدل یکپارچه استفاده می‌شود [۲].
صفر زاده و قریشی (۱۳۹۰)، در مقاله­ ” نقش به‌کارگیری سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار در بهبود عملکرد سازمان‌ها” بیان­گر این موضوع هستند که مدیریت فرایند کسب­وکار با داشتن الگوهای متعدد مورد نیاز سازمان­ها، روشی یکپارچه و نظام­مند را برای طراحی، اجرا و مدیریت فرایند­های کسب­وکار سازمان­ها ارائه می­نماید. با توجه به این که سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار بستری را فراهم می ­آورد تا انجام کلیه­ فرایند­ها در سازمان به صورت خودکار درآیند، همه راه ­ها در حال منتهی شدن به سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار به عنوان هسته­ی اصلی سیستم­های سازمانی جهت بهبود عملکرد سازمان­ها است. در این مقاله انواع داده ­های مربوط به یک فرایند عنوان شده و سپس، یک مدل یکپارچه برای هماهنگی این داده ­ها با مدیریت فرایند کسب و کار بیان می­گردد و به بررسی همسوسازی مدیریت فرایند کسب­وکار و مدیریت راهبردی پرداخته می­ شود، زیرا تدوین راهبرد مناسب و مهم­تر از همه پیاده­سازی مطلوب آن با بهره گرفتن از مدیریت فرایند، باعث بهبود عملکرد و ارتقاء اثربخشی سازمان شده و موجب رضایت ذی­نفعان می­گردد [۱].
کیم^[۲۴] و همکاران (۲۰۰۷)، رویکردی جهت ایجاد تغییرات اساسی در محیط پویای کسب­وکار، بر اساس الگوهای تغییر در مدیریت فرایند کسب­وکار ارائه می­دهد. بر این اساس الگوهای تغییر در مدیریت فرایند کسب­وکار را مبنی بر الگوهای گردش کار شناسایی می­ کند. با توجه به افزایش انعطاف­پذیری اجرا و پیاده­سازی فرآیندهای گوناگون ، مکانیسمی جهت کوتاه­ کردن زمان اجرای فرآیندها در این تحقیق، طراحی کرده ­اند. مکانیسم ارائه شده، با هدف حمایت از انتخاب نسخه­های فرآیندهای پویا انجام شده است. لذا، این مقاله کمک مؤثری به مدیریت تغییرات فرآیندهای کسب­وکار و افزایش انعطاف پذیری BPMS در سازمان می­نماید ]۲۹[.
طبق نظر گران^[۲۵] و همکاران (۲۰۰۷)، برای ساخت مدل­های فرایند کسب­وکار، تحلیل­گران فرایند کسب­وکار معمولأ از زبان­های گرافیکی مانند BPMN و UML^[26] استفاده می­ کنند. یکی از اهداف این مدل­ها این است که به عنوان پایه­ای برای ارتباط بین سهام­داران در فرایند توسعه نرم­افزار استفاده کنند. علاوه­ بر این، روش­های مهندسی نرم­افزار مدل محور مدرن، این پتانسیل را دارند که به طور مستقیم به تولید نرم­افزار بپردازند. به این دلایل، کیفیت BPM ها برای موفقیت توسعه نرم­افزار حیاتی است. در این مقاله، در مورد چگونگی به کار بردن مفاهیم قابل مقایسه با برنامه نویسی ساختار یافته BPM ها می ­پردازد [۳۰].
جان­ژاک^[۲۷] (۲۰۱۱)، در مقاله­ خود، شبیه­سازی را یک جزء کلیدی در مدیریت فرایند کسب­وکار می­داند و عنوان می­ کند: وسعت قابلیت ­های شبیه­سازی گسترده­ است و کاربرد آن هم در طراحی فرایند و هم در بهبود جریان فرایند می­باشد. قابلیت پیش ­بینی ابزار شبیه­سازی در مدیریت فرایند کسب­وکار، می ­تواند یکپارچگی منسجم­تری را در سیستم ایجاد کند. در حالی که استانداردهای کامل برای تعریف فرآیندهای کسب­وکار وجود دارد، استانداردهای لازم برای تعریف پارامترهای شبیه­سازی ایجاد نشده است. این مقاله چالش­های موجود در ابزار شبیه­سازی را بررسی می­ کند و چگونگی تعریف استانداردها برای شبیه­سازی را ارائه می­دهد ]۳۱[.
انواع فرآیندهای کسب­وکار، اعم از فرآیندهای گردش کار و فرآیندهای کسب­وکار نیمه­ساخت­یافته انعطاف­پذیر و روش­های مدل­سازی فرایند کسب­وکار توسط ستاونو^[۲۸] و همکاران(۲۰۱۳)، بررسی شده است. توسعه مدل­های فرایند کسب­وکار مبتنی بر دانش اقتصادی، تغییرات استراتژیک شرکت­ها، طراحی سازمان­ها و الگوهای چابک سازمانی هستند که نیازمند فن­آوری BPMS برای حمایت از کسب­وکار با ساختارها و فعالیت­های ضعیف، می­باشند [۲۰].
دلگادو^[۲۹] (۲۰۱۳)، بر این عقیده است که سازمان­ها به­سرعت در حال اتخاذ مدیریت فرایند کسب­وکار برای تمرکز بیشتر بر فرآیندهای کسب­وکار هستند؛ چراکه آن­ها عناصر کلیدی در کنترل و بهبود کسب­وکار می­باشند. اطلاعات فرایند کسب­وکار با تمرکز بر جمع­آوری و تجزیه­وتحلیل اطلاعات از فرآیندهای کسب­وکار و سیستم­های پشتیبان تصمیم، برای کشف فرصت­های توسعه­ای بنا نهاده شده است [۸].
سازمان­های کسب­وکار با چالش­های اثر بخشی و کارایی فرآیندهای عملیاتی برای موفقیت در بازارهای رقابتی جهانی مواجه هستند. مندراگون^[۳۰] و همکاران (۲۰۱۳)، بر این باورند که برای دستیابی به این هدف، فن­آوریBPMS ، برای حمایت از استقرار و نظارت بر محیط­های مدیریت فرایند کسب­وکار در ۱۵ سال گذشته پا به عرصه­ وجود گذاشته است. به تدریج، سیستم­های نرم­افزاری کسب­وکار فرایند­گرا با تنوع­بخشی اختصاصی یا روش­های غیر­استاندارد موقت توسعه یافتند. بنابراین، برای سیستم­های نرم­افزاری کسب­وکار فرآیندگرا، در تقابل با انواع دیگر سیستم­های نرم­افزاری، دسترسی به ساختار خوب و کامل و روش­های توسعه استاندارد، هنوز امکان پذیر نیست. این مطالعه به معرفی سیستم متدولوژی توسعه برای سیستم­های نرم­افزاری کسب­وکار فرایند­گرا به­عنوان یک روش توسعه ساختاری خوب فراهم شده است [۲۶].
واکا^[۳۱] و همکاران (۲۰۱۳)، عنوان می­ کنند که استفاده از سیستم­های مدیریت فرایند کسب­وکار در عرصه­ فن­آوری اطلاعات برای اتوماسیون کردن فرآیندهای کسب­وکار پدیدار شده است. در اکثر موارد، موضوع امنیت به طور پیش­فرض نادیده گرفته می­ شود، از این رو در این سیستم­ها هزینه­ های بالقوه و تهدید­های فاجعه باری برای سازمان ایجاد می­ شود. بنابراین، انتخاب کنترل­های اولیه­ امنیتی باعث کاهش خطرات واقعی و مهم است. در این مقاله با انتخاب یک روش مبتنی بر تجزیه­وتحلیل خودکار و انتخاب تنظیمات بهینه­ امنیتی، تأمین امنیت سهام­داران با ابزارهای خودکار برای انتخاب تنظیمات بهینه­­ی امنیتی فن­آوری اطلاعات با توجه به طیف وسیعی از حالات فرایند کسب­وکار و سازمانی چند معیاره بیان می­ شود [۳۲].
۲-۶- سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار
یک سیستم نرم­افزار عمومی است که با طراحی و مدل­سازی شفاف فرایند­ها برای توانمند­سازی و مدیریت عملیاتی فرآیندهای کسب­وکار به وجود آمده است [۱۶]. سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار، بستری را فراهم می ­آورد تا به­وسیله­ آن انجام رویه­های سازمانی و گردش کار سازمان، بر اساس فرآیندها، به صورت کاملاً نظام­مند و خودکار در­آید. درواقع سیستم­های مدیریت فرایند کسب­وکار، مجموعه ­ای از نرم­افزارهای کاربردی می­باشد که قادر به مدل­سازی، اجرا، نظارت فنی و عملیاتی (به نمایندگی کاربران) در فرآیندهای کسب­وکار است و اجرای قواعد کسب­وکار را بر اساس ادغام و قابلیت ­های سیستم­های اطلاعاتی موجود و سیستم­های اطلاعاتی جدید برعهده دارد و داده ­ها را از طریق خدمات، هماهنگ و یکپارچه می­ کند[۳۳].
با بهره گرفتن از این سیستم، مدیران و برنامه­ ریزان سازمانی می­توانند فرایند­های اجرایی سازمان را مطابق نظر خود تعریف نموده و در هر زمان تغییر دهند. مسئولان اجرای فرآیندها در مورد نحوه­ اجرای فرآیندهای تحت مسئولیت خود، اطلاعات کامل و به­روز را دریافت نموده و در هر لحظه می­توانند بر روند اجرای هر یک از فرآیندها تأثیر گذارند. مدیران سازمان، نظارت دقیقی بر روند اجرای روال های جاری در سازمان خود داشته و گزارش­های آماری ارائه شده توسط این سیستم، اطلاعات با ارزشی را در جهت بازمهندسی فرایند­های کاری و تجاری سازمان و بهبود روش­ها در اختیار می­گذارند [۱].
هر فرایند کسب­وکار یک سیستم اجتماعی- فنی است که توسط انسان و ماشین مدیریت می­ شود. ولی BPMSها سیستم­هایی کاملاً فنی هستند [۱۱].­BPMS ها برنامه­هایی سیستم‌ساز هستند؛ درواقع بدون نیاز به برنامه­‌نویس و استفاده از کدهای وقت­گیر برنامه­نویسی (روش­‌های سنتی برنامه نویسی)، این امکان را برای کاربر ایجاد می­ کند که سیستم یا برنامه کاربردی را با مکانیزه کردن فرآیندها دریافت نماید [۱۷]. رویکرد BPMS براساس مطلوبیت تدریجی می­باشد. به­عبارتی، اگر فرآیندهای وضع موجود در سطح ۳۰ هستند با مهندسی مجدد به ۱۰۰ رسانده نمی­شوند؛ بلکه، با بهره گرفتن از BPMSو اجرای فرآیندها در سطح سازمان می­توان به گلوگاه‌ها و نقاط بهبود دست یافت. با این رویکرد وجه افتراق BPMS با معماری سازمانی و مهندسی مجدد مشخص می­ شود.
در پایان سال ۲۰۰۶، درآمد نرم­افزارهای بازارBPMS نزدیک به ۷/۱ میلیارد دلار آمریکا در سال رسید که مبین ویژگی­های جریان اصلی بازار نرم­افزار بود. بازارBPMS همچنین، دومین میان­افزار )یک نوع نرم افزار یکپارچه) سریعاً در حال رشد دربخش بندی بازار می­باشد. تحقیقات گارتنر تخمین می­زند که بازار BPMS بیش از ۲۴ درصد نرخ رشد مرکب سالانه داشته باشد [۲۱،۳۴].
۲-۶-۱- سیستم­های مناسب برای مدیریت فرایند کسب­وکار دارای ویژگی­های زیر می­باشند [۱۱]:
این سیستم­ها باید دارای رویکرد و ساختار افقی باشند به جای رویکرد عمودی – وظیفه ­ای.
قابلیت تغییر و انعطاف­پذیری بالایی داشته باشند، به دلیل تغییر مداوم کسب­وکار.
در سطح کل سازمان به­کار گرفته شوند چون فرآیندها به هم وابسته­اند.

هر چه از ما به یک عتاب ببرد
داستانی نه تازه کرد آری آن ز نغمای ما به ره شادان
رفت و دیگر نه بر قفاش نگاه از خرابی ماش آبادان
دلی از ما ولی خراب ببرد (راهنمای اذبیات معاصر ، ۱۳۸۳ : ۱۳۶)
شعر زیبا و دلنشینی است و به سبب غیر متعارف و هنجارگریز بودن و نیز مبهم بودنش (دریدا یکی از ویژگی‌های مهم ادبیات و زبان ادبی را ابهام می‌داند) قابل تأمّل و درنگ.
در آن جایی که فندق پیر [از درختان بوی شمال ایران] سایه هایش را در زمین گسترده بود، هنگامی که آب جوی از جریان بازماند [آب رفته به جوی باز نمی گردد] تنها شاخه یی خشک ماند و برگی زرد. آن گاه باد آمد و آن برگ را هم برد^[۲۴] [گذشت عمر]. نگارین چربدست آمد و در را گشود و شمعی افروخت و شروع به نواختن چنگ کرد. که یادآور ابیات بس بلند “پیر ایران و جاودانه جوان” یعنی حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی در آغاز داستان بیژن و منیژه^[۲۵] است که بت مهربان فردوسی برای او داستانی از ایران باستان می‌گوید و ذهن خاطره اندیش نیما، داستانی نه تازه از عشقی کهن را:

شبی چون شبه روی شسته به قیر نه بهرام گیدا نه کیوان نه تیر
سپاه شب تیره بردشت و راغ یکی فرش گسترده از پّر زاغ
هر آن گه که برزد یکی باد سرد چو زنگی برانگیخت انگشت گرد
نه آوای مرغ و نه هّرای دد زمانه زبان بسته از نیک و بد
بند هیچ گیدا نشیب از فراز دلم تنگ شد زان شب دیریاز
بدان تنگی اندر بجستم زجای یکی مهربان بودم اندر سرای
خروشیدم و خواستم زو چراغ برفت آن بت مهربانم ز باغ
بیاورد شمع و بیامد به باغ برافروخت رخشنده شمع و چراغ
گهی می‌گسارید و گه چنگ ساخت تو گفتی که هاروت نیرنگ ساخت
بدان سرو بن گفتم ای ماهروی یکی داستان امشبم باز گوی
بپیمای می‌ تا یکی داستان بگویمت از گفته‌ی باستان
(شاهنامه،مسکو،ج۵،آغازداستان بیژن و منیژه )^[۲۶]
می‌بینیم که یک واحد فکری که مضمون آن مشترک است نیما با چه استادی و چرب‌دستی سروده است.
حافظ هم فرموده است:
سحر چون خسرو خاور علم بر کوهساران زد به دست مرحمت یادم در امیدواران زد
نگارم دوش در مجلس به عزم رقص چون برخاست گره بگشود از ابرو و بر دل‌های یاران زد
سخن نیما هم همین است منتهی در قالبی دیگر و به قول فرمالیستها در فرمی و شکلی دیگر.
«گره از ابروگشادان» یعنی شادمان شدن. «بر دل‌های یاران زدن» یعنی آنها را غمگین ساختن. یعنی معشوق خود شادمان شد امّا ما را غمگین کرد. نیما هم می‌گوید: آری آنکه از یغمای دل من شادمان بود داستانی قدیمی گفت برفت و به پشتش هم نگاه نکرد. از خرابی ما آباد بود. دلی از من برد که دیگر خراب بود (و به درد نمی خورد). (شمیسا،۱۳۸۳: ۱۳۷)
داریوش آشوری درباره‌ی این شعر نیما می‌نویسد: «این قدرت تصویر گری و داشتن چشمی باز برای دیدن چشم اندازهایی دور از آنچه چشم هزارساله‌ی شعر ما دیده است، و این زبان وحشی که چندان دربندِ شکل دستوری و دقّت معنایی واژه‌های خود نیست، همان چیز است که نیما را به صورت یک ویرانگر بزرگ در می‌آورد که خواب آسوده دیرینهه‌ی شاعران ما را بر هم می‌زند. امّا این ویرانگری بزرگ سازندگی بزرگی نیز از پی دارد. نیما با گشودن چشمی تازه و زبانی تازه شعر فارسی را به راه های آفرینندگی تازه ای انداخت که درخور این زمانه و نیاز آن بود.» (آشوری،۱۳۸۷: ۱۱۱)
۲-۸- نظر فرمالیست‌های روسی درباره زبان روزمره و زبان ادبی
تمامی سخن فرمالیست‌های روسی دهه ۱۹۲۰ که مهم ترین تئوریسین هایش عبارت بودند از: شکلوفسکی و تینیانف و یاکوبسون همین نکته است که زبان ادبی (و نه فقط شعر) با زبان هرروزه، زبان معیار و زبان چنان که در گفتمان‌های علمی و فلسفی به کارمی رود، تفاوتی بنیادین دارد. زبان ادبی رمزگان رایج و مورد قبول همگان را در هم می‌شکند، معیارهای ارتباطی زبان را نادیده می‌گیرد، و به سوی زبانی تازه و شاید بتوان گفت زبانی شخصی پیش می‌رود. به بیان مشهور یاکوبسون زبان ادبی ویران کنندهه‌ی زبان معمولی است. از کار برندگان قاعده‌های زبان می‌طلبد که به خود زبان بیندیشند، آن را ابزاری شفاف درنظر نگیرند که باید معناهایی را منتقل کند، بل معناهای نوشته‌های ادبی را در پیوند با ساز و کار دگرسانی زبانی مطرح کنند. متن‌های ادبی دارای منش ادبی یا عناصر ادبّیت هستند و این از همان روش زبانی نا متعارف و نو آورانه ناشی می‌شود و البته در مساحت‌های دیگر نشانه شناسانه هم پیش می‌رود. از نظر فرمالیستها متن ادبی قاعده‌های رایج، کهنه، جزئی، و تکراری را نفی می‌کند، و در هم می‌شکند و به آن چه عادت مردم است پایان می‌دهد و به اصطلاح آشنایی زدایی می‌کند.»
(احمدی،۱۳۸۴: ۴۶۸)
فصل سوم
نگاهی به زندگی و آثار مسعود سعد خاقانی
۳-۱- مسعود سعد و چند سرنوشت مشابه
وقتی دیوان مسعود را به دست می‌گیرم وبه خواندن ان شروع می‌کنم چند سرنوشت مشابه مسعود در ذهنم تداعی می‌شود. یکی از این سرنوشت‌ها، سرنوشت کریستوست. ادموند دانتس^[۲۷] قهرمان کتاب کنت دمونت کریستو در سال ۱۸۱۵ به تهمت توطئه‌گری به نفع بناپارت به زندان می‌افتد و سال‌ها در شاتودیف^[۲۸] زندانی می‌شود و بعد از چندی از مجلس فرار می‌کند و گنجی به دست می‌آورد و به نام کنت دمونت معروف می‌شود. از جمله وقایع احوال وی در دوران حبس برخورد اوست با “فاریا” نام که در زندان او را تعلیم می‌دهد و صبر و همّت می‌آموزد و او را به گنجی در جزیرل مونته کریستور همنون می‌شود. در زندان مسعود، بهرامی نام منجّمی است که مثل این فاریا شاعر زندانی را تعلیم می‌دهد.
(زرین کوب، ۱۳۸۴: ۱۲-۴۱۱)
دیگر از سرنوشت‌های مشابه مسعود غیر از سرنوشت زندانی «تیگ که آکنده از درد و تنهایی است و اسکاروایلد^[۲۹]در منظومه ای ان را توصیف کرده است؛ سرنوشت زندانی قلعه‌ی شیلان است که سیار پر تأثیر است. سال ها پیش که ترجمه‌ی کامل زندانی شیلان را در مجموعل دریای گوهر دکتر مهدی حمیدی مطالعه می‌کردم سخت در من تأثیر گذاشت و حال و روز زندانی شیلان، حال و روز زندانی نای را در ذهن من تداعی کرد. این منظومه زیبا و مؤثر را لرد بایرون ^[۳۰] (۱۸۲۴-۱۷۸۸) شاعر شهیر انگلستان در سال ۱۸۱۶ در ژنو سرود.
۳-۲- درباره منظومه‌ی شیلان اثر لرد بایرون
«موهایم سفید شده است، امّا نه بر اثر ترس‌های ناگهانی آن چنان که موی مردان را یکشبه سفید می‌کند.»^[۳۱] (ترجمه دکتر شمیسا)
بایرون برخلاف مسعود سعد خود زندان را تجربه نکرده است و لذا تجربه‌ی او از زندان بیرونی است، امّا در شاعری از نبوغی برخوردار بوده است که تمام جزئیات عاطفی و احساسی یک زندانی را در نظر گرفته و آن را به بهترین وجهی محاکه نموده است. مخّیله‌ی او در وصف محیط زندان و حال و روز زندانی چنان حقیقت نماست که خواننده اصلاً تصوّر نمی‌کند که این توصیفات بیرونی است، بلکه چنان باور می‌کند که تجربه‌های شخص بایرون است که سالیانی را در زندان سر کرده است. درحالی که بایرون این منظومه‌ی نسبتاً بلند و طولانی (چهارده بند) را از مشاهده‌ی قلعه‌ی شیلان الهام گرفته است و در آن سه روزی که به سبب هوای بارانی نتوانسته است از هتل آنکر بیرون بیاید این منظومه‌ی عالی را سروده است. امّا مسعود سعد هیجده یا نوزده سال از عمر مردی و جوانی خود را در زندان‌های مختلف به دلایل متعدد بر باد داده و «از خلال اشعار شکایت آمیزی که شاعر در بیان سرگذشت خویش گفته است _و حبسیّات مسعود خوانده می‌شود_ می‌توان سایه‌ی او را در پشت دیوارهای بلند محزون زندان در حرکت دید و از آن زندان‌های خاموش که اکنون به فراموشی و ویرانی محکوم شده است تصویری روشن درست کرد. این زندان‌ها عبارت از قلعه‌هایی نظامی بوده است_در بین غزنه و هند_ و بیشتر آنها نیز در کوه‌ها و گردنه‌های وحشی و بی‌نام جای داشته است. از آن جمله شاعر هفت سال در دو قلعه‌ی سو و دهک زندانی بوده است و سال‌ها نیز در حصار نای و قلعه‌ی مرنج مرارت حبس کشیده است و روی هم رفته، چنانکه از گفته‌ی خودش برمی‌آید، نوزده یا بیست سالی دربند بوده است. امّا وصف این قلعه‌ها و داستان عمری که در پشت دیوارهای سنگین و خاموش این زندان‌ها گذشته است حبسیّات او را چیزی شبیه به یک مرثیه کرده است: مرثیه‌یی بی‌پایان بر عمری که بیهوده قربانی ترس و هوس بیجای خودکامگان و ستمکاران شده است.»(زرین کوب،۱۳۸۴: ۱۱۸)
صاحب چهار مقالۀ^[۳۲] را باید نخستین نویسنده‌ای قلمداد کرد که درباره‌ی حبس مسعود و علّت زندانی شدنش سخن گفته است؛ نظامی عروضی درباره‌ی حبس مسعود می‌نویسد: «در شهور سنۀ‌اثنتین و سبعین و خمسمائه^[۳۳] (ارعمائه‌ی –صعّ) صاحب غرضی قصّه بسلطان ابراهیم برداشت که پسر او سیف‌الدّوله امیر محمود نیّت آن دارد که بجانب عراق برود بخدمت ملکشاه. سلطان را غیرت کرد و چنان ساخت که او را ناگاه بگرفت و ببست و بحصار فرستاد، و ندیمان او را بند کردند و به حصارها فرستاد؛ از جمله یکی مسعود سلمان بود، و او را بوجیرستان به قلعه‌ی نای فرستادند، از قلعه‌ی نای دوبیتی بسلطان فرستاد: (مسعود سعد سلمان فرماید:)
دربند تو ای شاه ملکشه باید تا بند تو پای تا جداری ساید.
آنکس که زپشت سعد سلمان آید گرز هر شود ملک ترا نگزاید.»
این دو بیتی علیّ خاص بر سلطان برد، برو هیچ اثری نکرد. وارباب خرد و اصحاب انصاف دانند که حبسیّات مسعود در علوّ بچه درجه رسیده است و در فصالت بچه پایه بود؟ وقت باشد که من از اشعار او می‌خوانم، موی بر اندام من بر پای خیزد و جای ان بود که آب از چشم من برود…»
(نظامی عروضی، ۱۳۸۲: ۷۴)
۳-۳- درباره‌ی خاقانی و اشعار حبسیّه او
شاعران و سخنوران زیادی در پهنه‌ی ادب فارسی به دلایل اعّم از سیاسی و غیر سیاسی گرفتار بند گردیده اند^[۳۴] که اشعار همه‌ی آنان را نمی توان با اشعار مسعود سعد در ترازوی نقد سنجید اِلَّا خاقانی شروانی را.
خاقانی مدت کوتاهی از عمر خود را در زندان سپری کرده است. به قصد زیارت کعبه، بدون اجازه‌ی اخستان شروانشاه از شروان بیرون رفت. ولذا به مدت هشت ماه در سال ۵۶۹ یا ۵۷۰ به زندان افتاد. در مدّت حبس پنج قصیده‌ی غرّا سرود که «دردها و شکنجه هایی را که شاعر در زندان کشیده است توصیف می‌کند وقطعاً چنین عقوبتی بیش از یک بار بر او وارد نگشته است. (زرین کوب،۱۳۷۸: ۴۹)
خاقانی این قصیده‌ی غرّا را که آکنده از اصطلاحات مسیحی و با مطلع زیر آغاز می‌شود:
فلک کژ روترست از خط ترسا مرا دارد مسلسل راهب آسا
به آندرونیکوس کومننوس که به شروان آمده بود اهدا کرد. طبق قول دولتشاه سبب این مصیبت، فرار خاقانی از دربار ممدوح اخستان بن منوچهر بوده است. همان کسی که به خاقانی ستم رانده و
«جامه‌ی جاه وی در دیده چنانک دل امید رفو نمی دارد»
در این قصیده‌ی مشهور از جهت لحن طنز آمیزی که در آن مضمر است، قابل ملاحضه می‌باشد. خاقانی باوجود مدح و ستایش که در لفافه‌ی الفاظ از پادشاه مسیحی می‌کند از دل سخن نمی گوید. وی امکان دخول خویش را در مسلک راهبان نصاری فقط به زبان می‌گوید لیکن این سخنان را برای آن به زبان می‌آورد که «آخر، ثبات و وفای خود را نسبت به آیین اسلام، آیینی که در آن به دنیا آمده است، اعلام دارد.»(زرین کوب، ۱۳۷۸: ۴۹)
دشتی می‌نویسد:

شکل ‏۵‑۸: خروجی سیستم با تاخیر ۱۳ms
همانطور که می بینیم نوسانات پاسخ سیستم زیاد شده و سیستم ناپایدار گردیده است. این ناپایداری به دلیل تاخیر پیش بینی نشده ناشی از شبکه اترنت می باشد. به طوری که هرچه این تاخیر بیشتر گردد مقدار ناپایداری نیز افزایش می‌یابد. حال سوالی که مطرح می شود این است که اگر این تاخیر را از قبل پیش بینی کرده و ضرایب PID را با در نظر گرفتن تاخیر شبکه طراحی نماییم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ برای بررسی این مورد کنترلر را مجدداً با حضور تاخیر تنظیم می نماییم و به ضرایب PID زیر می‌رسیم:

شکل ‏۵‑۹: پارامترهای PID با در نطر گرفتن تاخیر ۱۳ms
حال سیستم را با ورودی قبلی شبیه سازی می نماییم.

شکل ‏۵‑۱۰: خروجی سیستم با تاخیر ۱۳ms و پایدارسازی مجدد
همانطور که در شکل قبل می‌بینیم، سیستم دارای پایداری قابل قبولی (مجدداً شرایط مرزی) می‌باشد. ولی نکته قابل بحث در این حالت عدم اطمینان به پایداری این سیستم است، چرا که همانطور که گفته شد اساس شبکه اترنت بر پایه دسترسی تصادفی به باس می باشد که این امر منجر به عدم ثابت بودن زمان تاخیر می‌گردد. یعنی چنانچه این تاخیر افزایش یابد امکان ناپایداری مجدد مدل وجود خواهد داشت. برای این منظور تاخیر را به ۲۰ms افزایش داده و مدل را مجددا شبیه سازی شبیه‌سازی نمودیم که سیستم ناپایدار گردید.
همانطور که می بینیم پایداری این سیستم تابع تاخیر می‌باشد. لذا بحث لزوم زمان حقیقی بودن سیستم خودنمایی کرده و ثابت می گردد چنانچه تاخیرات ناشی از شبکه سیستم غیرقابل پیش‌بینی باشد سیستم را نمی‌توان پایدار نمود و یا به بیان دیگر در صورت پایداری، تضمینی جهت باقی ماندن در این حالت (به صورت پایدار) وجود ندارد.
لازم به ذکر است چنانچه از شبکه پروفیباس به جای اترنت استفاده می‌شد، به دلیل ثابت بودن تاخیر امکان پایدارسازی سیستم فراهم می گردید.
مدل سازی با شبکه ترکیبی
حال برای بررسی پروسه‌های دارای چندین شبکه مختلف مدل زیر را ارائه می‌نماییم. دراین مدل مسیر کنترلر تا محرک را پروفیباس یا اترنت زمان حقیقی با تاخیر ۱۳ms (به جهت امکان مقایسه با حالت قبل، تاخیر این شبکه ۱۳ms در نظر گرفته شده است) و مسیر فیدبک را یک شبکه اترنت غیر زمان حقیقی(در واقع با تاخیر متغیر) شبیه‌سازی نموده و با اجرای شبیه‌ساز نتایج را بررسی می‌نماییم.
شکل ‏۵‑۱۱: بلوک دیاگرام مدل شامل شبکه پروفیباس و اترنت
از آنجا که تاخیر شبکه پروفیباس ثابت بوده و مقدار آن را ۱۳ms در نظر گرفته‌ایم، ضرایب PID را مانند حالت قبل در نظر گرفته و با بالا بردن تاخیر شبکه اترنت مرز پایداری را پیدا می‌کنیم. از شبیه‌سازی نتیجه می‌شود که تا مرز ۲۶ms پایداری نسبی برقرار بوده و بعد از آن سیستم ناپایدار می‌گردد که خروجی به ازای این تاخیر به صورت زیر می‌باشد:

شکل ‏۵‑۱۲: خروجی سیستم با تاخیر ۲۶ms در شبکه اترنت
همانطور که در حالت قبل (هر دو شبکه انرنت) دیدیم چنانچه تاخیر شبکه به ۲۰ میلی ثانیه می رسید شبکه ناپایدار می گردید، ولی در این حالت تا ۲۶ میلی ثانیه شبکه بطور کامل ناپایدار نگردیده است که این امر پایداری بیشتر این مدل را می‌رساند.
نتیجه گیری:
همانطور که در بخش قبل نیز گفته شد، استفاده از شبکه های اترنت و پروفیباس دارای مزایا و معایبی می‌باشد که در این بخش سعی شد با شبیه سازی به بررسی آنها بپردازیم. همانطور که دیدیم چنانچه در شبکه مورد استفاده بتوان مقدار دقیق تاخیر را پیش بینی نمود (اترنت زمان حقیقی) می توان با اصلاح ضرایب سیستم به پایداری دست یافت ولی اگر شبکه مانند اترنت معمولی زمان حقیقی نباشد پایدار نمودن آن دشوار و در بعضی مواقع غیرممکن خواهد بود. همچنین ترکیب شبکه های زمان حقیقی مانند پروفیباس و غیر زمان حقیقی مانند اترنت مابین دو حالت قبل قرار داشته و سیستم ترکیبی پایداری بالاتری نسبت به سیستم غیر زمان حقیقی دارد.
فصل ششم
جمع بندی و پیشنهادات
(اترنت و پروفیباس)
جمع بندی و پبشنهادات
جمع بندی
همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره شد پیشرفت روز افزون ادوات استفاده شده در صنعت چه از نظر تعداد و چه از نظر کیفیت و تکنولوژی، منجر به افزایش تعداد پارامترهای قابل اندازه گیری، کنترل و مانیتورینگ گردیده است. به عنوان مثال درگذشته از یک سنسور فشار تنها مقدار فشار استخراج می‌شد، ولی امروزه تمامی اطلاعات یک سنسور نظیر سری ساخت و حتی آخرین زمان کالیبراسیون و تعمیر نگهداری قابل استخراج
می باشد که تمامی این عوامل باعث گردیده حجم دیتای مورد تبادل در صنعت به یکباره افزایش چشمگیری یابد. از طرف دیگر با پیشرفت بخش کنترلی صنایع و یکپارچگی سیستم‌های کنترل لزوم انتقال تمامی اطلاعات به یک سیستم مرکزی افزایش یافته و بعضا در مواردی اطلاعات فرآیندی یک پروسه عظیم مانند یک پالایشگاه در یک مرکز جمع آوری می‌گردد. جدای از صنعت گسترش این تکنولوژی‌ها به زندگی شهری نیز باعث گردیده تا حجم بالای اطلاعات از جهات دیگر نیز خود را نشان دهد. (برای مثال حجم بالای دوربین‌های کنترل ترافیک در یک شهر را در نظر بگیرید.)
حال با نگاهی اجمالی به این گسترش حجم اطلاعات به این نتیجه می‌رسیم که باید بسترهای ارتباطی را نیز به همان نسبت گسترش داد تا خلایی از این بابت احساس نگردد. از این رو در این پایان نامه سعی گردید با بررسی شبکه‌های مختلف صنعتی راهکارهایی جهت افزایش سرعت و ضریب اطمینان یک شبکه صنعتی جستجو کرد. همانطور که در فصول قبل گفته شد علاوه بر سرعت یک شبکه در صنعت، به روز بودن اطلاعات یا به عبارتی زمان حقیقی بودن آن از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که اگر این پدیده مطرح نبود شاید سیستم‌های کاملا سنتی نظیر گرفتن فایل پشتیبان^[۶۸]بر روی یک سخت افزار نظیر هارد، فلش، CD و ….و ارسال آن به یک سیستم دیگر به سرعتی بالاتر از تمامی شبکه‌های ساخته شده دست یافت. برای روشن شدن مطلب فرض کنید شما می‌خواهید یک فایل به حجم حدود ۱۰ GB را بین دو اتاق یک ساختمان جابجا نمایید. اگر دیتای زمان حقیقی مدنظر نباشد با بهره گرفتن از یک حافظه جانبی USB3 شما می‌توانید این حجم را در ظرف ۱۰ ثانیه کپی و در ۳۰ ثانیه بین دو اتاق جابجا و در ۱۰ ثانیه به کامپیوتر مقصد انتقال دهید و به سرعت باورنکردنی ۲۰۰ Mb/s 10 Gb/ 50s= دست یابید. چنانچه از سریعترین شبکه‌های رایج نیز استفاده کنید در عمل به این سرعت دست نخواهید یافت. ولی نکته مهم در این انتقال تاخیر ذاتی آن و عدم دستیابی به اطلاعات به صورت زمان حقیقی می‌باشد. آنچه در صنعت و پروسه‌های صنعتی در لایه ی فیلد مهمتر از سرعت می‌باشد، دسترسی به موقع و آنی به اطلاعات می‌باشد. با نگاهی به بخش‌های گذشته مشخص می‌شود که برخی از پروتکل‌ها ماهیتاً و ذاتاً زمان حقیقی هستند. به عنوان مثال اکثر پروتکل‌های مبتنی بر بستر فیزیکی RS-485 دارای این قابلیت می‌باشند که همانطور که دیدیم یک شبکه پروفیباس از این بستر استفاده نموده و با تکیه بر روش Token Pass به مبادله دیتا به صورت Real Time می‌پردازد. این گونه سیستم‌ها در عمل دارای معایب و مزایایی خاص خود بوده که با بررسی دقیق آنها می‌توان به پروتکل مناسب جهت هر پروسه ای دست یافت. از مزایای پروتکل پروفیباس می‌توان به مدیریت تمام شبکه توسط Master موجود در شبکه، سرعت بالای انتقال دیتا (تا ۱۲ Mb/s ( و عدم تداخل دیتا در ارسال‌ها اشاره نمود و از معایب آن به پیکربندی بعضاً پیچیده در اتصال، عدم امکان ارتباط مستقیم بین Slave‌ها و وابستگی شدید به Master یاد کرد.
از سوی دیگر پروتکل‌های مبتنی بر اترنت با توجه به نحوه پیکر بندی آزاد تجهیزات ذاتاً زمان حقیقی
نمی باشند، ولی با داشتن سرعت بسیار بالای انتقال، سادگی در برقراری شبکه، یکسان بودن نوع اتصالات تجهیزات از سازندگان مختلف و یکسان بودن نحوه ارتباط، سازندگان را برآن ساخت تا از آن در صنعت نیز استفاده نمایند.
یکی از مشکلات پیش روی صنعتگران عدم قطعیت در ارسال به موقع اترنت می‌باشد به طوری که با وجود پهنای باند و سرعت بسیار بالا به دلیل عدم وجود مدیریت بر شبکه و تصادم‌های حاصل شده در شبکه، این پروتکل علناً در صنعت نمی تواند کارساز باشد، که در صورت رفع این نقیصه می‌توان به جایگزینی آن در صنعت امیدوار بود. در این رساله سعی شده یک روال منطقی برای بررسی دو نوع شبکه (پروفیباس و اترنت) در پیش گرفته شود و با انجام یکسری آزمایشات مشابه دو نوع شبکه مقایسه و نقاط ضعف و برتری هریک مشخص گردد.
هدف اصلی تمام آزمایشات بررسی زمانی پروتکل‌ها بوده و جهت بررسی هر آزمایش بر روی ۱۰۰۰ نمونه تکرار گردیده تا به یک جامعه آماری قابل قبول دست یابیم. آنچه مسلم است این است که از آنجا که تجهیزات مورد استفاده کاملا صنعتی و ساخته سازندگان بنام می‌باشد، امکان ایجاد تغییرات اساسی در ماهیت پروتکل‌ها و پورت‌ها نبوده و تمامی آزمایشات بر اساس استانداردهای آنها صورت پذیرفته است. با بهره گرفتن از آزمایشات اینگونه استنباط میگردد که پروتکل پروفیباس به مراتب قابل اطمینان تر از اترنت بوده و زمان دسترسی به اطلاعات در آن دارای قطعیت می‌باشد. در صورتیکه در اترنت بطور معمول این خصوصیت وجود ندارد. با بررسی‌های بعمل آمده مشخص گردید دلایل اصلی این مشکل وجود تصادم در شبکه می‌باشد. حال چنانچه بتوانیم برای این مورد راهکاری بیابیم می‌توان تا حدود زیادی اترنت را به سمت زمان حقیقی بودن سوق داد. در این راه با الگو گرفتن از شبکه پروفیباس با تعریف یک سیستم Master/ Slave برروی اترنت توانستیم این نقص را رفع و به دیتای زمان حقیقی دسترسی یابیم. به این صورت که برروی CPU مورد آزمایش یکی را به عنوان Master تعریف کرده و دو CPU دیگر را تابع آن عنوان کردیم. به این ترتیب مدیریت باس شبکه با Master بوده و او به Slave‌ هایش اجازه دسترسی را می‌داد که این امر مانع به وجود آمدن تصادم گردید.
در بخش آخر با مطالعه شبکه‌های چند حلقه ای سعی کردیم تا رفتار زمانی شبکه‌های ترکیبی را یافته و عوامل تاثیرگذار بر آنها را بیابیم. با آزمایشات صورت گرفته مشخص گردید که در این نوع شبکه‌های ترکیبی توپولوژی سیستم بیشترین تاثیر را داشته و بعضا با انتخاب یک توپولوژی اشتباه کارایی نهایی سیستم از تک تک پروتکل‌ها پایین تر می‌باشد، ولی با انتخاب مناسب سیستم می‌توان به بالاترین سرعت پاسخ و قطعیت دسترسی دست یافت. از سوی دیگر از آنجا که بخشی از این شبکه اترنت می‌باشد امکان تبادل اطلاعات بین تک تک عناصر اترنت وجود دارد، ویژگی که پروفیباس فاقدآن می‌باشد.
در نهایت نتیجه گیری کلی از این پایان نامه این می‌باشد که سرعت تنها فاکتور در انتخاب یک شبکه نبوده و عواملی دیگر نظیر توپولوژی، نوع دسترسی به باس، مدیریت شبکه و حتی ترتیب قرارگیری وسایل نیزمی تواند در شبکه تعیین کننده باشد.
پیشنهادات
در حالت کلی این تحقیق و روش پیشنهادی در زمان حقیقی نمودن اترنت می‌تواند سر آغازی بر پیاده سازی لوپ های کنترلی بر بستر اترنت بوده و با ترکیب پروتکل های مختلف به بالاترین سرعت و ضریب دسترسی به داده دست یافت. بنابراین با توجه به آزمایشات انجام شده می‌توان مسایل مختلفی از جمله موارد زیر را در آینده مورد بررسی قرار داد:
طراحی و بررسی نحوه ایجاد Token Pass در اترنت
طراحی و بررسی ساخت سیستمهایی با چند Master در شبکه اترنت
ارائه مدل تصادفی جهت بررسی و شبیه سازی زمان ارسال شبکه اترنت بر پایه تصادم در زمان‌ها و تعداد نا معلوم
ارائه نرم افزار شبیه ساز جهت پیکره بندی سیستم های متشکل از چند پروتکل نظیر اترنت و پروفیباس به منظور دست یابی به بالاترین سرعت و ضریب اطمینان
بررسی لوپ های Cascade کنترلی بر روی بستر اترنت
بررسی امکان پیاده سازی سیستم های Fail-Safe برای سیستم های اضطراری (ESD) بر روی شبکه اترنت و نحوه دست یابی به ضرایب ایمنی بالا
بررسی امکان استفاده از اترنت با بستر فیبر نوری در سیستم های دارای توابع مانیتورینگ و کنترلی با شبکه های فوق گسترده از لحاظ جغرافیایی، نظیر سیستم نشت یاب در خطوط سراسری انتقال نفت و یا گاز کشور
فهرست منابع

2004. 2004. Hanna, “Real-Time Analysis of FIP-based Systems”, Cairo University, Egypt, Oct. 2004.

http://www.profibus.com/technology/