این دواشاره می کنند، که در بررسی عوامل تعیین کننده کیفیت، لازم است بین کیفیت مرتبط با فرایند ارائه خدمت و کیفیت مرتبط با ستاده خدمت تفاوت قائل شد.(۲۴۵،۲۰۰۰،هریسون^[۶۹]).
۱)کیفیت فنی ستاده :
به ستاده واقعی از مواجهه خدمت اشاره دارد بعد از اینکه خدمت ارائه شده مورد ارزیابی قرار می‌گیرد ستاده در واقع آن چیزی است که مشتری از سازمان دریافت می کند ستاده خدمت اغلب توسط مصرف کننده به شیوه ای عینی ارزیابی می شود مثل خدماتی که بانک به مشتریان خود ارائه می‌دهد از جمله :
۱-اطلاعات به روز در حسابها
۲-حفظ اسرار در انتقال مطالب و…
۲)کیفیت عملیاتی مواجهه خدمت
به کیفیت فرایندها و رویه های تولید و ارائه خدمات به مشتریان اشاره دارد با توجه به همزمانی تولید و مصرف خدمات کیفیت فرایند معمولا در هنگام انجام خدمت از سوی مشتری مورد ارزیابی قرار می گیرد این عنصر از کیفیت به تعامل بین ارائه کننده و دریافت کننده خدمت اشاره دارد و اغلب به شیوه ای ذهنی ادراک می شود برای مثال مودب بودن یا مشتری شرایط فیزیکی شعب اطلاع داده به مشتری هنگامی که خدمت وعده داده شده در زمان مقرر آماده نباشد و در این مقوله جای می گیرد از جمله ابعاد عملیاتی کیفیت می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

۱)ادب و رفتاردوستانه ۲)شایستگی و توانایی در توضیح مطالب ۳)شایستگی و توانایی در بیان خدمات ۴)قابل اعتماد و محرم اسرار بودن و…
۳)تصویر ذهنی شرکت
این بعد به ادراکات مشتری از سازمان خدماتی مربوط می‌شود تصویر ذهنی به کیفیت ستاده و وظیفه‌ای، قیمت ، فعالیتهای ارتباطی بیرونی، موقعیت فیزیکی، آراستگی و تمیزی شعبه، شایستگی و رفتار کارکنان سازمان بستگی دارد. همان‌گونه که در تصویر نشان داده شده است تصویر ذهنی شرکت خدماتی به عنوان یک فیلتر (صافی ) عمل می‌کند گرونروز در این باره توضیح می‌دهد که اگر تصویر ذهنی شرکت در ذهن مشتری خاصی خوب باشد مشکلاتی که این مشتری در ارتباط با نتیجه یا فرایند داشته باشد احتمالا داشته باشد تا اندازه ای بوسیله تصویر ذهنی نادیده گرفته می‌شود.
اگر مشکلات بصورت پیوسته روی دهد تصویر ذهنی مثبت نهایتا مخدوش و تصویر ذهنی منفی می شود در چنین حالتی مشکلات کیفی به احتمال زیاد بدتر از آن چیزی که واقعا است ادراک خواهد شد.(۳۶۳ ،۲۰۰۲الدیگان و باتل^[۷۰])
شکل (۲-۵) ابعاد کیفیت خدمات (۶۵، ۲۰۰۱ Gronroos)
۲-۲-۹-اهمیت کارکنان در ارائه خدمات با کیفیت
بسیاری از سازمان با این واقعیت روبه رو هستند و میدانند که کارکنان مهمترین منبع و دارایی آنها می باشد لیکن عده قلیلی از مدیران عالی اینگونه سازمانها به این جمله معتقدند هال روزنیلوت^[۷۱] در کتاب خود با عنوان مشتری در رتبه دوم قرار دارد بیان می کند که سازمانها ابتدا می بایست برکارکنان خود تاکید و تمرکز داشته باشند وی بیان می کند تنهاوقتی که افراد احساس کنند در چشم فرد دیگری اول هستند می توانند صادقانه این احساس را با دیگران سهیم کنند در بسیاری از مواقع یک کارمند ممکن است چندین نقش را ایفاء کند مثلا به عنوان بخشی از خدمت دریافت شده بخشی از سیستم توزیع مشاور و راهنما و بازاریابی عمل کند در واقع کارکنانی که با مشتریان در تماس هستند تواما باید هم به اهداف عملیاتی وهم بازاریابی توجه داشته باشند بطور خلاصه میتوان گفت کارکنان نقش سه گانه ای در ارائه خدمات ایفاء می کنند و آنها به عنوان متخصصان عملیاتی “بازاریاب"و بخشی از خدمت ایفای نقش میکنند این چند گانگی یا کثرت نقش ممکن است به تضاد نقش این کارکنان منجر شود در نتیجه در سازمانهایی که خدمات گسترده ای دارند تمایل به مدیریت محکم تر و سختگیرانه تری نسبت به سازمانهایی که اینگونه نیستند دارند و از آنجا که عنصر انسانی ثبات در ارائه خدمت را مشکل تر می سازد ، بنابراین مسئولیت آنها برای بهبود کیفیت و بهره وری را مشکل می سازد. (۱۹۹۹،۳۲۸،لاو لاک و رایت^[۷۲])
متخصصین عملیاتی
بازاریاب بخشی از خدمت
شکل(۲-۶)نقش های سه گانه کارکنان خدماتی
۲-۲-۱۰-زنجیره سود و خدمت
تاکید روز افزون بررضایت مشتری این سوال را مطرح می کند که آیا بهبود در رضایت کارکنان منجر به افزایش رضایت در مشتریان و در نهایت بهبود عملکرد اقتصادی سازمان میشود.
نتایج تحقیقات حاکی از ارتباط مثبت بین رضایت کارکنان رضایت مشتریان و افزایش سود آوری در سازمان می باشد براین اساس تحقیقات زیادی برای شناخت ماهیت زنجیره خدمت سود صورت گرفته است برای مثال هسکت رابطه بین رضایت و سود آوری را مطابق نمودار نشان داده است (۲۰۰۱،۲۱۱،پالمر^[۷۳])
از آنجا که کارکنان در سازمانهای خدماتی با مشتریان ارتباط رو در رو دارند لذا کارآنان نسبت به کار تولیدی شامل واکنش و عکس العمل شخصی و فردی بیشتری است این نوع کار سبب افزایش استرس و فشار روحی می شود.بنابراین مدیریت باید با بوجودآوردن فضای مناسب برای تشویق و ترغیب کارکنان نسبت به ارائه خدمات خوب فشار وارده بر کارکنان را اداره کند.
شکل (۲-۷) زنجیره سود – خدمت (۲۱۱،۲۰۰۱، palmer)
۲-۲-۱۱- مقیاس کیفیت خدمات:
درادبیات موجود، روش های فراوانی برای ارزیابی کیفیت خدمات به چشم می خورد برخی نتیجه مدل های مفهومی ارائه شده برای درک فرایند و برخی دیگر از از تحلیل‌ها و آزمایشات تجربی دربخش های مختلف خرده فروشی می باشد. پاراسورامان، بری و زیتامل اولین افرادی هستند که تلاش زیادی نمودند که روش‌های مختلفی را برای ارزیابی کیفیت خدمات ایجاد نموده و آنهارا با یکدیگر مقایسه و طبقه بندی نماید.
که این مدل کیفیت خدمات نتیجه مقایسه انتظارات و ادراکات مشتریان می باشد. این مقیاس در سال ۱۹۹۱ بازنگری شده که که مقیاس تجدید نظر شده دراین سال شامل سه بخش می باشد. بخش اول و دوم که هر یک شامل ۲۲ سوال مربوط (مربوط به ۵ بعد) به منظور ارزیابی انتظارات و ادراکات مشتریان می باشد. که در این بخش پاسخگویان خواسته می شود که تا نظر خود را در رابطه با اینکه از خدمات چه انتظاری دارند و اینکه چگونه خدمات را درک میکنند در یک مقیاس از کاملا موافق تا کاملا مخالف بیان نمایند و در نهایت براساس اختلاف بین انتظارات و تجارب پاسخ گویان از ۲۲ ویژگی فوق امتیازات کیفیت کلی می تواند محاسبه شود. در بخش سوم از مشتریان خواسته می شود تا اهمیت هر یک از این ابعاد را مشخص نمایند. این مقیاس ابزاری است برای نظر سنجی اینکه ، مشتریان چگونه کیفیت خدمات را درک می کنند و این ابزار بر اساس ۵ بعد و مقایسه بین انتظارات مشتری از اینکه چگونه خدمات باید ارائه شود و تجربه آنها از اینکه خدمات چگونه ارائه شده است عمل می کند.
جدول(۲-۹). مقیاس کیفیت خدمات

بنابراین، حق زن این است که خورش وغذا را از شوهر دریافت نماید، گرچه نخورد و زوجه با دریافت نمودن مالک آنها می‌شود. پس می‌تواند هرگونه که بخواهد درآن تصرف کند (نجفی، ۱۳۹۲ق، ص۳۳۴)

۳-لباس
لباس از نظر جنس و تعداد، به عرف وعادت محل بستگی دارد.
علامه حلی درباره‌ی پوشاک زنان صاحب تجمّل فرموده است: اگر زوجه به حریر یا کتان وابریشم برای مدتی یا دایمی نیاز داشته و عادت دارد، پس اقرب الزام نمودن شوهر است در صورتی که توانایی داشته باشد ( حلّی، بی‌تا، ص ۴۷).
۴-فراش
فراش یعنی: فرش، بستر ورختخواب. بنابراین، مراد، وسایل استراحت وزیر انداز می‌باشد.
فرش و روانداز و مانند آنها که مورد نیاز زوجه است و با توجه به فصل‌ها نیز متفاوت می‌باشد، باید براساس عرف و عادت هم ردیفان او فراهم شود.
نظر امام خمینی رحمه الله نیز چنین می‌باشد: وهمچنین فرش و روانداز که برای زوجه برروی زمین گسترده می‌شود وزوجه برای خوابیدن به آن نیازمند است؛ مانند لحاف و متکا و آنچه برروی آن می‌خوابد، بایستی برایش فراهم گردد و مرجع در مقدار و جنس و وصف آنها و عادت همردیفان زوج می‌باشد (خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۶).
۵-مسکن
مسکن عبارت است از: مسکن ملکی با استیجاری ویا استیعار که با شئون واحتیاجات زوجه از هر لحاظ متناسب باشد. در سکونت دادن، زوجه استحقاق دارد شوهرش او را در خانه‌ای که شایسته اوست( به حسب عادت هم ردیفانش) سکونت دهد؛ خانه‌ای که دارای منابع وتأسیساتی باشد که زوجه به آن احتیاج دارد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ص ۳۳۶).
امام خمینی رحمه الله درباره‌ی حق انتخاب مسکن توسط زوج چنین می‌فرماید: زن حق دارد از شوهر خانه‌ای مستقل درخواست نماید که در آن هوو یا سایرین در خانه نباشد وخواه اتاقی بخواهد که مرافق آن جداگانه باشد(امام خمینی، ۱۴۲۰ق، ص ۳۱۶).
دکتر امامی در تفسیر ماده‌ی ۱۱۰۷ق.م مسکن را چنین تعریف می کند: منظور این ماده از مسکن، محلی است که زن در آنجا زندگی خود را می‌‌گذراند وآن باید متناسب با وضعیت زن باشد. بنابراین، در صورتی که متناسب با وضعیت اجتماعی زن آن است که در خانه‌ی دربست بنشیند، شوهر نباید اورا به اتاق استیجاری ببرد(امامی، ۱۳۶۸، ص ۴۳۴).
۶-وسایل پختن و آشامیدن
تهیه‌ی وسایل طبخ و ادوات وابزار آشپزی متناسب و متعارف برعده‌ی مرد می‌باشد.
این وسایل جزو اثاث البیت است که براساس شرایط زمان و مکان زنان متفاوت می‌باشد و امروزه برتعداد و کیفیت آنها افزوده شده است.
نظر امام خمینی رحمه الله در مورد این وسایل این گونه است: وسایل و ادواتی که زوجه به آنها احتیاج دارد- آنچه که برای امثال او به حسب نیازهای شهری که در آن سکونت دارد، متعارف است- باید ملاحظه گردد( خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۶).
علامه حلی درباره‌ی انواع وجنس این ابزار فرموده‌اند: وسایل پختن و آشامیدن همچون دیگ، ملاقه، آب خوری لازم است و کافی است جنس آن از سفال، آهن و چوب باشد(حلّی، بی‌تا، ص ۴۷).
۷-وسایل تنظیف و آرایش
فقها در این مورد، وسایلی نظیر شانه وصابون و مواردی مانند کرم(دُهن) را جزو نفقه ذکر کرده‌اند، ولی درباره‌ی مواردی که جنبه‌ی تزیینی اضافی دارد، مانند عطریات و سرمه‌جات، به عدم لزوم آن تصریح نموده‌اند.
صاحب جواهر در این زمینه این چنین می‌فرمایند: وسایل تنظیف عبارت است از شانه و روغن، اما سرمه و عطر واجب نیست و تهیه‌ی پاک‌کننده‌ی دندان‌ها برزوج واجب است (نجفی، ۱۳۹۲ق، ج۳۱، ص۳۳۲).
اما دکتر امامی دراین زمینه می‌گوید: اسباب نظافت و آرایش ازقبیل عطر، صابون و امثال آنها به مقدار مصرف لازم برای یک شبانه روز، قبل از شروع روز باید به زن داده شود تا به تدریج مصرف نماید، مگر آنکه برای استفاده از آنها مدتی زودتر باید تحت اختیار زن گذارده شود( امامی، ۱۳۶۸، ص ۴۳۷).
۸- خدمتکار
وجوب خدمتکار برای زوجه محدود به دو مورد می‌باشد:
۱-زوجه بلندمرتبه بوده واز خانواده‌ای محترم باشد.
۲-زوجه بیمار بوده وبه خدمتکار نیاز داشته باشد.
صاحب جواهر دراین زمینه نوشته است که زوج می‌تواند کارگر منزل را استخدام کند یا عاریه بگیرد یا اینکه خود کارهای زوجه را انجام دهد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ج۳۱، ص۳۳۷).
در صورت استخدام یک کارگر، نفقه‌ی خدمتکار زوجه برزوج واجب می‌باشد. وی وجوب آوردن خدمتکار را محدود به دو مورد نموده است.
استخدام یک خدمتکار برای خانه، به جهت بلندمرتبه بودن یا نیاز زوجه است ومرجع در آوردن خدمتکار عرف مردم می‌باشد. پس اگر زوجه از خانواده‌ای بزرگ و با اصالت باشد که دارای احترام وثروت بوده و برای خود کار انجام نمی‌دهد، بر عهده‌ی شوهر است برای همسرش خدمتکار آورد، هر چند همسرش در انجام امور فروتنی کند. همچنین اگر زوجه بیمار باشد و به خدمتکار نیاز داشته باشد برزوج لازم است چنین کاری را انجام دهد (همان، ص۳۳۷).
در متن ماده‌ی ۱۱۰۷ ق.م وبا توجه به نظرات فقهاء پیرامون نفقه‌ی زن، دو سؤال مطرح می‌شود:
۱-اگرزوجه حق داشتن خادم را داشته باشد اما خودش داوطلبانه کارهای مربوط به خود را انجام دهد، آیا حق مطالبه‌ی هزینه و حقوق خادم را دارد؟
در پاسخ به این سؤال، فقها گفته‌اند که حق مطالبه‌ی نفقه‌ی خادم را ندارد و در قانون مدنی هم اشاره شده که اگر زن داوطلبانه کارهای مربوط به خود را انجام دهد و خدمتکار اختیار نکند، حق مطالبه‌ی نفقه‌ی خادم را از شوهر ندارد (احسان بخش، بی‌تا، ص ۱۸۹).
۲-آیا در صورت بیمار شدن زوجه، مخارج معالجه و مداوا به عهده‌ی زوج بوده وجزو نفقه می‌باشد یا خیر؟
در پاسخ به سؤال مزبور، نظرات مختلفی وجود دارد. دراین مورد فقها تردید نموده‌اند.
نظر امام خمینی رحمه الله این است که در امراض عادی هزینه‌ی مداوا جزو نفقه است اما در امراض صعب‌العلاج که مستلزم پرداخت هزینه‌های سنگین است تردید نموده‌اند(خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۷).
برخی دیگر از فقها صریحاً مخارج مداوا را جزو نفقه محسوب نکرده‌اند و شوهر رابه پرداخت آن ملزم نمی‌کنند. ایشان همچنین بیان می‌کنند که چون درباره‌ی نفقه، موضوع لباس، طعام و سکونت مطرح بوده و از حیث دارو و درمان امراض زوجه؛ نصّی نرسیده است، بنابراین، از لحاظ مزبور حقی بر عهده‌ی زوج نیست.
نتیجه اینکه در فقه شیعه اختلاف نظر وجود دارد، اما اگر داوری عرف را در اجزای نفقه بپذیریم و زوج را مکلّف بدانیم که با زوجه به نیکی و احسان رفتار نمایند (وَعَاشِرُوهُنَّ بِالمَعرُوفِ)، باید بپذیریم که پرداخت هزینه‌های معالجه ودرمان بیماری از هرنوع که باشد جزو نفقه بوده و برعهده‌ی زوج است، بخصوص اینکه در خانواده‌ها، زنان بیش از تکالیف خود در زندگی زناشویی به کار مشغول بوده و مدیریت داخلی خانواده را معمولاً برعهده دارند و به این دلیل نیز حق اضافی بر ذمّه‌ی مرد پیدا می‌کنند. اگر زن تمام نیرو و توان خود را در داخل خانواده به کار گیرد تا زندگی سعادتمندی را برای شوهر و فرزندان خود فراهم کند، بدیهی است شوهر نیز مکلّف به پرداخت تمام هزینه‌های لازم برای معالجه‌ی بیماری و ادامه‌ی حیات همسر خود باشد و انکار آن برخلاف عقل سلیم است (ارشدی، بی‌تا، ص ۳۹).
بعضی از حقوقدانان با وحدت ملاک از قسمت آخر ماده‌ی ۱۱۰۷ ( لز وم تهیه‌ی مستخدم برای زوجه در صورت احتیاج او به واسطه‌ی بیماری یا نقصان اعضاء) معتقدند هزینه‌های لازم برای مداوای بیماری از هر قبیل برعهده‌ی شوهر است ( امامی، ۱۳۶۸، ص۴۲۴).
اما هزینه‌ی تجهیز میّت از تعریفی که قانون مدنی و فقها برای نفقه ذکر کرده‌اند خارج است؛ زیرا آنچه را که زوجه در زندگی زناشویی بدان نیاز دارد وبرای بقای حیات اولازم است جزو نفقه برشمرده‌اند، مگر اینکه به نفقه دید وسیع‌تری داشته وگفته شود کلیه‌ی مخارج زن از شروع زندگی مشترک خود تا پایان آن بر عهده‌ی همسر او بوده واز این باب هزینه‌ی تجهیز میت را جزو نفقه محسوب کنیم. از سوی، دیگر، مطابق ماده‌ی ۸۶۹ ق.م از جمله حقوقی که به ترکه میت تعلق می‌گیرد قیمت کفن میت است و مطابق ماده‌ی ۸۶۸ ق.م مالکیت ورثه نسبت به ترکه‌ی متوفا مستقر نمی‌شود، مگر پس از ادای دیون و حقوق میت که به ترکه‌ی میت تعلق گرفته. از این ‌رو، نتیجه می‌گیریم هزینه‌ی تجهیز میت باید از اموال خود او تأمین شود. پس باید گفت: در حقوق ایران هزینه‌ی تجهیز میت(اگر زوجه باشد) بر عهده‌ی زوج نبوده واز اموال زوجه باید پرداخت شود و اینکه در فقه گفته شده که زوج مسئول پرداخت آن است، باید آن را ناظر به موردی بدانیم که ترکه‌ی میت کفایت پرداخت هزینه‌های تجهیز متوفا را نمی‌کند (ارشدی، بی‌تا، ص ۴۲).
بنابرآنچه بیان شد موارد ذکر شده برخی از مهمترین مصادیق نفقه هستند که در فقه امامیه و یا حقوق ایران بیان شده است و بر اساس شرایط زمان و مکان می تواند موارد دیگری نیز به آن افزون گردد همانند بحث تحصیل زوجه و … .
۲-۲-۶- ملاک میزان نفقه و نحوه پرداخت آن
پس از مشخص شدن گستره‌ی نفقه و نحوه‌ی پرداخت آن، این سؤال مطرح می‌گردد که میزان و اندازه‌ی نفقه چگونه تعیین می‌شود؟ آیا باید شئون و توانایی مالی مرد در نظر گرفته شود و یا لیاقت وشؤونت زوجه و عرف افراد همانند او؟
ماده‌ی ۱۱۰۷ ق.م به گونه‌ای تنظیم شده که وضعیت زن را ملاک تعیین نفقه قرار داده است.
قول مشهور فقهای امامیه نیز همین است. شأن زوجه و عرف او را مد نظر قرار می‌دهند که آنچه مطابق معمول خانواده‌ی زوجه و یا موافق با معمول زمان آن شهر است برایش آماده گردد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ص ۳۳۰).
بنابراین، باید وضعیت زن مورد توجه قرار بگیرد. در خصوص هریک از مصادیق نفقه نیز همین ملاک مورد توجه می‌باشد؛ مثلاً، اگر در منطقه و شهری که زوجه قبلاً زندگی می‌کرده غذای غالب، برنج می‌باشد وعرف محل او اقتضا می‌کند که غذای مورد نیاز اواز طرف زوج تهیه شود؛ زیرا خداوند متعال فرموده‌اند:(وَ عَاشِرُوهُنَّ بِالمَعرُوفِ) ومنظور از« عَشِره به معروف» آن است که بر زن انفاق شود به چیزی که عادتاً لایق زن می‌باشد واین ملاک نه تنها درنوع غذا، بلکه در نوع و جنس لباس وهمچنین وضعیت مسکن وسایر مصادیق نفقه نیز باید مورد توجه باشد.
پرداخت نفقه به دو صورت انجام می‌گیرد:
۱-زن در خانه‌ی شوهر بر حسب عرف و عادت زندگی می‌کند و هزینه‌های زندگی از اطعام و غیره توسط شوهر تأمین می‌شود.
۲-زن نفقه‌ی خود را روزانه طلب می‌کند و شوهر نفقه‌ی هر روز را جداگانه به زن تحویل می‌دهد؛ زیرا نفقه، وسایل مورد نیاز زن، برای گذراندن زندگی روزمره‌ی زن می‌باشد وباید در ابتدای هر روز در اختیار او قرار بگیرد (احسان بخش، بی‌تا، ص ۱۹۰).
بنابراین،زن نفقه‌ی روزانه‌ی خود (طعام، خورش و…) را که مصرف شده و عین آنها باقی نمی‌ماند، در صبح روز به صورت متزلزل مالک می‌شود تا آنکه تمام روز بر تمکین باقی بماند، وگرنه به مقداری که تمکین نموده مالک می‌شود( خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۷).
چنانچه شوهر نفقه‌ی یک هفته را به زن بدهد وزن با تأمین هزینه‌های روزانه، از طریق قناعت وصرفه‌جویی مبالغی را پس‌انداز کند، شوهر نمی‌تواند آن مبلغ را از زن طلب کند، اما اگرقبل از پایان هفته ناشزه گردد نسبت به ایام نشوز نفقه را مسترد دارد؛ زیرا نفقه زمانی به زوجه تعلق می‌گیرد که در تمکین شوهر باشد( ارشدی، بی‌تا، ص ۴۲۶).
۲-۲-۷- حق نفقه‌ی زن در طلاق رجعی
نفقه پس از وقوع طلاق در زمان عده در بعضی موارد به زوجه تعلق می‌گیرد مانند عده‌ی طلاق رجعی و باین در صورت باردار بودن.
زنی که دوران عده‌ی طلاق رجعی را می گذراند، از نظر فقهی حکم زوجه را دارد، بنابراین بسیاری از احکام زوجه از جمله وجوب نفقه بر او مترتب می باشد، و از این جهت فرقی میان باردار بودن زن و عدم آن نیست. در این مسئله بین فقها اختلافی وجود ندارد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ج۳، ص ۳۱۷؛ یزدی، بی‌تا، ج۲، ص۱۱۴).
زراره از حضرت باقر (ع) نقل می کند «همانا زن سه طلاقه نفقه‌ی او بر عهده‌ی زوج نیست. نفقه‌ی زنی که با طلاق رجعی مطلقه شده بعهده‌ی زوج است»^[۱۲] (حر عاملی، ۱۴۱۶ق، باب ۸ از ابواب نفقات، حدیث ۱).

۱۰

۱۰

۱۰

۵

۵

۵

۱

۱

۱

%مولی Sn

۲

۱

۵/۰

۲

۱

۵/۰

۲

۱

۵/۰

%مولی Ce

۳-۶ روش­های بررسی خواص
باتوجه به­عنوان این پروژه که شامل سنتز و بررسی خواص ساختاری و فتوکاتالیستی در ابعاد نانومتری است، عوامل زیادی در سنتز و بررسی خواص عمومی مطرح می­شوند و روش­های زیادی برای بررسی متغیر­ها وجود دارد. باتوجه به اولویت­ها و امکانات موجود برخی از این روش­ها مورد استفاده قرار گرفت.

۳-۶-۱ بررسی خواص فیزیکی سل – تکنیک پراش نوری DLS
از آن­جایی که اندازه و توزیع اندازه ذرات، تاثیر زیادی بر روی دانسیته و خواص نوری و حرارتی محصول نهایی دارد، تعیین این اندازه­ها بسیار ضروری­اند. پراکندگی نور دینامیکی روشی فیزیکی است که برای تعیین توزیع ذرات موجود در محلول­ها و سوسپانسیون استفاده می­ شود. این روش غیرمخرب و سریع، برای تعیین اندازه ذرات در محدوده­ چند نانومتر تا میکرون به کار می­رود. DLS حرکات براونی را اندازه ­گیری می‌کند و این حرکت را به اندازه ذرات مربوط می­سازد. این عمل با تابش نور لیزر بر روی ذرات و اندازه ­گیری شدت نوسانات در نور پراکنده شده انجام می­ شود. وقتی که ذرات به طور ثابت در حرکت باشند، به نظر می­رسد الگوی ایجاد شده به وسیله آن­ها نیز حرکت می­ کند. در این حالت مناطق تاریک و روشن تقویت شده و باعث کاهش نوسانات و یا افزایش شدت آن­ها می­ شود و با بهره گرفتن از شدت نوسان، اندازه ذرات محاسبه می­ شود.
ارتباط بین اندازه ذرات و سرعت حرکت براونی آن­ها به وسیله معادله استوکس- انیشتین تعریف می­ شود. این رابطه به­ صورت زیر است [۹۱]:

(۳-۱)

D_H = kT/ = kT/3D

در این رابطهD_H قطر هیدرودینامیکی ذره، k ثابت بولتزمن، f ضریب اصطکاکی ذره و ویسکوزیته حلال
می­باشد که به دما وابسته بوده و مستقل از دانسیته و فشار سیستم است، T دمای مطلق و D ضریب نفوذ
می­باشد. برای انجام آنالیز از دستگاه ۳۰۰۰- HAS ساخت شرکت Malvern کشور انگلستان موجود در پژوهشگاه مواد و انرژی استفاده گردید. محدوده تعیین اندازه ذرات با این مدل nm 6000-6/0 است.
۳-۶-۲ بررسی استحاله حرارتی
برای بررسی استحاله فازی موجود در بدنه فیلم ژله­ای تیتانیا، نمونه ژله­ای حاصل از سل بهینه در مرحله­ اول تحقیق، تحت آنالیز حرارتی تفاضلی(TG-DTA)^[44] با سرعت گرمایش C/min˚۱۰ قرار گرفت. در این تحقیق از دستگاه آنالیز حرارتیSTA 1460 دانشگاه تربیت مدرس استفاده گردید. این دستگاه به طور همزمان
می ­تواند آنالیز DTA و TGA را انجام دهد. روش تهیه نمونه این دستگاه، قرار دادن نمونه در یک بوته آلومینایی با وزن معین (حدود ۲/۰ گرم) و مقایسه پیک آن با نمونه شاهد آلومینا است. در واقع نمونه استاندارد آلومینا تا C˚۱۵۰۰ پیک ثابتی به­ صورت یک خط می­دهد که باتوجه به تفاوت هدایت حرارتی و گرمای ویژه نمونه مجهول انحراف از خط اصلی قابل مشاهده می­باشد.
۳-۶-۳ آنالیز سطح ویژه(BET)^[45] Adsorption/Desorption Porosimetry
سیستم BET بر اساس سنجش حجم گاز نیتروژن جذب و واجذب شده توسط سطح ماده در دمای ثابت نیتروژن مایع ( ۷۷ درجه کلوین) کار می‌کند. پس از قرار گرفتن سلول حاوی نمونه مورد نظر در مخزن نیتروژن مایع، با افزایش تدریجی فشار گاز نیتروژن در هر مرحله، میزان حجم گاز جذب شده توسط ماده محاسبه می‌شود. سپس با کاهش تدریجی فشار گاز میزان واجذب ماده اندازه‌گیری می‌شود و در نهایت نمودار حجم گاز نیتروژن جذب و واجذب شده توسط ماده در دمای ثابت رسم می‌شود. این سیستم بر اساس تئوریBET (Brunauer-Emmett-Teller) و همچنین مقادیر اندازه‌گیری شده جذب و واجذب ماده می‌تواند سطح ویژه، قطر، حجم و توزیع سایز حفره‌های ماده را محاسبه نماید. روش اندازه‌گیری این سیستم هیچ‌گونه آسیبی به ماده وارد نمی‌کند و برای نمونه‌های پودری بسیار مناسب است. جهت آماده‌سازی و خشک‌کردن نمونه قبل از اندازه‌گیری حذف بخارآب، دی اکسید کربن و یا سایر مولکول­هایی که ممکن است حجم حفره‌های ماده را اشغال کرده باشند، نمونه چندین ساعت در دمای C˚۱۲۰ گاززدایی^[۴۶] می‌گردد. مدل دستگاه مورد استفاده Belsorp mini II ساخت شرکت ژاپنی BelJapan است. لازم به ذکر است که سطح ویژه با روش تک نقطه­ای و چند نقطه­ای با بهره گرفتن از داده ­های جذب بر حسب محدوده فشار نسبی مشخص شد. همچنین ایزوترم دفع برای اندازه ­گیری توزیع اندازه حفره با بهره گرفتن از روش BJH ^[۴۷] تعیین شد.
۳-۶-۴ بررسی فازهای کریستالی
برای تعیین ساختار فازی و میزان کریستاله شدن نمونه­ها از دستگاه XRD^[48] ساخت شرکت Unisantis آلمان مدل XMD300 (kV 45) با طول موج Å ۵۴/۱= _Cu? در محدوده زاویه ˚۷۰-۲۰ =θ۲ موجود در دانشگاه ملایر استفاده شد. تحلیل پیک­ها توسط نرم­افزار X’pert صورت گرفت و جهت اندازه ­گیری اندازه کریستالیت نمونه­ها، از فرمول شرر(رابطه ۳-۲) استفاده شده است [۹۲]. در این رابطه d اندازه کریستالیت بر حسب نانومتر، زاویه تفرق، پهنای پیک در نصف ارتفاع ماکزیمم (FWHM)^[49] بر حسب رادیان، b پهنای پیک در نصف ارتفاع ماکزیمم برای نمونه استاندارد و ۹/۰=k می­باشد. مقادیر و در صفحات با اندیس (۱۰۱) از فاز آناتاز در زاویه ˚۵/۲۵ =۲ و (۱۱۰) از فاز روتایل در زاویه ˚۶/۲۷ =۲ استفاده شده است. همچنین درصد فاز روتایل در نمونه­ها با توجه به رابطه ۳-۳ محاسبه شده است [۹۳].

EN 25163

-

۸۵

-

عدد اکتان موتور, MON

ISO 3405

درجه سانتی‌گراد

-

۲۱۰

نقطه جوش پایانی , FBP

ASTM D 1319

درصد حجمی

-

۱۸

اولفین‌ها

درصد حجمی

-

۳۵

آلفاتیک‌ها

درصد حجمی

-

۱

بنزن

EN ISO 20846

میلی‌گرم بر کیلوگرم

-

۱۰

گوگرد

۱-۷- کلیات
در این پروژه هدف تبدیل میعانات گازی حاصله از واحد ۱۱۲ پارس جنوبی به محصولات با ارزش افزوده و سوخت های مصرفی از قبیل بنزین می باشد.
واحد ۱۱۲ پارس جنوبی جهت تصفیه میعانات گازی در ساحل خلیج فارس بنا گردیده است. این واحد وظیفه تبدیل و استخراج مرکاپتانها و ترکیبات گوگردی و در صورت لزوم تثبیت میعانات گازی از جریانات موجود بالادستی واحد ۱۰۳ و همچنین واحد ۱۱۰ را به عهده دارد. خروجی این واحد دارای حداکثر ppm8/10 ازH₂S خواهد بود.
واحد ۱۰۳ واحد تثبیت میعانات گازی^[۲۴] می باشد. هدف از واحد تثبیت میعانات گازی، تولید مایعات تثبیت شده با RVP=10psi در تابستان و RVP=12psi در زمستان می‎باشد. عمل این واحد، حذف سبک‎ترین اجزاء از خوراک خام و تولید محصولی با شرایط ذکر شده می‎باشد. مایعات خام ورودی از سمت جداکننده دوفازی^[۲۵] پس از گرم شدن در مبدل های ورودی سپس به سمت واحد نمک زدایی^[۲۶] می‎رود. اجزاء سبک مایعات سپس در برج از آن جدا می‎شوند. به ازاء هر فاز یکی از واحدهای ۱۰۳، طراحی شده است.
هدف ازایجاد واحد ۱۱۰ جلوگیری از هدر رفت مایعات گازی، درحالتی که یکی از دو واحد ۱۰۳ فازهای ۴و۵ درسرویس نباشند یا درحالتی که مقدار ورودی مایعات به پالایشگاه بیش از ظرفیت دو واحد تثبیت میعانات گازی باشد، است. همانطور که گفته شد این واحد کار تثبیت مایعات گازی را انجام می دهد و شبیه واحد ۱۰۳ می باشد. با این تفاوت که دراین واحد گازهای جدا شده از مایعات به فلر فرستاده می شود و برج تثبیت کننده و واحد نمک زدایی ندارد و به جای انها یک فلاش درام درنظر گرفته شده است.
دراین واحد مخلوط گلایکول وآب و مایعات گازی که از واحدهای ۱۰۰ پس از پیش گرم شدن دردو مبدل حراراتی و رسیدن به دمای ۵۰ درجه سانتی گراد و با فشار ورودی ۱۵ بار، وارد پیش-فلش درام^[۲۷] شده که بافل موجود در درام، آب وگلایکول را از کاندنسیت براساس اختلاف وزن مخصوص جدا کرده و گاز آزاد شده نیز از بالا به فلر^[۲۸] فرستاده می شود. آب وگلایکول جدا شده از این درام پس ازعبور از فیلتر به منظورخالص سازی گلایکول با فشار ۱۳ بار و دمای ۵۰ درجه به واحد ۱۰۲ بازیافت گلایکول فرستاده می شود.
فصل دوم
روش های تولید بنزین
۲-۱- واحدهای پالایشگاهی تولید بنزین از نفت
شکل۲-۱شمایی کلی از یک واحد پالایشگاهی [۱۹]
شکل ۲-۱ شمایی کلی از یک واحد پالایشگاهی را نشان می دهد. پالایشگاه نفت یک واحد صنعتی است که در آن نفت خام به مواد مفیدتری مانند سوخت جت، سوخت دیزل، بنزین، آسفالت، گاز مایع شده و بسیاری دیگر از فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌گردد. پالایشگاه‌های نفت به طور معمول واحدهای صنعتی بزرگ و درهم پیچیده‌ای می‌باشند که در آنها واحدهای مختلف توسط مسیرهای لوله کشی متعددی به هم پیوند داده شده‌اند. در شکل پروسس‌های معمول در یک پالایشگاه نفت نشان داده شده‌است. فرآورده‌های سوختی نفتی در گستره وسیعی از کاربردها، سوخت کشتی، سوخت جت، بنزین و بسیاری دیگر موارد استفاده می‌شود. هر کدام از مواد فوق الذکر دارای نقطه جوشی متفاوت می‌باشند از این رو می‌توان آنها را توسط فرایند تقطیر از همدیگر جدا نمود. از آنجائیکه تقاضای زیادی برای اجزای مایع سبک تر وجود دارد، در یک پالایشگاه مدرن نفتی هیدروکربن‌های سنگین و اجزای گازی سبک در طی فرآیندهای پیچیده و انرژی بر، به مواد با ارزش تری تبدیل می‌شوند. نفت به خاطر دارا بودن هیدروکربن‌هایی با وزن و طول‌های مختلف مانند پارافین، آروماتیک‌ها، نفتا، آلکن‌ها، دین‌ها و آلکالین‌ها می‌تواند در مواردی مفید و در برخی موارد دردسر آفرین واقع گردد.

جدول ۲- ۱ اجزای کلی تشکیل دهنده نفت

۲-۳- گونه های بافت های فرسوده شهری : بافت های فرسوده به سبب فرسودگی در کلیت خود وجوه مشترکی دارند،اما به سبب عوامل موثر در فرسودگی دارای ماهیت متفاوتی می گردند.این تفاوت ها بافت های فرسوده را در سه گروه زیر قرار می دهد:
۲-۳-۱- بافت های دارای میراث شهری:مراد از بافت های دارای میراث شهری بافت های فرسوده ای است که علی رغم فرسودگی در گستره ی آنها بناها، مجموعه فضاها، تاسیسات و تجهیزات شهری باارزش و یا ترکیبی از آن ها وجود دارد.شناسایی وجود این عناصر موجب می گردد تا بهره گیری از میراث ها و نقش هویت بخش آن ها در بستر مداخله مورد توجه قرار گیرد و بارز گردد.
۲-۳-۲-بافت های فاقد میراث شهری: مراد از بافت های فاقد میراث شهری، بافت های فرسوده ای است که در لایه های درونی شهر جای دارند.این بافت ها یا در کالبد های به جای مانده در دل بافت های قدیمی قرار گرفته اند و یا حاصل استقرار افراد فرودست جامعه در زمین های خالی درون شهری و برون شهری اند که با گسترش شهرها با آن ها در آمیخته اند.این بافت ها علی رغم دارا بودن توانمندی هایی فراتر از آنچه در حال حاضر پذیرای آن هستند، به سبب آن که از چرخه ی حیات موثر شهری خارج هستند از ارزش کمتری برخوردار می باشند.
۲-۳-۳- بافت های حاشیه ای (سکونتگاه های غیررسمی) : مراد از بافت های حاشیه ای، بافت های فرسوده ای است که به سبب عدم تناسب میان درآمد متقاضیان سکونت در شهرهای بزرگ و هزینه های سکونت در آن ها بیشتر به طور غیررسمی در حاشیه ی شهرها شکل می گیرند. ساکنان این بافت ها بیشتر مهاجران جویای کاری هستند که در شهرهایی که دارای توانمندی بالا در عرضه اشتغال و خدمات می باشند ساکن می گردند.

۲-۴- انواع طرح های مرمت و احیای بافت قدیم شهری

طرح های راهبردی ساختاری: این طرح بافت قدیم را با توجه به نقش و جایگاه آن در کل شهر مطالعه می کند. طرح راهبردی ساختاری با بررسی قابلیت‌ها، توان های بالقوه، مسایل و مشکلات و نیازهای منطقه، سیاست ها و راهبردهایی را به منظور توسعه در مقیاس کلان، ارائه می کند. این طرح از وارد شدن در مسایل جزئی می پرهیزد.^[۱]
طرح های بهسازی: این طرح ضمن ارائه پیشنهادات کلی در زمینه کاربری، دسترسی و تراکم، محدوده های همگن را شناسایی و حوزه های مختلف مداخله را اعم از بهسازی، نوسازی و … تعیین و ضوابط و مقررات کلی مداخله در هر حوزه را پیشنهاد می کند.
طرح های طراحی شهری: این طرح ها در مورد محدوده های تهیه می شوند که قبلاً در طرح های بهسازی تعیین شده اند. پروژه های طراحی شهری، پیشنهادهایی را در غالب طرح، ضوابط و مقررات، به منظور سازماندهی سیما، منظر و فضای شهری ارائه می کنند.
طرح های مرمت: طرح هایی هستند که به منظور مرمت و احیای ابنیه قدیمی تهیه می شوند. این طرح ها ضمن ترمیم خرابی های گذشته و آسیب های وارد بر بنا، موضوع احیاء و عملکرد جدید به این بناها را، متناسب با نیازهای زندگی روزمره در نظر دارند.
طرح های معماری: طرح های معماری در بافت قدیم، می توانند در هر دو مورد حوزه بهسازی و نوسازی تهیه و به اجرا در می آیند. مهمترین ویژگی این طرح ها، استفاده از ارزش های معماری گذشته و انطباق با بافت و ارتباط، اتصال و پیوند مناسب با آن است.

۲-۵- ابعاد احیاء و مرمت شهری

۲-۵-۱- احیاء اقتصادی

«با بروز افت اقتصادی در شهرها که با کاهش اشتغال و عدم جذب سرمایه های داخلی و خارجی همراه بود تجدید حیات اقتصادی مطرح شد . به طوریکه در دهه ۱۹۹۰ طرحریزان شهری و شهرسازان در پی بروز مسائل و مشکلاتی ناشی از این وضعیت که برای مراکز شهری پیش آمده بود طرح های معاصر سازی مراکز شهری و یا حتی بازگرداندن افراد دارای توان اقتصادی را مطرح کردند . این گونه طرح ها در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ در انگلستان نیز مطرح شدند(کلانتری و پوراحمد،۸۸:۱۳۸۷ ).هدف اساسی از احیاء اقتصادی ، ایجاد اشتغال و بهبود عرضه و تقاضای بازار نیروی کار از طریق جذب یا ایجاد اشتغال و بهبود کیفیت نیروی کار است.(liewelyn,1999)

احیاء اقتصادی این مراکز زمینه حفظ و احیاء کالبدی و اجتماعی فرهنگی آنها را به وجود آورده و از تخریب طبیعی و تخریب طرحریزی شده سودجویان جلوگیری خواهد کرد.
«موضوعات متعددی در تجدید حیات اقتصادی مدنظر قرار میگیرند که اهم آنها عبارتند از :
الف- جذب سرمایه های داخلی (ایجادکارگاه های کوچک،تمهید تغییر فن آوری و تصویب اشکال مختلف ضوابط و مقررات نیروی کار)
ب- تشویق به خوداشتغالی (تقویت سطح مهارت های غیررسمی)
ج- ایجاد مشاغل پاره وقت موقت
د- بهبود آموزش و افزایش مهارت های حرفه ای
ذ- تأکید بر پایداری»

۲-۵-۲- احیاء کالبدی

واحدهای مسکونی فرسوده ، قطعات زمین خالی ، کارخانه های متروکه و مراکز شهری فرسوده علائم ناتوانی شهر در تطبیق با تحولات سریع اقتصادی و اجتماعی هستند و هزینه هایی را برای استفاده مجدد و مرمت تحمیل میکنند که بالاتر از حد توان اقتصادی محلات بوده وسبب کاهش سرمایه ، ارزش املاک و اطمینان به زندگی میگردد . از دیگر سو در شهرها یک سری توان های بالقوه وجود دارد که توجه به آنها فرصت های مساعدی برای توسعه به وجود می آورد . تجدید حیات کالبدی در راستای ارزیابی عناصر کالبدی به جستجوی محدودیت ها و توان های بالقوه کالبدی می پردازد و کالبد شهر را با تحولات سریع اقتصادی و اجتماعی تطبیق می دهد .(cowan,2005,p7) راه کارهای احیاء کالبدی شامل موارد زیر می شود :
الف- بازیافت ، احیاء و تجمیع زمین و ساختمان:
بازیافت ، احیاء و تجمیع زمین و ساختمان سه شیوه متداول در تجدید حیات کالبدی محسوب میگردند که در زمین ها و ساختمان های خالی و متروکه و آلوده اعمال میگردند . در مورد ساختمان ها صرفاً عمل بازیافت و در مورد زمین ها هر سه عمل پیاده می گردد.
اول بازیافت ساختمان ها : عمل بازیافت ساختمان ها باعث حفظ یا تقویت نقش وعملکرد یا استقرار عملکردهای دیگر می شود . در سه نوع از ساختمان ها پیاده می شود که عبارتند از :
ساختمان های خالی جهت استقرار کاربری مورد نیاز
ساختمان های با شدت فعالیت پایین
ساختمان های قدیمی (اصلاح و بازیافت آنها به پویایی و بهبود وضع اقتصادی ناحیه مورد مطالعه کمک میکند.)
دوم بازیافت ، احیاء و تجمیع زمین :
زمین های متروکه که از توسعه های مختلف آسیب دیده اند و اکنون نیازمند احیاء اند شامل زمین های آزاد شده از کاربری های مختلف ، زمین های خاک برداری شده ، گودال ها و زمین های آلوده می باشند .
زمین های خالی که هیچ گونه سابقه توسعه در آنها وجود ندارد و با عمل بازیافت مستعد توسعه های مورد نیازند .
زمین هایی که از قطعات بسیار کوچک تشکیل شده اند و برای تو سعه وضعیت مناسبی ایجاد میکنند . تجمیع این زمین ها شرایط لازم برای توسعه را فراهم میکند .
ب- بهبود کیفیت تأسیسات موجود با بهره گرفتن از فن آوری های جدید .
اول-بهبود کیفیت تاسیسات موجود با بهره گرفتن از فن آوری های جدید
دوم افزایش ظرفیت موجود از طریق ایجاد ایستگاه فرعی و اضافه کردن و تقویت شبکه موجود .
ج- بهبود تأسیسات حمل و نقل
در تجدید حیات کالبدی توسعه شبکه های حمل و نقل براساس شبکه های حمل و نقل عمومی بالقوه و موجود و هم چنین دسترسی مناسب به خدمات حمل و نقل عمومی با حداقل طی مسیر صورت میگیرد .
اول افزایش مسافرت های پیاده و دوچرخه و کاهش مسافرت های با اتومبیل شخصی از طریق ارائه سرویس های مناسب اتوبوس رانی و قطار سبک شعری .
دوم طراحی مناسب شبکه ها و مسیرها مطابق با خطوط مجزای پیاده ، دوچرخه و سواره و توجه به سلسله مراتب معابراز سطح واحدهای همسایگی تا مرکز شهر و دسترسی مناسب به ایستگاه های اتوبوس و قطار شهری(curties,2008,p109).

۲-۵-۳- تجدید حیات محیطی

تجدید حیات محیط شهری گام های مؤثر و مثبتی به سوی توسعه پایدار بر میدارد . این رهیافت بر پایداری منابع محیطی تأکید خاصی دارد و این امر را از طریق ایجاد پایداری در ابعاد مختلف سیستم شهری به انجام می رساند .
شیوه های گوناگون احیاء محیطی :
الف - مسکن پایدار
۱- ایجاد واحدهای مسکونی جدید بر روی زمین های بازیافتی و احیاء شده
۲- استفاده از مواد و مصالح بادوام و کاهش مصرف انرژی با طراحی مناسب واحدهای مسکونی