%۸۶،۱۳
۱۱۵
۹۴۵
۱۳۸۴
%۷۶،۴۴
۴۲۳
۱۳۶۸
۱۳۸۵
۲-۶-۱) تاریخچه برقراری امنیت گردشگری در ایران
صاحب نظران معتقدند مفاهیم امنیت و احساس امنیت متفاوتند. ممکن است در جامعه ای امنیت باشد ولی این امنیت احساس نشود. بنابراین، لازم است بدانیم که آیا گردشگران در کشورمان امنیت دارند و به همراه آن آیا احساس امنیت می کنند و اصولاً در صورت وجود عدم امنیت و یا احساس عدم امنیت، چه عواملی در آن موثر هستند. از نتایج مثبت یک سفر آن است که گردشگر متوجه می شود چقدر از نگرانیها و ترس هایش قابل اعتنا و چه مقدار تحت تاثیر تبلیغات و پیش فرض های ذهنی خود او قرار دارد. تجربه دست اندرکاران صنعت گردشگری در ایران حاکی است بیشتر گردشگرانی که به ایران سفر می کنند، در ابتدای ورود احساس عدم امنیت دارند ولی در انتهای سفر، ایران را امن تلقی می کنند (نور آقایی، ۱۳۸۶: ۱).
در حالت کلی مقاصد گردشگری در تمامی نقاط مختلف یک کشور پراکنده است و در صورتی که امنیت در این مناطق تامین شود ضریب امنیت ملی آن کشور نیز افزایش می باید. جهانگردان قرار است سفیرانی باشند که کشور ما و امنیت موجود در آن را همانطور که هست، در عرصه بین الملل توصیف کنند. اکنون کارشناسان گردشگری بر این باورند که رابطه امنیت ملی و گردشگری باید مورد توجه قرارگیرد، به طوری که تعریف جدیدی از امنیت ملی در سایه حضور گردشگران خارجی و شناخت واقعیت های داخلی و انتقال آ نها به خارج ضروری و لازم است. امنیت داخلی و ملی شاخص ترین عامل گسترش گردشگری در هر کشوری است که می خواهد خود را با مشخصات کشورهای پیشرو در امر گردشگری تطبیق دهد (حسینی، ۱۳۸۶: ۴).
امروزه برخی کارشناسان بر این باورند که با تداوم سیاست های تنش زدایی در روابط خارجی و کاهش حساسیت های بین المللی نسبت به سیاست های خارجی ایران، می توان به ایجاد زمینه مساعد برای جلب گردشگران کمک کرد. در این رابطه ضرورت دارد که جاذبه های گردشگری ایران در خارج از مرزها به نحو مطلوب تبلیغ گردد و زمینه های لا زم برای سهولت رفت و آمد گردشگران خارجی به ایران فراهم آید. ایران سرشار از جاذبه های فرهنگی و اکوتوریستی است و باید از این مزیت برای توسعه فرهنگی و اقتصادی آن استفاده نمود. رشد و توسعه اقتصادی پدیدهای کاملاً امنیت محور بوده و یکی از بخش های اقتصادی که در صورت عدم وجود امنیت به شدت آسیب می بیند، صنعت گردشگری است. همانطورکه قبلاَ اشاره شد میان گردشگری و ثبات و توسعه امنیت، رابطه ای تعریف شده وجود دارد. کارشناسان بر این باورند که در ایران امنیت کافی برای گردشگران وجود دارد اما مشکل اصلی در حوزه جذب گردشگران نبود تبلیغات از سوی ایران، و تبلیغات سو کشورهای دیگر علیه ایران است. باید توجه داشت توسعه صنعت گردشگری در هر کشور نشان دهنده ثبات امنیت ملی در آن کشوراست. در این رابطه بسیار حائز اهمیت است که بدانیم امنیت را در چه مقوله هایی باید به وجود بیاوریم.(صیدایی و هدایتی مقدم ۱۳۸۹: ۹۹)
۲-۷) قزوین و اماکن گردشگری
قزوین(به پارسی میانه: کاسپین ) یکی از پر جمعیت ترین شهرهای ایران و مرکز استان قزوین در کشور ایران است. این شهر مرکز شهرستان قزوین است. مساحت قزوین ۵۶۹۳ کیلومتر مربع میباشدجمعیت این شهر برابر سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران برابر با ۴۶۴٫۳۲۳ نفر بودهاست زبان رایج مردم قزوین زبان پارسی است. برخی از مردم این شهر به زبانهای تاتی، مراغی، کردی، لری، ترکی و رمانلویی نیز سخن میگویند همچنین قزوین به دلیل قرار گرفتن در گلوگاه ارتباطی استانهای شمالی و باختری کشور، نزدیکی به تهران، دارا بودن چند شهر صنعتی و نیز برخورداری از چندین دانشگاه از جمله دانشگاه بینالمللی امام خمینی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین و دانشگاه آزاد قزوین و نیز تعدادی دانشگاه های خصوصی از موقعیت جغرافیایی خوبی برخوردار است. این شهرستان دارای جاذبه های بسیار زیاد از قبیل عمارت ها (کاخ چهلستون و…)، بازارها و سراها، گرمابه ها (حمام قجر و موزه ها و ….)، آب انبار ها، جاذبه های طبیعی بسیار زیاد است که سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را جذب می کند ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
۲-۷-۱) قلعه الموت
قلعه الموت یکی از قلعههای منحصر به فرد تاریخی در ایران است. دژ الموت در شمال شرقی روستای گازرخان(قصر خان) و بر فراز صخره ای به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا که بلندی صخره از زمینهای پیرامون خود ۲۰۰ متر و گسترده دژ ۲۰۰۰۰ متر مربع میباشد قرار دارد. این کوه از نرمه گردن (میانه نرمهلات و گرمارود) شروع شده و به طرف مغرب ادامه پیدا کرده است. صخرههای پیرامون قلعه که رنگ سرخ و خاکستری دارند، در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شدهاند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است که کوه هودکان با فاصلهای نسبتاً زیاد بر آن مشرف است. . این قلعه یکی از جاذبههای گردشگری الموت محسوب میشود ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
قلعه الموت را مردم محل «قلعه حسن» مینامند. این قلعه از دو بخش غربی و شرقی تشکیل شده است. قسمت باختری که دارای ارتفاع بیشتری است به نام جورقلا (یعنی قلعه بالا) و پیلاقلا (یعنی قلعه بزرگ) خوانده میشود. طول قلعه حدود یک صد و بیست متر و عرض آن در نقاط مختلف بین ده تا سی و پنج متر متغیر است. دیوار شرقی قلعه بالا یا قلعه بزرگ که از سنگ و ملاط گچ ساخته شده است، کمتر از سایر قسمتها آسیب دیده است. طول آن حدود ده متر و ارتفاع آن بین چهار تا پنج متر است. در طرف جنوب، در داخل صخره اتاقی کنده شده که محل نگهبانی بوده است. در جانب شرقی این اتاق، دیواری به ارتفاع دو متر وجود دارد که پی آن در سنگ کنده شده و پشت کار آن نیز از سنگ گچ بنا شده است و نمای آن از آخر میباشد. در جانب شمال غربی قلعه بالا نیز دو اتاق در داخل سنگ کوه کندهاند. در جانب جنوب غربی این قسمت قلعه، حوضی به طول هشت متر و عرض پنج متر در سنگ کندهاند که هنوز هم بر اثر بارندگیهای زمستان و بهار پر از آب میشود. در کنج جنوب غربی این حوض، درخت تاک کهنسالی که همچنان سبز و شاداب است، جلب توجه میکند. اهالی محل معتقدند که آن را «حسن صباح» کاشته است. بهطور کلی باید گفت، قلعهالموت که دو قلعه بالا و پایین را در بر میگیرد، به صورت بنای سترگی بر فراز صخرهای سنگی بنا شده و دیوارهای چهارگانه آن به تبعیت از شکل و وضع صخرهها ساخته شدهاند؛ از این رو عرض آن به خصوص در قسمتهای مختلف فرق میکند. از برجهای قلعه، سه برج گوشههای شمالی و جنوبی و شرقی همچنان برپایاند و برج گوشه شرقی آن سالمتر است. دروازه و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی قرار دارد. مدخل راه منتهی به دروازه، از پای برج شرقی است و چند متر پایینتر از آن واقع شده است. در این محل، تونلی به موازات ضلع جنوب شرقی قلعه به طول شش متر و عرض دو متر و ارتفاع دو متر در دلسنگهای کوه کنده شده است. با گذشتن از این تونل، برج جنوبی قلعه و دیوار جنوب غربی آن، که روی شیب تخته سنگ ساخته شده است، نمایان میگردد.
دیوارهای اطراف قلعه و برجها، در همه جا، دارای یک دیوار پشتبندی است که هشت متر ارتفاع دارد و به موازات دیوار اصلی بنا شده است و ضخامت آن به دو متر میرسد. از آنجا که در تمام طول سال، گروه زیادی در قلعه سکونت داشته و به آب بسیار نیاز داشتهاند؛ سازندگان قلعه با هنرمندی خاصی اقدام به ساخت آب انبارهایی کردهاند و به کمک آبروهایی که در دل سنگ کندهاند، از فاصله دور، آب را بر این آب انبارها سوار مینمودهاند ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
در حال حاضر، اهالی محل خرابههای این محوطه را دیلمانده، اغوزبن، خرازرو و زهیرکلفی مینامند. همچنین در سمت غرب قلعه، قبرستانی قدیمی معروف به «اسبه کله چال» وجود دارد که در بالای تپه مجاور آن، بقایای چند کوره آجرپزی نمایان است. در قله کوه هودکان نیز پیهسوزهای سفالین کهن به دست آمده است. سال بنای قلعهالموت در کتاب نزههالقلوب حمدالله مستوفی، دویست و چهل و شش ه . ق ذکر شده که هم زمان با خلافت المتوکل خلیفه عباسی میباشد. تخریب قلعه این قلعه در شوال ۶۵۴ هجری قمری بهدستور هلاکو به آتش کشیده و ویران شد و از آن پس بهعنوان تبعیدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حکومت شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶ هجری قمری قلعه کالبدی سالم داشته است. متاسفانه حفاریهایی که در دوره قاجار برای یافتن گنج در قلعه الموت انجام شده، سبب ویرانی آن شدهاست ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
۲-۷-۲) دریاچه اوان
دریاچه زیبای اوان در نیمه شمالی الموت، در دامنه کوه خشچال، در فاصله ۷۵ کیلومتری قزوین و در میان چهار روستای اوان، وربن، زواردشت و زرآباد شهر قزوین قرار دارد. این دریاچه که بیش از هفتاد هزار متر مربع مساحت دارد، در ارتفاع هزار و هشتصد متری از سطح دریا واقع شدهاست. طول آن در طویلترین قسمت ۳۲۵ متر و عرض آن ۲۷۵ متر میباشد. تنها از آب چشمههای زیرزمینی موجود در بستر دریاچه تغذیه میشود و بخش ناچیزی از آن هنگام بارندگی تامین میشود اما به صورت سطحی و کم. غلیان دایمی آن باعث صافی و زلالی آب دریاچه شدهاست. عمیقترین بخش آن به عمق ۵٫۷ متر میباشد که در جنوب شرقی آن واقع شدهاست البته برخی از مسئولان عمق دریاچه را بین یک تا بیست متر تخمین زدهاند. از سرریز آب دریاچه نیز رود کوچکی تشکیل میشود که آب آن مورد استفاده کشاورزان روستاهای کوشک و آیین است. در تابستان این دریاچه محل ماهیگیری، آبتنی و قایقرانی و در پاییز، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابی و در زمستان با توجه به برودت هوا و یخ زدن سطح آن قابل اسکی سواری است. دریاچه اوان احتمالا ۵۰۰ سال پیش بر اثر لغزش به وجود آمده که این لغزش در حال حاضر غیر فعال است. اعتقادی وجود دارد مبنی بر اینکه این دریاچه بازمانده دریاچه بزرگی در قدیم است. اُوان (اُو(ow)=آب + وان) به معنای وان پر از آب است. غیر از گونههای درختی دستکاشت نظیر بید، چنار، تبریزی، سیب، آلبالو، گیلاس، سنجد، فندق و گردو، گیاهان علفی مانند گون، کنگر، شیرینبیان و گونههای مختلف دیگر از خانواده گرامینه و لگومینیوزه هم در حوزه آبخیز اوان وجود دارند. از گیاهان داخل دریاچه هم میتوان به نیبن در آب و گیاهان غوطه ور خوشاب و چنگال آبی اشاره کرد که محیط مناسبی را برای پرورش ماهیانی چون اردک ماهی به وجود میآورند. از گونههای جانوری اطراف اوان میتوان به کل و بز کوهی که به علت شکار بیرویه و تخریب زیستگاه آنان کاهش چشمگیری یافتهاند به پلنگ، خرس قهوهای، روباه، شغال، گرگ، گراز، شنگ (نوعی سمور)، سیاه گوش (گربه وحشی) انواع عقابها، دال، دلیچه، شاهین، جغد، کبک، فاخته، دارکوب، سبزقبا، زاغ و انواع گنجشکسانان، قورباغه، لاکپشت و خرچنگ اشاره کرد ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
انواع ماهیهایی که در این دریاچه ساکن میباشند عبارتند از:
• قزلآلای رنگینکمان
• کپور
• اردک ماهی
۲-۷-۳) کاخ چهلستون (عمارت کلاه فرنگی)
عمارت چهلستون ساختمانی هشت گوش و در دو طبقه به مساحت تقریبی۵۰۰ متر مربع بنا شده است.
رواقی با ستونهای آجری و قوسهای نیم دایره ای بنا را در برگرفته و بر بالای آن ایوانی با ستونهای چوبی استوار گردیده است. نقشه بنا دارای طرحی با محورهای صلیبی و برون گرا و سقف طبقه همکف پوشیده از مقرنس با طرحهای بدیع و سقف طبقه فوقانی خنچه پوش است ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
شاه طهماسب صفوی درسال ۹۵۱ هجری قمری به دلیل تهدیدات ترکان عثمانی تصمیم به انتقال پایتخت از تبریز به قزوین گرفت و در همین سال بود که اراضی موسوم به زنگیآباد را از میرزا شرف جهان یکی از بزرگان و معتمدان شهر برای احداث بنای شاهی خریداری کرد. شاه طهماسب به معماران برگزیده کشور دستور داد تا باغی به شکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارتهای عالی، تالار، ایوانها و حوض های زیبا بنا کنند. “عمارت کلاه فرنگی” به همراه"سردر عالی قاپو” تنها بناهای باقی مانده از باغهای دوره صفویه در قزوین است. این بنا در دوره قاجاریه توسط “سعدالسلطنه” فرماندار وقت قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت. موزه دائمی خوشنویسی، کاخ چهل ستون قزوین نقاشی های دیواری طبقه اول نمونه ای از هنر نگارگری مکتب قزوین و دارای شهرت جهانی است. این دیوارهای مزین به نقاشی و دیوارنگاره ها در نوع خود منحصر به فرد بوده و وجود سه لایه دیوارنگاره حاکی از گذشت ادوار مختلف تاریخی بر آن است. تعداد نقاشیهای دیواری این بنا مشخص نیست، اما طبق گفتههای “عبدالملک شیرازی” و “قاضی احمد حقی"، این نقاشیهای دیواری از آب طلا بودهاند. مکتب حاکم بر این نقاشیها از تغییر و تحولات سیاسی نیز تاثیر گرفته، به نحوی که ظهور نادرشاه و مکتب افشاریه در چهل ستون دیده میشود. همچنین ظهور قاجار نیز در سومین لایه نقاشی های کاخ چهل ستون دیده میشد که به مرور زمان از میان رفته است. برخی معتقدند بنای هشت بهشت اصفهان با الگو برداری از این اثر ساخته شده است. با اینکه عبدی بیگ شیرازی شاعر ومورخ دوره شاه طهماسب در اشعار خود عمارتهای شاهی را به دقت توصیف نموده ولی نامی از هنرمندان نقاش و معمار بنا نمی برد، اما بیگ نقاشیهای دیواری برون و درونی کاخ چهلستون قزوین را اثر میرزا علی نقاش، مظفرعلی نقاش، علیاصغر کاشی، عبدالجبار استرآبادی و رضا عباسی که از ماهرترین استادان زمان خود بوده اند دانسته است. عمارت چهلستون در بهمن ماه سال ۱۳۳۴به شماره ۳۸۹در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت شد.
این کاخ در سال ۱۳۳۷ به عنوان گنجینه اشیای تاریخی و باستانی مورد استفاده قرار گرفت و هم اکنون به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شده است ( بی نام، ۱۳۹۰: ۱).
۲-۷-۴) حمام قجر وموزه مردم شناسی
حمام قجر یکی از کهنترین و بزرگترین گرمابههای قزوین است که در سال ۱۰۵۷ هجری قمری به وسیله امیر گونه خان قاجار قزوینی از سرداران شاه عباس صفوی به دستورشاه ساخته شده و نخست “حمام شاهی” نام داشته است تاریخ بنای آن را “صحت عافیت” گفته اند. مساحت آن حدود ۱۰۴۵ متر مربع است.حمام از سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه و همچنین از دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه تشکیل شده است، در اصلی آن رو به جنوب باز میشود و با راه پلههای مارپیچ به سربینه منتهی میگردد. سربینه بزرگ گرمابه که حوض زیبایی در وسط آن قراردارد شش شاهنشین و طاق نما را در پلانی هشت ضلعی با راهرویی به گرمخانه پیوند میدهد. این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و هم اکنون به عنوان موزه مردمشناسی در ۳ بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۶۰۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است (پرتال سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی قزوین).
۲-۸) نیروی انتظامی و امنیت
برنامه ریزی مبتنی بر خرد جمعی، تلاش مجاهدانه و از سرِ دلسوزی برای پیشرفت و حرکت رو به جلوی کشور، تحقق برنامه ها و اجرای صحیح آن را منوط به تأمین امنیت و احساس آرامش درونی جامعه است. پرسنل نیروی انتظامی به عنوان سربازان نظام اسلامی اند، نیاز به تأمین امنیت جزو نیازهای اساسی و زمینه ساز برای برنامه ریزی منظم و سازمان یافته است. چنانچه جامعه ای امنیت نداشته باشد هیچ کار سازمان یافته ای در جهت پیشرفت و ارتقاء آن کشور تضمین نخواهد شد.که این وظیفه خطیر بر دوش این پرسنل شریف و سازمان خدمت گذار نیروی انتظامی است (ابتهاج، ۱۳۸۷: ۱-۲۴)
۲-۸-۱) مدیریت انتظامی شهرستان قزوین
شهرستان قزوین در یکصدو سی کیلومتری غرب تهران قرار دارد و به وسیله بزرگراه و راه آهن به تهران متصل است.مرکز این شهرستان شهر قزوین و دارای شش بخش بنام های مرکزی، الموت غربی، الموت شرقی، طارم سفلی و کوهین و نیز شانزده دهستان است.
فرماندهی انتظامی شهرستان قزوین دارای هشت کلانتری بنام های:کلانتری۱۱مدرس واقع در خیابان مدرس،کلانتری۱۲ بازار واقع در بازار سنتی،کلانتری۱۳باهنر واقع در خیابان اسد آبادی ،کلانتری۱۴واقع در مینودر،کلانتری۱۵میدان جانبازان واقع در شهرک جانبازان کلانتری۱۷غیاث آباد واقع در خیابان غیاث آباد ، کلانتری۲۰ اقبالیه واقع در شهر اقبالیه ،کلانتری۲۱ محمودآباد نمونه واقع در شهر محمودآباد نمونه و هشت پاسگاه برون شهری بنامان۱-پاسگاه کورانه واقع در دهستان کورانه۲-پاسگاه رجائی دشت واقع در دهستان رجائی دشت۳-پاسگاه رازمیان واقع در شهر رازمیان۴-پاسگاه معلم کلایه واقع در شهر معلم کلایه۵-پاسگاه کوهین واقع در شهر کوهین۶-پاسگاه نیارک واقع در دهستان نیارک۷-پاسگاه سیردان واقع در شهر سیردان۸-پاسگاه کوهگیر واقع در دهستان کوهگیر که هرکدام وظیفه برقراری نظم و امنیت در حوزه سرزمینی خود را برعهده دارند.
با عنایت به تنوع آثار تاریخی و طبیعی در شهرستان قزوین هرساله تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی از جاذبه های تاریخی و طبیعی قزوین بازدید می نمایند و فرماندهی انتظامی شهرستان قزوین از طریق استقرار پاس ثابت، اعزام واحدهای گشتی،کنترل نامحسوس گردشگران بخصوص گردشگران خارجی و اجرای طرح های پاکسازی تفرج گاه ها در جهت امنیت گردشگران و پیشگیری از هرگونه ناامنی در سطح حوزه سرزمینی کوشا بوده است.
با بررسی بعمل آمده بیشترین جرایم علیه گردشگران در شهرستان قزوین سرقت، نزاع و ایجاد مزاحمت ، تصادفات بوده که فرماندهی انتظامی شهرستان قزوین با ارائه هشدارهای انتظامی و پخش بروشور و برخورد با سارقین و کنترل عبور و مرور و همچنین اجرای طرح های ارتقاء امنیت اجتماعی و پاکسازی تفرج گاه ها در جهت کاهش و کنترل این جرائم در بین گردشگران میباشد.
باعنایت به اینکه قلمرو مکانی پژوهش کاخ چهلستون، قلعه الموت ، دریاچه اوان ، حمام قجر می باشد فرماندهی انتظامی شهرستان قزوین با استقرار پاس ثابت در کاخ چهلستون اعزام و سرکشی واحدهای گشتی به حمام قجر ، قلعه الموت و دریاچه اوان امنیت این مکان ها را جهت بازدید گردشگران داخلی و خارجی فراهم می نماید( نوبخت امید، ۱۳۸۸ ).
