شاه مرادی و دیگران(۱۳۸۶) در پژوهشی به تعیین شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی و ارائه الگو پرداخته اند. سیستم های اطلاعات بهداشتی، سیستم های کامپیوتری اند که برای سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتی به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحی شده اند. باید ارزیابی های مداوم برای انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکی و مدیریت سیستم های اطلاعات بهداشتی، پرهیز از دوباره کاری و ارتقای کیفیت مراقبت ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبی برای ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی که
بر روش های اندازه گیری و شاخص های ارزیابی تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش های مطالعه، منبع داده ها و شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی است. روش بررسی: روش این پژوهش توصیفی- مقطعی است که در سال ۱۳۸۳ انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه ای، جستجوی اینترنتی و پست الکترونیکی جهت گردآوری اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص های ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه بندی شد، و بر اساس آن پرسشنامه ای حاوی ۲۰ سوال اصلی که برای هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجی صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به ۳۵ نفر داده شد، که از میان آنان ۲۸ نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضای علمی دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم های اطلاعات بهداشتی بودند. شاخص هایی که بیش از ۲۱ نفر (بیش از ۷۵ درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص ها می توان به اجتناب از حوادث، دسترسی به داده ها، کامل بودن داده ها و دقت داده ها اشاره نمود. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، نتایج با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: در تعیین مراحل ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی شش مرحله تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگی، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابی پیشنهادات و تصمیم گیری بر اساس آن مشخص گردید. یافته های این پژوهش نشان داد که ۱۳ نوع مطالعه جهت ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی وجود دارد. برای تعیین منبع داده های ارزیابی ۲۶ منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی در سه زمینه ارزیابی پاسخگویی، ارزیابی ارتقای عملکرد و ارزیابی توسعه دانش ارائه
شده اند. نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابی از سیستم های اطلاعات بهداشتی به جنبه های مالی و اقتصادی توجه می شود، بایستی به جنبه های نیروی انسانی و ارزیابی توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابی های انجام شده از سیستم های اطلاعات بهداشتی در زمینه ارزیابی پاسخگویی بوده که به صورت کمی و با آزمایشات کنترل شده تصادفی انجام می شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابی در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابی با شاخص های مطرح شده می باشد.
قاضی زاده فرد(۱۳۸۵) به بررسی مسایل و مشکلات ایجاد و بکارگیری سیستم های اطلاعات مدیریت(MIS) در کشور (با تمرکز بر موانع انسانی در سازمانهای دولتی پرداخته است. امروزه رشد روز افزون فناوری اطلاعات و تأثیر چشمگیر آن درافزایش بهره وری سازمانهای دولتی و خصوصی در سطح جهان، حرکت جهانی را به سمت بهره گیری از انواع مختلف سیستم های اطلاعاتی به ویژه سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) ، موجب شده است که کشور ما نیز در مسیر این حرکت قرار گیرد. این حرکت در داخل کشور در پیش روی خود با تحولات، موفقیت ها، شکست ها، چالش ها و مقاومتهای فراوانی مواجه بوده است. سازمانهای دولتی و خصوصی زیادی از (MIS) به عنوان یک ابزار خوب مدیریتی و مؤثر در امر تصمیم گیری بهره گیری نموده اند و سازمانهای بیشتری هم دراین فرایند از مزایای آن بی بهره مانده اند. بررسی مسایل و مشکلات مربوط به فرایند طراحی، استقرار، بهره برداری و توسعه سیستم های اطلاعات مدیریت در کشور
می تواند در چنین فضایی در تصمیم گیری کلیه ارکان دولتی و خصوصی حایز اهمیت باشد. چرا که استفاده سنجیده و آگاهانه از فناوری های اطلاعاتی مدرن به ویژه (MIS) در کشور می تواند راه توسعه و پیشرفت و ترقی کشور را هموارتر نماید و کارآیی و اثربخشی آنها را بیشتر نماید. در این مقاله به بررسی این مسایل و مشکلات ، موانع پیش روی سازمانها به ویژه سازمانهای دولتی پرداخته شده است و موانع پیش روی سازمانها به سه گروه موانع انسانی، موانع سازمانی و موانع محیطی تقسیم و درمورد آنها مباحثی ارائه و به ویژه با تمرکز بر موانع انسانی و با بهره گیری از نتایج تحقیقات میدانی که در تعداد زیادی از سازمانها به ویژه سازمانهای دولتی انجام شده، این موانع معرفی گردیده اند. در پایان نیز پیشنهاداتی به کاربران، طراحان و راهبران
سیستم های اطلاعات مدیریت برای برخورد با این موانع ارائه گردیده است.
مشایخی و دیگران(۱۳۸۴) به بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران باروش دلفی پرداخته اند. به این منظور ابتدا درباره فناوری اطلاعات توضیحی داده میشود و سپس با ارائه شواهدی از شکست و ناکامی در کاربرد این فناوری در سطح ایران و جهان، مسأله پژوهش تعریف خواهد شد. مرور پژوهشها و مطالعات پیشین در زمینه عوامل موفقیت و شکست کاربرد این فناوری در بخش دولتی و جمع بندی آنها، بخش بعدی مقاله را تشکیل میدهد. در ادامه، روش پژوهش بویژه روش دلفی تبیین و در پایان نیز یافته های این پژوهش، توصیف و تحلیل میشوند. براساس یافته های این پژوهش، اعضای پانل دلفی در مجموع ۳۷ عامل را در موفقیت و شکست کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران کلیدی تشخیص داده اند. لازم به ذکر است که به ۲۰ عامل از این عوامل در پژوهشها و مطالعات پیشین در بخش دولتی اشاره شده است و ۱۷ عامل دیگر را اعضای پانل ارائه کرده اند. این عوامل عبارتنداز: درگیری مستقیم مدیریت ارشد سازمان در کاربرد فناوری اطلاعات- وجود فردی مسؤول برای کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان- اولویت داشتن کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان- وجود نظام انگیزشی پشتیبان کاربرد فناوری اطلاعات-وجود مشاوران واجد شرایط برای سازمان در زمینه فناوری اطلاعات- مشاهده پذیری نتایج کاربرد فناوری اطلاعات در سطح سازمان- وجود نگرش مثبت در سازمان نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات: یادگیری از تجارب سازمانهای موفق در کاربرد فناوری اطلاعات - تناسب و همخوانی کاربرد فناوری اطلاعات با هدفهای سازمان- تناسب و همخوانی کاربرد فناوری اطلاعات با استراتژیهای سازمان- کنترل پروژه های کاربرد فناوری اطلاعات در طول توسعه و استقرار آنها- قابلیت استفاده فناوری اطلاعات برای کاربران- وجود قوانین و مقررات مناسب.
ابراهیمی(۱۳۸۴) در پایان نامه خود تحت عنوان بررسی رابطه همراستایی مدیریت استراتژیک
سیستم های اطلاعاتی با کارت امتیازی متوازن و عملکرد سیستم های اطلاعاتی بیان می کند که شتاب روزافزون تغییرات محیطی و پیشرفت فناوری های نوین درگیری سازمانها به چالشی بنام فناوری اطلاعات و اهمیت عملکرد فناوری اطلاعات باعث شده است تا آینده نگری و ارزیابی عملکرد فناوری اطلاعات سیستمهای اطلاعاتی بخش مهمی از اهداف سازمانهای امروزی باشد در کشور ما بخصوص در ۴ سال اخیر سازمانهای بسیاری اهمیت این موضوع را دریافته اند و مدیریت استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی را در صدد کارهای خود قرار داده اند از آنجایی که تدوین استراتژی سیستمهای اطلاعاتی بر اساس نتایج عملکرد سیستمهای اطلاعاتی باعث میشود که استراتژی ها همواره به روز باشند ضروری است در این تحقیق رابطه همراستایی مدیریت استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی با کارت امتیازی متوازن و عملکرد سیستم های اطلاعاتی مورد بررسی قرار گیرد لذا عوامل موثر بر همراستایی مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی و همچنین عوامل موثر بر عملکرد فناوری اطلاعات و رابطه آنها مورد بررسی قرار میگیرد جهت تعیین متغیرهای پژوهش از ادبیات موضوع نظر ۳۰ نفر از خبرگان و فنون آماری استفاده شده است برای بررسی نتیجه تحقیق نیز از ۳۰ سازمان در سطح استان تهران استفاده شده است از نتایج این تحقیق میتوان دریافت که افزایش همراستایی مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی با کارت امتیازی متوزان باعث افزایش عملکرد سیستمهای اطلاعاتی می شود .
صرافی زاده و علی پناهی ( ۱۳۸۰ ) اشاره میکنند که چرخه حیات سیستم اطلاعاتی ممکن است فقط چند ماه طول بکشد یا ممکن است چندین سال بطول انجامد. در هر حال، ماهیت پویای کسب و کار با سیستمهای اطلاعاتی همراه شده و به هنگام و به روز خواهد شد. سیستم اطلاعاتی زمانی اثربخش است که بتواند به نیازهای اطلاعاتی کاربران پاسخ دهد، در غیر این صورت به مرحله بیهودگی قدم خواهد گذاشت. برای آنکه بتوان از ورود زود هنگام سیستم اطلاعاتی به مرحله بیهودگی جلوگیری کرد، لازم است به طور ادواری اثربخشی سیستم مورد ارزیابی قرار گیرد تا با شناخت نارسای یهای احتمالی آن در جهت بهبود سیستم اقدام کرد.
شاه مردای و دیگران(۱۳۸۶) در پژوهشی به تعیین شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی و ارائه الگو پرداخته اند. سیستم های اطلاعات بهداشتی، سیستم های کامپیوتری اند که برای سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتی به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحی شده اند. باید ارزیابی های مداوم برای انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکی و مدیریت سیستم های اطلاعات بهداشتی، پرهیز از دوباره کاری و ارتقای کیفیت مراقبت ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبی برای ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی که بر روش های اندازه گیری و شاخص های ارزیابی تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش های مطالعه، منبع داده ها و شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی است. روش بررسی: روش این پژوهش توصیفی- مقطعی است که در سال ۱۳۸۳ انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه ای، جستجوی اینترنتی و پست الکترونیکی جهت گردآوری اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص های ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه بندی شد، و بر اساس آن پرسشنامه ای حاوی ۲۰ سوال اصلی که برای هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجی صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به ۳۵ نفر داده شد، که از میان آنان ۲۸ نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضای علمی دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم های اطلاعات بهداشتی بودند. شاخص هایی که بیش از ۲۱ نفر (بیش از ۷۵ درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص ها می توان به اجتناب از حوادث، دسترسی به داده ها، کامل بودن داده ها و دقت داده ها اشاره نمود. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، نتایج با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: در تعیین مراحل ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی شش مرحله تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگی، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابی پیشنهادات و تصمیم گیری بر اساس آن مشخص گردید. یافته های این پژوهش نشان داد که ۱۳ نوع مطالعه جهت ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی وجود دارد. برای تعیین منبع داده های ارزیابی ۲۶ منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص های ارزیابی سیستم های اطلاعات بهداشتی در سه زمینه ارزیابی پاسخگویی، ارزیابی ارتقای عملکرد و ارزیابی توسعه دانش ارائه
شده اند. نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابی از سیستم های اطلاعات بهداشتی به جنبه های مالی و اقتصادی توجه می شود، بایستی به جنبه های نیروی انسانی و ارزیابی توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابی های انجام شده از سیستم های اطلاعات بهداشتی در زمینه ارزیابی پاسخگویی بوده که به صورت کمی و با آزمایشات کنترل شده تصادفی انجام می شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابی در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابی با شاخص های مطرح شده می باشد.
ب: پیشینه خارجی
زیثمل[۱۵۵] و همکارانش در سال ۱۹۹۰ شاخصهای سنجش کیفیت سیستم های اطلاعات را به این صورت معرفی کردند: عوامل محسوس، قابلیت اعتماد، پاسخگویی، تضمین و همدلی. آدوانی و پاوایا[۱۵۶](۲۰۰۲) آنها این شاخصها را شامل عوامل محسوس، محتوای عوامل خاص ، کیفیت محتوایی و کفایت فنی[۱۵۷] می دانند. فنینک و لاپاس[۱۵۸](۲۰۰۰) عوامل محسوس و فرهنگ ملی را ذکر کرده اند.
ماد و ماد[۱۵۹](۲۰۰) عوامل سنجش کیفیت خدمات را شامل عوامل محسوس، قابلیت اعتماد، پاسخگویی، تضمین، همدلی، توانایی ذخیره سازی[۱۶۰]، توانایی سرویس دهی، امنیت و تلفیق سیستم، اعتماد، [ تکرارپذیری و خط مشیهای انبارش وب[۱۶۱] می دانند. اولسینا [۱۶۲] و همکاران (۱۹۹۹)عوامل محسوس، قابلیت استفاده، کارکردگرایی و کارایی را عوامل کیفی سنجش بر شمرده اند. ون[۱۶۳] (۲۰۰۰)روایی ، پاسخگویی ، همدلی و اطلاعات؛ زیثمل (۲۰۰۲) عوامل محسوس، قابلیت اعتماد، پاسخگویی تضمین، استخدام[۱۶۴] و جبران خدمات و کوکس و دیل[۱۶۵] (۲۰۰۱) عوامل محسوس، همدلی، اعتماد مشتری و منابع برشمرده اند. همچنین در مطالعه
سی سام راجو[۱۶۶] در سال ۲۰۰۶ ، ضمن بررسی نظرهای مطرح شده در مورد سنجش کیفیت خدمات سیستمهای اطلاعاتی، شاخصهای استخراج شده توسط آدوانی و پاوایا مورد تأیید قرار گرفت و بر مبنای آن، تحقیق صورت گرفت.
مزیت رقابتی حاصل از سیستمهای اطلاعاتی: مطالعه موردی سازمان شبکه ای: در سال ۱۹۹۸، شرکت شبکه ای پروکل[۱۶۷] و دانشگاه لوتون، یک شرکت مختلط تشکیل دادند تا بتوانند خدماتی ارائه بدهند که از
تکنولوژی های همگون برای کمک به تغییر شکل شرکت استفاده می کند. هستهی این محصول، همان تکنولوژی عملیاتی تماس با مرکز است که تعدادی از دانشگاه ها برای ارائه خدمات خود به سازمان های اغلب گسترده از آن استفاده می نمایند. مشکلاتی که بسیاری از سازمان ها با آن مواجه شده اند، ربط چندانی با این تکنولوژی ندارد، بلکه تا حدود زیادی به نحوه استفاده از آن بستگی دارد. آن دسته از سازمانهایی که در این زمینه موفقتر بوده اند، شرکت های جوانی هستند که اخیراً خدمات مستقیم و عملیاتی را در سطحی ساده ارائه می کنند، درست مثل شرکت مهندسی مشاوری که چند نفر مشاور بین المللی دارد که دفتری ندارند: آنها از تکنولوژی برای تهیه یک محیط و دفتر مجازی استفاده می کنند، به این صورت که از طریق تلفن، دورنگار، پست الکترونیک می توان با آن در هر کجای دنیا تماس گرفت.برای تحقق چنین نتایجی برای شرکت های موجود، شرکت مختلط جدید با هدف تشخیص مشکلات موجود در یک تکنولوژی آن را آزمایش می کند. ضمن این که مشاوره ها و آموزش های لازم را ارائه می کند. بازخور اولیه نشان می دهد که استقبال از این نوع برنامه تغییر، که بیشتر روی مسائل انسانی و یا سازمانی تمرکز دارد تا روی مسائل تکنولوژی، بسیار بالاست(کلارک،۱۳۸۸: ۱۸۵).
ادکک و همکارانش (۱۹۹۳) بیش از همه و در تحقیقات تجربی شان بر این پیام تأکید کرده اند و تحقیقات ایشان بخشی از مدارکی است که نشان میدهد سازمان ها باید روی استفاده موثر از تکنولوژی اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی و در راستای اهداف کلی و عملیاتی سازمان به عنوان یک کل تمرکز کنند. به زبان استراتژیک، ظاهراً هماهنگ کردن استراتژی های تکنولوژی اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی با استراتژی تجاری مهم تر است، از تمرکز ویژه روی کسب مزیت رقابتی حاصل از چنین سیستم هایی مقصود این است که نباید برای کسب مزیت رقابتی از اطلاعات برنامه ریزی کرد، بلکه باید برای مدیریت استراتژیک بهتر و موثرتر اطلاعات و پذیرش مزایای حاصل از آن برنامه ریزی نمود.
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
پژوهش فرایندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جستجو پرداخت وهدف از آن این است که در مسیر یافتن حقیقت به افراد کمک کند .به عبارت دیگر، پژوهش را می توان کوشش هایی سازمان یاقته تلقی کرد که محقق را در روشن سازی حقیقت یک موضوع یاری می کند. به طور کلی هر پژوهش در ابتدا در پی طرح مشکل یا مساله ای طرح می شود. مشکل و مساله ای که سؤالاتی را در ذهن بر انگیخته و فرضیه هایی را بوجود می آورد. بدین ترتیب پژوهشگر در پی آن بر می آید که با جمع آوری اطلاعات و تجریه و تحلیل آن به تأیید یا رد فرضیه های مطروح شده بپردازد .
در این فصل ابتدا توضیحاتی در مورد روش تحقیق، جامعه آماری، تعیین حجم نمونه مناسب و روش نمونه گیری داده شده است و در ادامه نیز ابزار اندازهگیری، اعتبار و روایی پرسشنامه، نحوه جمع آوری دادهها و روش های آماری مورد استفاده توضیح داده شده است.
۳-۱- روش تحقیق
پژوهش حاضر، براساس هدف کاربردی[۱۶۸] است. این تحقیقات با بهره گرفتن از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که توسط تحقیقات بنیادی فرآهم شده برای رفع نیازمندی ها مورد استفاده قرار میگیرد (حافظنیا، ۱۳۸۸). هدف از تحقیقات کاربردی، چارهاندیشی برای حل مسایل و مشکلات اجرایی است. نتایج تحقیقات کاربردی، بایستی قابل اجرا باشد .
از سویی دیگر، از نظر ماهیت و روش تحقیق، توصیفی (رابطی از نوع همبستگی) است. در این تحقیقات، پژوهشگر ماهیت مسأله تحقیق را توصیف می کند . هدف پژوهشگر از انجام تحقیق توصیفی، توصیف عینی و واقعی خصوصیات یک موضوع و یا پدیده است .این پژوهش، از آنجا که به تشریح و توصیف عینی، عوامل موثر بر اثربخشی دانش سازمانی می پردازد، از نظر ماهیت و روش تحقیق، توصیفی (غیر آزمایشی) است. در این تحقیق روابط بین ابعاد و مؤلفه های الگوی مفهومی مطالعه می شود. لذا می توان آن را از نوع همبستگی به حساب آورد. تحقیق حاضر از نظر مکانی، دارای خصوصیات کتابخانهای و میدانی (پیمایشی یا زمینه یاب) است. به منظور بررسی ادبیات موضوعی و پیشینه تحقیق، مطالعات کتابخانهای (فیش برداری) صورت گرفت و در مرحله میدانی، به قصد جمع آوری دادههای موردنیاز، پرسشنامه تنظیم و اجرا گردید. سؤالات پژوهش، از نوع توصیفی است. فرضیه های پژوهش، رابطی از نوع وصفی است و وضعیت موجود را بررسی میکند. به شکل ۳-۱- توجه کنید.
۳-۲- جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از کلّیه عناصر یا افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی (جهانی یا منطقهای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند (حافظنیا، ۱۳۸۸).
به طور ساده یک جامعه آماری عبارت است از کلیه اعضای حقیقی یا فرضی، دستهای از افراد ، وقایع و اشیاء که محقق یافتههای خود را به آن تعمیم می دهد. بنابر نظر اغلب محققان جامعه عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقهمند هستیم یافتههای پژوهش را به آنها تعمیم دهیم (دلاور، ۱۳۸۵: ۱۲۰).
جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان فناوری اطلاعات و حسابرسان دیوان محاسبات ایران بالغ بر ۳۰۰ نفر می باشد.
۳-۳- نمونه آماری و روش نمونه گیری
در این مرحله، مسألهای که بایستی به آن پرداخت، حجم نمونه و روش نمونهگیری است. نمونه گروه کوچکتری از جامعه است که برای مشاهده و تجزیه و تحلیل انتخاب شده است. با مشاهده مشخصات نمونهای که از یک جامعه انتخاب شده است میتوان از مشخصات کل جامعه استنتاج معینی به عمل آورد.
براساس جدول مورگان نمونه آماری ۱۶۹ نفر برآورد گردید. در پژوهش حاضر، روش نموه گیری تصادفی ساده می باشد. از تعداد پرسشنامه ارسالی ۱۵۴ پرسشنامه برگشت داده شد.
۳-۴- ابزار گردآوری اطلاعات
در این پژوهش به دلیل سهولت تحلیل آماری و صرفه جویی در وقت از پرسشنامه دارای سؤالات بسته پاسخ استفاده شد. از جمله ابزار سنجش داده در پژوهش های علوم رفتاری و انسانی، مقیاس های اندازهگیری نگرش است. مقیاس اندازهگیری نگرش این پژوهش، از نوع طیف لیکرت است. پرسشنامه پژوهش متناسب با فرضیه های تحقیق تدوین شد. ترتیب مقیاس طیف لیکرت در این پژوهش، از خیلی کم تا خیلی زیاد مرتب گردید. در این پژوهش از یک پرسشنامه محقق استفاده شده است. بخش اول حاوی داده های جمعیت شناختی و بخش دوم حاوی سؤالات تخصصی در ارتباط با فرضیه های پژوهش و مشتمل بر ۳۸ سوال است.
جدول (۳-۱) ارزش عددی گزینه های پرسشنامه
| گزینه های جواب | ارزش عددی |
| بسیار کم | ۱ |
| کم | ۲ |
| متوسط | ۳ |
