۳-۳-۲- اهداف فرعی
۱) ارزیابی وظیفه نظارتی ذیحساب و مدیرکل مالی ناجا.
۲) شناسایی و تجزیه و تحلیل عواملی که موجب بروز مشکل و نابسامانی در امر نظارت مالی گردیده است.
۳) ارائه راه حلها جهت رفع مشکلات و اعمال نظارت مالی.
بدون تردید تقویت بازرسی و نظارت در هر یگانی تضمین کننده اجرای قانون، عامل حفظ اموال بیت المال و جلب اعتماد مسئولین ناجا نسبت به ذیحساب و تداوم بخش اطمینان مدیران و تثبیت نظارت و بازرسی ضامن سلامتی یگانها و گامی در جهت حفظ مصالح سازمانی.
۳-۴- سؤالات تحقیق
۳-۴-۱- سؤال اصلی
آیا نظارت ذیحساب برعملکرد عامل ذیحساب مؤثر می باشد؟
۳-۴-۲- سؤالات فرعی
آیا نظارت ذیحساب باعث دقت (رعایت قوانین ومقررات ) ازسوی عامل ذیحساب می گردد؟
آیا نظارت ذیحساب باعث سرعت در انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد؟
آیا نظارت ذیحساب باعث صحت انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد؟
۳-۵- فرضیه های تحقیق
۳-۵-۱- فرضیه اصلی
نظارت ذیحساب بر عملکرد عاملین ذیحساب مؤثر می باشد.
۳-۵-۲- فرضیه فرعی
۱- نظارت ذیحساب باعث دقت (رعایت قوانین ومقررات ) ازسوی عامل ذیحساب می گردد.
۲- نظارت ذیحساب باعث سرعت در انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد.
۳- نظارت ذیحساب باعث صحت انجام وظایف عاملین ذیحساب می گردد.
۳-۶- نوع وروش تحقیق
پژوهش حاضر از نوع تحقیق در زمره تحقیقات کاربردی است این پژوهش از نوع پیمایشی و اسنادی توصیفی و تحلیلی است.
باتوجه به اینکه پژوهش حاضر به عنوان یک تحقیق کاربردی در ناجا می باشد توضیح مختصری دراین باره داده می شود.
پژوهش کاربردی روشی است که برای حل مسئله ای اجتماعی انجام می پذیرد و رابطه منطقی بین کار پژوهش و جامعه پدیدآمده، و در نتیجه در اندیشه کاربرد دستاوردها نیز قرارمی گیرد.(ساروخانی،۱۳۷۸ص ،۷۳)
پیمایشی است به دلیل این که در این روش معمولا” از پرسش نامه استفاده می شود.
اسنادی است زیرا پژوهشگر به کمک مطالعه اسناد و مدارک اطلاعات لازم را کسب می کند مطالعات نظری بخشنامه ها و دستورالعمل های قانونی، قوانین مالی و محاسباتی موجود (نظیر قانون اساسی، قانون محاسبات عمومی کشور، قوانین بودجه ) و همچنین تحقیقات کتابخانه ای دیگر از پایان نامه های اندک موجود در دانشگاه .
میدانی است زیرا در شرایط واقعی سازمان ها و دستگاه ها اجرا شده است.
توصیفی است از آن جهت که واقعیت ها را بدون هیچ دخل و تصرفی تشریح می نماید.
تحقیق تحلیلی است زیرا خصوصیات جامعه آماری تحقیق را بر اساس اطلاعات بدست آمدن بیان می دارد . و روابط بین متغیر مستقل و وابسته، تحلیل شده و براساس اطلاعات مذکور تحلیل های آماری برای آزمون های فرضیه ها و دستیابی به نتایج مورد انتظار انجام خواهد شد.
۳-۷- جامعه آماری و نمونه
جامعه آماری در این تحقیق عبارت است از:کارشناسان اداره کل مالی و ذیحسابی ناجا و عاملین ذیحساب و مدیران مالی ف انتظامی استانها، شهرستانها و معاونت های مستقر در ستاد ناجا که در مجموع تعداد ۱۲۰ نفر بوده و به صورت تمام شمار می باشند.
۳-۸- محدوده زمانی و مکانی تحقیق
محدوده زمانی سال ۱۳۹۰و محدوده مکانی ستاد فرماندهی ناجا، اداره کل مالی و ذیحسابی ناجا مدیران مالی و عاملین ذیحساب استان ها، شهرستان ها، فرماندهی ها، معاونت ها که جامعه آماری در مجموع ۱۲۰نفر بوده و به صورت تمام شمار انجام گردید.
۳-۹- روش گرد آوری اطلاعات
برای شروع کار مطالعات نظری مربوط به تحقیق از طریق بررسی و مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. در این راستا مبانی نظری، تئوری ها و مجلات، مقالات و منابع معتبر حسابداری دولتی، قوانین و مقررات مالی و محاسباتی و همچنین دستورالعمل های صادره از وزارت امور اقتصادی و دارایی که در اجرای قانون محاسبات عمومی کشور به دستگاه ها ابلاغ شده است و همچنین از پرسش نامه استفاده شده است .
۳-۱۰- روش های آماری، تجزیه و تحلیل داده ها
داده ها به عنوان اطلاعات پردازش نشده، ابتدایی ترین پاسخهای احتمالی پژوهشگر در رابطه با مسئله تحقیق می باشد، پژوهشگر پس از دستیابی به این داده ها، با توجه به روش مورد استفاده در پژوهش (پرسشنامه) به تجزیه و تحلیل داده ها می پردازد.
بدین منظور، برای توصیف داده ها از آمار توصیفی شامل جداول توزیع فراوانی و نمودارها استفاده شده است و برای پاسخ به سؤال ها نیزاز آزمون t یک نمونه ای و تحلیل واریانس فریدمن بهره گرفته شد. آزمون فرید من در صدد است تا بداند آیا مجموع رتبه های هر ستون با چیزی که مورد انتظار می باشد بسیار متفاوت است یا خیر. اگر تفاوت زیادی بین شرایط مورد مطالعه وجود نداشته باشد در این صورت مجموع رتبه ها کم و بیش مثل هم خواهند بود.(کلانتری ،۱۳۸۶).
برای بررسی تایید سؤالات تحقیق، میانگین ارزش عددی مربوط به هر یک از شاخص های سؤال مورد نظر محاسبه گردید. بدیهی است چنانچه میانگین بدست آمده به طور معنی دار بزرگتر از ۴ باشد، بدین معناست که اکثر پاسخگویان گزینه های زیاد و بسیار زیاد را انتخاب نموده اند. (نظر موافق با شاخص های سؤال تحقیق داشته اند.) لذا برای سنجش این مسئله که میانگین بدست آمده از نمونه به طور معنی دار بزرگتر از عدد۴ است یا نه، از آزمون t یک نمونه ای استفاده شده است.
متغیرهای تحقیق :
۳-۱۱- متغیرمستقل و وابسته تحقیق
باتوجه به اینکه متغیر وابسته متغیری است که تغییرات آن تحت تأثیر متغیر مستقل قرار می گیرد، (سرمد، بازرگان، حجازی،. ۱۳۸۵ص،۴۴)
اینک متغیرهای مستقل و وابسته این تحقیق به شرح ذیل بیان می گردد.
۳-۱۱-۱- متغیر مستقل
نظارت ذیحساب در این تحقیق به عنوان متغیر مستقل می باشد
۳-۱۱-۲- متغیر وابسته
دقت، سرعت و صحت در اجرای (قوانین ومقررات )، وعملکرد از سوی عاملین ذیحساب به عنوان متغیرهای وابسته می باشند.
۳-۱۲- روایی و پایایی پرسش نامه
۳-۱۲-۱- :روایی:[۱]منظور از روایی این است که مقیاس[۲]و محتوای[۳]ابزار یا سؤالات مندرج در ابزاردقیقا” متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد.(حافظ نیا ، ۱۳۸۱ص، ۱۵۵).
برای رسیدن به روایی تحقیق مراحل زیر انجام شده است. ۱- انجام مصاحبه با اهل خبره و کارشناسان. ۲- مطالعه متون و مقالات و منابع علمی و مشخص نمودن شاخص های هرکدام از ابعاد.
۱۳۶۰
بندرعباس
۳۳۶
بندرلنگه
۱۳۵
پارسیان
۳۱۸
جزیره قشم
۱۹۵
حاجی آباد
۳۹۰
رودان
۶۱۰
میناب
۴۲۳۹
جمع
۳-۴) نمونه آماری
از آنجایی که جوامع آماری از حجم و وسعت جغرافیایی زیادی برخوردارند و امکان مراجعه محقق به تمام آنها میسر نمی باشد، بنابراین ناگزیر به انتخاب جمعی از آنها به عنوان نمونه و تعمیم نتایج آن به جامعه مورد مطالعه هستند، بنابراین محقق راه نمونه گیری را انتخاب می کند. نمونه عبارتست از تعدادی افراد که صفات آنها به صفات جامعه شباهت داشته معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار می باشد(حافظ نیا، ۱۳۸۲). برای نمونه گیری پژوهش های علوم رفتاری روش های متداولی وجود دارند که از جمله آنها نمونه گیری تصادفی نظام یافته، نمونه گیری طبقه ای، نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری چند مرحله ای می باشند.
بر این اساس و با توجه به ویژگی های جامعه آماری نمونه گیری تحقیق حاضر از نوع تصادفی انتخاب شده، که در آن. برای تعیین تعداد نمونه از فرمول کوکران استفاده کرده ایم. با توجه به این امر که تعداد اعضای جامعه محدود می باشد از رابطه زیر برای تعیین حجم نمونه استفاده شده است:
فرمول کوکران
که در آن ضریب اطمینان=۹۵% Z=1.96 p=q=0.5
حجم جامعه(N) : ۴۲۳۹
مقدار خطا(d) : 0.06 می باشد.
لذا بر اساس فرمول فوق تعداد نمونه لازم برابر ۲۵۱ نمونه می باشد که در این تحقیق ما تعداد ۲۶۰ پرسشنامه را میان معلمان دوره متوسطه نظری آموزش و پرورش استان توزیع کرده که از این تعداد، ۲۵۰ پرسشنامه جمع آوری شده و در مجموع ۲۵۰ پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۵) ابزار جمع آوری دادههای تحقیق
درتحقیق حاضر برای بررسی پذیرش یا عدم پذیرش فرضیه های مطرح شده، سوالاتی برای هر فرضیه مطرح شد ودر قالب پرسشنامه نسبت به جمع آوری اطلاعات ازجامعه مورد نظر اقدام شد.سپس ازطریق تکنیک مدل معادلات ساختاری برای تحلیل پرسشنامه استفاده شدوازنرم افزارisrel 8.5 برای این تحلیل استفاده کرده ایم.
۳-۵-۱) پرسشنامه
در تحقیق حاضر برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته مدیریت دانش و سرمایه اجتماعی بر اساس طیف پنج گزینه ای لیکرت استفاده شده است.
۳-۵-۱-۱) شرح پرسشنامه
پرسشنامه طراحی شده برای این پژوهش از دو قسمت تشکیل شده است:
قسمت اول شامل اطلاعات افراد پاسخ دهنده از قبیل: جنسیت، سن، تحصیلات و میزان سابقه کاری مدیران و کارشناسان آموزش و پرورش است.
قسمت دوم نظر سنجی در مورد تاثیر سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش با بهره گرفتن از طیف لیکرت توسط مدیران و کارشناسان است. اصل پرسشنامه را می توانید در بخش پیوست ملاحظه کنید.
۳-۵-۱-۲) دسته بندی سوالات پرسشنامه
در جدول زیر مولفه های مربوط به متغیرهای مورد بررسی در پرسشنامه،همراه با علامت اختصاری هر مولفه به تفکیک آورده شده است.
جدول۳-۲) دسته بندی سوالات پرسشنامه
اثرات تنیدگی به شکل های مختلف نمایان می شود . “کوکس[۷۸]” اثرات تنیدگی را به پنج دسته اثرات عینی ، اثرات رفتاری ، اثرات شناختی ، اثرات فیزیولوژیکی و اثرات سازمانی تقسیم می کند(میتچل[۷۹] ، ۱۹۸۲) .
در یک تقسیم بندی کلی تر تنیدگی در قالب عوارض فیزیولوژیکی روانی و رفتاری مطرح شده است(رابینز ، ۱۹۹۳ ، لوتانز ، ۱۹۸۹ ، ایوانسویچ و ماتسون ، ۱۹۸۰) . در این قسمت ضمن معرفی نشانه ها و اثرات فیزیولوژیکی روانی و رفتار تنیدگی ، اثرات سازمانی تنیدگی نیز با توجه به ماهیت تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد .
الف) اثرات فیزیولوژیک
امروز ارتباط بین تنیدگی و بیماریهای مزمن بدون هیچ تردیدی مطرح است و حجم تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان و محققان در این زمینه در طول چند دهه اخیر گواه این مساله است .
از بارزترین این بیماریها ، بیماریهای دستگاه قلب و گردش خون است . استرس ممکن است سبب بیماریهای فشار خون ، افزایش چربیهای خون و تشدید خطر تصلب شرائین ، اختلال خونرسانی ، به ماهیچه قلب بخصوص در افراد مبتلا به تنگی سرخرگهای الکیلی("کرونر[۸۰] ")و حتی مرگ ناگهانی شود . همچنین تنیدگی ممکن است موجب بروز سردردهای میگرنی و بیماریهای عصبی دیگر شود . بیماری های غدد درون ریز مانند دیابت ، نازایی و … . بیماری های دستگاه ایمنی ، دستگاه گوارش ، پوست و … از جمله موارد دیگر هستند که بر اثر تنیدگی به وجود می آیند (بهزاد ، ۱۳۷۲).
جدول ۲-۲-۲ انواع بیماری های ناشی از تنیدگی را که تاکنون شناخته شده ، نشان می دهد. همچنین “ملویش[۸۱]” اثرات فیزیولوژیک تنیدگی زا در طول زمان را در جدول ۲-۲-۳ نشان داده است(اردوآبادی ، ۱۳۸۱).
جدول ۲-۲-۲- بیماری های ناشی از تنیدگی در دستگاه های مختلف بدن[۸۲]
جدول ۲-۲-۳ اثرات فیزیولوژیک تنیدگی در طول زمان[۸۳]
ب) اثرات روانی
اثرات روانی و فیزیولوژیکی تنیدگی از جهتی به هم شبیه اند و دراینجا همین که شخص به مرحله تحلیل رفتگی نزدیک می شود نشانه ها قوی تر و نیرومندتر می شوند . از نظر روانی نشانه نزدیک شدن به مرحله تحلیل رفتگی ، ناتوانی و ضعفی است که با خستگی همراه است(شفر[۸۴] ، ۱۳۷۱) . جدول ۲-۲-۴ اثرات روانی تنیدگی را نشان می دهد.
جدول ۲-۲-۴ : اثرات روانی تنیدگی[۸۵]
| ۱ـ کج خلقی دائم ۲ـ احساس عدم توانایی در مقاومت ۳ـ بی علاقگی به زندگی ۴ـ احساس دائمی یا ادواری ترس از بیماری ۵ـ احساس گناه ۶ـ احساس بد بودن یا آزار رساندن به خود ۷ـ اشکال گرفتن در تصمیم گیری ۸ـ احساس زشتی ۹ـ بی علاقگی نسبت به سایر افراد ۱۰ـ آگاهی از خشم فرو خورده ۱۱ـ ناتوانی در نشان دادن احساس واقعی |
۱۲ـ احساس هدف دشمنی دیگران قرار گرفتن ۱۳ـ از دست دادن احساس لذت ۱۴ـ احساس فراموش ۱۵ـ هراس از آینده ۱۶ـ احساس شکست به عنوان یک فرد ۱۷ـ احساس نداشتن کسی که به او اعتماد کند ۱۸ـ اشکال در تمرکز حواس ۱۹ـ عدم توانایی اتمام یک کار قبل از پرداختن به کار دیگر ۲۰ـ ترس از یک فضای باز یا فضای بسته و یا ترس شدید از تنهایی |
ج) اثرات رفتاری
بدن تنها وسیله ای نیست که اطلاعات در مورد تنیدگی را به بتوان از آن به دست آورد . رفتار و احساسات نیز شاخصهای مهمی برای تعیین اینکه آیا فرد تحت فشار می باشد محسوب می شود . طی واکنش اخطار و پس از آن مرحله مقاومت شمار گوناگونی از شاخصهای رفتاری حضور مراحل"نشانگان سازگاری کلی” را در بدن رخ می دهد ، آشکار می سازد(شفر ، ۱۳۷۱) .
اثرات رفتار تنیدگی به صورت بروز اختلالاتی در رفتار فرد ظاهر می شود . این اختلالات عبارتند از: (راو[۸۶] ، ۱۳۶۶)
ـ اختلال تطابق با خلق افسرده: تظاهر عمده شامل علائم افسردگی از قبیل گریه و نومیدی است .
ـ اختلال تطابق با خلق مضطرب: با علائمی از اضطراب از قبیل عصبانیت دلواپسی و از کوره در رفتن ظاهر می شود .
ـ اختلال تطابق با خصایص خلقی مختلف: این اختلال ترکیبهای مختلفی از افسردگی و اضطراب یا سایر خلق ها را نشان می دهد .
ـ اختلال تطابق با آشفتگی کردار: این اختلال به طور عمده با تجاوز به حقوق دیگران یا نقض قواعد عرضی مهم به تناسب سن فرد ظاهر می شود . (مثل مسئولیت نپذیرفتن)
ـ اختلال تطابق با آشفتگی مختلف خلق و کردار: این اختلال هم آشفتگی خلق و هم آشفتگی کردار را نشان می دهد .
ـ اختلال تطابق با انزوا کناره گیری: تظاهر عمده عبارت است از کناره گیری اجتماعی بدون آنکه خلق به طور نمایانی افسردگی یا اضطراب داشته باشد .
ـ اختلال تطابق با خودداری از کار: تظاهر برجسته در اینجا عبارت است از مهار در کار یا فعالیتهایی تحصیلی در فردی که عملکرد شغل یا تحصیلی او حاکی از کفایت بوده است .
ـ اختلال تطابق با خصیصه های ناجور: این طبقه با علائمی تظاهر می کند که آن را نمی توان مشمول ردیف های بالا نمود .
د) اثرات سازمانی تنیدگی
تحقیقات زیادی ثابت کرده است که تنیدگی اثرات مهمی بر روی سازمان می گذارد تحقیقات("ایوان سویچ” و ماتسون"۱۹۸۰) برآوردی را نشان می دهد که بیش از ده درصد تولید ناخالص داخلی امریکا صرف هزینه عواقب تنیدگی می شود . این هزینه فقط مربوط به سلامت افراد در سازمان است و ضرر زیادی متوجه متغیرهای مهمی مانند رضایت و عملکرد شغلی می باشد(رابینز ، ۱۹۹۳) .
تحقیقات نشان می دهد که بین تنیدگی و رضایت شغلی رابطه معکوس وجود دارد (سولیوان[۸۷] ، ۱۹۹۲). بدین صورت که هر چه میزان تنیدگی افزایش مییابد میزان رضایت شغلی کاهش مییابد .
تنیدگی عملکرد را نیز تحت تأثیر قرار می دهد . درسال ۱۹۸۰ “رابرت یرک و جی.دی. دادسون[۸۸]” ثابت کردند که تنیدگی تا حد مشخصی کارائی را افزایش می دهد ولی پس از آن کارایی به شدت سقوط می کند(الیوت[۸۹] ، ۱۳۶۲) .شکل ۲-۲-۷ رابطه تنیدگی با عملکرد را نشان می دهد. همانطور که مشاهده می شود افراد در سطوح پایین تنیدگی فعال نمی باشد . همانطور که مشاهده می شود ، افراد در سطوح پایین تنیدگی فعال نمی باشند. وقتی تنیدگی در حد اعتدال است عملکرد بالا است . در این حالت افراد انرژی خود را به جای مقابله با تنیدگی صرف بالا بردن عملکرد می نمایند(دیویس و نیواستورم[۹۰] ، ۱۹۸۹) . وقتی تنیدگی از حد اعتدال فراتر می رود افراد به جای بالابردن عملکرد انرژی خود را صرف مقابله با تنیدگی می نمایند .
سازمان جهانی بهداشت در تعریفی بیان میدارد، اعتیاد عبارت است از مسمومیت مزمن و ادواری یا مخرب برای فرد و جامعه که به واسطه استعمال مکرر یک داروی طبیعی (مثل تریاک) یا مصنوعی ایجاد میشود.
و مشخصات آن عبارت است از:
۱- احساس خوشی و تعادل کذب پس از استعمال
۲- احتیاج شدید و غیر قابل مقاومت برای استعمال
۳- تمایل به ازدیاد مقدار استعمال به علت تحمل سلولهای بدن به مقدار معمول
۴- وابستگی به اثرات روانی و بدنی[۸]
در سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۸ م سازمان بهداشت جهانی واژه (وابستگی دارویی) را جایگزین اعتیاد نمود. پس، اعتیاد طبق نظریه محافل علمی یک (وابستگی) است. وابستگی به موادی که تکرار مصرف آن با کمیت مشخص و در زمانهای معین از نظر مصرف کننده ضروری بوده، دارای ویژگیهای زیر است:
ایجاد وابستگی جسمی
ایجاد وابستگی فکری و روانی
پیدایش پدیده تحمل در بدن نسبت به مواد مصرفی
به دست آوردن ماده مورد نیاز به هر شکل و از هر طریق
تاثیر مخرب بر مصرف کننده خانواده و جامعه
منظور از وابستگی جسمی، حالتی است که پس از مصرف مکرر در شخص ایجاد میشود و در صورت عدم مصرف یا خنثی شدن اثر آن ماده شخص دچار اختلالات شدید جسمی نظیر پادرد، آب ریزش بینی، دردهای شدید استخوانی، بیقراری و نظایر آنها میشود. این وابستگی پایه اساسی برای وابستگی فکری است. به عبارتی ، شرطی شدن به مصرف آن ماده نیز محدود میشود. منظور از وابستگی فکری، یعنی اشتغال ذهنی به ماده و احساس تمایل برای مصرف مجدد آن علاوه بر آن، این حالت میل فراوانی نسبت به مصرف مجدد در شخص به وجود میآورد.[۹]
ج : اعتیاد از دیدگاه حقوق کیفری و جرم شناسی
اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر از آنجا که اثرات ناگواری بر روی اشخاص و منافع عمومی جامعه دارد، کمتر جامعهای میتواند این اثرات را نادیده گرفته و به مقابله با آن برنخیزد و این موضوع همواره مورد توجه حقوق کیفری قرار داشته است. یعنی قضاوتی که جامعه در مورد اعتیاد دارد زمینه را برای جرم تلقی کردن آن فراهم ساخته و اصولاً آنچه که عملی را به جرم تبدیل میکند همین قضاوتی است که جامعه در مورد آن رفتار دارد. کشورها نیز تاکنون برای مقابله به پدیده اعتیاد راهکارهای مختلفی تجربه کردهاند، که همواره یکی از این راهکارها پاسخ کیفری و فرستادن سوء مصرف کنندگان مواد مخدر به زندان است که کشورها نیز تا حدود زیادی این راهکارها را برگزیدهاند.
به طور کلی علت اعتیاد هر چه باشد شخص معتاد دارای شخصیت متعادلی نیست و نمیتواند وظایف روزمره خود را در حد توانایی و استعدادی که دارد انجام دهد. معتاد فقط به دنبال لذت است و برای به دست آوردن این لذت اگر مواد مخدر مصرف نکند، دچار حالت پریشانی و اضطراب شدید میگردد و چون نمیتواند توقعات خود را به تعویق بیاندازد در نتیجه اراده و عاطفه او از بین رفته و حالت تهاجمی و سرکشی و عصبی به خود گرفته و در نتیجه به قوانین اجتماعی و قیود اخلاقی و احکام مذهبی بی توجه و در معرض جرایم قرار میگیرد.
پس میتوان گفت اعتیاد یک حالت خطرناکی است که در نتیجه استعمال غیر قانونی مواد مخدر در شخص مصرف کننده ایجاد گردیده که هم مضر به حالت شخص و هم مضر به حال اجتماع میباشد.[۱۰]
بنابراین اعتیاد از دیدگاه حقوق کیفری به جهت اثرات نامطلوبی که برای فرد و جامعه ایجاد میکند یک پدیده مجرمانه تلقی شده و با متخلفین آن برخورد کیفری میگردد. اعتیاد در زمره ناهنجاریهایی است که مورد توجه جرم شناسی است. جرم شناسان معتقدند که معتاد دارای شخصیت متعادل نبوده و هر گاه ۴ الی ۱۲ ساعت مواد مخدر را مصرف نکند، پریشان خاطر و مضطرب شده و در این وضعیت برای دست یافتن به مواد مخدر، حالت عصبی و تهاجمی در او ظاهر گشته، به طوری که اراده و عاطفه او از بین رفته و در معرض ارتکاب جرایم قرار میگیرد.
از دیدگاه جرم شناسی نوع مادهای که یک فرد بدان اعتیاد دارد در انواع جرایم ارتکابی او موثر است. سیاست جنایی که به دست بزه شناسان و جرم شناسان برای یک جامعه تنظیم میشود بر خلاف حقوق جزا تنها متکی به سیاست کیفری نیست بلکه درمان فرد خاطی و اصلاح نتیجههای موجود اجتماعی و رفع تبعیضات قانونی …. نیز مورد توجه آن است.[۱۱]
د: اعتیاد[۱۲] از دیدگاه اجتماع
ناهنجاری ها و اعمال خلاف در جوامع مختلف متناسب با معیارهای موجود در آن جامعه در درجه خاصی از زشتی و نکوهش قرار دارد.برخی از خلافکاری ها در یک جامعه ممکن است در جوامع دیگر رفتاری پسندیده و یا حداقل عادی باشد.ولی معمولاً اکثر اعمال خلاف در جوامع مختلف خلاف محسوب می گردد.یکی از این ناهنجاری ها و خلاف ها اعتیاد است،به همین جهت اعتیاد را یکی از زشت ترین اعمال می دانند و حتی فردی که معتاد است خود را معتاد نمی داند و خانواده او نیز این مسئله را انکار و پنهان می کند. مسئله مهمی که در مورد اعتیاد و جامعه مطرح می باشد تصویر و نگرشی است که جامعه و افراد آن از معتادین دارند.همانطور که معیارهای جامعه رفتارهای ناهنجار و ضد اجتماعی را انحراف می شناسد،طبیعی است که از اعتیاد هم چنین تصویری در اذهان عمومی وجود داشته باشد و حاصل آن انزجار و دوری گزینی مردم آن باشد.اعتیاد همه جوانب و شوون زندگی فرد را متاثر می سازد:بهداشت وسلامت اجتماعی،شناختی،روانی ،عاطفی،اجتماعی،روحی و معنوی از آنجا که اعتیاد امری پیشرونده است،کارکرد و فعالیت این نواحی نیز به نحو فزآینده ای رو به وخامت می نهد.آسیب و خطارفتگی در هر یک از این نواحی علایم و دوره های خاصی دارد.
معتاد به انسانی گفته میشود که از راه های گوناگون نظیر خوردن مواد مخدر، تزریق آن، دود کردن، استنشاق، یا از راه مقعد یک نوع ماده یا چند نوع ماده را با هم به صورت مداوم مصرف میکند که در صورت قطع آن با مسایل جسمانی، رفتاری، یا هر دو مشکل با هم مواجه میشود.
علاوه بر این، معتاد با تداوم مصرف، از نظر ظاهری و رفتاری، به تعریف صوری، معتاد در جامعه شبیه شده و به تدریج هنجارهای جامعهی معتادان و خرده فرهنگ متعلق به ایشان را میپذیرد، در نتیجه مصداق انگ یا برچسبی میشود که (معتاد) نام دارد پس معتاد از یک سو محصول کنش و واکنش مداوم و مرتب بین ارگانیسم انسان و مواد طبیعی و شیمیایی یاد شده و از سوی دیگر، محصول یک وفاق جمعی است.[۱۳]
ه: مفهوم مواد مخدر
۱: مفهوم لغوی مواد مخدر[۱۴]
مواد مخدر در لغت یعنی آنچه که تولید رخوت و سستی اعصاب کند[۱۵] و مخدرات یعنی داروهایی که باعث سستی و بی حسی میشود[۱۶] و مواد مخدر به داروهایی که استعمال آنها سبب بی حسی و بی حالی و تخدیر عمومی میگردد(مثل کوکائین، هروئین و غیره) اطلاق میشود.
در لغت نامه دهخدا در تعریف مواد مخدر آمده است: ادویهای که بی خوابی و سستی اندام(آرد) چیزهایی که اعضای آدمی را بی حرکت و سست میکند[۱۷].
مواد مخدر دارای گروه های متعدد و مصنوعی هستند و هر گروه و حتی هر یک از این مواد دارای خصوصیات و بالتبع دارای تعاریف جداگانهای میباشند. لذا ارائه تعریف واحد که تمامی مواد مخدر را در بر بگیرد کاری دشوار و البته غیر عقلانی است. از این رو تمامی قوانین، آئین نامهها و همچنین معاهدات بین المللی مربوط به مواد مخدر نیز برای این مواد، به طور کلی تعریف واحدی ارائه نکرده و به توضیح جداگانه هر یک از مواد پرداختهاند. بعضی از نویسندگان از دیدگاه علوم مختلف، تعاریف مختلفی نیز برای مواد مخدر ارائه کردهاند که در اینجا به همین تعاریف بسنده میکنیم.
۲: مفهوم اصطلاحی مواد مخدر
از نظر اصطلاحی مواد مخدر به کلیه مواد طبیعی و شیمیایی گفته میشود که اعتیاد آور باشد، بعضی از این مواد تحریک کننده نبوده بلکه ممکن است ایجاد تحرک و توهم نماید . به طور کلی مواد مخدر به موادی اطلاق میشود که مصرف آنها در انسان حالتی غیر عادی ایجاد نماید این حالات که عموماً لذت بخش هستند به صورت موقت و کاذب به وجود میآید.
بروز همین حالات و کیف و لذت پس از اولین مصرف، که در بعضی مواد فقط به علت کنجکاوی به آن مبادرت میشود، باعث تداوم مصرف و اعتیاد میگردد.[۱۸]
از نظر دارویی و به عبارت بهتر از نظر علم پزشکی هر مادهای که با تاثیر روی سیستم مرکزی اعصاب قادر به ایجاد تغییرات جسمانی، رفتاری و روانی در انسان باشد، مخدر است. از نظر علم روانشناسی هر مادهای که انسان پس از مصرف نسبت به آن وابستگی اعم از روانی یا جسمانی پیدا کند مواد مخدر است.
از نظر جامعه شناسی هر مادهای که پس از مصرف آن چنان تغییراتی در انسانی ایجاد کند از نظر اجتماعی این تغییرات قابل قبول یا پذیرش نباشد و اجتماع نسبت به آن حساسیت یا واکنشی نشان دهد مخدر است.
از نظر سیاسی هر دارویی که پس از مصرف، طرز فکر مصرف کنندگان را به نحوی تغییر دهد که نسبت به مسایل سیاسی کشورشان بی تفاوت یا باعث جهان بینی متضاد گردند مخدر است و در نهایت تعریف مواد مخدر بر اساس بی تفاوتی و تحمل دارویی عبارت است از هر دارویی که مصرف آن باعث بی تفاوتی یا مصونیت انسان نسبت به آن دارو گردد یا به عبارت دیگر تحمل دارویی ایجاد نماید آن دارو مخدر است.[۱۹]
گفتار دوم: سوابق تاریخی اعتیاد به مواد مخدر
در چین از قرنها پیش، کشت خشخاش و مصرف تریاک رایج و در بعضی از کشورهای خاور دور و آسیای جنوبی نیز خشخاش و شاهدانه کشت میشده است.
پس از ممنوعیت دخالت دولتها در خرید وفروش تریاک (۱۹۱۲) فقط بخشی از کمپانی هند شرقی انگلیس تجارت مواد مخدر را ادامه داد و سازمان بزهکاری چند ملیتی مافیا ابتکار عمل را به دست گرفت و از خاور دور و آسیای جنوبی که مبدأ اصلی تهیه و صدور تریاک بود آن را به اقصی نقاط دنیا برد و میلیون ها نفر را به بلای اعتیاد مبتلا ساخت.
پس از جنگ جهانی دوم، تایلند، لائوس وبرمه ( میانمار )مرکز فعالیت مافیا گردید و مناطق مذکور را « مثلث طلائی » نامیدند.
مناطق مذکور از مخوفترین نقاط دنیا است و تاکنون اجساد بسیاری از خبرنگاران که برای تهیه گزارش به مناطق مذکور رفته بودند پیدا شده است. دراین مناطق نیمی از تریاک و هروئین جهان تهیه میگردد .
لابراتورها در جنگ ها مستقر و سال به سال برتعداد اعضاء باند مافیا افزوده میگردد. فعالیت آنان مرموزتر وبغرنج تر میشود و چندین میلیون نفر نیز دراین مناطق معتاد هستند.
مناطق زیر کشت شاهدانه و خشخاش در تایلند در سال ۱۹۹۷ در حدود۲۰۰۰هکتار برآورد شده است. مقدار شاهدانه که بطور عمده در بخشهای شمال شرقی تایلند کشت میشود در سال ۱۹۹۵ بین ۲۰۰ الی ۳۰۰ تن بوده است .
شهر بانکوک ( پایتخت تایلند ) که بیش از دو میلیون نفر معتاد دارد یکی از مراکز مهم ساخت و توزیع هروئین، حشیش، امفته تامین و متافتامین در دنیا است. مقامات عالی رتبه تایلند با سازمان مافیا همکاری داشته و در عمده فروشی و صدور مواد مخدر به آمریکا و اروپا و سایر کشورها نقش مهمی را ایفاء مینمایند.
با اینکه روستائیانی که در مناطق دور از بانکوک زندگی میکنند کمتر معتاد هستند ولی درکل جمعیت روستائی ۷۰ درصد کشاورزان تایلندی معتاد به مواد مخدر میباشند.
در سال ۱۹۴۹ که انقلاب سوسیالیستی چین به پیروزی رسید در حدود ۵۰ میلیون نفردر چین معتاد به مواد مخدر بوده اند. مائو رهبر انقلاب چین، مبارزه سخت و جدی برعلیه گروه های سازمان یافته قاچاقچیان مواد مخدر را آغاز و ضربه های هولناک برمعتادین و قاچاقچیان و سوداگران وارد آورد در صورتی که اکثر کشورهای همجوار چین در قاچاق مواد مخدر فعالیت داشتند. از جمله چیانکاچک که با انقلابیون چین می جنگید برای تأمین مخارج جنگ، مواد مخدر خرید و فروش میکرد.
در جنگ ویتنام که در ۴ اوت ۱۹۶۴ آغاز و تا ۲۷ ژانویه ۱۹۷۳ ادامه داشت آمریکا برای کمک به ویتنام جنوبی وارد جنگ شده بود سازمان مافیا با سازمان سیا (CIA) و ژنرالهای آمریکائی برای معتاد نمودن جنگجویان ویتنام شمالی که طرفدار کمونیستها بودند همکاری میکردند ولی سربازان آمریکائی نیز از این بلیه در امان نماندن و پس از خاتمه جنگ، هزاران سرباز معتاد به آمریکا بازگشتند.
بند اول ـ سابقه تاریخی اعتیاد به مواد مخدر در جهان
در مطالعه تاریخچه استعمال افیون میبینیم که بشر افیون را از سالهای نخستین تاریخ میشناخته و به نوعی استعمال میکرده است. بر خلاف آنچه که مشهور است، چینیها اولین مردمی نبودند که با تریاک آشنایی داشتند، گرچه حکما و دانشمندان چینی از دیرباز با خواص درمانی تریاک آشنا بودند، ولی احتمالاً در قرن نهم یا دهم بود که تریاک توسط اعراب به کشور چین معرفی شد.
نوشتههایی که از تمدن سومریها باقی است، نشان میدهد که سومریان از کهن ترین اقوامی هستند که نه تنها از تریاک استفاده میکردهاند، بلکه نام (گیاه شادی بخش) نیز به آن نهاده بودند که هنوز به این نام شایع است. در الواح گلی سومریان، پنج هزار سال قبل از میلاد، در بین النهرین(عراق) نحوه تهیه شیره از بوته خشخاش ذکر شده و توصیه شده که جمع آوری شیره صبح زود انجام شود. در این الواح شیره تریاک، جیل[۲۰] نامیده شده که به معنای لذت و خوشگذرانی است.[۲۱]
پاسخگویی به مشتریان
تصمیم گیری و مدیریتی
بهرهوری
در محیط توزیعشده سیستم اجرایی تولید، بایستی کاملاً انعطافپذیر بوده و در قبال نوسانات تغییر به خوبی پاسخگو باشد.
یکی از دلایل اصلی رسیدن به سیستم اجرایی تولید توزیعشده، رسیدن به چابکی بیشتر در روند تولید است، چیزی که با استقرار ارتباطات صحیح تسهیل شده و در شرایط برعکس و ارتباطات نامستحکم چابکی، پاسخ معکوس میگیرد، حال هدف از استفاده از محیط ابر، تعریف ارتباطات صحیح و مستحکم است( ارتباطات در محیط ابر Loosely coupled است ولی در شرایط نیاز برقرار است).
یکی از مهمترین خواسته های مشتریان پاسخگویی سرویس دهنده، پس از تحویل محصول است. آنچه محیط ابر آن را تسهیل می کند این است که اطلاعات درست و دقیقی از آنچه تولید شده است توسط ماژول مدیریت اطلاعات محقق می کند. در زیر گزارشی اجمالی از آنچه پیش از استقرار ابر بوده و پس از استقرار ابر محتمل است، آمده است.
| نرخ تاخیر در تحویل سفارش | چابکی سیستم | زمان پس از تحویل محصول | واکنش در برابر سفارش های کاری فوری | پاسخگویی در برابر نوسانات و تغییر | |
| پیش از استقرار | متوسط | ضعیف | متوسط | ضعیف | ضعیف |
| پس از استقرار | بالا | خوب | عالی | خوب | عالی |
جدول ۴٫۴ دید مشتریان و چارچوب پیشنهادی
دید تصمیم گیری مدیریت
دیدگاه دیگری که در این ارزیابی مطرح است، دید مدیران سطح بالا نسبت به استقرار چنین سیستمهایی است. با توجه به شرایطی که جمساز دارد و مدیران سطح بالا از لحاظ جغرافیایی در فاصله دورتری نسبت به سایت اصلی کارخانه دارند، لذا همواره به دنبال راه حلی بودند تا هرچه زودتر دیدی مستقیم نسبت به رویدادهای کارخانه داشته باشند، این خواسته ها شامل موارد زیر است.
صحت اطلاعات: با توجه به شرایط توزیعشده ای که در شرکت جمساز وجود دارد، سایتهای کاری و مدیریتی مختلف همواره اطلاعات ناهمگون و ناسازگاری از روند تولید موجود است، چیزی که هیچ وقت مطلوب مدیریت نیست.
خطا در ضبط اطلاعات: همانطور که اشاره شد، یکی از مقدمات پیاده سازی سیستم اجرایی تولید در ابر وجود RFID است، چیزی که خطا در ضبط اطلاعات را به حداقل میرساند.
دیدگاه داده کاوی: آنچه بعد از رسیدن به اطلاعات صحیح، مد نظر مدیران بوده است، استفاده صحیح از اطلاعات ضبط شده و گرفتن تصمیمات استراتژیک است. چیزی که قبلاً با وجود اطلاعات ناسازگار و نادرست به سختی محقق میشد. برای رسیدن به این هدف بایستی دیدی داده کاوی به قضیه داشت و نتایجی نظیر شناسایی دسته محصولات موفق در تولید توزیعشده از طریق کلاستربندی محصولات، شناسایی سایتهای موفق برای تعامل توزیعشده با سایتهای دیگر و… داشت.
| صحت اطلاعات | کاهش خطای اطلاعات | تصمیمات استراتژیک | |
| قبل از استقرار ابر | ضعیف |

