یکی از مهمترین مراحل درمان مشکلات استخون ها، مفاصل و دیگر بافت های اندام استفاده از فیزیوتراپی است و مهمترین اقدام فیزیوتراپ کمک به افزایش دامنه حرکات مفاصل و افزایش قدرت عضلات آن است. انجام این مهم با بهره گرفتن از نرمش های خاصی صورت می گیرد. دسته ای از این نرمش ها که برای افزایش دامنه حرکتی مفاصل کاربرد دارند حرکات کششی هستند. حرکات کششی که در فیزیوتراپی برای بهترکردن دامنه حرکتی مفصل و کاهش خشکی آنها انجام می شود ممکن است دردناک باشد.

وقتی این حرکات در آب گرم انجام شوند تحمل بیمار بیشتر شده و احساس درد ناشی از حرکت مفصل کم می شود. در این حالت می توان مفاصل بیمار را بیشتر و بهتر حرکت داده و نتیجه آن افزایش سریعتر و بهتر دامنه حرکتی مفاصل است.
وقتی بدن در آب غوطه ور می شود(مانند استخرهای آب) وزن بدن کاهش می یابد. بعضی بیماران به علت مشکل مفصل و درد ناشی از آن نمی توانند به راحتی راه بروند. در آب وزن بیمار کم شده و در نتیجه فشار کمتری به مفاصل اندام تحتانی وارد می شود. وقتی مفصل وزن کمتری را تحمل کند بهتر می تواند حرکت کند و حرکات نرمشی و تقویتی را انجام دهد.
کمک دیگر آب مقاومت آن در مقابل حرکت اندام است. وقتی فرد در آب غوطه ور شده و سعی می کند اندام خود را حرکت دهد مقاومت آب را در مقابل حرکت اندام حس می کند. این مقاومت مفید است. مقاومت در مقابل حرکت اندام می تواند به تقویت بیشتر عضلات آن کمک کند. درست مانند کسی که برای تقویت بیشتر عضلات خود از وزنه استفاده می کند. با این تفاوت که مقاومت آب به عناوین زیر بهتر از وزنه می باشد:
ملایم تر از وزنه است،
می توان آن را با تغییر سرعت حرکت اندام کم و زیاد کرد،
در همه جهات وجود دارد،
همراه با گرما است و بنابراین آستانه تحمل بیمار را بیشتر می کند.
در بسیاری از بیماری های سیستم حرکتی تقویت عضلات اندام می تواند درد بیمار را تا حدود زیادی از بین ببرد. بطور مثال در کمردرد تقویت عضلات ستون مهره و شکم و در بسیاری از دردهای کمر می تواند درد بیمار را به طرز محسوسی کاهش دهد. انجام حرکات نرمشی تحت نظر فیزیوتراپ در آب می تواند به این امر مهم کمک فراوانی بکند.
استفاده از آب جهت درمان بیماری‌ها از دیرباز وجود داشته و مدارک زیادی از کاربرد آن در طب باستان ایران، روم، یونان و مصر ثبت شده است. در اروپا نیز اسنادی از آب درمانی در قرن ۱۸ میلادی و اولین کلینیک آب درمانی در قرن ۱۹ میلادی ثبت شده است. آب درمانی به زبان ساده عبارتست از، هر گونه معالجه یا مداوا به کمک آب.
آب درمانی انواع و روش های مختلف دارد. استفاده از آب می تواند به صورت مصرف داخلی یا خارجی، فیزیکی یا شیمیایی، خوراکی، تزریقی، موضعی یا فشاری و… باشد. بعنوان مثال مطالعات زیادی در زمینه مصرف خوراکی آب به عنوان داروی طبیعی به عمل آمده است و آب به اشکال مختلف خوراکی، تزریقی و… در این مسیر استفاده می شود یا استفاده از فشار خارجی آب مثل یک عامل ماساژ دهنده یا قراردادن بدن در حوضچه های حاوی آب در ترکیب با مواد مختلف(حوضچه های آب گرم، آب های دارای املاح یا) ولی موضوع این نوشتار استفاده از خواص فیزیکی آب در درمان بیماری ها و بخصوص ورزش در آب است.
اساس درمانی ورزش در آب بر این قاعده استوار است که بدن انسان هنگام غوطه ور شدن در آب سبک می شود و بنابراین موقع ورزش در آب علیرغم اینکه فشار کمتری بر مفاصل وارد می آید، تقریباً همان فعالیت حرکتی مورد انتظار انجام می شود. بعنوان مثال بیمار مبتلا به ورم مفصل یا همان آرتروز که به او توصیه می کنیم فعالیت ورزشی انجام دهد ولی بدلیل درد نمی تواند فعالیت مناسبی داشته باشد. در این حال ورزش در آب می تواند جایگزین بسیار مناسبی باشد چون با سبک شدن وزن در آب، فشار وارده بر مفاصل کم شده و فرد درد و ناراحتی نخواهد داشت.
نکته دوم خاصیت نشاط آوری آب است که مطالعات علمی متعددی نیز آن را ثابت نموده است. طبق بعضی مطالعات ارتباط با آب بخصوص ورزش در آب موجب بالارفتن ماده ای بنام اندورفین در بدن می شود که خاصیت ضد درد و نشاط آور دارد.
جدای از موارد فوق ورزش در آب موجب اتساع عروق می شود که این به نوبه خود موجب افزایش جریان خون، افزایش خون رسانی بافت ها، تغذیه و سوخت ساز بهتر بافت ها، افزایش فعالیت قلب و عروق و افزایش دفع سموم از بدن می شود. آب درمانی با همان مکانیزم های فوق به کاهش اسپاسم عضلانی، رفع خستگی و کاهش استرس کمک می نماید و اما بیماری هایی که آب درمانی(البته اگر بصورت علمی، و صحیح اعمال شود) می تواند به درمان آن کمک نماید مثل آرتروز و دیگر مشکلات مفاصل، اختلالات حرکتی(بعضی انواع فلج)، تسکین دردها، ناراحتی های ستون فقرات، و حرکات دستگاه گوارش می باشد.
شنا و ورزش در آب نمونه هایی از ورزش های هوازی هستند و ورزش های هوازی هم بهترین ورزش ها برای سلامت است بنابراین نکات مربوط به ورزش های هوازی اینجا هم مصداق داد مثلاً زمان توصیه شده برای آن حداقل یک روز در میان و هر نوبت ۶۰-۲۰ دقیقه(متوسط ۳۰ دقیقه) می باشد و این که ورزش در آب بهتر است با شدت متوسط باشد یعنی ورزشکار کمی به نفس بیافتد ولی در عین حال قادر به صحبت کردن هم باشد.
همه توصیه هایی که برای استفاده بهداشتی از استخرها می شود اینجا نیز باید رعایت شود یعنی قبل و بعد از استخر دوش بگیرند، قبل از ورود به استخر پای در حوضچه کلر بگذارند، لباس شنای مناسب بپوشند و از وسایل کمکی مثل کمربندها یا جلیقه هایی که مربی توصیه می نماید هم استفاده نمایند.
نکته مهم دیگر احتیاط و محدودیت های پزشکی است. بعنوان مثال افراد بالای چهل سال به ویژه در صورتی که زمینه بیماری های قلبی – عروقی دارند، توصیه می شود ابتدا یک مشاوره پزشکی داشته باشند. همچنین بیماران مبتلاء به دیابت، نارسایی قلبی یا تنفسی، آسم، بیماری های پوستی حاد یا زخم باز، اختلالات حسی – عصبی، عفوت های حاد اختلالات غدد و بیماری رینود بایستی قبل از آغاز ورزش در آب مورد مشاوره پزشکی قرار گیرند.
و اما مهمترین نکته این است که چه کسانی صلاحیت انجام آب درمانی را دارند واقعیت این است که آب درمانی یک کار گروهی است که دو رکن اصلی آن پزشک یا فیزیوتراپ و مربی آگاه دوره دیده و دارای مدرک در زمینه آب درمانی هستند. بعنوان مثال نکات پیش گفت یعنی بیمارهایی که انجام ورزش در آب در آن ها ممنوع می باشد باید توسط پزشک معاینه و بررسی شود یا بیماری مثل کمردرد که ده ها علت داد که آب درمانی تنها در بعضی از آنها مؤثر است و یا این نکته مهم که ورزش ها بسته به سن، جنس، شرایط زمینه ای و بیماری افراد متفاوت است(۸).
عنوان تحقیق مربوط می شود به ۱۶ جلسه تمرینات آب درمانی بر کمر درد سالمندان که در این خصوص با توجه به نیاز بسیار زیاد در جامعه ما را بر آن داشت که به آن بپردازیم.
با توجه به اینکه در جوامع کنونی حرکت جای خودش را کم کم به ماشین و ابزار داده است و مردم با از دادن آمادگی جسمانی به سوی یک زندگی همراه با ضعف قوای بدنی می روند در این و با توجه به اینکه ما با افزایش سن سالمندی که یک پدیده نو ظهور در تمام ممالک می باشد مواجه هستیم در بین این مردم سالمندان بیشتر از پیش با بیمارهای مختلف از آن جمله کمردردهای مزمن در این دوران رو به رو هستیم لازم به تذکر است که با توجه به آمار و ارقامی که منتشر شده تقریبا همه افراد دولت های مختلف حداقل یک بار در طول زندگی خود به کمر درد مبتلا می شوند. حال آب و آب درمانی به عنوان یک اصل کلی برای کاهش درد و ناراحتی و حتی پیشگیری قبل از درمان می تواند راه بسیار خوبی پیشنهاد شود.
افزایش سن و سالمندی منجر به کاهش قدرت عضلانی و تعادل و در نتیجه بروز دردهای مزمن مانند کمردرد و عدم داشتن توانایی در انجام کارها به طور مستقل ممکن است زندگی سالمندان را به مخاطره بیافکند. روند سالمندی و افزایش سن بر تمامی جنبه های زیستی و روانی انسان تاثیر گذار بوده و بر بیشتر جریان های بیولوژیکی بدن موثر است و منجر به کاهش تدریجی ظرفیت های فیزیولوژیکی می گردد. بی تحرکی و شیوه ی زندگی کم تحرک پیامد زندگی ماشینی و متمدن عصر حاضر است که فرایند سالمندی را شتاب بخشیده و مشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و اقتصادی را در دوران سالمندی مضاعف می کند. با افزایش سن و بروز سالمندی، اهمیت فعالیت جسمانی نیز با توجه به حفظ عملکرد و استقلال افراد و افزایش کیفیت زندگی آنها روز به روز آشکارتر می شود.
تحقیقات داخلی
اصلانخانی (۱۳۸۲)تاثیر تمرین درمانی در آب بر تعادل ایستا و پویای سالمندان ،مقایسه تمرینات اختلالی و غیراختلالی تمرینات تعادلی می تواند میزان افتادن در سالمندان را کاهش دهد. طبق اصل اختصاصی بودن تمرین، انجام برنامه های تمرینی اختلالی مشابه شرایط واقعی می تواند به نارسایی های حسی و حرکتی مرتبط با افزایش سن کمک کند. همچنین، استفاده از برنامه های تمرینی در آب می تواند محدودیت های اجرایی را کاهش دهد. لذا هدف از تحقیق حاضر مقایسه اثربخشی تمرینات تعادلی اختلالی و غیر اختلالی در آب بر قابلیت های تعادل ایستا و پویای زنان سالمند است. روش تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل است. بدین منظور ۳۷ زن سالمند با دامنه سنی ۸۰-۶۵ به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و از طریق گمارش تصادفی، به گروه های آزمایشی اختلالی(۱۲=n)، غیر اختلالی(۱۲=n) و کنترل(۱۳=n) تقسیم شدند. از تمامی آزمودنی ها قبل و پس از دوره تمرینی، با بهره گرفتن از دستگاه تعادل سنج بایودکس آزمون ثبات قامتی به دو صورت ایستا و پویا اجرا شد. به منظور تحلیل یافته ها از آزمون های تحلیل واریانس، t همبسته و t مستقل استفاده شد. یافته ها: تمرین اختلالی بر همه شاخص های تعادل ایستا و پویا بهبود معناداری ایجاد نمود(۰۵/۰>P). همچنین تمرین غیر اختلالی فقط بر شاخص نوسان میانی- جانبی(ML) در هر دو نوع تعادل ایستا و پویا تاثیر معنادار نداشت(۰۵/۰<P). علاوه بر آن نتایج نشان داد تمرین اختلالی در مقایسه با تمرین غیر اختلالی تاثیر بیشتری بر بهبود تمامی شاخص های تعادل ایستا و پویا داشته است(۰۵/۰>P). یافته های تحقیق حاضر، اصل اختصاصی بودن تمرین را مورد تایید قرار داد. تحقیق حاضر همخوان با برخی تحقیقات گذشته ثابت نمود تمرینات تعادلی می توانند باعث بهبود تعادل شوند، اما این گونه تمرینات برای بهبود سازگاری های عصبی عضلانی ویژه تعادل، به حد کافی اختصاصی نیستند. بنابراین، تمرینات اختلالی می توانند پاسخ های جبرانی قامتی در اثر اختلال بیرونی را فعال کرده و در نتیجه خطر افتادن را کاهش دهند.(۱۸).
صمدی پور ، اخوتیان ، کهریزی (۱۳۸۲)به بررسی سه روش تمرین درمانی بر شدت درد و درصد ناتوانی افراد مبتلا به کمردرد مکانیکی مزمن.از طرح اجرای این تحقیق ارزیابی سه روش متداول ورزش درمانی در بیماران مبتلا به کمردرد و مطالعه چگونگی تاثیر هر یک از این ورزش ها بر شدت درد و درصد ناتوانی ناشی از کمردرد است.
این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی بر روی ۲۵ بیمار مبتلا به کمردرد مزمن مکانیکی با شرایط شغلی یکسان انجام شد. میزان شدت درد توسط جدول ارزیابی عددی درد، و درصد ناتوانی ناشی از کمردرد توسط پرسشنامه اوسوستری مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان اعتبار داده ها نیز بوسیله آزمون کندال محاسبه شد. افراد مورد تحقیق به سه زیر گروه تقسیم شدند به گونه ای که میانگین متغیرها در سه گروه، اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. گروه اول با تعداد ۸ نفر ورزش های ویلیامز را انجام دادند، و گروه دوم با تعداد ۷ نفر ورزش های مکنزی، و گروه سوم با تعداد ۱۰ نفر بودند که ورزش های ثبات دهنده را انجام دادند. طبق برنامه هر گروه طی دو مرحله ۶ هفته ای(۶ هفته اول ۶ روز در هفته و ۶ هفته دوم ۳ روز در هفته(یک روز در میان)) و در مجموع ۱۲ هفته ورزش های مربوط به خود را انجام دادند.
که نتایج به دست آمده نشان دادند که ورزش های انجام شده در هر سه گروه با کاربرد ورزش های تقویتی عضلات ستون فقرات می توانند بر کاهش درد بیماران موثر باشند. البته زمان و سرعت کاهش درد، درصد ناتوانی و ماندگاری تاثیر ضد درد در گروهی که ورزش های ثبات دهنده را انجام داد با دو گروه دیگر اختلاف معنی دار وجود داشت.
بنابراین در هر سه روش درمانی درد بیمار کاهش می یابد، لیکن ورزش های ویلیامز و مکنزی همیشه در شرایط استاتیک انجام می شوند و یک گروه عضلانی خاص را تقویت می کنند، اما در ورزش های ثبات دهنده، علاوه بر تقویت عضلات در شرایط استاتیک تقویت عضلات، در شرایط دینامیک نیز صورت می گیرد. بیمار از شرایط انجام تمرینات سبک به سمت تمرینات سنگین، و در نهایت به سوی بهبود شرایط تعادل از دست رفته پیش می رود، به همین دلیل انجام این ورزش علاوه بر تسریع در کاهش درد موجب بهبود شرایط ذهنی فرد، بهبود اعتماد به نفس و در نهایت کاهش درصد ناتوانی ناشی از کمردرد می شوند(۱۸).
قادری (۱۳۸۲)به بررسی تاثیر تمرینات تعادلی در آب و بی تمرینی بر عملکرد عصبی-عضلانی و تعادل مردان سالمند پرداختند با توجه به این که یکی از اصلی ترین عوامل زمین خوردن در بین سالمندان ضعف عمل کرد عصبی- عضلانی و عدم تعادل می باشد، موضوع تعادل و بازتوانی آن مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این مطالعه ۳۰ مرد سالمند به دو گروه ۱۵ نفره کنترل و ۱۵نفر تمرینات تعادلی در آب تقسیم شدند. تمرینات تعادلی در آب به مدت هشت هفته و هر هفته سه جلسه و هر جلسه یک ساعت انجام شد. نتایج نشان دادند عمل کرد عصبی- عضلانی و تعادل آزمودنی ها در گروه تمرینات تعادلی در آب به طور معنی داری بهبود یافت(P<0.05). هم چنین در این گروه بین پس آزمون و چهار، شش و هشت هفته بی تمرینی اختلاف معنی داری در این پارامترها مشاهده نشد(P>0.05).
نتایج نشان دادند که تمرینات تعادلی در آب می تواند تاثیر معنی داری بر عمل کرد عصبی- عضلانی و تعادل مردان سالمند سالم داشته باشد و احتمال افتادن و به زمین خوردن آن ها را کاهش دهد. ضمن این که اثرات این تمرینات پس از دوره های بی تمرینی ماندگار هستند. از این رو، تمرینات تعادلی در آب به عنوان یک تمرین عصبی-عضلانی و تعادلی موثر برای مردان سالمند سالم توصیه می شود.(۱۹).
غیاثی و همکاران(۱۳۸۵) در پژوهشی تاثیر ورزش های ویلیام و ثبات دهنده بر عملکرد بیماران با کمردرد مزمن مکانیکی را بررسی کردند. در این مطالعه ۳۴ بیمار زن با کمردرد مزمن بطور تصادفی انتخاب شدند که در دو گروه(۱۷نفر) ورزش های ثبات دهنده و(۱۷نفر) ورزش های ویلیام قرار گرفتند. که هر گروه به مدت ۱۴ جلسه تمرین کردند. یافته های تحقیق نشان داد که ورزش های ثبات دهنده و ویلیام هر دو در کوتاه مدت بر کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران موثر می باشند و هیچ گونه برتری بین دو روش مذکور وجود ندارد(۴۵).
صادقی و همکاران(۱۳۸۶) پژوهشی با هدف ارزیابی تاثیر ورزش در آب بر تعادل ایستا و پویای زنان سالمند انجام دادند. ۳۰ زن سالمند ۷۰-۵۵ ساله در دو گروه تمرین و کنترل در مطالعه شرکت داشتند. گروه تمرین در برنامه ی تمرینی ورزش در آب به مدت شش هفته، سه جلسه ی یک ساعتی در هفته شرکت کردند. نتایج نشان داد که یک دوره ی تمرینی، باعث بهبودی در نتایج آزمون های پیشروی رو به جلو و پیشروی در سمت چپ گردید. مطالعات نشان داد نوسانات قامتی شامل جابجایی های مرکز فشار و سرعت تغییرات مرکز فشار تنها در جهت جانبی داخلی در گروه تمرین پس از شش هفته ورزش در آب بهبود یافت، اما تغییرات معنی داری در میانگین و سرعت تغییرات مرکز فشار در جهت قدامی خلفی مشاهده نشد. همچنین اختلاف معنی داری در میانگین و سرعت تغییرات مرکز فشار و آزمون پیشروی عملکردی روبه جلو و سمت چپ بین دو گروه بعد از تمرین مشاهده گردید(۲۲).
فلاح (۱۳۸۸) به بررسی تاثیر یک برنامه منتخب ورزش درمانی در آب بر درد، عملکرد و زمان تحرک بیماران زن مبتلا به کمردرد مکانیکی پرداختند ، نمونه های مورد مطالعه ۱۹ نفر زن بودند که به صورت تصادفی به دو گروه تجربی(۱۳نفر) که برنامه تمرینات را سه روز در هفته انجام می دادند، و گروه کنترل(۶ نفر) که یک روز در هفته، تمرینات آب درمانی را اجرا می کردند، تقسیم شدند(میانگین سن گروه تجربی ۷۷/۸±۴۷ و گروه کنترل ۶۷/۳۴ و BMI گروه تجربی ۳۱/۵± ۱۳/۲۴ و کنترل۴۳/۲±۷/۲۵)، این تمرینات شامل فعالیت های کششی، تمرینات گرم کردن، ورزش در آب عمیق و تمرینات سرد کردن به مدت ۸۰ دقیقه بودند. متغیرهای پژوهش شامل درد، عملکرد و زمان تحرک فرد بودند. ارزیابی سه مرحله به صورت اولیه میانی و نهایی هر کدام به فاصله سه هفته و به طور کلی در شش هفته متوالی انجام شد.
نتایج این تحقیق نشان دادکه پس از اجرای برنامه تمرینات، تفات معناداری در شدت دردکمر(p<0/01) و درد در وضعیت های مختلف (p<0/01) مشاهده شد. همچنین عملکرد(p<0/01) و زمان تحرک(p<0/01) در گروه تجربی، تغییر معناداری نشان داد.
نتایج نشان می دهند که اجرای برنامه تمرینات منتخب ورزش درمانی در آب با مشخصات تحقیق حاضر فقط در گروهی که سه روز در هفته آن را انجام دادند، موجب بهبود شرایط بیماران مبتلا به کمردرد از نظر شاخص های شدت کمردرد، عملکرد و زمان تحرک می شود۲۴).
صادقی و همکاران(۱۳۹۱) پژوهشی با هدف بررسی تاثیر تمرینات تعادلی در آب و بی تمرینی بر عملکرد عصبی – عضلانی در مردان سالمند سالم انجام دادند. تمرینات در آب به مدت هشت هفته و هر هفته سه جلسه و هر جلسه یک ساعت بدان پرداخته شد. نتایج بدست آمده نشان دادند که عملکرد عصبی- عضلانی و در گروه تمرینات در آب به طور معنی داری بهبود یافت. همچنین در این گروه بین پس آزمون و چهار، شش و هفته بی تمرینی اختلاف معنی داری در این پارامتر ها مشاهده نشد (۲۳).
لی و همکاران(۱۹۹۹) تأثیر تمرین در آب و بیرون از آب بر تعادل ایستا و پویای مردان سالمند سال مطالعه حاضر به منظور مقایسه تأثیر تمرین در آب و بیرون از آب بر کنترل تعادل مردان سالمند سالم انجام شد. این مطالعه یک تحقیق نیمه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون و با دو گروه مداخله ی تمرینی و یک گروه کنترل می باشد، که در آن ۴۰ مرد سالمند سالم بالای ۶۵ سال به صورت تصادفی به سه گروه تمرین در آب(۱۳ نفر)، تمرین در بیرون از آب(۱۲ نفر) و کنترل(۱۵ نفر) تقسیم شدند. دو گروه تمرین در آب و بیرون از آب هر کدام به مدت ۶ هفته، هر هفته سه جلسه و هر جلسه به مدت ۶۰ دقیقه، در تمرینات مشابه در دو محیط آب و بیرون از آب شرکت کردند. به گروه کنترل هیچ گونه تمرین خاصی داده نشد و به آن ها توصیه شد فقط فعالیت های معمولی روزانه خود را انجام دهند. تغییرات در تعادل ایستا و پویای آزمودنی ها، قبل و بعد از دوره تمرین، به وسیله آزمون های ستاره و شارپند رومبرگ اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری، با بهره گرفتن از SPSS نسخه ۱۶ انجام شد. همچنین تفاوت معنی داری بین داده های پس آزمون (p=0/ و پویا ( ۰۰۱ (p=0/ ایستا ( ۰۰۵ آزمودنی های گروه تمرین در آب و بیرون از آب با گروه کنترل در آزمون های تعادل ایستا و پویا دیده شد .(p<0/ با این حال تفاوت معنی داری بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه کنترل مشاهده نشد( ۰۵ .(p<0/05) و پویا (p=0/ همچنین تفاوت معنی داری بین دو گروه تمرین در آب و بیرون از آب در آزمون های تعادل ایستا( ۵ دیده نشد. (p=0/6) براساس یافته های این پژوهش، به کارگیری تمرینات در آب و بیرون از آب منجر به بهبود تعادل ایستا و پویا در سالمندان می شود؛ با این حال تفاوتی در استفاده از هر کدام از آنها وجود ندارد. مطالعات بیشتری با حجم نمونه ی بالاتر و در گروه های مختلف سالمندان جهت تعیین تأثیر طولانی مدت این تمرینات پیشنهاد می شود(۲۸).
تحقیقات خارجی
شرکت پزشکی آلترنتیو که در مورد مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری مزمن دمیلینیزان عصبی است. تحقیقات و مطالعات متعددی نشان داده اند که طب مکمل و جایگزین می تواند اثرات مثبت در برابر درد در این بیماران داشته باشد. بررسی اثربخشی یک برنامه آب درمانی در برابر درد و سایر علایم در بیماران مبتلا به MS انجام شد.روش کار در این کارآزمایی بصورت کنترل شده، ۷۳ بیمار MS به طور تصادفی به گروه آزمون و کنترل برای برنامه درمان ۲۰ هفته قرار گرفتند. گروه مورد، تحت ۴۰ جلسه تمرین هوش مصنوعی چی در استخر شنا و در گروه شاهد ۴۰ جلسه تنفس و انقباض-آرامش شکم تمرین در اتاق درمان. متغیرهای پیامد درد، ناتوانی، اسپاسم، افسردگی، خستگی، و ، بلافاصله در ۴ و ۱۰ هفته پس از درمان گذشته مورد بررسی قرار گرفته بودند. و در گروه تجربی کاهش معنی داری و کلینیکی در شدت درد در مقابل با کاهش معنی داری پس از درمان در نمرات متوسط ​​مقیاس آنالوگ بصری از ۵۰ درصد است که تا ۱۰ هفته نگهداری می شد نشان داد.
پیشرفت های قابل توجهی نیز در اسپاسم، خستگی، ناتوانی، و مشاهده شد. و در نتیجه این یافته ها، یک برنامه ور ورزشی آب درمانی باعث بهبود درد، اسپاسم، ناتوانی، خستگی، افسردگی، و استقلال در بیماران مبتلا به MS شده است.از آزمون VAS میزان درد به کمتر از ۴ رسیده بود.
بندیک و همکاران (۲۰۰۱) تاثیر هشت هفته تمرین ترکیبی آب - خشکی بر قدرت اندام تحتانی و سرعت راه رفتن مردان سالمند.در این مطالعه ی نیمه تجربی ۱۶ مرد سالمند با میانگین و انحراف سنی ۲٫۷۴±۶۲٫۷۵ سال در دو گروه کنترل(۹ نفر) و تجربی(۷ نفر) به عنوان آزمودنی شرکت کردند. گروه تمرین به مدت هشت هفته(دو جلسه در هفته)، در برنامه ی تمرین استقامتی ترکیبی آب و خشکی(به طور متناوب یک جلسه در آب و یک جلسه در خشکی) شرکت کردند در حالی که گروه کنترل به زندگی عادی خود ادامه دادند. قبل و بعد از اعمال برنامه ی تمرین از هر دو گروه کنترل و تجربی آزمون برخاستن از صندلی برای سنجش قدرت عضلات اندام تحتانی و سرعت راه رفتن در مسیری ۱۰ متری به عمل آمد. از آزمون t وابسته به منظور ارزیابی تغییرات درون گروهی و آزمون t مستقل جهت مقایسه بین دو گروه در سطح معناداری ۰۵/۰ استفاده شد(۳۴).
اختلاف معنی داری بین قدرت/استقامت اندام تحتانی، پس از اعمال دوره برنامه تمرینی بین دو گروه کنترل و تجربی وجود داشت. ضمن اینکه اختلاف معنی دار قدرت اندام تحتانی و سرعت راه رفتن قبل و بعد از تمرین در گروه تجربی مشاهده شد(P<0.05).با توجه به یافته های تحقیق برنامه ترکیب تمرینات استقامتی آب و خشکی با هدف افزایش قدرت اندام تحتانی و بهبود سرعت راه رفتن مردان سالمند، توصیه می شود.
نودهی و احسانی فر(۱۳۸۵) به بررسی سالمندان و شیو ع ناتوانی های جسمی در حال افزایش پرداختند که شیو ع درد عضلانی اسکلتی در سالمندان جامعه ۱۰درصد تا ۷۱درصد تخمین زده شده است ، یکی از علت های مهم ناتوانی زنان سالمند جامعه محسوب می شود ، لذا در این تحقیق به بررسی شیوع اختلالات جسمی حرکتی افراد سامند پرداخته بود. برای انجام پرونده های بایگانی شده سالمندان مرد و زن ۶۰ سال به بالا که از اردیبهشت ۱۳۸۴تا ۱۳۸۵ به دو مرکز توانبخشی سازمان بهزیستی و دو بیمارستان عمومی مراجعه کرده بودند ، مورد بررسی قرار گرفت از ۴۲۶ پرونده مورد بررسی شایعترین علت مراجعه به مراکز فیزیوتراپی به ترتیب آرتروی زانو و کمر درد بود همچنین درگیری زنان تقریبا سه برابر مردان بود که با رشد جمعیت سالمندان زان درد به طور جدی تری افزایش می یابد. این افزایش می تواند حاصل عوامل زیادی مثل بالا رفتن سن ، افزایش صدمات و رشد سریع چاقی باشد . همچنین تغییرات دیسک بین مهره ای , کاهش قدرت عضلانی پشتی , و کاهش دانسیته مواد معدنی استخوان که در روند سالمندی مشاهده می گردد، می تواند از جمله علل موثر در کمر درد مزمن باشد و به این نتیجه رسیدند که زانو درد و کمر درد به ترتیب شایع ترین علل اختلالات و ناتوانی های جسمی حرکتی سالمندان می باشد(۲۷).
نعمتیان (۱۳۸۱) به بررسی تاثیر تمرینات تعادلی در آب و بی تمرینی بر عملکرد عصبی عضلانی و تعادل مردان سالمندکه به اصلی ترین عوامل زمین خوردن در بین سالمندان ،وعدم تعادل پرداختند که در مدت هشت هفته تمرین در آب و بی تمرین تقسیم شدند، نتایج نشان دادند که تمرینات تعادلی در آب می تواند تاثیر معنی داری بر عملکرد عصبی,عضلانی و تعادل مردان سالمند داشته و احتمال زمین خوردن آن ها را کاهش دهد و همچنین نشان داده شد که حتی پس از یک دوره بی تمرینی ماندگار می مانند، از این رو ، تمرینات تعادلی در آب به عنوان یک تمرین عصبی عضلانی و تعادلی موثر برای مردان سالمند توصیع می شود(۱۳).
فرهپور ، اصفهانی (۱۳۸۲) به بررسی اهمیت استقامت عضلانی و ویژگیهای آنترومتریکی به عنوان عوامل هشدار دهنده در بیماران کمر درد مزمن را مورد بررسی قرار دادند و به این موضوع پرداختند که درد کمر فعالیت فیزیکی و اجتماعی بیماران را تا چه حدی محدود می سازد، بدین منظور ۱۶زن مبتلا به کمر درد مزمن و ۳۰ زن سالم با دامنه سنی ۲۰ تا۴۰ سال به طور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند.
شدت درد ، ناتوانی استقامت عضلات فلکسوری تنه ، اکستنسورهای تنه ، و اندام تحتانی ، تر کیب و تیپ بدنی کلیه آزمودنی ها اندازه گیری شد، این اندازه گیری ها پس از سه ماه ورزش درمانی (آب درمان) تکرار گردید. نتایج نشان داد درد کمر نو میزان ناتوانی بیماران به ترتیب ۵۸ و ۳۸ درصد بهبود یافتند .
قبل از درمان استقامت عضلانی بیماران را به طور متوسط حدود ۶۲ درصد نسبت به افراد سالم کمتر بود، ویژگیهای آنتروپومتریک هر دو یکسان بود ، استقامت فلکسورها پس از درمان تغییر ی نکرد اما در اکستنسورها حدود ۵۱ درصد در تنه و۴۴ درصد در اندام تحتانی افزایش به وجود آمد(۲۰).
نتیجه نهایی اینکه استقامت عضلانی بیماران کمر درد دچار ضعف بودند ، تمرینات ورزش درمانی منجر به بهبود درد ، افزایش قدرت ، افزایش استقامت اکستنسورهای تنه و اندام تحتانی گردید.
بین ابعاد بدنی و کمر درد ارتباطی وجود نداشت . ضعف استقامت فلکسورها پس از درمان عاملی برای پیش بینی بروی مجدد کمر درد تلقی شد.
عرب ، صلواتی (۱۳۸۳) به بررسی فاکتورهای مکانیکی مختلف بر مبنای فرضیات ، یافته های بالینی ، و نتایج تحقیقات گذشته در مورد مطالعه قرار دادند ، که تعیین میزان ارتباط هر یک از این فاکتورها با کمر درد می تواند در دستیابی به یک روش درمانی مناسب و جلوگیری از بروز کمر درد بسیار راهگشا باشد.
هدف از این تحقیق بررسی میزان ارتباط ۱۷ فاکتور مکانیکی از قبیل ( طول و قدرت عضلات شکمی ، طول ایلیو پسواس ، و قدرت عضلات فلکسوری هیپ ، طول عضلات همسترینگ ، و قدرت عضلات اکستانسور هیپ ، کوتاهی عضله ایلیو تیبیال باند و قدرت عضلات ابداکتوری هیپ ، طول و قدرت عضلات ادکتور هیپ،…) به طور همزمان با کمر درد را مورد بررسی قرار دادند که در آن ۶۰۰ نفر شرکت داشتند ، پس از آن نتایج بدین صورت بدست آمد که تحمل عضلات خلف کمر بیشترین ارتباط با کمر درد نداشتند.

حالت دوم ، افزایش مقطعی سود تقسیمی واستمرار ثبات : این حالت از نظر سرمایه گذار، نشان دهنده بهبود وضعیت سودآوری شرکت بوده و به وی این اطمینان را می دهد که علاوه براینکه وضعیت سودآوری جاری شرکت بهبود یافته ، مدیران نسبت به ادامه ویا تثبیت این سودآوری اطمینان دارند . به همین دلیل ممکن است بازار عکس العمل مثبتی به چنین شرکتی نشان داده وقیمت سهام مزبور افزایش یابد .

حالت سوم ، کاهش در سود تقسیمی : محققان معتقدند که مدیران شرکتهایی با تقسیم سود باثبات ، به خاطر عکس العمل شدیدتر قیمت ها، نسبت به کاهش سود تقسیمی، انعطاف کمتری در این مورد نشان می دهند .
بنابراین زمانیکه این شرکتها اقدام به کاهش در تقسیم سود می نمایند ،این عمل برای سهامدار مبین کاهش در درآمدهای شرکت بوده وکاهش در سود تقسیم شده را دال بر وجود مشکلات جاری در شرکت از نظر مدیران تفسیر می نمایند . قابل ذکر است که مدیران شرکت نمی توانند برای همیشه بازار را گرم نمایند ؛ وبا وجود کاهش در درآمدها به طور مستمر به سیاست تقسیم سود با ثبات خود ادامه دهند . با توجه به سیاست های دولت ، سود سهام با ثبات به عنوان یک عامل تثبیت کننده عمل می کند ، زیرا چنین سیاستی باعث می شود که اثرات منفی کاهش در درآمدهای شرکت برروی تقاضا ی بازار در زمان رکود کمتر شود . ) مهرانی، ۱۳۷۴)
۲- تمایل به درآمد جاری:^[۱۹]
بعضی از سرمایه گذاران به سود سهام نقدی، بعنوان وسیله ای برای تأمین هزینه های زندگی خود توجه می نمایند . ودر رفع نیازهای مصرفی وجاری خود شدیداً به سود نقدی حاصل از سهام وابسته اند . برخی دیگر از سرمایه گذاران مایلند فرصتهای سرمایه گذاری در سایرموارد رابرای خود حفظ نمایند . وبدین ترتیب برای سرمایه گذاری نیازمند وجوه نقد مستمر هستند ؛ سرمایه گذارانی با مشخصات بالا به دلیل اینکه فروش سهام درزمان نیاز به وجه نقد ، مستلزم صرف وقت وتحمل هزینه های معاملاتی می باشد ، ترجیح می دهند که در شرکتهایی با تقسیم سود باثبات که درصد بالایی از سود خود را تقسیم می کنند ، سرمایه گذاری نمایند . بنابراین هر شرکتی برحسب سیاست تقسیم سود خود می تواند سهامداران خاصی را جذب نماید ) مهرانی، ۱۳۷۴)
۲-۵-۱-۳ ) روش حجم ریال ثابت + متغیر ( فوق العاده ) ^[۲۰]:
در این حالت شرکت یک حداقل سود پرداختی پایه را تعیین می کند، وسعی می کند در کلیه شرایط اقتصادی ودرآمدی این حداقل تعیین شده را پرداخت نماید .
اگر وضعیت درآمدی شرکت بهتر شود، ویا در شرایط رونق اقتصادی، یک سود متغیر را به عنوان مبلغی اضافی بین سهامداران خود توزیع می کند. البته این مبلغ اضافی نباید به صورتی درآید که انتظارات سهامداران را از دریافت سود نقدی تغییر دهد.اگر چنانچه پرداخت مبلغ اضافی جزء انتظارات سرمایه گذاران قرار گیرد ،ممکن است در صورت عدم پرداخت آن قیمت سهم مورد نظر کاهش یابد .سودهای فوق العاده به سهامداران این امکان را می دهد تاهم نوسانات کوتاه مدت بر درآمدهای شرکت و هم تغییرات بلند مدت دردرآمدها را تشخیص دهد . اعلان سود فوق العاده به عواملی از جمله :نیازهای نقدی مورد انتظار ،صرف مغلوب نقدینگی و انتظارات در مورد درآمدهای آتی بستگی دارد .باید در نظر داشت که مدیریت ازمکانیزم پرداخت مبلغی ثابت + متغیر نبایستی در جهت فریب سرمایه گذاران و تحریک ایشان برای خرید سهام استفاده نماید.
نکته ای که تذکر آن لازم است این است که پرداخت سود ثابت به عنوان نرخ حداقل وپایه مبین حجم وجه نقد شرکت نیست . بلکه مدیریت این نرخ پایه را به گونه ای تعیین می کند که همه ساله توان پرداخت آن را داشته باشد.
این مسئله بدان معنی نیست، که سود سالانه در یک مبلغ ثابت مورد تعهد مدیریت قرار گرفته است. به طور کلی این سیاست محافظه کارانه بوده وبرای شرکت هایی که دارای درآمدهایی با نوسان از سالی به سال دیگر هستند ، مناسب می باشد و شرکت ها با اتخاذ چنین سیاستی از انعطاف لازم برای این نوسان درآمدها برخوردار خواهند بود.
شرکت های بیمه ،صندوق های بازنشستگی و مؤسسات سرمایه گذاری می توانند در پرتفوی خود ،سهام اینگونه شرکتها را قرار دهند. ) مهرانی، ۱۳۷۴)
۲-۵-۱-۴) روش پرداخت در صدی از ارزش بازار^[۲۱]
تأکید این روش بر روی حجم بازدهی سرمایه گذاری سهامداران می باشد.چون نرخ بازدهی براساس قیمت بازار سهام محاسبه می گردد، لذا مدیریت در پیروی از این روش سود سالانه را براساس درصدی از قیمت بازار پرداخت می نماید. درصد پرداختی سود سهام در این روش تا اندازه زیادی به قیمت سهم شرکت بستگی دارد، چنانچه قیمت سهم بسیار بالا باشد، واضح است که درصد پرداختی کم تعیین می گردد و بالعکس.
شرکت ها با این سیاست سعی در افزایش بازده مورد انتظار سهامداران داشته و بدین وسیله می خواهند تأثیر مثبتی بر روی قیمت سهام بگذارند. چرا که هر قیمت بازار سهم، ترقی نماید، سود دریافتی هر سهامدار نیز افزایش خواهد یافت . در این سیاست توجهی به تأثیر سود سهام روی شرایط سرمایه گذاری داخلی، در پیش بینی ها ی تأمین آتی شرکت نمی گردد. اساس این سیاست ناشی از این اعتقاد عمومی است که مدیریت خود در برابر سهامداران معتقد می داند تا پرداخت سود سهام را با نرخهای پرداختی توسط رقبا در صنعت و در کل بازار منطبق نماید.^[۲۲] ) وستون ، جی ، فرد ۱۳۷۴)
۲-۵-۱-۵) روش در صدی از قیمت اسمی:
یکی از سیاست هایی که کمتر مورد توجه است ،پرداخت درصدی از قیمت اسمی به عنوان سود سهام می باشد. این سیاست به تنهایی نمی تواند اطلاعات مفیدی در اختیار سهامداران قرار دهد. ولی به هر حال در شرکت هایی که حجم درآمد ناچیز است و درضمن ارزش اسمی سهم نیز پایین می باشد ،اگر چنانچه در صد اعلان شده مورد توجه قرار گیرد. درصد مزبور بالا خواهد بود . اگر چه در کل ،حجم دریافتی هر سهامدار در چنین حالتی ناچیز خواهد بود.( وستون ، جی ، فرد ۱۳۷۴)
۲-۵-۲)سیاست تقسیم سود نامنظم^[۲۳]
در این روش مدیریت در پرداخت سود سالانه، روش مشخصی نداشته و از هیچ قاعده ای استفاده نمی کند . پرداخت سود ارتباطی با درآمدهای سالانه شرکت ندارد؛ و صرفأ به دلیل وضعیت خاصی در شرایط جاری ،سود سهام پرداخت می نماید . شرکتی ممکن است به منظور اجتناب از جرائم ناشی از وجود اندوخته های زیاد و سود سنواتی اقدام به توزیع مقادیری مشخصی از سود بنماید؛ و شرکت دیگری ممکن است با وجود درآمدهای سالانه خوب از توزیع آن خودداری نماید .بدلیل عدم وجود مغایر مشخصی در اینگونه شرکتها برای تقسیم سود معمولأ عوامل زیادی ،ممکن است در سیاست توزیع سودآنان دخیل باشندکه ازجمله مهمترین این عوامل عبارتند از: (وستون ، جی ، فرد ۱۳۷۴)
الف : وقتی که درآمدهای شرکت نامنظم و غیر قابل پیش بینی باشد.
ب: محیط شرکت وشرایط درونی و خارجی آن شدیدا متغیر ومتلاطم باشد.
ج : شرکت دارای سهامداران محدود و متجانس باشد.
د: ضعف های ناشی از مدیریت محافظه کارانه ممکن است منجر به اتخاذ تصمیم جهت تقسیم سود گردد.
ه : بورس اوراق بهادارغیر فعال بوده و نقش کمی در سرمایه گذاری ملی داشته باشد.
۲-۵-۳ ) سیاست تقسیم سود باقیمانده ^[۲۴]
شرکت ها در رابطه با تقسیم سود خود بطور کلی از دو دیدگاه متفاوت می نگرند:
یک دیدگاه که به چگونگی تقسیم سود به عنوان یک متغیر فعال در جهت افزایش قیمت سهام و در نتیجه حداکثر کردن ثروت سهامداران نظر دارد ؛ از این دیدگاه امکان دسترسی آسان به بازار اوراق بهادار در هر زمان برای شرکت وجود دارد . ودر صورت نیاز مالی شرکت می توانند به راحتی از طریق صدور سهام جدید ویا اوراق قرضه این نیاز راتأمین نماید.دیدگاه دوم اعتقاد بر این دارد، که شرکت ها همیشه دسترسی سهل الوصولی به بازارهای اوراق بهادار نداشته ومعمولا در راه تأمین نیازهای مالی خود از این بازارها با مشکلاتی مواجه هستند .این دیدگاه در وهله اول به سود شرکت، به عنوان یک وسیله مهم وراحت برای تأمین نیازهای سرمایه گذاری می نگرد. وبعد از تأمین آنها در صورت وجوه مازاد نسبت به تقسیم آن تصمیم گیری می نماید . در این دیدگاه به سود سهام به عنوان وجوه باقیمانده غیر فعال که صرفأ از طریق پروژه های سرمایه گذاری قابل قبول تعیین می شودتوجه می گردد . اگر چنانچه پروژه های سرمایه گذاری بازده ای بیش از بازده مورد نیاز انتظار داشته باشند . سرمایه گذار توزیع سود را ترجیح خواهد داد. (وستون ، جی ، فرد ۱۳۷۴)
نظریه سود سهام به عنوان یک تصمیم باقیمانده الزاما بدین معنی نیست که سود سهام از دوره ای به دوره دیگر همراه با تغییرات پروژه های سرمایه گذاری متغیر است.
شرکت ممکن است با کنار گذاشتن وجوه در سالهایی که تأمین مالی سرمایه گذاری ها از سود حاصل کمتر باشد، برای سالهایی که کسری وجوه در رابطه با تأمین مالی سرمایه گذاری ها وجود خواهد داشت ،پرداخت های سود سهام خود را یکنواخت نماید. به هر حال این واقعیت که سود سهام هم دوره تناسبی با وجوه باقیمانده همان دوره نداشته باشد،اصل نظریه باقیمانده را نفی نماید . انواع سیاست های سود باقیمانده به شرح ذیل می باشند: (وستون ، جی ، فرد ۱۳۷۴)
۲-۵-۳-۱)سیاست تقسیم سود مطلقأ باقیمانده^[۲۵]
در این روش شرکت پس از تأمین کلیه نیازهای مالی خود از درآمدها، بقیه آنرا به صورت سود سهام توزیع می نماید.
۲-۵-۳-۲) سیاست پرداخت درصد ثابتی از سود باقیمانده ^[۲۶]
دراین سیاست اگر چه تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری در اولویت قرار دارند ولی شرکت فقط درصدی از درآمدها، را به جای توزیع کامل آن تقسیم می نماید.
۲-۵-۳-۳) سیاست تقسیم سود باقیمانده یکنواخت
در این روش منابع پرداختی به عنوان سود از یک الگوی ثابتی پیروی می کنند. بدین صورت که مبالغ پرداختی سود در بلند مدت با درآمدها منهای نیازهای مالی شرکت برابر است . اگر در بلند مدت متوسط نیازهای مالی سرمایه گذاری بیش از درآمدها باشد هیچ گونه سودی توزیع نمی گردد.
جدول زیر تفاوت بین ۳ روش مختلف تقسیم باقیمانده را برای یک دوره پنج ساله نشان می دهد:
جدول (۲-۱) تفاوت بین سه روش مختلف تقسیم سود باقیمانده

فارسی: دستور زبان فارسی، ویرایش، جمله، فعل، حرف.

4. 4. سؤالهای تحقیق

4. 4. تأثیر دستور زبان بر ویرایش چه میزان است؟

4. 4. چه مواردی از خطاهای دستوری در ویرایش مطرح میشود؟

4. 4. چه معیارهای دستوری در ویرایش متون بیشتر مورد توجه قرار میگیرد؟

4. 4. فرضیه های اصلی و فرعی

با توجه به اینکه یکی از موارد مطرح در ویرایش زبانی، رفع خطاهای دستوری است؛ بنابراین، شناخت دستور و جایگاه آن در ویرایش بسیار اهمیت دارد؛ زیرا بسیاری از خطاهای دستوری ناشی از کاربرد نادرست قواعد دستور زبان فارسی اعم از صرفی و نحوی است. به این ترتیب، تأثیر این دو فنّ بر یکدیگر قابل ملاحظه است.

6. 6. اهداف تحقیق (اصلی و فرعی)

از جمله مهمترین اهداف این تحقیق بررسی موقعیت و جایگاه دستور زبان در ویرایش است که این مهم به منظور شناخت قواعد دستور زبان برای بهرهمندی بهتر از امکانات موجود زبان و تشخیص خطاها و نارساییهای زبان نوشتار است.
افزون بر این، مقایسۀ اختلافنظرهای دستورنویسان و ویراستاران در زمینۀ عناصری چون جمله، فعل، اسم، صفت و حرف از دیگر اهداف این پژوهش است.

7. 7. استفادهکنندگان از نتایج تحقیق

7. 7. دانشپژوهان و دانشجویان همۀ رشته ها، به ویژه دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات فارسی؛

7. 7. ویراستاران کتب و مطبوعات و …؛

7. 7. محققان و پژوهشگران عرصه های مختلف.

فصل دوم
مباحث دستور زبان فارسی
مقدمه
به طور کلی، «زبان دارای سه لایه است که در عین داشتن روابط متقابل با یکدیگر هر کدام اصول و قواعد خاص خود را دارد که آن را از دو لایۀ دیگر متمایز میکند» (نجفی، ۱۳۷۵: ۷). این سه لایه عبارت است از: عناصر آوایی، دستور زبان فارسی و واژگان. در این فصل لایۀ دستور زبان مورد بررسی قرار میگیرد که از دو بخش صرف و نحو تشکیل میشود. بخش صرف به انواع کلمه میپردازد که شامل فعل، اسم، حرف، قید، صفت، صوت و ضمیر میشود و بخش نحو به مسائل ساخت جمله و روابط اجزای آن توجه دارد. هر کدام از این بخشها دارای اصول و قواعد خاصی است و لازم است مؤلفان و ویراستاران به آن توجه داشته باشند.
به این ترتیب، در این فصل افزون بر بررسی هر یک از مقوله ها با توجه به دستورهای سنتی و جدید، اختلافنظرهای مهم دستورنویسان مطرح میشود.

1. 1. فعل (کنش)

فصاحت و روانی هر نوشتهای در گرو مطابقت متن هر دورهای با قواعد دستوری آن دوره است؛ لذا یکی از راه های پیبردن به فصاحت آثار ادبی، توجه به میزان رعایت قواعد دستوری آن آثار است. آنچه در قواعد دستوری زبان فارسی میگنجد، شامل چند بخش میشود؛ از جمله بخش آوایی، صرف، نحو و … . به طور خلاصه، در بخش آوایی، به کلمه و کلام توجه میشود که مغایر با قاعده حذف و ابدال و … نباشد. در بخش صرف نیز به ساختمان کلمات پرداخته میشود و آنها را بدون درنظرگرفتن جایگاهشان در جمله بررسی میکند و در بخش نحو به روابط اجزای سخن و معنی کلام توجه میشود. با توجه به اینکه کلمات در بافت جمله هویت پیدا میکنند؛ لذا بررسی و شناخت روابط اجزای سخن و جمله یکی از راه های درستنویسی محسوب میشود. بدین ترتیب، برای شناخت اجزای جمله ابتدا یکی از مهمترین اجزای آن؛ یعنی فعل را که رکن اصلی جمله را شکل میدهد، مورد بررسی قرار میدهیم.
فعل جزء لازم و ضروری جمله است که کلمات و جملات بدون آن نابهسامان هستند. به عبارتی «هر گونه خطایی در کاربرد افعال علاوه بر آن که ممکن است موجب تغییر معنای جمله یا ابهام آن شود، بر ساختمان نحوی جمله نیز تأثیر منفی میگذارد» (ذوالفقاری، ۱۳۹۰: ۲۳۳ و ۲۳۴). خطیب رهبر نیز معتقد است، گفتارهای ما بی وجود فعل تصوراتی جدا از هم و نامربوط خواهد بود (خطیب رهبر، ۱۳۸۱: ۱۶۷). از این رو، فعل نقش مهمی در فهم کلام و درستی عبارت دارد. این مقوله بخش قابل توجهی از کتابهای دستور را به خود اختصاص داده است؛ چرا که بدون شناخت دقیق آن نمیتوان راه به جایی برد. بنابراین، برای شناخت این مقولۀ دستوری، لازم است ابتدا اقسام فعل را بررسی کنیم و سپس به جنبه ها و ساختمان آن بپردازیم.
۱ـ ۱. تعریف فعل
تعریفهای متعددی برای این مقوله ارائه شده است؛ اما تعریف رایج فعل این است که فعل بر واقعشدن امری دلالت میکند و به امر دیگر اسناد داده میشود. خیامپور معتقد است: «فعل کلمهای است که همیشه مسند باشد و به عبارت دیگر دلالت کند بر وقوع یا لاوقوع کاری در زمان معینی از سه زمان گذشته و حال و آینده» (خیامپور، ۱۳۸۴: ۶۸) که فرشیدورد هم بر آن متفق است و آن را کلمهای میداند که به تنهایی یا به یاری وابستههایی در یکی از زمان های سه گانه بر واقع شدن امری دلالت میکند و به امر دیگر اسناد داده میشود (فرشیدورد، ۱۳۸۸: ۳۷۶). در واقع، این تعریف بین همۀ دستورنویسان پذیرفته شده است و همه بر آن متفقاند.
لازم به یادآوری است که این کلمه تنها بر یک مفهوم واحد دلالت نمیکند؛ بلکه حداقل ۴ مفهوم را دربرمیگیرد، از جمله کار، زمان، شخص و شمار که دستورنویسان هر یک از این مفاهیم را مورد بررسی قرار دادهاند. در حقیقت، میتوان گفت اگر ساخت فعل را به دو بخش بن و شناسه تقسیم کنیم، بن دو مفهوم کار و زمان را نشان میدهد و شناسه شخص و شمار را میرساند (ارژنگ، ۱۳۸۷: ۱۳۵) که توجه به هر یک از این مفاهیم ما را در رعایت صحیح قواعد دستوری کمک بسیاری میکند. برای مثال، چون شناسه با نهاد در ارتباط است؛ باید با آن مطابقت داشته باشد و به صورت صحیح به کار رود.
به طور کلی، فعل از نظر ریشه بن = جزء اصلی
شناسه = جزء متغیر
بن مفهوم اصلی فعل و زمان را میرساند.
شناسه بیانگر شخص و عدد فعل است که عبارتند از: «-َ م، ی، -َ د، یم، ید، -َند».
انوری و گیوی مفهوم کار را به اقسام مختلفی تقسیم میکنند، از جمله:
الف) انجام دادن یا انجام گرفتن کاری: سعید کتاب را برد نبرد؛
ب) واقع شدن کار بر کسی یا چیزی: علی کشته شد نشد؛
پ) پذیرفتن حالتی یا صفتی: هوا سرد شد نشد؛
ت) اسناد؛ یعنی نسبت دادن صفتی یا حالتی بر کسی یا چیزی: محسن بیمار است؛
ث) وجود داشتن: آنجا چیزی هست؛
ج) مالکیت و دارا بودن چیزی: من کتاب دارم (انوری و گیوی، ۱۳۸۷: ۲۰).
۲ـ ۱. اقسام فعل از نظر انجام کار
یکی از جهاتی که میتوان فعل را با توجه به آن بررسی کرد، بررسی آن از نظر اقسام آن است. در ابتداییترین تقسیم، میتوان برای فعل از نظر انجام کار انواع مختلفی در نظر گرفت:
۱) فعل تام؛ ۲) فعل ناقص؛ ۳) فعل ربطی.
فعل تام: آن است که نیازی به مسند و مکمل نداشته باشد، مانند کاغذ را نوشتم (فرشیدورد، ۱۳۸۸: ۴۴۴). بیشتر فعلهایی که در زبان به کار میرود، مانند خوردن، خوابیدن و … از نوع فعل تام هستند. فعل تام نیز خود به دو قسم لازم و متعدی تقسیم میشود. افزون بر این، به دلیل وجود فعل‌های دو وجهی قسم سومی هم باید برای آن در نظر گرفت که در بسیاری از دستورها نیز به آن اشاره شده است؛ از جمله دستور پنج استاد، خیام‌پور، خطیب‌رهبر و … .
فعل تام: ۱) لازم ۲) متعدی ۳) ذووجهین
فعل لازم: آن است که به فاعل تنها تمام شود و مفعول نداشته باشد: رفت.
فعل متعدی: آن است که با داشتن فاعل به مفعول صریح نیازمند باشد: باد درخت را شکست.

این مدل از تجارت الکترونیک بیشتر به خرده فروشی های کالای دسته دوم خانگی اختصاص دارد. جایی که خریداران وفروشندگان هر دو از گروه نهایی هستند ودر این میان ردپای تولید کننده ویا واسطه ای دیده نمی شود. نمونه رایج این شیوه از تجارت را می توان در جمعه بازارها ویا حراج های محلی ومنطقه ای دید که هرکس کالای تولیدی خودرا بصورت تک فروشی در معرض فروش خریداران قرار می دهد . از مشهورترین نمونه های این مدل از تجارت الکترونیک می توان به سایت ebay اشاره کرد .
مدل G2B یا B2G :
در این مدل ها، سازمانها ومراکز دولتی وخصوصی در ارتباط با مراکز اقتصادی وبنگاههای تجاری دولتی هستند . در این ساختار ،دو طرف با مراجعه به وب سایت های طرف قراردادوتعامل با یکدیگر از طریق شبکه های رایانه ای امور بازرگانی مورد نیاز خود را انجام می دهند . این امور شامل مواردی چون ارسال درخواست های بانکی برای موسسات دولتی ،گرفتن مجوزهای لازم برای انجام امور اداری، پرداخت وجه مورد درخواست سازمانها وبانک ها وغیره است .مزیت اصلی این دو مدل صرفه جویی در انجام امور برای شرکتها ی دولتی وسازمانها ی خصوصی ونیز کاهش زمان انجام کارها است ونیز سبب تحصیل فرایندهای اداری توسط دولت شده است

مدل G2C یا C2G :
در این مدل ها، ارتباط میان مردم ودولت مطرح است واین رابطه بیش از آن که ماهیتی تجاری داشته باشد، ماهیتی خدماتی داردوشامل خدماتی است که دولت می تواند به مردم ارائه دهدویا زمینه ای برای تسهیل ارتباطات مالی مردم ودولت در امور مالیاتی است ویادرخواست خدماتی که از سوی شهروندان به دولت ارائه می شود که می تواند شامل در خواستهای مختلف در زمینه اقتصادی ویا بازرگانی باشد .
مدل G2G :
در این مدل، ارتباط متقابل میان دو یا چند سازمان دولتی ویا وزارتخانه مطرح است ومواردی چون ارتباط شهرداری با پلیس، ادارات برق وآب باشهرداری ها، نهادهای نظامی وانتظامی با وزارتخانه ها وغیره را شامل می شود . در این مدل، امکان تبادل اطلاعات میان موسسات دولتی ویا دادوستد بازرگانی میان شرکتهای دولتی فراهم شده است . به علاوه، بخش نامه ها ودستورالعمل های دولتی را می توان از طریق این مدل کسب وکار الکترونیکی برای سازمان ها ارسال کرد . (مقاله نقشینه وحید ۱۳۸۶ مبانی ومفاهیم تجارت الکترونیک ).
۲-۲-۴)تجارت الکترونیک در ایران :
تجارت الکترونیک در ایران بسیار نوپاست .ودر مراحل اولیه است . اماهمیت فناوری اطلاعات باعث شده تا تدوین واجرای قوانین ولوایح مورنیاز در این عرصه همواره مد نظر مسئولان ایران باشد .اما به نظر می رسد با وجود برگزاری دوره ها وکارگاههای آموزشی متعددهنوز میزان آگاهی افراد وتجار کشور از نحوه استفاده از امکانات موجود برای تجارت الکترونیک کم است . از سوی دیگر نبود شناخت از میزان امنیت موجود درشبکه داخلی وجهانی باعث شده است که اطمینان لازم وجود نداشته باشد .
در حال حاضر بر آورد می شود حجم تجارت الکترونیکی در ایران ۷/۲درصد ازتولید ناخالص داخلی باشد که این مبادلات بیشتر در حوزه آموزش الکترونیکی، بلیط الکترونیکی، پرداختهای بهای خدمات دولتی، خرید کالا وخدمات توسط مصرف کنندگان ومبادله اسناد صورت می گیرد .وبیشتر در بخش C2B رخ می دهد . برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور، ورود به بازارهای جهانی وعضویت درسازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کار آمد، از الزامات اساسی به شمار می آید . بنابراین، استفاده از فناوری از ارتباطات واطلاعات در جهت ایجاد وتوسعه بانکداری الکترونیک در نظام بانکی کشور حائز اهمیت است .
پس بطور کلی موانع توسعه تجارت الکترونیک در ایران عبارتند از :
۱- فقر اقتصادی وفرهنگی جامعه وپایین بودن سطح آگاهی مردم به فناوری اطلاعات نبود فرهنگ مناسب رویارویی با پدیده تجارت الکترونیک ومانع تراشی های مردم عامه با ترویج شایعات وتفکر نادرست وجایگزین برخی پدیده ها ی تجاری دیگری مانند بازاریابی شبکه ای که ارتباط چندانی با پدیده گسترده تجارت الکترونیک ندارد ونیز برخورد منفی تجار، واحد های توزیع فیزیکی ومشتریان با تجارت الکترونیک مانع مهمی برسررشد این پدیده به شمار می آید .
آموزش مصرف کنندگان در زمینه فرصتها ومزایای تجارت الکترونیکی ونحوه استفاده از اینترنت ورایانه یک شرط اساسی برای ایجاد تقاضا برای فناوری های جدید وتجارت الکترونیکی است .آموزش نیروی انسانی با مهارت بالادر بخشهای تجارت الکترونیکی یکی از ضروریات تجارت الکترونیکی محسوب می شود . بنابراین عدم فرهنگ سازی مناسب توسط دستگاه های زیربط در جامعه در جهت توسعه آگاهی عمومی از مباحث فناوری اطلاعات، مانع جدی در این مسیر محسوب می شود.
۲- عوامل جمعیتی (مانند سن متوسط بالا در بازدهی ودر آمدزایی جامعه ):
بالابودن سن درسطح عمومی جامعه، انگیزه جامعه وافراد را در جایگزین کردن تجارتهای نوین به جای تجارتهای سنتی می کاهد .اینگونه جوامع رغبت زیادی به تغییر مدلهای بازدهی اقتصادی از خود نشان نمی دهند .
۳- بی ارزش بودن وقت در فرهنگ عامه ایران یکی از مهمترین معضلات فرهنگی کشور، عدم توجه ارزشی به فرهنگ “وقت طلاست “ویا “هرلحظه گنج بزرگی است “.در جامعه است که در فرهنگ مابسیار بدان اشاره شده است . تازمانیکه به “وقت “به عنوان یک مقولهای بی ارزش در جامعه کنونی ایران نگاه می شودناگزیر پدیده های نیز که اندکی یا بسیاری باعث صرفه جویی در زمان می شود، نادیده شمرده می شوند.
۴- تصمیم گیریهای ناصحیح حکومت در برخورد با پدیده های نو (مانند اینترنت وماهواره )ونیز در روابط بین الملل (مانند تحریم های اقتصادی وبانکی علیه ایران
یکی از معضلات جامعه کنونی ایران،متاسفانه برخورد یکطرفه وحذف کل بستر پدیده های نوین به لحاظ در برگرفتن احتمال استفاده از آن پدیده مغایر با شعائر دینی بوده وهست. البته تجربه نشان داده است که باگذشت زمان جامعه وحکومت ،برای رفع موانع رشد وتوسعه منافع ملی راهی جز پذیرش آن تحت شرایطی خاص نداشته است .بنابراین وجود چنین تفکری صرف زمان زیادی رادر جاسازی چنین پدیده هایی در کشور موجب شده است ،عملا موانع زیادی رادر سرراه آنهابوجودآورده ومدت زمان بهره داری وظهور علائم توسعه رابسیار طولانی می کند.
تحریم های اقتصادی نیز ضربه های زیادی برسرتوسعه زیر ساختهای تجارت الکترونیک وارد آورده است که از آن جمله می تواند به محدودیت یا محرومیت استفاده از کارتهای اعتباری بین المللی نام برد.
۵- عدم رشد متناسب زیرساختهای مالی:
عدم توجه به بسترهای مالی وزیرساختهای نوین حسابداری در علم اقتصاد که یکی از بازوهای تجارت الکترونیک می باشد در امر توسعه این پدیده،موانع زیادی راسبب گردیده است.
۶- هزینه های بالا ونبودبستر ها وتجهیزات شبکه ای وارتباطی لازم برای دسترسی سریع وآسان مردم به اینترنت:
متاسفانه زیرساختهای ارتباطی وشبکه ای مانند :موبایل ،اینترنت و……در ایران با هزینه های ریالی وزمانی بسیارزیادی به نتیجه می رسند وپهنای باند اینترنتی ودسترسی سریع وآسان به اینترنت به عنوان یکی از مهمترین بسترهای بکارگیری تجارت الکترونیک در ایران به آسانی مهیا نیست .عدم دسترسی سریع وارزان به اینترنت رغبت کاربران را برای شرکت در تبادلات تجاری برخط در حد بسیارزیادی می کاهد.
۷- امنیت تبادل داده های شخصی در بستر الکترونیک :
یکی ازمواردی که تاثیر منفی زیادی در عدم رغبت مدیران وکابران برای توسعه تجارت الکترونیک می گذارد، عدم بستر سازی مناسب در زمینه امنیت تبادلات داده های شخصی ومحرمانه مانند اطلاعات پرداخت الکترونیک شامل شماره حساب ورمز کارت و……می باشد. البته اقدامات بسیار مناسبی به عنوان مثال از سوی برخی بانکهای مجری پرداخت الکترونیک در اتصال به سایتهای مربوطه با رعایت اصول امنیتی مانند SSL انجام پذیرفته است که البته محدود می باشد. معضل دیگر عدم شناخت وصدور امضای دیجیتالی وبستر های توسعه زمینه های استفاده از گواهینامه های دیجیتالی می باشد .(مقاله مونا جعفرنزاد ،نقدوبررسی تجارت الکترونیک درایران ).
امنیت درتجارت الکترونیک : برقراری امنیت در سطح کاربردهای تجارت الکترونیکی دقت بیشتری می طلبد.در این سطح علاوه برامنیت در ارسال ودریافت پیام ،مفهوم دیگری به نام “اعتماد"حایز اهمیت است .منظور از برقراری امنیت در سطح کاربردها این است که امنیت مبادلات تجارت الکترونیکی در شبکه های مخابراتی ،باورودوحضور مجاز یا غیر مجاز افراد به این شبکه ها تهدید نشود . برقراری این سطح از امنیت مستلزم استفاده از ابزارهای امنیتی تجارت الکترونیکی است . این ابزارها طوری طراحی شده اند که باتوجه به ماهیت وپیچیدگی روش کار ،استفاده از آنهادر جریان انجام مبادلات تجارت الکترونیکی بسیار آسان است (فتحیان، ۱۳۸۹).
این گزارش به تشریح ابزارهای امنیتی تجارت الکترونیکی در سطح کاربردها می پردازد تا بتوان با بکارگیری این ابزارها ،امنیت مبادلات تجاری رادرسطح شبکه اینترنت امکان پذیر ساخت .البته باید گفت که هرکدام از این ابزارها وروشها ،سطحی از امنیت را برای مبادلات تجارت الکترونیکی فراهم می آورند. وهیچ گاه نمی توان ادعا کرد که این ابزار امنیت ۱۰۰%رابوجود می آورند . بلکه درتجارت الکترونیکی به سطحی از امنیت نیاز داریم که بوجود آورنده اعتماد باشد .از این رو در بیشتر مستندات ،کلمه اعتماد به همراه امنیت طرح می شود .
البته این نکته حایز اهمیت است که سطحی از امنیت که بوسیله استفاده از این ابزارها وروشها درجریان فرایند تجارت الکترونیکی بوجود می آید ،از سطح امنیت موجود درتجارت سنتی بسیار بیشتر است .نکته مهم اینکه برای انجام تجارت الکترونیکی ایمن ،باید این ابزارها راشناخت وبا بکار گیری آنها به سطح قابل قبول امنیت در این عرصه دست یافت (سعید سرمدی ۱۳۸۳).
۲-۲-۵)امنیت اطلاعات :
تامدتهاامنیت اطلاعات متعارف ومتعادل با"محرمانگی اطلاعات"تلقی می شد . اما پس از دهه ۹۰با ایجادشبکه های محلی وجهانی ،سیستم چندکاربره،سخت افزارهای پیشرفته واتکای بشر به دنیای مجازی ،جنبه های دیگری از امنیت اطلاعات درسیستم های رایانه ای پدیدار شد.
ایمن سازی اطلاعات بستگی به حفاظت از اطلاعات وسیستم های اطلاعات در برابر حملات دارد .بدین منظور از خدمات ایمنی متعددی استفاده می شود . این خدمات باید قابلیت لازم برای ایجاد یک سیستم حفاظتی مناسب،تشخیص به موقع حملات وواکنش سریع را داشته باشند .بنابراین می توان محور استراتژی انتخابی رابر سه مولفه حفاظت ،تشخیص درست وواکنش استوار کرد .
سازمانها علاوه بریکپارچگی بین مکانیزم های حفاظتی ،می بایست همواره انتظار حملات اطلاعاتی راداشته باشند.خودرابرای واکنش سریع وامکانات لازم برای بازیافت اطلاعات وبرخورد درزمان مناسب فراهم شود.
هدف از امنیت اطلاعات، استفاده از مجموعه ای از سیاستها ،راه کارها ،ابزارها،سخت افزارها ونرم افزارها برای فراهم آوردن محیطی عاری از تهدیددرتولید ،پالایش ،انتقال وتوزیع اطلاعات است . فراهم آوردن چنین محیطی مستلزم انجام مواردی است که می توان از آنهابه نیازهای امنیتی اطلاعات نام برد. (سمنانی ،۱۳۹۱،ص۵۷).
هدف ازبرقراری امنیت در شبکه عبارت است از رازداری وامانت داری ،یکپارچگی ودرنهایت دردسترس بودن . این سه عامل ( CIA ( اصول اساسی امنیت اطلاعات در شبکه ویا بیرون آن راتشکیل می دهند تا بارعایت آنها ،همه اسباب لازم برای امنیت شبکه برقرار شود . (همان منبع ).
اعتماد در تجارت الکترونیکی
اعتماد،یک حالت روانشناختی است که طرفین معامله نسبت به تداوم رابطه تجاری خودویا در رسیدن به هدفی که از پیش تعیین شده است ،دارند. وقتی افراددر یک معامله تجارت الکترونیکی به یکدیگر اعتماد می کنند ،بدان معناست که آنها وعده هایی را که داده اند ،در طول رابطه تجاری خود حفظ می کنند . لازم است هر یک از طرفین معامله ،در تجارت خود کمی ریسک کنند. در فضای مجازی بازار ،خریدار وفروشنده همدیگر را بصورت رو دررو مشاهده نمی کنند . خریدار معمولا تصویری از کالایی راکه قرار است معامله کند ،می بیند ونه خود کالارا. فروشندگان درتجارت الکترونیکی ،موظفند در حفظ اعتماد شرکای تجاری خود کوشش کنند. از آنجا که انجام اقدامات قانونی در صورت مشاهده هر گونه کلاهبرداری یا مشاجذه با فروشنده یا خریدار،بسیار دشوار است ،بنابراین مقوله اعتماد در معاملات تجارت الکترونیکی از اهمیت بالایی برخوردار است . زیرا افراد چاره ای جز اعتماد کردن به یکدیگر ندارند . (فتحیان ،۱۳۹۱، ص۱۵۶).
۲-۲-۶) مدلهای اعتماد تجارت الکترونیکی
مدلهای گوناگونی برای شرح وتوصیف اعتماد در تجارت الکترونیکی ارئه شده است . مدل به بررسی دیدگاه های گوناگون که درزمینه تجارت الکترونیکی وجود دارد ،می پردازد طبق این مدل میزان اعتماد به عواملی که در سمت چپ نشان داده شده است ،بستگی دارد این شکل پیچیدگی عوامل موثر برای ایجاداعتماد را بالاخص درتجارت الکترونیکی B2 B ،را نشان می دهد.
فروشنده
اعتماددرتجار اینترنتی
صلاحیت
سخاوت
اعتماددرتجارت الکترونیکی
اعتبار
اعتماددراینترنت به عنوان کانالی درخرید
قابلیت درک
امنیت / پرداخت
اعتماددرتجارت ومحیط های نظامند

قصد استفاده

*

*

*

*

*

*

*

*

مدل مفهومی
متغییرهای اصلی نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری که به عنوان مدل مفهومی این تحقیق در نظر گرفته شده است به طور مفصل معرفی گردیده و فرضیات مرتبط با هر یک ارائه می شود :
عملکرد مورد انتظار
عملکرد مورد انتظار به عنوان درجه­ای که فرد اعتقاد دارد بهره­ گیری از سیستم می ­تواند به تحقق اهداف در عملکرد شغلی­اش کمک کند؛ تعریف می­ شود. سازه عملکرد مورد انتظار به عنوان قوی­ترین پیش ­بینی کننده­ قصد استفاده در هر دو حالت اجباری یا داوطلبی مطرح است و طرح فرضیات ارائه شده متغیرهای میانجی رابطه­ بین عملکرد مورد انتظار و قصد جنس و سن می­باشند. طبق تحقیقات درباره ی تفاوت­های جنسیتی هرچند تحقیقات نشان داده است که مردان وظیفه­گرا بوده و به دلیل این مطلب و عملکرد مورد انتظار بر انجام صحیح وظیفه تمرکز دارد. لیکن تفاوت­ها بیش از آنکه به جنسیت مربوط باشند به شرایط تولد مربوط است. هرچند سایر تحقیقات در زمینه فناوری اطلاعات نشان می­دهد که تأثیرات فیزیولوژیک بر ماهیت رابطه­ بهره­ گیری از فناوری اطلاعات تأثیرگذار است.
همانند جنس، سن نیز به عنوان نقش متغییر میانجی در تئوری­ها ذکر شده است. تحقیقاتی که بر وظیفه تمرکز یافته است تبیین می کند که کارمندان جوان­تر استفاده از فناوری اطلاعات را مفیدتر تلقی میکنند تفاوت­های سنی و جنسیتی نقش مهمی در انطباق با فناوری­های اطلاعاتی دارد. محققین تأثیر این دو متغییر را در کنار هم ارزیابی می­نمایند. در مجموع یافته­های محققین بیانگر این مطلب است که جنس و سن به عنوان متغییر میانجی در تأثیر عملکرد مورد انتظار بر قصد استفاده کننده تأثیر دارد. در این حوزه فرضیه­ ذیل مطرح است :
فرضیه اصلی ۱ : متغییر عملکرد مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد
تلاش مورد انتظار
تلاش مورد انتظار: درجه­ای از سهولت مرتبط با بهره­ گیری از سیستم است. این سازه حائز اهمیت بسیار بوده و در هر دو شرایط داوطلبی یا اجباری مهم تلقی می­ شود هر چند برخی از محققین اثر آن را صرفاً دربازه زمانی نخست بهره­ گیری از سیستم مهم می­دادند و در زمان استفاده طولانی مدت تأثیر آن را مشخص نمی­دانند. در مراحل اولیه­ رفتار جدید سازه­های تلاش محور تأثیر مشخص­تری دارند لیکن در صورت تکرار فرایند تأثیر آن­ها کاهش می­یابد.
محققین بیان میدارند که این سازه برای زنان تأثیر مشخص­تری نسبت به مردان دارد. همچنین سن نیز از متغیرهایی است که در رابطه بین تلاش مورد انتظار و قصد رفتاری تأثیر قابل­توجهی می­ گذارد. تحقیقات نشان میدهد که افزایش سن با درک احساس دشواری در استفاده از سیستم رابطه­ معناداری دارد. این مسئله در زمان بهره­ گیری از نرم­افزارها بیشتر مشاهده می­ شود. تحقیقات نشان میدهد که تأثیر تلاش مورد نظر در زمینه­ مدت زمان، زمانی که سن آن­ها بیشتر و یا تجربه آن­ها پایین­تر است تاثیر مشخص­تری دارد.

فرضیه اصلی ۲: متغییر تلاش مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد.
تاثیرات اجتماعی
تأثیرات اجتماعی: درجه­ای از درک فردی است که اعتقاد دارد اشخاصی که مهم میداند معتقدند او باید از سیستم جدید استفاده کند. طبق مدل­ها و نظریه­ های گوناگون این عامل تأثیر مستقیمی بر قصد رفتاری دارد. طبق تحقیقات محققین بهره­ گیری از هیچ یک از گزاره­های سازه تحت شرایط داوطلبی تأثیر آشکاری بر قصد رفتاری نداشته صرفاً در حالت استفاده اجباری مؤثر است. در حالت اختیاری درک فرد از فناوری و مکانیزم عمل آن و شاخص­ های آن بخصوص در عرصه ­های بین ­المللی حائز اهمیت است. در حالت اجباری تأثیرات اجتماعی صرفاً در مراحل اولیه­ فناوری حائز اهمیت است. زمانی که تعدد استفاده رخ دهد تأثیر آن کار با سیستم و چندان معین نمی باشد. نقش تأثیرات اجتماعی بر تصمیم ­گیری در حوزه پذیرش فناوری دارای پیچیدگی­هایی است که تأثیر وسیعی را بر رفتار فردی از طریق مکانیزم پذیرش می­ گذارد.