۳-۵) روش نمونه گیری
نمونه‌گیری به عنوان یک ابزار جهت تسهیل کار محقق عمل می‌کند. پس از شناسایی جامعه آماری، باید با بهره گرفتن از تکنیک مناسب به نمونه‌گیری مبادرت ورزید. نمونه‌گیری عبارت است از انتخاب افراد نمونه از میان اعضاء یک جامعه تعریف شده آماری،‌که بر اساس اصول و قواعد خاص انجام می‌شود(بست^[۳۳]،۱۳۶۶).
نمونه‌گیری که با قضاوت پژوهشگر انجام می‌شود تلاشی است آگاهانه برای دستیابی به نمونه‌ای که احتمالاً با در نظرگرفتن نواحی، نمایانگر جامعه آماری باشد وگروه‌هایی راگزینش کند که درجمع نتایج حاصل ازمطالعه ی آن، برای جمعیت وسیع‌تری قابل تعمیم باشد(کرلینگر^[۳۴]،۱۹۷۳).

در غالب تحقیقات محقق علاقمند است نمونه تحقیقی را به طریقی انتخاب کند که مطمئن شود زیرمجموعه‌ها با همان نسبتی که در جامعه هستند با همان نسبت به عنوان نماینده جامعه در نمونه حضور داشته باشند. به همین منظور در نمونه‌گیری طبقه‌ای جامعه به گروه های متجانس تقسیم می‌شود و هر گروه از افرادی که دارای ویژگی‌های مشابه هستند تشکیل شده است(دلاور،۱۳۷۶).
در این تحقیق نیز برای به دست آوردن نمونه موردنظر از روش طبقه‌ای استفاده شده است. بدین طریق که پس از تعیین نسبت افراد جامعه (شعب مورد پژوهش) درصدی که هر بانک در بین کل جمعیت دارد محاسبه می‌شود و سپس به همان نسبت نمونه مورد نظر را به‌شیوه‌ی تصادفی انتخاب می‌کنیم.
۳-۶) روش گردآورى اطلاعات
روش گردآورى اطلاعات به دو شیوه صورت می‌پذیرد
الف: کتابخانه‌اى
ب: میدانی
الف) روش کتابخانه‌اى: هر محققى قبل از شروع تحقیق و هنگامى که به موضوعى ویژه براى تحقیق علاقه‌مند شده است، ناگریز از مراجعه به کتابخانه خواهد بود. با مطالعه کتاب ها، مقالات، تحقیقات، جستجوى اطلاعات در شبکه اینترنت و مقالات خارجى محقق مى‌تواند موضوع تحقیق خود را بیشتر بشناسد و ابعاد آن را ببیند و هدف یا هدف‌هاى تحقیق خود را بیشتر بشناسد. در این تحقیق نیز از منابع مختلف کتابخانه‌اى فارسى و لاتین، اطلاعات موجود در شبکه اینترنت و… استفاده شده است.
ب: روش میدانى: از لحاظ مطالعات محیطى این تحقیق یک مطالعه میدانى به حساب مى‌آید که با مطالعه و بررسى نظرى و جمع آورى اطلاعات لازم با بهره گرفتن از پرسشنامه از جامعه آمارى صورت گرفته است.
۳-۷ ) ابزار جمع‌ آوری اطلاعات
تبدیل پاسخ ها به داده‌ها بخش مهمی از فرایند پژوهش است. پژوهشگر برای این تبدیل به یک وسیله اندازه‌گیری نیاز دارد. هرگاه ارزش متغیر بخصوصی را در آزمودنی بخصوص یا در لحظه معینی از زمان معلوم کنیم، می‌گوییم آن متغیر را اندازه گرفته‌ایم. اندازه‌گیری شامل قواعدی است برای اختصاص اعداد به چیزها، افراد یا رویدادها به منظور کمی ساختن آنها(هومن،۱۳۷۵).
با عنایت به اینکه انتخاب‌ها به وسیله و ابزار تحقیق به اهداف و روش انتخابی در تحقیق بستگی دارد لذا در این تحقیق چون از شیوه توصیفی ـ پیمایشی استفاده شده است، پرسشنامه به عنوان ابزار مناسب جمع‌ آوری داده‌ها می‌باشد.
«پرسشنامه مجموعه‌ای از سوالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه‌های مشخص که پاسخ دهنده جواب‌های خود را بر آن درج می‌کند. هنگامی که پژوهشگر دقیقاً می‌داند در پی چیست و چگونه باید متغیر‌های خود را اندازه‌گیری کند پرسشنامه ابزار کارآمد برای گردآوری اطلاعات بشمار می‌رود (اوماسکاران، ۱۳۸۰).
دلایل استفاده از پرسشنامه عبارتند از:
صرفه‌جوئی در وقت
صرفه‌جوئی در هزینه
استخراج و تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق پرسشنامه آسان‌تر از سایر روش‌های جمع‌ آوری اطلاعات است.
به دلیل استاندارد و یکنواخت بودن سئوالات، پاسخ‌های داده شده از قابلیت اعتماد بیشتری برخوردار است.
در مقایسه با سایر روش‌ها امکان اینکه مطالب و عقاید ابراز شده در پرسشنامه بی نام به واقعیت نزدیک باشد زیادتر است.
پرسشنامه‌هایی که سؤالات وپاسخ آنها به نحوی ارائه شودکه ازپاسخگو انتظار رود با قرار دادن علامتی و با صرف کمترین وقت و انرژی ، پاسخ خود را مشخص نماید پرسشنامه بسته پاسخ نام دارد.(عباس زاده،۱۳۸۰)
در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای بسته پاسخ که در آن از طیف پنج درجه‌ای لیکرت استفاده شده و شامل ۵۷ سئوال که توسط محقق و با بهره گرفتن از نظرات اساتید راهنما و مشاور ساخته شده است استفاده گردیده است.
جدول(۳-۱): ساختار پرسشنامه
قسمت اول: تصمیم‌گیری استراتژیک

قسمت دوم: سرمایه اجتماعی درون سازمانی

موجودات که باتوجه به جثه، چالاکی ،سرعت و مصرف انرژی عملکرد موثری از خود نشان می دهند، از اصولی بهره می برند که با اکثر ساخته های دست بشر تفاوت اساسی دارد. آنها دوران بدنشان را در فضا بوسیله ارگان های مخصوصی موسوم به هالتر حس می کنند. این ارگان یک جفت زائده صلب است که در دو طرف بدن حشره با فرکانسی درحدود ۱۳۰Hz در فاز مقابل بال ها ارتعاش می کند. هنگام دوران در فضا، یک نیروی کوریولیس تناوبی به نوک هالترها اعمال می شود که حشره آنرا حس می کند. مکانیزم مذکور، الگوی طبیعی ژیروسکوپ های ارتعاشی است. این نوع ژیروسکوپ ها ابزار اندازه گیری سرعت زاویه ای هستند که اساس عملکردشان (مشابه ژیروسکوپ های مکانیکی با جرم دوار) اصل کوریولیس است. اما تفاوت اصلی در آن است که به جای جرم دوار (اصل بقای اندازه حرکت زاویه ای) از اندازه حرکت یک جسم الاستیک مرتعش (اصل بقای اندازه حرکت خطی) استفاده می شود. ماهیت عملکرد این دسته از ژیروسکوپ ها، ویژگی منحصر به فردی را ممکن می سازد. به عنوان مثال به علت نداشتن قطعه متحرک بی نیاز از موتور و یاتاقانند و بنابراین نسبت به اکثر متغیرهای تاثیرگذار محیطی غیر حساس و دارای کارکرد طولانی بدون نیاز به تعمیر و نگهداری هستند. از امتیازات دیگر، می توان به زمان کوتاه پاسخگویی (کمتر از یک ثانیه)، دریفت و نویز کم ( ۰٫۱^o/h ) دقت و حساسیت عالی، مصرف ناچیز انرژی ( ۳Watt>) و کاهش فوق العاده حجم با بهره گرفتن از فن آوری میکروماشین کاری اشاره کرد.

بنابراین در مقایسه با ژیروسکوپ های مکانیکی و نوری (که گران و حجیم هستند) بسیار ارزان ترند و
حجم بسیار کمی را اشغال می کنند. تلاش اولیه در طراحی این نوع ژیروسکوپ در مواردی نظیر
پایداری و هدایت موشک ها و مهمات هوشمند از صنایع نظامی آغاز شد، اما اخیرا در صنایع غیر نظامی نظیر اتومبیل سازی (سیستم ترمز پیشرفته برای جلوگیری از لغزیدن خودرو) و دوربین های دستی (برای پایداری تصویر) و صنعت روباتیک کاربرد پیدا کرده است. در مجموع هر چه تکنولوژی پیشرفت کند امکان ساخت ژیروسکوپ های ارتعاش کوچک تر، ارزانتر و دقیقتر فراهم می شود و استفاده ازآنها گسترش بیشتری می یابد. فصل اول همراه با مقدمه ای بر ژیروسکوپ های ارتعاشی MEMS، سیر تاریخی و تکامل این نوع ژیروسکوپ و کاربرد های مختلف آن را ارائه می کند و سپس مبانی عملکرد و رفتار رزوناتورهای مختلف را مورد بررسی قرار می دهد. دراین فصل نشان داده خواهد شدکه اصول عملکرد ژیروسکوپ های ارتعاشی با انواع رزوناتورها ، مبتنی براثرکوریولیس است.
۲-۱ - گام های توسعه در تکوین ژیروسکوپ های ارتعاشی
در سال ۱۸۵۱ فوکو با بهره گرفتن از پاندول نوسانی دوران زمین را نشان داد. پاندول فوکو را می توان نمونه اولیه ژیروسکوپ های ارتعاشی دانست. در سال ۱۹۶۴ کوئیک تحلیلی از تار مرتعش بعنوان یک سنسور حرکت زاویه ای را ارائه کرد. ثابت بودن یک سر تار و حرکت طولی طرف دیگر باعث تحریک در مود اول ارتعاش می شد. کوئیک بیان می دارد که اگر تکیه گاه حول محور تار شروع به دوران کند، صفحه ارتعاش ثابت خواهد ماند. او در مقاله اش به بررسی شرایط پایداری، اثر نواقص، عدم تقارن میرایی و الاستیک پرداخته، اما هیچ گونه توضیح عملی یا نتایج آزمایشگاهی ارائه نداده است. این طرح نیز همانند پاندول فوکو، یک سنسور تعیین زاویه دوران بود. در اوایل دهه ۱۹۸۰، اولین نمونه ژیروسکوپ های ارتعاشی (سنسورهای تعین سرعت زاویه ای) ساخته شد. در این نمونه از ماده پیزوالکتریک کوارتز استفاده شد که دارای بازده و ضریب کیفیت بالا در فشار اتمسفر بود. در سال
۱۹۹۱، شرکت ژاپنی موراتا دو طرح بسیار کم هزینه ارائه داد. در یک طرح از تیر فولادی با مقطع مثلثی استفاده کرد که بوسیله المان های پیزوالکتریک متصل به سطوح تیر، تحریک شده و حس می گردید. رزوناتور دوم، یک تیر چهارگوش پیزوالکتریک بود. در هر دو طرح، رزوناتورها در مود اول ارتعاشی یک تیر دوسر آزاد ارتعاش می کردند که تکیه گاه ها روی نقاط گرهی قرارگرفته بودند. طرح های ژیروسکوپی مبتنی بر رزوناتورهای تار، تیر مرتعش و پاندولی نسبت به شتاب های خطی حساس هستند. در صورتی که از یک رزوناتور متقارن مثل دیازپازون (که شاخک های آن دارای ارتعاش برابر اما مختلف الجهت هستند) استفاده شود، عیب مذکور مرتفع می گردد. طرح اول دیاپازون مرتعش بوسیله هانت و هابس ارائه شد. در این طرح، نیروهای کوریولیس ناشی از دوران شاخک های مرتعش حول محور طولی دیازپازون، باعث نوسان پیچشی پایه می شود که دامنه آن باسرعت زاویه ای اعمال شده ،متناسب است. طرح مذکور پر هزینه و حجیم بود و شاید دلیل اصلی بی نتیجه ماندن طرح های اولیه ژیروسکوپ های ارتعاشی را بتوان همین موضوع عنوان کرد، که با بهره گرفتن از فرآیندهای میکروماشین کاری و کوچک شدن ابعاد آنها، این نقیصه برطرف گردید. گام اصلی در این زمینه را شرکت سیسترون دانر برداشت. در طرح این شرکت از یک دیاپازون چهارشاخه استفاده شد که از یک جنس ماده پیزوالکتریک ( کوارتز تک کریستال) بود. دو شاخه اول حرکت نوسانی مختلف الجهت داشته که تحت تاثیر دوران، نیروی کوریولیس باعث تولید اندازه حرکت پیچشی در پایه دیاپازون می شد. در نتیجه، دو شاخه دیگر دیاپازون مطابق پیچش پایه و متناسب با سرعت زاویه ای اعمال شده اما با فرکانس طبیعی متفاوت، خارج از صفحه ارتعاش می کرد. در همین سال، شرکت دراپر دیاپازونی مرتعش از جنس سیلیکون - شیشه ارائه داد که بصورت الکترواستاتیکی تا دامنه حرکت ۱۰μm تحریک می شد.
همچنین نمونه هایی با دامنه ارتعاش زیاد و مکانیزم تحریک الکترومغناطیسی ارائه شده است. درصنعت اتومبیل سازی ،شرکت دایملر - بنز با استفاده ازسیستم تحریک پیزوالکتریک که از قرار دادن یک لایه
نازک نیترید آلومینیوم روی شاخک ها حاصل می شد، تنش برشی ناشی از دوران پایه دیازپازون را
بصورت پیزوالکتریک به عنوان خروجی اندازه گرفت. نمونه ای از رزوناتورهای دیاپازونی نیز بوسیله سودرکویست ارائه شد،که از یک دیاپازون دوشاخه بدون استفاده از پایه پیچشی بهره می برد. استفاده
از رزوناتورهای پوسته ای نیز گسترش چشمگیری یافته است. تحلیل ارتعاش و اثر دوران روی این دسته از رزوناتورها (استوانه ای و ناقوسی شکل) که در سال ۱۸۹۰ توسط برایان انجام شد، در دهه ۱۹۶۰ مبنای کار شرکت جنرال موتور برای طراحی موفق یک ژیروسکوپ ارتعاشی با رزوناتور نیم کره ای قرار گرفت. رزوناتور نیم کره ای این رزوناتور، از کوارتز هم جوش ساخته شده بود، که بطور الکترواستاتیکی تحریک و حس می گردید. تعداد زیادی اختراع نیز بر این اساس به ثبت رسیده است. فن آوری HRG (ژیوسکوپ بارزوناتور های نیم کره ای) همراه با هزینه و حجم کم و بازده بالا، امکان رقابت با ژیروسکوپ های دقیق نوری را فراهم کرد. ژیروسکوپ ارتعاشی سیلندری، رزوناتور دیگری است که از ایده برایان ناشی شده است. دراین نوع، از یک استوانه نازک فولادی یک سر گیر دار، با المانهای مجزای پیزوالکتریک به منظور حس و تحریک استفاده شده است. کاربرد اولیه این طرح در موشک ها و بمب های هوشمند بود که توانایی این سنسور را در تست های شوک تا g25000 را به اثبات رساند.
همچنین اولین کاربرد تجاری آنرا می توان در مسابقات اتومبیل رالی فرمول-۱، ۱۹۸۷مشاهده کرد در نمونه های جدید، به جای اتصال المان های پیزوالکتریک به سطح استوانه ای کل پیکره از ماده پیزوالکتریک ساخته می شود. شرکت بریتیش ایرواسپیس نمونه ای از آنرا همراه با دو طرح جدیدتر مبتنی بر رزوناتورهای حلقوی ارائه داده است. در یکی از طرح ها سیستم تحریک الکترو مغناطیسی و سیستم حس کننده، خازنی می باشد. اما در طرح دوم هر دو سیستم، الکترومغناطیسی است. امروزه فن
آوری بر کاهش هزینه تولید این دسته از ژیروسکوپ ها متمرکز شده است. دراپر در سال ۱۹۹۱ اولین ژیروسکوپ ارتعاشی میکروماشینی سیلیکانی را پیشنهاد داد[۴]. در سال ۱۹۹۴ میکروژیروسکوپ ها توانستند که به سطح کاربری تجاری برسند[۵].
۳-۱- تعریف مفاهیم بایاس، ضریب تبدیل، ضریب کیفیت و پهنای باند
اطلاعات جامع تر در مورد این مفاهیم در مرجع [۶] آمده است. در اینجا به بیان مختصری از این مفاهیم اکتفا می کنیم.
بایاس :
بایاس توسط دو مولفه بیان می شود: مولفه غیراحتمالی(قطعی) که انحراف بایاس نامیده می شود اشاره به انحراف ناشی از اندازه گیری توسط سنسور در نتیجه ورودی صفر دارد و دیگری مولفه احتمالی است که خطای بایاس نامیده می شود اشاره به میزان خطا در واحد زمان دارد. خطای بایاس، خطای بلند مدت یا کوتاه مدت ژیروسکوپ بوده و معمولا بر حسب ^۰ /s یا ^۰ /hr بیان می شود.
ضریب تبدیل :
ضریب تبدیل رابطه بین سیگنال خروجی و کمیت فیزیکی ورودی می باشد و بصورت میزان تغییر در ولتاژ خروجی بر حسب تغییر سرعت دورانی تعریف می شود و بر حسب V/ ^۰ /s بیان می شود. ضریب تبدیل یک مولفه غیراحتمالی بوده و بوسیله کالیبراسیون آزمایشگاهی تعیین می شود.
ضریب کیفیت :
ضریب کیفیت عبارت است از میزان تلفات متناوب انرژی در یک سیستم نوسانی. آن بر حسب نسبت بین انرژی نهایی ذخیره شده در سیستم( E) به میزان تلفات انرژی توسط چرخه (E∆ ) بیان می شود.
مکانیزم اتلاف انرژی در رزوناتورهای شامل میرایی هوا، اتلاف سپر(مهار) صوتی، میرایی ترموالاستیک و اصطکاک داخلی می باشد. مجموع تلفات انرژی رابطه مستقیمی با تلفات انرژی نهایی داشته و مجموع معکوس هر کدام از ضرایب کیفیت برابر با معکوس ضریب کیفیت نهایی سیستم می باشد که بصورت زیر بیان می شود:
پهنای باند :
برای سیگنالهای آنالوگ که بصورت تابعی از زمان به نمایش در می آیند، پهنای باند ∆f بر حسب هرتز اندازه گیری می شود. حدود پهنای باند در سیگنالهای آنالوگ در شکل ۱-۱ نشان داده شده است.

شکل ۱-۱- پهنای باند در سیگنالهای آنالوگ
۴-۱- اصول عملکرد میکرو ژیروسکوپ ارتعاشی
همانطور که پیش ازاین ذکر شد، مبنای عملکرد تمام ژیروسکوپ های ارتعاشی اثر کوریولیس است. میکرو ژیروسکوپهای ارتعاشی، دارای اجزاء غیر دواری هستند، که از اثر ناشی از شتاب کوریولیس جهت
تعیین میزان دوران زاویه ای اینرسی استفاده می شود. شتاب کوریولیس که بخاطر چرخش دستگاه مختصات مرجع ظاهر می شود، شتابی است که از آن جهت توصیف حرکت دورانی دستگاه مرجع و محاسبه حرکت محوری استفاده می شود. اثر کوریولیس در پدیده های زیادی که دوران پیچیده ای دارند ازجمله جریان هوا در بالای سطح زمین در نیمکره شمالی و جنوبی دیده می شود.
برای درک بهتر این اثر (که به نام مهندس فرانسوی نام گذاری شده)، ذره ای را درنظر بگیرید که با سرعت ثابت  در امتداد محورy حرکت می کند و ناظر قرار گرفته بر روی محور x به آن نگاه می کند. ( شکل ۲-۱).

شکل ۲-۱- اثر کوریولیس
همانطور که در تصویر فوق مشخص است ناظر روی محور-x سیستم مختصات xyz قرار می گیرد. اگر در سیستم مختصاتی فوق دوران حول محور- z با سرعت زاویه ای صورت گیرد، ناظرگمان می کند که ذره نسبت به محور-x با شتابی معادل تغییر مسیر می دهد. نیروی حاصل از این شتاب در محور سومی ظاهر می شود،که برصفحه در برگیرنده محوردوران و بردار سرعت ذره عمود بوده و مقدار آن با سرعت زاویه ای محور- z متناسب می باشد. هر چند که نیروی واقعی ای بر ذره اعمال نشد، اما از نظر ناظر دوران دستگاه مرجع یک نیروی ظاهری را ایجاد می کند که مستقیما متناسب با سرعت دوران می باشد. این اصل مبنای مشترک عملکرد ژیروسکوپ های ارتعاشی با انواع مختلف رزوناتور است. نیروی کوریولیس با بهره گرفتن از رابطه زیر بدست می آید :
= ۲m
که m جرم المان حساس، سرعت المان حساس و سرعت زاویه ای اندازه گیری شده می باشد.
از آنجائیکه نیروی کوریولیس متناسب با سرعت است حساسیت بهتر می تواند با افزایش سرعت تحریک المان حساس بدست آید. رزوناتور ژیروسکوپ های ارتعاشی را می توان به سه دسته رزوناتورهای ساده (جرم وفنر، تیرها و تارها)، رزوناتورهای بالانس (انواع دیاپازونی) و رزوناتورهای پوسته ای (استوانه ای - کروی - ناقوسی وحلقوی ) تقسیم بندی نمود. ساده ترین نمونه عملی از ژیروسکوپ های ارتعاشی سیستم جرم، فنر و دمپر می باشد. یک تیر یک سرگیردار نمونه ساده دیگری از رزوناتور ژیروسکوپ ارتعاشی است. حرکت نوسانی تیر در راستای محور-y تحت اثر دوران حول محور طولی (محور-z) و درنتیجه اثر کوریولیس رفتار نوسانی را در راستای محور-x از خود نشان خواهد داد، که دامنه آن با سرعت زاویه ای اعمال شده، متناسب است. نمونه کاربردی این سیستم که توسط یک شرکت ژاپنی موراتا ساخته شد مطابق شکل ۳-۱ از یک تیر یک سر گیردار با مقطع مثلث متساوی الاضلاع بهره می برد، و بوسیله المان های پیزو الکتریک متصل به سطوح تیر، حس شده و تحریک می گردد. انتخاب سطح مقطع متساوی الاضلاع بدان دلیل است که محورهای خمشی یکسان می باشند. این شرایط تضمین کننده برابری فرکانس طبیعی تیر در امتداد محورهای ox و oy است. ولتاژAC اعمال شده به المان پیزو الکتریک سطح C باعث حرکت اولیه تیر در امتداد محور oy می شود. وقتی تیر به طور ثابت
حول محور طولی خود (oz) دوران می کند، اختلاف بین سیگنال های خروجی المان های پیزوالکتریک سطوح A وB سیگنال سینوسی است که به عنوان خروجی شناخته شده و دامنه متناسب با نرخ دوران می باشد.
شکل۳-۱- رزوناتور تیری شکل با مقطع مثلثی و المانهای پیزوالکتریک
رزوناتورهای پوسته ای را می توان به اشکال ناقوسی ، نیم کره ای و استوانه ای تقسیم بندی نمود که براساس تولید نیروی کوریولیس ناشی از دوران و انتقال انرژی بین دو مود ارتعاشی کار می کنند. از آنجایی که در این رزوناتورها، درحالت ایده آل کوپلینگ کوریولیس بین دو مود ارتعاشی متعامد، دارای شکل مود و فرکانس طبیعی برابر است، لذا به تغییر درجه حرارت حساسیت کمتری دارند. انواع نیم کره ای و استوانه ای دارای گستردگی بیشتری می باشند، که در این میان نوع نیم کره ای در مقایسه با استوانه دارای دقت بالاتر (دریفت کمتر از ۰٫۰۰۵^deg/_h) والبته هزینه بیشتر می باشد.
پوسته نیم کره ای این رزوناتور بطور دقیق ماشین کاری شده و سپس به منظور کاهش ناهمگنی ها و خطای ماشین کاری بالانس دینامیکی می شوند. با اعمال یک سیگنالAC به المان های تحریک، پوسته شروع به نوسان در مود اول ارتعاش می کند. مود اول ارتعاش ناشی از دو موج با دامنه و سرعت
یکسان می باشد، که دوران اعمال شده حول محور طولی باعث اختلاف سرعت دو موج شده و نوسان پوسته را وارد مود دیگری می نماید که عمود بر مود اول ارتعاشی است. به ازای هر۹۰^° دوران، موقعیت شکم و گره های رزوناتور، با توجه به جهت دوران جابجا خواهد شد. مواردی مثل میرایی مادی و محیطی رزوناتور، میرایی ناشی از محل اتصال المان های سنسور و تحریک به بدنه رزوناتور، یکنواخت نبودن صافی سطح (صافی سطح یکنواخت زیر۰٫۱μm) و لقی، از عمده منابع تولید دریفت در رزوناتور نیم کروی می باشد. مبنای عملکرد رزوناتورهای استوانه ای و حلقوی نیز همانند نیم کره ای است. پژوهشگران زیادی میکرو ژیروسکوپهای ارتعاشی را با بهره گرفتن از شتاب کوریولیس طی دهه گذشته طراحی نموده اند [۵، ۶، ۷و۸].
۵-۱- ساختارهای معمول میکروجایروها
ویژگی‌های ساختاری و ابعاد و اندازه‌های ژیروسکوپ‌های MEMS به نحوی است که دستیابی به دقت‌های مورد انتظار در کاربردهای هوا – فضایی مثل سیستم‌های ناوبری اینرسی، سیستم‌های هدایت و سیستم تعیین و کنترل وضعیت هواپیماها، موشک‌ها و فضاپیماها تاکنون بدست نیامده است. با توجه به اینکه زمینه میکروژیروسکوپ‌ها به عنوان یک شاخه علمی جوان مطرح بوده و هنوز در ابتدای راه می‌باشد، پاسخ به این سؤال که آیا در آینده‌ای نزدیک و حتی دور می‌توان انتظار دقت‌های بالا از این سنسورها را داشت یا خیر، می‌تواند یک بحث راهبردی باشد. زیرا در صورتی که جواب سؤال فوق منفی باشد برای کاربردهای فوق‌الذکر در صنعت هوا- فضا مجبور به بازگشت به ژیروسکوپ‌های متداول فعلی خواهیم بود و یا در غیر این صورت اگر نخواهیم به طور کامل از MEMS قطع امید کنیم، بایستی به دنبال ساختارهای جدید دیگری از میکروجایروها باشیم که قابلیت دستیابی به دقت‌های بالا در آنها متصور باشد.
ساختارهای معمول و موجود میکروجایروها از جنبه‌های ذیل بررسی و تبیین می‌گردد:

• اصول عملکرد،‌ ویژگی‌های ساختمانی، نحوه تحریک و استخراج سیگنال خروجی

0.261^**

0.606

0.882

#برروی قطر اصلی این ماتریس ضرایب میانگین واریانس تبیین شده(AVE) قرار دارد.#
یک نوع از روابط متغيرهاي مكنون در مدل معادلات ساختاري بر مبنای همبستگي( هم‌خوانی)^[237] می‌باشد. همبستگي رابطه‌ای است ميان دو متغير در يك مدل اما غير جهت دار^[238] و ماهيت اين نوع رابطه به وسيله تحليل همبستگي^[239] مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. جدول 4-1 ضرایب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه‌ی میان متغیرهای پنهان را به صورت دو به دو نشان می‌دهد، برخی از ضرایب در سطح اطمینان 99% معنادار هستند(مقدار سطح معناداری کمتر از 1 درصد می باشد) و با علامت (^**) مشخص شده اند. برخی از ضرایب در سطح اطمینان 95% معنادار هستند و با علامت (^*) مشخص شده اند. ضرایب که علامت خاصی ندارند نیز نشان می دهد که بین دو متغیر رابطه معناداری در سطح اطمینان 95% وجود ندارد. ضریب مثبت نشان دهنده رابطه‌ی مثبت و مستقیم بین دو متغیر می‌باشد. روی قطر اصلی این ماتریس ضرایب میانگین واریانس تبیین شده(AVE) واقع شده است.

به منظور محاسبه روایی همگرا، فورنل و لارکر^[240] استفاده از معیارAVE^[241] را پیشنهاد داده‌اند. در AVE حداقل برابر با 5/0، شاخص‌ها روایی همگرای مناسبی دارند. به این معنی که یک متغیر پنهان قادر است بیش از نیمی از واریانس شاخص‌های (متغیرهای آشکار) خود را به طور متوسط توضیح دهد. با توجه به این که در خصوص برند نوکیا شاخص AVE برای تمامی متغیرهای تحقیق بالای 5/0 است، لذا روایی همگرای سازه‌های مدل تأیید می‌شود. بالاترین میانگین واریانس تبیین شده را متغیر هیجان پذیری داشته است و کمترین مقدار را متغیر مسئولیت داشته است. ستون آخر ضریب پایایی(CCR) را نشان می دهد و همان طور که مشخص است تمامی این ضرایب از مقدار 7/0 بالاتر می‌باشند و نشان از پایایی و اعتبار بالای ابزار اندازه گیری می‌باشد.
ب) بررسی برند سامسونگ

• رسم دیاگرام‌ مسیر در حالت تخمین ضرایب استاندارد

نمودار 4- 12 : مدل تحقیق در حالت تخمین ضرایب استاندارد
با توجه به نمودار4-12 و توضیحاتی که پیش از این ارائه گردید، در مورد برند سامسونگ، . برای متغیر ترجیح خرید برند مقدار ضریب تعیین برابر 382/0 شده است. بنابراین تمامی متغیرهای پرخاشگری، سادگی، فعالیت، هیجان پذیری و مسئولیت روی هم رفته توانسته‌اند 2/38% از واریانس ترجیح خرید برند را پوشش دهند. 8/61% باقیمانده مربوط به خطای پیش بینی می‌باشد و می‌تواند شامل دیگر عوامل تأثیر گذار بر ترجیح خرید برند باشد.

• رسم دیاگرام‌ مسیر در حالت معناداری ضرایب (t-value)

نمودار 4-13 : مدل تحقیق در حالت معناداری ضرایب (t-value)
با توجه به نمودار 4-13 بر طبق نتایج به دست آمده از آزمون t تمامی بارهای عاملی در سطح اطمینان 99% معنادار شده‌اند و در اندازه گیری سازه‌های خود سهم معناداری را ایفا کرده‌اند. بنابراین نتایج حاصله از بارهای عاملی روایی بالای مدل را تایید می کند. تمامی معادلات اندازه گیری به جز شاخص یکنواخت برای سازه سادگی در سطح اطمینان 99% معنادار شده اند اما شاخص یکنواخت روایی لازم رانداشته است. بنابراین سهمی در مدل اندازه گیری سازه سادگی ندارد. ضرایب مسیر متغیرهای هیجان پذیری، مسئولیت و فعالیت بر ترجیح خرید برند در سطح اطمینان 99% معنادار شده اند اما ضرایب مسیر متغیرهای سادگی و پرخاشگری در سطح اطمینان 95% معنادار نشده اند و این دو متغیر بر ترجیح خرید برند تاثیر ندارند.

• بررسی ضرایب پایایی، میانگین واریانس تبیین شده، ضرایب همبستگی

جدول 4-2 : مقدار واریانس استخراج شده، همگرایی کل و آلفای کرونباخ و ضرایب تعیین

متغیرهای مکنون

مسئولیت

فعالیت

سادگی

پرخاشگری

هیجان پذیری

ترجیح خرید برند

CCR

مسئولیت

0.568

0.796

فعالیت

0.492^**

0.616

فصل دوم ـ ماهیت حقوقی معاملات با حق استرداد در نظام حقوقی ایران
گفتار اول : مفهوم معامله با حق استرداد
بند اول : از نگاه قانون
در ماده ۳۳ ق.ث. پیرامون معامله با حق استرداد آمده است : “نسبت به املاکی که با شرط خیار یا به عنوان قطعی با شرط نذر خارج و یا به عنوان قطعی با شرط وکالت منتقل شده است و به طور کلی نسبت به املاکی که به عنوان صلح یا به هر عنوان دیگر با حق استرداد قبل از تاریخ اجرای این قانون انتقال داده شده اعم از اینکه مدت خیار یا عمل به شرط و به طور کلی مدت حق استرداد منقضی شده یا نشده باشد و اعم از اینکه ملک در تصرف انتقال دهنده باشد یا در تصرف انتقال گیرنده، حق تقاضای ثبت با انتقال دهنده است …”
تبصره ۱ ماده ۳۳ ق.ث. نیز چنین مقرر می دارد :
” کلیۀ معاملات با حق استرداد ولو آنکه در ظاهر معامله با حق استرداد نباشد مشمول جمیع مقررات راجعه به معاملات با حق استرداد خواهد بود اعم از اینکه بین متعاملین محصور بوده و یا برای تأمین حق استرداد اشخاص ثالثی را بای نحو آن مداخله داده باشند".

ماده ۳۴ ق.ث. مقرر می دارد : “در مورد معاملات مذکور در ماده ۳۳ و کلیه معاملات شرطی و رهنی راجع به اموال غیرمنقول در صورتی که بدهکار ظرف مدت مقرر در سند بدهی خود را نپردازد بستانکار می تواند وصول طلب خود را توسط دفترخانه تنظیم کننده سند درخواست کند.”
بند دوم : از نگاه حقوقدانان
در شناساندن معامله با حق استرداد حقوقدانان تعبیرات متفاوت ارائه داده اند که به چند نمونه از آنها اشاره می شود :
دکتر سید حسن امامی در این خصوص بیان می دارد : «با توجه به مفاد مواد ۳۳ و ۳۴ ق.ث. معامله با حق استرداد عقد مستقلی است که به موجب آن احدی از طرفین مبلغی را به دیگری قرض می دهد و در مقابل، مالی را به عنوان وثیقه برای مدت معین می پذیرد تا پس انقضا مدت، طلب خود را دریافت و وثیقه را مسترد دارد، بنابراین معامله با حق استرداد عقد واحدی است که از نظر تحلیل حقوقی دارای اثر قرض و وثیقه است.»^[۲۸]
تعریف دیگری که تقریباً در همین راستا ارائه شده و مصون از انتقاد هم نیست تعریفی است که آقای دکتر صفائی ارائه داده است : “معامله با حق استرداد معامله ای است که به موجب آن شخص مال خود را در ازای پرداخت وجهی که دریافت کرده و اجور عقب افتاده و زیان دیرکرد برای خود حفظ می کند معامله باحق استرداد که معامله شرطی نیز نامیده می شود عقد واحدی است که از نظر حقوقی دارای ارزش قرض و وثیقه است." ^[۲۹]
بر مبنای این تعریف معامله با حق استرداد یک معامله مستقلی است که دارای اثر قرض و وثیقه است. به طور کلی دو انتقاد عمده بر این طرز تعریف به شرح زیر وارد است :
۱- این طرز تعریف معامله با حق استرداد را یک معامله مستقل در ردیف سایر معاملات نظیر بیع و رهن و اجاره و … دانسته است. گویی عناوین بیع شرط و یا صلح با حق استرداد از قاموس حقوقی ما حذف شده باشند و جای خود را به اصطلاح جدیدی به نام معامله با حق استرداد داده اند. درست است که بیع شرط و یا صلح با حق استرداد، یک معامله با حق استرداد است و تابع آثاری است که قانون ثبت بر این معاملات بار کرده است، لیکن قانونگذار هرگز نخواسته است با تأسیس عقد مستقلی به نام معامله با حق استرداد اقدام به حذف عقد بیع شرط بکند، بلکه قانونگذار با هدف مقابله با تقلب نسبت به قانون و اجرای عدالت، اقدام به حذف برخی از آثار گروهی از معاملات کرده است و برای معرفی این دسته از معاملات که خود دارای اصالت و قدمت می باشند از اصطلاح “معاملات با حق استرداد” استفاده کرده است. در واقع بیع شرط با وجود مقررات ثبتی مربوط به معاملات با حق استرداد همچنان اصالت خود را حفظ کرده است و تنها برخی از آثار خود را از دست داده است، در حالی که مستقل دانستن معامله با حق استرداد به معنی قائل شدن به حذف عناوینی مانند بیع شرط و صلح با حق استرداد و تحلیل آنها در اصطلاح “معامله با حق استرداد” است.
۲- ظاهر هیچ یک از معاملات با حق استرداد حکایت از دادن قرض و وثیقه نمی کند. مثلاً هر عقد بیع شرطی که منعقد شود بر مبنای آن بایع مبیع را در مقابل ثمن به مشتری منتقل کرده و حق استرداد آن را برای خود محفوظ داشته است. پس اگر در تعریف گفته شود که :” عقد مستقلی است که به موجب آن احد از طرفین مبلغی را به دیگری قرض می دهد و در مقابل مالی را به عنوان وثیقه برای مدت معینی می پذیرد.”^[۳۰] درست نخواهد بود زیرا این تعریف فقط شامل عقدی می شود که ظاهر آن قرض و وثیقه باشد و بدیهی است شامل معامله ای مثل بیع شرط که اساساً مرکز توجه قانونگذار در قانون ثبت بوده است، نخواهد شد.
لازمه شمول این تعریف بر عقد بیع شرط، اثبات قصد طرفین بر قرض و وثیقه است. در حالی که قانون ثبت خود اماره ای را وضع کرده است که نه تنها چنین اثباتی لازم نیست بلکه حتی اثبات خلاف آن نیز غیرممکن است.^[۳۱] بر مبنای این اماره وجود قصد بر قرض و وثیقه در این معاملات مفروض می باشد، به احتیاجی به اثبات دارد و نه اثبات خلاف آن ممکن است. در همین رابطه تبصره ۱ ماده ۳۳ ق.ث. چنین مقرر می دارد :
” کلیۀ معاملات با حق استرداد ولو آنکه در ظاهر معامله با حق استرداد نباشد مشمول جمیع مقررات راجعه به معاملات با حق استرداد خواهد بود اعم از اینکه بین متعاملین محصور بوده و یا برای تأمین حق استرداد اشخاص ثالثی را بای نحو آن مداخله داده باشند".
۳- ایراد دیگر اینکه اراده قانونگذار در معاملات با حق استرداد در نظر گرفته نشده است و آن را ناشی از اراده طرفین دانسته است در حالی که طرفین، اراده و قصد دیگری داشته اند و معامله با حق استرداد را قانونگذار بر آنها تحمیل می کند که ممکن است در نهایت مخالف قصد یکی از طرفین یا حتی هر دوی آنها باشد، به عبارت دیگر این تعریف عقد فرضی است که در آن وثیقه نیز گرفته شده است و اگر چنین می بود دیگر نیازی به تأسیس حقوقی جدیدی با عنوان معامله با حق استرداد نبوده و عقد قرض و رهن از آن کفایت می کرد.
دکتر جعفری لنگرودی در تعریفی بیان می دارد :"هر عقدی که موضوع آن مال غیرمنقول بوده و به عنوان وثیقه دین یا حسن انجام تعهد در اختیار قانونی بستانکار قرار داده شود تا تحت شرایط قانونی در صورت امتناع مدیون از پرداخت دین از محل وثیقه طلب خود را تأمین کند. چون در این معاملات اساساً نقل عین نمی شود (ماده ۳۴ مکرر ق.ث.) لذا ذکر کلمه استرداد که موهم نقل مال است درست نیست و عنوان صحیح این معاملات را باید معاملات وثیقه ای غیرمنقول نهاد”^[۳۲]
در واقع دومین انتقادی که بر تعریف قبلی وارد شد بر این تعریف نیز وارد است زیرا که در این تعریف نیز ظاهر این معاملات را وثیقه و یا حسن انجام تعهد دانسته است. و از این جهت در ردیف تعاریف قبلی قرار می گرفت لیکن چون بر این تعریف انتقاد بیشتری وارد است، باید جداگانه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
مطابق این تعریف اصطلاح معاملات با حق استرداد فقط برای اشاره به اوضاع قبل از تصویب قانون ثبت سال ۱۳۱۰ می باشد و عمر معاملات با حق استرداد با تصویب قانون ثبت در سال ۱۳۱۰ به پایان رسیده است.^[۳۳] این تعریف نیز بنا به دلایلی صحیح نیست و رد می شود :
۱- مطابق این تعریف مال غیرمنقولی باید به عنوان وثیقه و یا حسن انجام تعهد در اختیار قانونی بستانکار قرار داده شود، در حالی که این درست نیست: قانون ثبت معاملاتی نظیر بیع شرط را از حیث آثار در حکم رهن و وام قرار داده است، پس معاملاتی که مشمول این عنوان قرار می گیرند نباید وثیقه و رهن و وام باشند زیرا در این صورت شمول مقررات مذکور بر آنها تحصیل حاصل خواهد بود. چرا که در قانون مدنی، در خصوص وثیقه، مالکیت مورد وثیقه به طلبکار منتقل نمی شد، پس اگر قانون ثبت می خواست مجدداً این اثر را وضع کند مفهومی نداشت و در واقع تحصیل حاصل می بود.
مقرراتی را که قانون ثبت وضع کرده است برای جلوگیری از آثار بیع شرط و یا سایر معاملات معوضی و تملیکی بود که انتقال دهنده حق داشت مبیع را مسترد دارد و در واقع معامله کنندگان بدین وسیله قصد تقلب نسبت به قانون را داشتند.^[۳۴] پس عنوان معاملات مشمول معاملات با حق استرداد نباید وثیقه باشد بلکه عنوان آنها باید یک معامله تملیکی و معوضی باشد که برای انتقال دهنده حق استرداد و مورد معامله وجود داشته باشد.
۲- مطابق این تعریف عمر اصطلاح ” معاملات با حق استرداد” به پایان رسیده است، به این استدلال که چون دیگر این معاملات مملک نیستند، پس ” ذکر کلمه استرداد صحیح نیست و عنوان صحیح این معاملات را باید معاملات وثیقه ای غیرمنقول نهاد”^[۳۵]معاملاتی که مشمول عنوان معاملات با حق استرداد هستند، نوعاً معاملاتی مملک می باشد (ماده ۱۰ و ۴۵۹ ق.م.)، لیکن قانون ثبت اثر تملیکی را از این معاملات سلب کرده است و ظاهراً اصطلاح “حق استرداد ” در مورد آنها صدق نمی کند؛ چون چیزی منتقل نمی شود تا مسترد شود.
لیکن باید گفت که اصطلاح “معاملات با حق استرداد” صرفاً اصطلاحی است که قانونگذار جهت معرفی و اشاره به آن دسته از معاملاتی که ذاتاً مملک هستند و بواسطه درج شرط حق استرداد در آنها مشمول مقررات مربوطه در قانون ثبت شده اند، این اصطلاح را ساخته است. همانطوری که قبلاً نیز گفته شد، قانون ثبت با ساختن این اصطلاح نخواسته است معامله جدیدی ایجاد کند، تا گفته شود اصطلاح بکار رفته بر ماهیت ایجاد شده صدق نمی کند.
از طرف دیگر این ادعا که عمر این معاملات به پایان رسیده است نیز صحیح نخواهد بود، زیرا مطابق نص صریح ماده ۳۸ ق.ث. “نسبت به معاملات مذکور در ماده ۳۳ که پس از تاریخ اجراء این قانون واقع شود محاکم و ادارات ثبت مکلفند مدلول ماده ۳۴ را به موقع اجراء گذارند” بنابراین اصطلاح معاملات با حق استرداد هنوز معتبر است.
۳- در تعریف فقط اشاره به مال غیرمنقول شده است در حالی که ماده ۳۴ و تبصره ۱ آن نیز اموال منقول را مشمول مقررات مذکور قرار داده اند. در واقع ” جدا کردن اثر عقد در اموال منقول و املاک منطقی ندارد و رویه قضایی باید هر دو را تابع احکام (معامله با حق استرداد) بداند.”^[۳۶]
۴- دینی که بر مبنای معامله با حق استرداد ایجاد می شود اساساً بلافاصله پس از عقد می باشد نه قبل از آن. این دین در واقع ثمنی است که فروشنده دریافت کرده است و قانون آن را دین فروشنده می داند، پس معامله با حق استرداد مسبوق به وجود دین نیست.
۵- وثیقه حسن انجام تعهد، معامله با حق استرداد نیست در این مورد بعداً توضیح داده خواهد شد.
دکتر ناصر کاتوزیان نیز در این خصوص اشاره می کنند : «مقصود از معامله با حق استرداد» هر عقد تملیکی و معوض است که در آن انتقال دهنده حق دارد، با رد عوض که دریافت کرده است، مال تملیک شده را استرداد کند، خواه صورت معامله بیع با شرط خیار باشد یا صلح و خواه امکان استرداد به وسیله شرط خیار باشد یا وکالت یا نذر»^[۳۷]
ایرادی که بر این نظر وارد است آنکه ماهیت واقعی معامله با حق استرداد مورد نظر قرار نگرفته است، بلکه آنچه طرفین قصد کرده اند مورد نظر قرار داده است. مثلاً درست است که در بیع شرط طرفین قصد انتقال مالکیت عوضین را دارند ولی اگر این بیع شرط معامله با حق استرداد محسوب شود دیگر تملیکی بودن خود را از دست می دهد و اثر وثیقه ای که مشتری می تواند از منافع آن بهره مند شود به خود می گیرد، به علاوه در این نظر نیز به نقش اراده قانونگذار در ایجاد معامله با حق استرداد توجهی نشده است.
مطابق این تعریف، معامله با حق استرداد یک عقد مستقلی در کنار سایر عقود نیست بلکه اصطلاحی است جهت معرفی آن دسته از معاملاتی که قانون ثبت اقدام به حذف برخی از آثار آنها کرده است. پس این عقود معوضی و تملیکی نظیر بیع شرط یا صلح با حق استرداد، اصالت و ماهیت خود را به عنوان بیع یا صلح از دست نمی دهند.
گفتار دوم : اوصاف حقوقی معاملات با حق استرداد
با تعریفی که ارائه شد می توان اوصاف حقوقی این عقد را این چنین بیان نمود :
بند اول : مفروض قانونگذار بودن؛
معامله با حق استرداد عقدی نیست که مورد توافق طرفین باشد بلکه عقدیست که قانونگذار آن را برای طرفین فرض کرده است بدین معنی که قانونگذار فرض کرده که طرفین از انجام معاملات مذکور در ماده ۳۳ ق.ث. قصد قرض و رهن دارند نه قصد ماهیت اصلی که آن معاملات دارند، البته مفروض قانونگذار به این معنی نیست که قانونگذار چنین معاملاتی را اماره ای از اراده طرفین بر چنین معاملاتی تصور کرده باشد، تا خلافش قابل اثبات گردد، بلکه این فرض، فرض قطعی بوده و خلافش غیرقابل اثبات می باشد و بر طبق ماده ۳۹ ق.ث. جنبه نظمی عمومی داشته و توافق برخلاف آن مؤثر نیست.
بند دوم : تحمیلی بودن؛
این عقد جنبه تحمیلی دارد و از طرف قانونگذار بر طرفین تحمیل می شود. البته طرفین دارای اراده ای آزاد هستند که در موقعیت معاملات مذکور قرار نگیرند ولی اگر در چنین موقعیتهایی قرار گرفتند نمی توانند به توافق صریح مابین خود استناد کنند بلکه احکام معامله با حق استرداد بر آنها تحمیل می شود. مانند عقد بین کارفرما و کارگر که برخی از احکام قرارداد بر طرفین تحمیل می شود. مثلاً طرفین نمی توانند کمتر از حداقل دستمزد تعیین شده با یکدیگر توافق کنند. البته معامله با حق استرداد از برخی جهات مثل تملیکی نبودن معامله با حق استرداد و همچنین اثر وثیقه ای آن تحمیلی است. ولی از جهات دیگر مثل مدت حق استرداد، انتفاع از موضوع معامله با حق استرداد و غیره تابع اراده طرفین می تواند باشد.
بند سوم : ماهیت مختلط استقراضی- وثیقه ای؛
از نظر تحلیلی معامله با حق استرداد به دو عقد قابل تجزیه است یکی قرض و دیگری وثیقه. که هر دوی اینها را قانونگذار بر طرفین تحمیل می کند. پولی که طرف قرارداد داده قرض محسوب می شود و به ملکیت طرف مقابل در می آید تا در مدت تعیین شده عین یا عوض آن را مسترد نماید. در مقابل عوضی که گرفته به ملکیت ایشان در نمی آید، به عنوان وثیقه برای طلبش از طرف مقابل محسوب می شود.
گفته شد که معاملات با حق استرداد، معاملاتی تملیکی و معوض هستند که به قصد استقراض و وثیقه منعقد می شوند و به همین خاطر قانونگذار اثر تملیکی را از این دسته از معاملات سلب کرده است. ماده ۳۳ ق.ث. حق تقاضای ثبت ملک را به انتقال دهنده داده است و اثر تملیکی را از این معاملات گرفته است. ماده ۳۴ نیز ثمنی را که انتقال گیرنده پرداخته است، به عنوان طلب او از انتقال دهنده می داند. و مبیع را نیز وثیقه طلب مذکور می داند. بنابراین معاملات با حق استرداد دارای آثار قرض و وثیقه هستند.^[۳۸] لیکن باید گفت این تأثیر صرفاً از حیث آثار می باشد و گرنه ای معاملات ماهیتاً وثیقه ای نیستند. بدین معنی که طرفین انعقاد معامله، یک معامله وثیقه ای را انشاء نمی کنند، بلکه معامله ای تملیکی و معوض را انشاء می کنند که در ضمن آن برای انتقال دهنده حق استرداد قرار داده اند. پس ظاهر اینگونه معاملات معوض و تملیکی است و اگر معامله ای در ظاهر، وثیقه ای باشد، مانند وثایقی که برای حسن انجام تعهد یا برای ضمان درک یا ضمان معاوضی میدهند، مشمول عنوان معاملات با حق استرداد نیستند. این معاملات، خود، ماهیتاً وثیقهای هستند.
مثلاً بیع شرط، ماهیتاً یک عقد تملیکی و معوض است، لیکن چون وسیله تقلب نسبت به قانون قرار گرفت، قانونگذار اثر تملیکی را از آن سلب کرده است و آن را از حیث اثر در حکم معاملات استقراضی و وثیقه ای قرار داده است. به علاوه ماده ۳۴ موجب نمی شود که بیع شرط و سایر معاملات مشمول مقررات آن، اصالت خود را از دست بدهند. این معاملات تا آنجا که برخوردی با مقررات قانون ثبت ایجاد نشود، مشمول مقررات قانون مدنی هستند.
بند چهارم : معوض بودن؛
معامله با حق استرداد یک معامله معوض است چرا که بایع وام را گرفته ملزم است در مدت تعیین شده عین یا مثل آن را رد نماید وگرنه برطبق تبصره های ماده ۳۴ ق.ث. و آئین نامه اجرایی اسناد لازم الاجرا از وثیقه ای که در دست دارد وصول خواهد شد.
بند پنجم : لازم بودن؛
چنانکه گفته شد این معامله از نظر تحلیلی از عقد فرض و وثیقه تشکیل شده و چنانکه می دانیم عقد فرض از هر دو طرف لازم است ولی وثیقه از طرف مدیون لازم و از طرف دائن جائز است. البته در خصوص معامله با حق استرداد برخی از اساتید نسبت به مورد اخیر را نیز لازم می دانند.^[۳۹] ولی برخی دیگر همین اثر را نیز برای معامله با حق استرداد قائل هستند.^[۴۰] به نظر می رسد در این خصوص در رابطه با دو طرف لازم باشد چرا اصل لزوم در عقود است و جایز بودن نیاز به تصریح دارد که قانون ثبت چنین تصریحی وجود ندارد.
از آنجا که مواد ۳۳ و ۳۴ ق.ث. معاملات با حق استرداد را از حیث آثار در حکم معاملات وام و وثیقه قرار داده است و در معاملات وثیقه ای نیز یک حق عینی برای طلبکار ایجاد می شود که طلبکار می تواند از این حق اعراض کند و وصول طلب خود را از سایر اموال مدیون مطالبه کند، ممکن است تصور شود که در معاملات با حق استرداد نیز که در حکم معاملات وثیقه ای هستند، طلبکار حق اعراض از مورد وثیقه و رجوع به سایر اموال بدهکار را دارد. این تصور درست نیست.
معاملات با حق استرداد، معاملات تملیکی و معوضی هستند که بر حسب طبیعت خود، معاملاتی لازم هستند. این معاملات، همانطوری که گفته شد، اصالت خود را حفظ کرده اند، بیع شرط همچنان پابرجاست و تنها متأثر از ماده ۳۴ ق.ث. شده است.
ماده ۲۱۹ ق.م. تمامی این معاملات را لازم می داند، این ماده چنین مقرر می دارد : “عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آنها لازم الاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت قانونی فسخ شود.”
بنابراین معاملات با حق استردادی که بر طبق قانون واقع شده باشند نیز لازم الاتباع هستند و تنها انتقال دهنده است که بر طبق شرط خیار، حق دارد تا مدت معینی معامله را برهم بزند وگرنه انتقال گیرنده حتی اگر موضوع معامله جهت استیفای کامل حقوق و طلب او کافی نباشد نمی تواند از حق وثیقه خود صرفنظر کند و استیفای طلب خود را از سایر اموال انتقال دهنده بخواهد.
ماده ۳۴ ق.ث. نیز تنها راه استیفای طلب انتقال گیرنده را مورد معامله با حق استرداد می داند. مطابق این ماده مورد معامله با حق استرداد به مزایده گذاشته می شود و هرگاه خریداری پیدا نشد، ادارۀ ثبت پس از اخذ کلیه حقوق و عوارض و هزینه های قانونی، مورد معامله را به موجب سند رسمی به بستانکار واگذار می کند. (ماده ۳۴ ق.ث.)
تنها موردی که به عنوان استثناء بر این قاعده (لزوم معامله با حق استرداد) عنوان شده است.^[۴۱] قسمت سوم ماده ۳۸ ق.ث. الحاقی مصوب ۲۸ بهمن ماه ۱۳۱۲ می باشد. که به موجب آن طلبکار می تواند در صورتی که مال مورد معامله با حق استرداد در تصرف شخص دیگری غیر از انتقال دهنده یا وارث او باشد، به هریک از انتقال دهنده یا وارث او یا کسی که عین مورد معامله در تصرف او می باشد رجوع کند و با طرح دعوی طلب خود را از آنها مطالبه کند.
بند ششم : تجزیه ناپذیر بودن؛

ز چندان عروسان که دیدی به پای نماندند یک نازنین را به جای
همه شهر و کشور به هـــم بر زدند ده و دوده را آتش اندر زدنــد
(همان: ۴۰۲)
اسکندر پس از شنیدن این گزارش به سرعت از خوارزم و سمرقند می گذرد و خود را به دشت قفچاق می رساند. درآن جا مبهوت دیدار زنان زیاروی قفچاقی می گردد . مناظره‌ای طولانی میان او و مردم آن سرزمین برای حجاب و پوشیدن روی زنان از نامحرمان در می گیرد . و سرانجام نه مردم آنجا دست از آیین خود بر می دارند و نه اسکندر عقب نشینی می کند تا سرانجام مجسمه‌ای توسّط پیکرتراشان رومی پرداخته می شود تا با دیدن آن زنان نیز پیروی کرده و روی خود را ببندند.

« در سرزمین قبچاق اسکندر از اینکه زنان ولایت را گشاده روی و بی نقاب یافت ناخرسند شد .»
(زرّین کوب ، ۱۳۸۶ : ۱۸۷)
با رسیدن دو سپاه به هم نبرد آغا می گردد . جنگ نخست با دادن تلفاتی از دو سو به پایان می رسد. در این جنگ تعداد ی از جنگ آوران نامی روس به دست جنگجویی از هند کشته می شوند . سپاه اسکندر از ملیّت های مختلفی مانند ایران ، هند ، روم ، چین وبرخی ملل دیگر تشکیل شده و در برابر روس ها صف آراسته‌اند. جنگ نخست با هنرنمایی و میدان داری پهلوان هندی به پایان می رسد و دو سپاه با فرا رسیدن شب آرام می گیرند:
بــــه آرامگه تافت هندی عنان به خون و خوی آلوده سر تا میان
ملک چون چنان دید بنواختش سزاوار خـــــود خلعتی ساختش
فــرود آمدند از دو جانب سپاه یـــــــزک ها نشاندند بر پاسگاه
(نظامی گنجوی ، ۱۳۸۸ : ۴۰۴)
فردای آن روز ، جنگ دوّم اسکندر و سپاه روس آغاز می گردد. اسکندر از پیروزی خوبی که در روز نخست به دست آورده است مشعوف و راضی است و جنگ روز بعد را خود آغاز می کند:
دگر روز کاین ساقی صبح خیز زمـــــی کرد بر خاک یاقـــوت ریز
دو لشگر چو دریای آتش دمان گشادنــــــــد باز از کمین ها کمان
دگــــــر باره در کارزار آمدند به شیر افـــکنی در شکار آمـــــدند
(همان: ۴۱۰)
نبرد دوّم با کشته شدن چند پهلوان نامدار از دو سوی به پایان می رسد. جنگ دوّم تقریباً جنگی برابر و همتراز است . پیروزی و شکست برای پهلوانان در نبردهای تن به تن برابر است. چند پهلوان نامی روس کشته می شود و از این سوی نیز پهلوانان صاحب کلاهی از ایران ، روم و چین . اسکندر برای از دست دادن چنین پهلوانانی اندوهگین می گردد:
کشنده چـــو بر خصم خود کـــام یافت به شادی سوی لشگر خود شتـافت
جــــــــــهان دار ازآن کار شد تنگ دل کــــــه سالار گیلی درآمـد به گل
بفرمود بـــــــر ســـاختن کــــــــار او به شرطی کـــــــه باشد سزاوار او
(همان: ۴۱۱)
فردا روز چون جنگ سوّم آغاز می شود ، رومی‌ها پیش دستی می کنند و جنگ را از همان آغاز با به خاک افکندن پهلوانان سرشناس روس شروع می کنند.
ز رومــــــــی یکی پیل کوپال گیر بـــــــرآهخته شمشیر و بر بسته تیـر
به جنگ آزمایی برون خواست مرد بــــــرون شــد دلیری به خفتان زرد
فرو هشت کـــــوپال رومی ز دست سـر و پــای روسی به هـم در شـکست
دگــر خواست با او همان رفت نـیز به جز مغز کـــــــوبی ندانــست چـیز
(همان: ۴۱۲)
این جنگ نیز با هنرنمایی پهلوانان از دو سوی تا فرو رفتن آفتاب ادامه می یابد. « دوالی » فرمانروای ابخاز که این جنگ با سفارش و تحریک او آغاز شده بود ، در این جنگ هنرنمایی می کند و تنی چند از پهلوانان بزرگ روس را به خاک و خون می کشد. سر انجام این جنگ نیز با زخمی شدن او به پایان می رسد و دولشکر هرکدام با به صدا درآمدن طبل آسایش روی به لشکرگاه خود می گذارند تا فردا جنگی دیگر را پی ریزی کنند.
برآورد روسی گــــــــذارنده تیغ بر آن کــــــوه پولاد زد بی دریغ
ز پــــولاد ترگ اندر آمد به فـرق به دریای خون شد تن خسته غرق
از آن سستی انـــدام زخم آزمـای عنان دزدیی کــرد و شد باز جای
به زیر آمد ازاسب و سرباز بـــست دل شاه ازآن سر شکستن شکست
(نظامی گنجوی ، ۱۳۸۸ : ۴۱۸)
جنگ چهارم با نبردی تن به تن میان دلیران ادامه می یابد .گاه پهلوانی بزرگ از این لشکر بر خاک می غلتد وگاه دلاوری بزرگ از آن سوی سر در خاک می شود . نبرد ، نبردی پایاپای است . از ویژگی های این نبرد به میدان درآمدن سواری ناشناس از لشکر اسکندر است که با هنرنمایی حیرت آور خود گرد مرگ بر لشکر روس می پاشد . یک روز تمام میدان داری می کند و بیش از دویست پهلوان نامی را به خاک و خون می کشد. به این هم اکتفا نمی کند گاهی به میمنه یورش می برد و گاهی دمار از میسره در می آورد. سرانجام هم با فرو رفتن خورشید سوار مبارز در سیاهی گم می شود و اسکندر موفّق به شناختن او نمی شود:
در آن حمله کآن کوه آهسته کـــرد صد افکند و صد کشت و صــد خسته کرد
شه از شیر مـــــردیش حیران شده برآن دست و تیغ آفـــــــرین خوان شده
بدین گـــــــــونه می‌کرد پیـکارها هــــمی ریخت آتش در آن خــــــارهـا
فلک تا نشد بـــر سرش مشک سای نیامـــــــــد ز آوردگــــــــه باز جــای
چـــــو در برقع کوه رفت آفــــتاب ســر روز روشن درآمــــــــد به خـــواب
شب تیره چـــــــون اژدهای سـیاه ز مــــــــاهی برآورد سـر سوی مــــــاه
سیه کــــــــــرد بر شبروان راه را فــــــــرو بـــــرد چـــــون اژدها ماه را
سوار شبیخون بـــــــــر از تاختن بــــــرآسـود و آمــــــد بـه شب ساختن
به تاریکی شب چنان شد نهــــان کـــــــه نشناختش هیچ کس در جـــهان
(همان: ۴۲۰)
روز پنجم با برآمدن آفتاب جنگ از سر گرفته می شود . پهلوان آلانی روسی به میدان می آید و بانگ هیبت و سیاست بر لشکر اسکندر می زند. ناگاه از گوشه‌ی میدان همان سوار ناشناس به میدان می رود و پهلوان روس را با تیری بر خاک هلاک می نشاند.
بــه نیروی دست کمان گیر او بیفتاد الانی بـــه یک تیر او
چو ماسوره ی هندباری برنگ میان آکنیده به تیر خـــدنگ
(همان: ۴۲۷)
سوار ناشناس با انواع حربه‌های جنگی مانند نیزه ، شمشیر ، تیر ، تبر و سایر ساز و برگ های نبرد دمار از روزگار روس ها در می آورد.
به هر تیر کز شست او شد روان به پهلـو درآمد یکی پهلوان
به ده چوبه تیر آن سوار بهی زِ ده پهلوان کرد میدان تهی
(نظامی گنجوی ، ۱۳۸۸ : ۴۲۸)
پس از این همه هنر نمایی در میدان رزم و به خاک هلاک افکندن تعداد زیادی از پهلوانان نامی روس ، دیگر هیچ پهلوانی به خود جرأت نمی دهد که پای در پیش او بگذارد ،باز به طور ناشناس در لشکر گم می شود و کسی نمی تواند او را بشناسد:
دگـــــر باره پنهان ز بینندگان بیامــــــد به جـای نشینندگــان
چنین چند روز آن نبرده سوار بـــه پوشیدگی حرب کرد آشـکار
نبد هیچکس را دگـــر یارگی کـــــــــه با او برون افکند بارگی
به جایی رسیدند کــز بیم تیغ پــــــراکندگیشان درآمد چو میغ
شکیبی به ناموس می‌ساختند خیالی بـــــــــه نیرنگ می‌باختند