اقداماتی که میتوان با انجام آن ها با جعل اسناد هویتی و همچنین با بهره گرفتن از اسناد هویتی مجعول مقابله نموده و از وقوع جرائم علیه اموال از این طریق پیشگیری نمود مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و شیوه های کاربردی اتخاذ شود .
هفتم : فرضیات تحقیق[۳]
فرضیه عبارت است از حدس و گمان اندیشمندانه درباره ماهیت ، چگونگی و روابط بین پدیدهها، اشیاء و متغیرها که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می کند و گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد و بر اساس معلومات کلی و شناخت های قبلی یا تجارب محقق پدید میآید[۴] و در قالب قضایای حدسی و خبری تدوین میگردد .
در تحقیقات توصیفی فرضیه ها، مبین وجود حالات ، شرایط ، صفات ، ویژگی های اشیاء و اشخاص ، موقعیت ها ، پدیده ها و رخدادهایی هستند که نسبت وقوع رویداد و صفات ویژگی های اشیاء و پدیده ها را توضیح میدهد[۵] .
فرضیات تحقیق عبارتند از :
۱ ) جعل شناسنامه بیشتر از سایر اسناد هویتی ، در ارتکاب جرائم علیه اموال بکار میرود.
۲ ) جابجائی عکس ، متداول ترین شیوه جعل اسناد هویتی ، برای ارتکاب جرائم علیه اموال است .
۳ ) اسناد هویتی مجعول بیشتر برای ارتکاب کلاهبرداری مورد استفاده قرار میگیرند .
۴ ) تشدید مجازات استفاده کنندگان اسناد جعلی ، موثرترین اقدام در مقابله با بکارگیری اسناد هویتی مجعول میباشد.
هشتم : نوع و روش تحقیق[۶]
تحقیقات علمیبر اساس دو مبنا یعنی هدف و ماهیت تقسیم بندی میشود[۷]. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی – تحلیلی است که در آن چگونگی نقش اسناد هویتی مجعول در وقوع جرائم علیه اموال با تصویرسازی آن چه هست و تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مساله ، ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته و بدون آنکه دخالتی در موقعیت نقش متغیرها به عمل آید به توصیف و تشریح آن پرداخته خواهد شد[۸] .
نهم : موانع و مشکلات تحقیق ( محدودیت های تحقیق )
یکی از محدودیت های این تحقیق که میتواند محدودیت هر تحقیق دیگر نیز باشد ، فرهنگ حاکم بر تحقیق و پژوهش کشور بوده که دسترسی به نتایج تحقیقات قبلی به سهولت امکان پذیر نمیباشد و این ناشی از رقابت منفی در کل جامعه است که سبب خودخواهی و خودنمایی و در نتیجه عدم یادگیری و یاددهی و بازآموزی گردیده است .
محدودیت دیگر تحقیق ، کمبود منابع و ماخذ در رابطه با موضوع پژوهش بود که پیدا کردن منابع وقت بیشتری را لازم داشت و دستیابی به منبع مورد نظر نیز پس از طی مراحل گوناگونی محقق میشد.
محدودیت سوم در تحقیق حاضر ، پراکندگی سوابق مربوط به جعل اسناد هویتی در مراجع مختلف انتظامیو قضایی میباشد که برخی از سوابق در اداره آگاهی و بعضی دیگر در اداراتی که مسئولیت صدور سند را داشته اند موجود بوده و بعضاً به لحاظ اهمیت موضوع جعل و یا نحوه بکارگیری آن ، سوابق در یگانهای اطلاعاتی و امنیتی نیز مطرح و رسیدگی قرار داشته اند که در مواقع ضروری بهره برداری از آمار و ارقام سازمان های موصوف به لحاظ مقاومتی که از سوی این ارگان ها به عمل میآمد با مشکل مواجه میشد که البته به علت ارتباط و اقتضای شغلی اینجانب با موضوع و ارگان های مربوطه تا حدودی این مشکل مرتفع گردید .
دهم : پیشینه تحقیق[۹]
حسب بررسیهای معموله در مراکز تحقیقی و پژوهشی ، تحقیقی در خصوص جرائم اسناد هویتی و نقش آن در جرائم علیه اموال انجام نشده است . تحقیقات مشابه به این موضوع پژوهش هایی هستند که با دید و منظر حقوقی در رابطه با مباحث کلی جعل اسناد هویتی و یا استفاده از سند مجعول، قواعد و مقررات قضایی را همراه با آراء محاکم مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند که از آن جمله به موارد ذیل به عنوان نمونه اشاره میگردد .
۱- پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته حقوق جزا و جرم شناسی ، آقای مجید شهریاری تحت عنوان بررسی و تحلیل جرائم اسناد سجلی که در سال ۱۳۷۶ در دانشگاه شهید بهشتی دفاع شده است . در بخشی از این تحقیق به جرم جعل شناسنامه که جزء اسناد سجلی محسوب میگردد اشاره شده و مباحث قانونی و حقوقی این موضوع مورد تحلیل قرار گرفته است .
۲- پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی آقای محمد تقی کاظم زاده فرنود ، تحت عنوان استفاده از سند مجعول در حقوق جزای ایران ، که در سال ۱۳۷۹ در دانشگاه آزاد اسلامیواحد تهران مرکزی دفاع شده است . این تحقیق صرفاً مباحث کلی مربوط به قوانین موضوعه استفاده از سند مجعول را مورد بررسی قرار داده است.
۳- پایان نامه کارشناسی ارشد آقای حسین فتح آبادی تحت عنوان استفاده از سند مجعول که در سال ۱۳۷۲ در دانشگاه تربیت مدرس دفاع شده و این تحقیق نیز مباحث حقوقی مربوط به جعل اسناد و استفاده از سند مجعول را دنبال کرده است .
همان طور که ملاحظه میگردد هدف اصلی در این تحقیقات ، تجزیه و تحلیل حقوقی ، جرم جعل اسناد و استفاده از سند مجعول بوده است.
یازدهم : مفاهیم و اصطلاحات
جعل اسناد : جعل و تزویر عبارتند از ساختن نوشته و یا سند یا ساختن مهر و امضاء اشخاص رسمیو غیر رسمی، خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته ای به نوشته دیگر یا به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب[۱۰] .
اسناد هویتی : مدارکی هستند که برای تعیین هویت افراد و شناسایی آنها در جامعه بکار میروند و شامل شناسنامه و کارت ملی ، گذرنامه ، گواهینامه ، پایان خدمت یا معافیت از خدمت ، مدارک شناسایی صنفی ، کارت شناسایی ادارات دولتی و غیره است .
شناسنامه : شناسنامه سندی است رسمیکه احوال شخصیه هر فرد آن گونه که در دفاتر ثبت احوال درج میشود بر آن نوشته شده و به صاحب آن داده میشود[۱۱].
گذرنامه : سندی است که از طرف ماموران صلاحیت دار دولت جهموری اسلامیایران ( مذکور در قانون گذرنامه ) برای مسافرت اتباع ایران به خارج و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران صادر میشود[۱۲] .
گواهینامه رانندگی : عبارت از اجازه نامه است که برای رانندگی وسایل نقلیه از طرف مقامات صلاحیت دار به نام اشخاص صادر میگردد و مدارکی جهت اثبات و گواهی دارا بودن شاخص های قانونی رانندگی توسط افراد میباشد[۱۳] .
کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت : سندی است که برای افراد ذکوری که خدمت ضرورت سربازی را سپری کرده اند صادر میشود و کسانی که بنا به دلایل مصرح در قانون قادر به اعزام به خدمت وظیفه نمیباشند به عنوان معاف از خدمت ضرورت منظور و به جای کارت پایان خدمت ، کارت معافیت از خدمت به آنان تحویل میگردد[۱۴] .
مدرک شناسایی صنفی : منظور مجموعه مدارکی است که ارگانها و نهادهای مختلف جامعه به کارکنان خود صادر نموده که طبق عرف و رویه جامعه علاوه بر مشخص نمودن شغل و صنف دارنده به عنوان مدرک احراز هویت نیز کاربرد دارد ، مانند کارتهای شناسایی ادارات دولتی و غیره .
کارت ملی : سند شناسائی اتباع ایرانی است که توسط سازمان ثبت احوال می گردد و در آن مشخصات فردی، شماره ملی،کدپستی و محل سکونت دارنده کارت درج میگردد.[۱۵]
جرم : هر فعل و یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازات تعیین نموده باشد[۱۶] .
اموال : از نظر حقوقی مال چیزی است که ارزش اقتصادی داشته و بتواند مورد معامله قرار گیرد و قابل تبدیل به پول باشد و جمع مال را اموال گویند[۱۷] .
جرائم علیه اموال : برابر تقسیم بندی جرائم در حقوق جزای اختصاصی ، مجموعه جرائمیرا که در آن حقوق مالکانه اشخاص نقض میگردد جرائم علیه اموال میگویند که شامل کلاهبرداری و صور خاص آن ، صدور چک پرداخت نشدنی ( بلامحل ) ، سرقت و اقسام آن و اخفاء و معامله مال مسروقه میباشد[۱۸] .
کلاهبرداری : کلاهبرداری عبارت است از تحصیل مال دیگری به توسل به وسایل متقلبانه ( کلاهبرداری تام ) بدین تربیت فریب دیگری برای آماده کردن او به ازدواج و یا تشویق یا ترغیب مشتری به انجام معامله کلاهبرداری نیست . شروع به کلاهبرداری عبارت است از توسل به وسایل متقلبانه برای بردن مال دیگری[۱۹] .
خیانت در امانت : تصاحب ، تلف ، استعمال یا مفقود نمودن توام با سوء نیت مال منقول و یا غیر منقول توسط امین که از طرف متصرف قانونی به وی سپرده شده یا در حکم سپردن بوده و بنابر استرداد یا مصرف معین آن بوده است[۲۰] .
سرقت : ربودن مال دیگری به طور پنهانی[۲۱] .
چک پرداخت نشدنی : عبارت است از صدور چک به نحو غیر قابل پرداخت عهده یکی از بانکها و تسلیم آن به دیگری و یا غیر قابل پرداخت نمودن چک صادره به یکی از وسایل پیش بینی شده در قانون صدور چک[۲۲] .
بخش دوم : ادبیات موضوع
اول : مقدمه
شناسایی افراد از بدو پیدایش کلام وجود داشته و با شکل گیری اجتماعات بشری ، انسان های اولیه در جستجوی هویت خود ، قبایلشان را با عاج فیل ، شاخ گوزن و پوست حیوانات از همدیگر متمایز میساختند . قبل از مسیحیت در مصر و یونان قدیم ، به وسیله مقامات دولتی و با اهداف نظامیو مالیاتی شناسایی افراد صورت میگرفت و با ظهور مسیحیت ، مقامات کلیسا این امر را عهده دار شده و در دولت روم به تدریج ثبت ازدواج و طلاق که از احوالات شخصی محسوب میشود رایج و جزء رسومات مذهبی تلقی شد .
با گذر زمان و افزایش جمعیت جوامع گوناگون ، شناسایی فردی افراد بیشتر مورد توجه قرار گرفته و روش های مختلفی برای شناسایی بکار گرفته شد که مهمترین آن ها صدور اسناد هویتی برای افراد جامعه میباشد .
اسناد هویتی از ابداعات و مظاهر حقوق تمدن عصر حاضر است و مجوز ورود به دنیای شهروندی است که برخورداری از حقوق اجتماعی و فرهنگی و سیاسی را به دنبال دارد .
این اسناد ملاک هویت و تابعیت افراد و یگانه مدارکی هستند که اجازه اعمال حق و ادای تکلیف را به افراد جامعه میدهند و از ترکیب دو کلمه سند و هویت تشکیل شده اند که برای ورود به بحث ، بدواً موضوعات مربوط به سند مورد بررسی قرار گرفته سپس هویت و مطالب مرتبط به آن تشریح خواهد شد و در نهایت مباحث مربوط به مجموع اسناد هویتی ذکر میشود.
دوم : سند و تاریخچه سند در حقوق ایران
سوم :
در ایران باستان در عهد و دوره هخامنشی و ساسانیان و پس از آن در دوره حکومت های اسلامیسند اهمیت داشته و استفاده از آن در موارد مختلف کشف شده است که در این خصوص در دو قسمت قبل از اسلام و بعد از اسلام بحث میگردد .
الف ) تاریخچه سند در حقوق ایران قبل از اسلام
مدارک تاریخی نشان میدهد که در زمان حکومت پارتیان از سند استفاده میشده است . “ مالکوم کالج ” نویسنده تاریخ پارتیان که در زمینه های مختلف حیات اجتماعی و سیاسی این سلسله مطالعاتی انجام داده از وجود سند در قوانین و نظامات مدنی آن دوران خبر داده است[۲۳] .
(۲-۱۲) ضمائم: ۵۶
(۳) فصل سوم: ۵۷
(۳-۱) اطلاعات دموگرافیک و کلی ۵۹
(۳-۱-۱) توزیع سنی ۵۹
(۳-۱-۲) فراوانی جنسیت ۶۰
(۳-۱-۳) توزیع فراوانی بومی یا غیر بومی بودن ۶۱
(۳-۱-۴) توزیع فراوانی دانشجویان در سالهای تحصیلی مختلف ۶۲
(۳-۲) بررسی پاسخ دانشجویان به پرسشنامه مطالعهی حاضر ۶۳
(۳-۲-۱) مقایسه نمرات حاصل از پاسخ به پرسشنامه به تفکیک سال تحصیلی ۶۳
(۳-۲-۲) مقایسه نمرات اجزای حرفهایگری ۶۴
(۳-۳) بررسی ارتباط نتایج حاصله با متغیرهای وابسته ۷۰
(۴) فصل چهارم: ۷۲
(۵) مـنـابـع ۸۷
(۶) ضمائم ۹۴
(۶-۱) پیوست یک : پرشنامه استاندارد شده ۹۵
(۶-۲) پیوست دو: پرسشنامه ADEA 99
Abstract……………………………………………………………………………………………………………………..
فهرست جداول
جدول (۱-۳): توزیع فراوانی نسبی و مطلق سن……………………………………………………………………….. ۵۹
جدول(۲-۳): توزیع فراوانی نسبی و مطلق جنسیت…………………………...…………………… ۶۰
جدول( ۳-۳): توزیع فراوانی نسبی و مطلق بومی بودن ……………………………………………………………. ۶۱
جدول (۴-۳): توزیع فراوانی نسبی و مطلق دانشجویان سالهای مختلف…………………………………. ۶۲
جدول (۵-۳) : مقایسه نمرات حرفهایگری دانشجویان سالهای مختلف……………….……………………… ۶۳
جدول (۶-۳): مقایسه نمره “صلاحیت” دانشجویان سالهای مختلف………………………………………. ۶۴
جدول (۷-۳): مقایسه نمره “عدالت” دانشجویان سالهای مختلف………….. ………………………………۶۵
جدول (۸-۳): مقایسه نمره “صداقت” دانشجویان سالهای مختلف…………………………………..۶۶
جدول (۹-۳): مقایسه نمره “مسئولیتپذیری” دانشجویان سالهای مختلف………………………….۶۷
جدول (۱۰-۳): مقایسه نمره “احترام” دانشجویان سالهای مختلف……………………………………۶۸
جدول (۱۱-۳): مقایسه نمره “تمایل به خدمت” دانشجویان سالهای مختلف……………………………۶۹
جدول(۱۲-۳): مقایسه نمره اجزای حرفهایگری بر حسب جنسیت……………………………………………۷۰
جدول(۱۳-۳): مقایسه نمره اجزای حرفهایگری بر حسب بومی بودن………………………………………۷۱
فصل اول:
مـروری بر متون و مقالات
مقدمه
کلیات
مروری بر مقالات
بیان مسئله
اهداف و فرضیات پژوهش
پیشگفتار
در زبان فارسی واژه “حرفه” معادل پیشه و کسب و کار است. با این همه بعضی از پیشه ها ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر حرفه ها متمایز می سازد. در زبان لاتین به این گروه از مشاغل “پروفشن[۱]” میگویند. پزشکی، دندانپزشکی، وکالت و روحانیت از مهمترین پروفشن ها محسوب
میشود. “پروفشنالیسم[۲]” یا “حرفهایگری” یک مفهوم چند بعدی و ارزشی است که دلالت بر پایبندی به تعهد خود در قبال جامعه از طریق رهبری قوی، قضاوت اخلاقی درست، و عملکرد اخلاقی در طبابت دارد(۱).
اقدامات یک دندانپزشک به عنوان یک فرد حرفه ای منحصر به دانش و مهارت های وی در درمان بیماری ها، تسکین درد و پیشگیری از بیماری نیست. بلکه برای هر کدام از این فعالیتها دندانپزشک باید از ویژگیهایی در راستای حرفه خود برخوردار باشد که مجموع این ویژگیها تشکیل دهنده حرفه ای گری در یک دندانپزشک است(۲).
حرفه ای گری یا پروفشنالیسم در دندانپزشکی به منظور جلب اعتماد جامعه به حرفه ی دندانپزشکی امری ضروری است. در واقع حرفه ای گری گوهر و ماهیت ارتباط بین بیمار ودندانپزشک است. عدم رعایت اصول حرفه گری آنگونه که ویل[۳] پیش بینی کرده است منجر به پسرفت دندانپزشکی به سمت نوعی “دادوستد” -آنچنانکه آرایشگرهای جراح در گذشته بر عهده داشتند- میگردد(۳).
شواهد موجود حاکی از آن است که حرفه ای گری رو به کمرنگ شدن میرود ودندانپزشکان امروزی با موارد و مشکلات تهدید کننده ارزشها مواجه هستند. افزایش فرهنگ مصرف گرایی و اخیرا توجه افراطی به استتیک[۴] صرف در کنار انگیزه ی مالی قوی در برخی از دندانپزشکان شرایط را جهت حفظ حرفهایگری پیچیده تر کرده است.
با در نظر گرفتن تهدیدهای موجود بر سر راه حرفه ای گری در دندانپزشکی، و لزوم مقابله با این تهدیدها برای حفظ استانداردهای حرفه ای گری، دانشگاههای علوم پزشکی مسئولیت بزرگتری در قبال جامعه به عهده خواهند داشت تا اطمینان حاصل کنند نسل آینده دندانپزشکان از توان کافی برای مقابله با این تهدیدات برخوردار هستند.
کلیات
مفاهیم مرتبط با حرفهایگری
تعریف حرفه[۵]
در زبان فارسی واژه “حرفه” معادل پیشه و کسب و کار است. با این همه بعضی از پیشه ها ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر حرفه ها متمایز می سازد. در زبان لاتین به این گروه از مشاغل “پروفشن” میگویند. پروفشن از واژه ی لاتین “پروفشیو” گرفته شده که به معنای یک اظهارنامه علنی همراه باضمانت اجرای یک تعهد بوده است. پزشکی، دندانپزشکی، وکالت و روحانیت از مهمترین حرفه ها محسوب میشوند. در دوران مدرن، حرفه های زیادی پا به عرصه وجود گذاشته اند. حرفه ها در خدمت به یک خیر عالی، و به طور علنی اعلام میکنند که اعضاء آنها بر اساس روش های مشخصی عمل خواهند کرد و حرفه و جامعه با هر عضوی که طبق روش اعلام شده عمل نکند، برخورد خواهد کرد.
حرفه ها سه ویژگی اساسی دارند که عبارتند از:
احراز صلاحیت در یک تشکل تخصصی مبتنی بر سلسله مراتب معرفت و مهارت
اذعان به وظایف و مسئولیتهای خاص در قبال جامعه ومشتریان
داشتن حق تربیت، پذیرش، تنبیه واخراج اعضاء به خاطر ناتوانی در حفظ صلاحیت یا عدم رعایت وظایف و مسئولیت.
بنابراین یکی از ویژگیهای حرفه ها حقوقی است که جامعه به آنها اعطاء کرده تا اعضاء جدید را گزینش کرده، به آنها آموزش داده و در صورت احراز صلاحیت، آنان را به درون حرفه بپذیرند. تدوین برنامه های درسی، گرفتن امتحان از دانشجویان، دادن دانشنامه به فارغ التحصیلان از جمله حقوق طبیعی حرفه ها بوده است(۲, ۴).
تعریف حرفهایگری[۶]
تعاریف بسیار زیادی توسط صاحب نظران و نویسندگان از مفهوم حرفهایگری ارائه شده است. ویژگیهایی که برای سالها به عنوان نشانگر حرفه ای گری مطرح بوده اند عبارتند از: ازخودگذشتگی، احترام، صداقت، امانتداری، وظیفه شناسی، شرافت، تعالی و پاسخگویی.
فرهنگ در جمهوری اسلامی
مبحث اول : شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۶۲
گفتار اول : شکل گیری شورای عالی انقلاب فرهنگی و جایگاه و رویکردهای آن ۱۶۲
بند اول: شکل گیری شورا و جایگاه آن ۱۶۲
بند دوم: رویکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۶۸
گفتار دوم: بررسی وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه سیاست گذاری
و تصمیم گیری ۱۷۱
بند اول : سیاست گذاری در حوزه ی ترویج فرهنگ اسلامی ۱۷۱
بند دوم : سیاست گذاری در حوزه علم و فرهنگ ۱۷۲
بند سوم : سیاست گذاری در حوزه هنر ۱۷۴
بند چهارم : سیاست گذاری در حوزه زنان و خانواده ۱۷۵
بند پنجم : سیاست گذاری در حوزه چاپ و نشر کتاب و تعیین
سیاست های رسانه ای ۱۷۶
بند ششم : تدوین نقشه مهندسی فرهنگی کشور ۱۸۰
گفتار سوم : وظایف شورا در حوزه نظارت و اجرا ۱۸۱
مبحث دوم : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۸۴
گفتار اول: اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و راهبردهای
محتوایی آن ۱۸۴
بند اول : راهبردهای محتوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۸۴
بند دوم : اهداف اساسی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی ۱۸۵
بند سوم : وظایف اساسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۸۶
گفتار دوم : بررسی وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه ی فعالیت های
فرهنگی و هنری ۱۸۹
بند اول : حوزه ی هنرهای نمایشی و تجسمی ۱۹۲
بند دوم : حوزه ی موسیقی ۱۹۴
بند سوم : امور سینمایی،سمعی و بصری ۱۹۵
گفتار سوم : بررسی وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه فعالیتهای
رسانه ای ۱۹۷
بند اول : رسانه های دیجیتال ۱۹۷
بند دوم : رسانه های خارجی ۱۹۹
بند سوم : مطبوعات ۱۹۹
بند چهارم : کتاب ۲۰۱
مبحث سوم : بررسی وظایف و فعالیت های سازمان های فرهنگی ۲۰۳
گفتار اول : سازمان صدا و سیما ۲۰۳
گفتار دوم : سازمان فرهنگ و ارتباطات ۲۱۵
گفتار سوم : سازمان تبلیغات اسلامی ۲۱۹
مبحث چهارم : حضور مطلوب دولت در عرصه ی فرهنگ ۲۲۲
گفتار اول: آسیب های فراروی فعالیت فرهنگی دولت ۲۲۲
گفتار دوم: حضور مطلوب دولت در فرهنگ ۲۲۷
نتیجه گیری ۲۳۴
پیشنهادهایی در راستای سامان دهی فعالیت های فرهنگی ۲۴۰
چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی
فصل اول
مقدمه
امروزه وقتی نامی از نظم، اجتماع و زندگی برده می شود، ناخواسته در ذهن مفهوم دولت متصور می شود. علت این تصور آن است که، دولت در همه ی شئونات زندگی انسان دیده می شود و از نظر عملی مشکل بتوان زندگی را بدون دولت تصور کرد. دولت نه تنها مبین وجود مجموعه ای از نهادهاست، بلکه حاکی از وجود نگرش ها و شیوه های اعمال و رفتاری است که مختصراً مدنیت خوانده می شود و به حق جزیی از تمدن به شمار می آیند.
دولت در زندگی افراد و گروه های اجتماعی نقش متناقضی ایفا می کند. از یک طرف نهادی قهرآمیز است و از طرف دیگر متضمن در اختیار گذاردن امتیازات و حمایت های معینی برای اعضای آن است (مثل دستیابی به حقوق شهروندی، ارائه خدمات اجتماعی و…)، که هیچ نهاد دیگری توان یا خواست تأمین آن ها را ندارد. در حقیقت دولت می تواند به گونه ای زندگی افراد را شکل داده و کنترل کند که هیچ نهاد دیگری نمی تواند. اگرچه امروزه در مورد نقش دولت و توانایی او در اداره جامعه بحث های مختلفی می شود اما در نهایت باید گفت که تقریباً هر پدیده ای در جامعه به وسیله دولت سازمان می یابد. دولت می تواند با قدرت خود پدیده های اجتماعی را در بافت و قالب خاص قرار داده و آن ها را سامان بخشد. اما آنچه مدنظر است آن است که دولت تا چه میزان می تواند در آن ها دخالت داشته باشد؟
فرهنگ یکی از پدیده های اجتماعی است که دولت به پرداختن به آن همت می گمارد. اما تفاوتی که فرهنگ با دیگر پدیده های اجتماعی دارد، آن است که دارای مفهومی مشخص و معین نیست و دارای دو جنبه مادی و معنوی است که سیاستمداران را در برخورد با آن دچار مشکل می کند و دیگر اینکه، امری است که ذاتی انسان هاست و در ارتباط با همه انسان هاست و توانایی دولت در برخورد با ذاتی انسان محدود است.
حوزه فرهنگ اگرچه حوزه ای است که شناخت آن به آسانی میسر نیست ولی عرصه ای است که همه ی عرصه های دیگر اجتماعی با آن ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم دارند. از این رو دولت به عنوان نماینده مردم در نظم و انضباط امور و بزرگ ترین سازمان و نهاد اجتماعی که با گسترده ترین تعداد از افراد جامعه در ارتباط است، نقش به سزایی می تواند در فرهنگ ایفا کند. مبهم بودن مفهوم فرهنگ و ارتباط مستقیم و بلاواسطه آن با انسان باعث می شود که نظریه پردازان از زوایای مختلف به ارتباط دولت و به طور عام حاکمیت با فرهنگ بپردازند و این سؤال مطرح می شود که دولت تا کجا می تواند در فرهنگ دخالت داشته باشد؟ به عبارتی حیطه و حوزه دخالت دولت در فرهنگ تا چه حد باشد؟
نظریه پردازان مختلف به این سؤال پاسخ های گوناگون داده اند. لیبرال ها معتقدند که فضایل اخلاقی را به حکم قانون نمی توان پدید آورد بلکه افراد باید آزاد باشند تا هر آنچه که خود می پسندند و می خواهند انجام دهند، البته با احترام به حقوق و آزادی های دیگران. از این دیدگاه دولت در فرهنگ نقشی ندارد. از طرف دیگر مطابق با نگرش های توتالیتر، دولت باید تمام حوزه های زندگی اعم از خصوصی، عمومی و دولتی را به نظم درآورد. از دیدگاه اسلامی چون دولت اسلامی تشکیل می شود تا احکام و آموزه های اسلامی را در جامعه پیاده کند، پس دولت اسلامی نمی تواند نسبت به فرهنگ و مسائل فرهنگی بی تفاوت باشد.
۱-۱: طرح موضوع
تشکیل دولت جمهوری اسلامی در کشور بر مبنای دین حنیف اسلام بوده است و دولتی که بر مبنای دین تشکیل می شود بی شک باید دولتی دینی باشد. هنگامی که مبانی ساختاری حکومت، آرمانی، فرهنگی و ارزشی شود بی شک دولت مستقر نمی تواند نسبت به فرهنگ بی تفاوت باشد. حکومت اسلامی مکلف است،ارزش های معنوی و فرهنگی اسلام را در جامعه محقق سازد و این مهم ترین و عالی ترین تکلیف حکومت اسلامی است.دولت اسلامی باید نسبت به اشاعه ی فرهنگ اسلامی و مقابله با فرهنگ ها و خرده فرهنگ های ناسازگار با آن،در جامعه ی اسلامی احساس مسئولیت و اقدام کند.با توجه به اهمیت موضوع،سوال این است که قلمروی صلاحیت فرهنگی دولت جمهوری اسلامی در چارچوب نظریه ی دولت در قانون اساسی ایران،چیست؟
۳۸- سفراءُ الصباح نورٌ وَ طیرٌ تتغنّی فی مائسات الغصون ( همان ، ص۳۶۶)
پیام آورندگان صبح ، نور و پرنده ای که بر شاخسارهای آرمیده ترانه می سراید ، می باشند .
استعاره در کلمه « الصباح »
نوع استعاره : مکنیه
۳۹- وَ نسیـمٌ یُداعِبُ الدوحَ ، وَالبحرُ شجـیُّ الغنـاء عذب المَجـون ( همان ، ص۳۶۶)
و نسیم با درخت تنومند بازی می کند و دریا ترانه هایش غمگین است و سرگرمیش گوارا .
دواستعاره در کلمات « نسیمٌ » و « البحرُ» وجود دارد .
نوع استعاره ها : مکنیه
۴۰- فوقَ عرش الصباح ترشفُ طلّا مِن ثغورِالأقاح علّا ونهلا ( همان ، ص۳۶۸)
نورازبالای عرش صبح دمید درحالی که قطره های شبنم را ازدهان بابونه های سفید پی در پی سرمی کشد.
دواستعاره در کلمات « الصباح » و « الأقاح » وجود دارد .
نوع استعاره ها : مکنیه
۴۱- ها هُنا نرجسٌ یُحیی الأقاحا وَ الدَّوالی تعانِقُ التفاحا ( همان ، ص۳۶۹)
هان آنجا نرگسی است که به بابونه سلام می دهد و سبدها سیبها را در آغوش می گیرند .
دواستعاره در کلمات « نرجسٌ » و « الأقاح » وجود دارد .
نوع استعاره ها : مکنیه
۴۲- ضحکَ الرّوضُ حیــنَ فاضت عُیونُـــه ( همان ، ص۳۶۹)
باغ هنگامی که چشمه هایش پر وجاری شدند خندید .
استعاره در کلمه « الرّوضُ »
نوع استعاره : مکنیه
۴۳- هامَ صفصافهُ فناحَـت غصـونُــهُ ( همان ، ص۳۷۰)
درخت بیدش شیدا و شاخه هایش نوحه سر دادند .
دواستعاره در کلمات « صفصاف » و « غصونُ » وجود دارد .
نوع استعاره ها : مکنیه
۴۴- ذاکِرٌ أنتَ عهدَنا یا غدیرُ یَومَ کُنّا وَ العیشُ غَضُّ نضیرُ ( همان ، ص۳۷۱)
و تو ای برکه روزگار ما را به یاد داری ، روزی که مابودیم زندگی با طراوت بود و سبز .
دواستعاره در کلمات « غدیر » و « العیشُ » وجود دارد .
نوع استعاره ها : مکنیه
۴۵- خطراتُ النسیم فی وادیک صبَّحَتنی بقبلهٍ مِن فیک ( همان ، ص۳۷۳)
وزشهای نسیم در وادی تو با بوسه ای از دهانت به من صبح به خیر گفتند .
استعاره در ترکیب « خطراتُ النسیم »
نوع استعاره : مکنیه
۴۶- فیصدّنی أدبی فأبعَدُ هیبه وَ أودُّ لو أجثوعلـی قدَمیهـا ( همان ، ص۳۷۵)
ادب من مرا بازمی دارد وازترس دور می شوم در حالی که آرزو میکنم ای کاش پیش گامهایش زانومی زدم .
استعاره در کلمه « أدب »
نوع استعاره : مکنیه
۴۷- فهفا البلبلُ نحوی هاتفاً : أصغِ لشدوی ( همان ، ص۳۸۳)
بلبل به طرف من پرواز کرد در حالی که فریاد می زد : به آواز من گوش بده .
استعاره در کلمه « البلبلُ »
نوع استعاره : مکنیه مطلقه
۴۸- نقلَ الکأسُ حدیثاً عَن ثنایاکِ العِـذاب ( همان ، ص۳۹۳)
جام سخنی از دندانهای گوارای تو نقل می کند .
استعاره در کلمه « الکأسُ »
نوع استعاره : مکنیه
۴۹- هو یا روحی لُروحی کالندی للنَّرجس ( همان ، ص۳۹۴)
او ای روح من برای جانم همچون شبنم است برای نرگس .
استعاره در کلمه « روح » در « یا روحی »
نوع استعاره : مصرحه اصلیه
۵۰- فابتسمَ الحبُّ لَهُ فأحسَنَ الظنّا ( همان ، ص۳۹۵)
عشق به او لبخند زد و گمانش نیکو شد .
استعاره در کلمه « الحبُّ »
نوع استعاره : مکنیه
۲۰۲۰
۴۴۴۷
۱۳۳۵
السنترو
۳۵۲۴
۱۷۰۸
۵۰۸۳
۱۱۸۸
شکل (۴-۱) نمودار بیشترین برش پایه جهت طولی (تحت زلزله منجیل)
شکل (۴-۲) نمودار بیشترین برش پایه جهت عرضی (تحت زلزله منجیل)
شکل (۴-۳) نمودارخطی بیشترین برش پایه (تحت زلزله منجیل)
شکل (۴-۴) نمودار بیشترین برش پایه جهت طولی (تحت زلزله طبس)
شکل (۴-۵) نمودار بیشترین برش پایه جهت عرضی (تحت زلزله طبس)
شکل (۴-۶) نمودارخطی بیشترین برش پایه (تحت زلزله طبس)
شکل (۴-۷) نمودار بیشترین برش پایه جهت طولی (تحت زلزله السنترو)
شکل (۴-۸) نمودار بیشترین برش پایه جهت عرضی (تحت زلزله السنترو)
شکل (۴-۹) نمودارخطی بیشترین برش پایه (تحت زلزله السنترو)
۴-۲-۲- مقایسه بیشترین برش کوله
در این قسمت پس از تحریک دو جهته ( بدون در نظر گرفتن مؤلفه قائم) پل های مورب جداسازی شده و بدون جداساز، بیشترین برش ایجاد شده در کوله ها در جهات طولی و عرضی پل های مورب تحت زلزله های منجیل، طبس و السنترو استخراج گردیده که در جدول (۴-۲) آورده شده است. نتایج حاصل از تحلیل ها نشان می دهد بیشترین برش کوله پل در حالت جداسازی شده نسبت به حالت بدون جداساز، کاهش قابل ملاحظه ای داشته است. این مطلب برای هر دو جهت طولی و عرضی صادق است.
با افزایش زاویه تورب پل، بیشترین برش کوله در هر دو حالت بدون جداساز و جداسازی شده رو به افزایش می باشد. همچنین با افزایش زاویه تورب ، شیب افزایش برش کوله در حالت پل جداسازی شده نسبت به حالت بدون جداساز بیشتر می باشد. به عبارتی دیگر با افزایش زاویه تورب اختلاف برش کوله در حالت بدون جداساز و جداسازی شده بیشتر می شود. (تاثیر جداسازی در پل ها با زوایای تورب بیشتر از ۳۰ درجه محسوس تر می باشد).
در حالت پل های بدون جداساز با افزایش زاویه تورب از ۳۰ تا ۵۰ درجه ، برش کوله نسبت به زوایای تورب پایین تر با شیب بیشتری افزایش می یابد. البته افزایش این شیب بسته به نوع زلزله اعمالی متفاوت می باشد. نتایج ذکر شده براساس شکل های (۴-۱۰) تا (۴-۱۸) بدست آمده است.
جدول (۴-۲) نتایج تحلیل دو جهته (دو مؤلفه ای) پل های جداسازی شده و پل های بدون جداساز (بیشترین برش کوله)
زاویه تورب
(درجه)
زلزله
جهت طولی پل
جهت عرضی پل
جداسازی نشده (ton)
جداسازی شده (ton)
جداسازی نشده (ton)
جداسازی شده (ton)
۰
منجیل
۵۲۰
۲۶۰
۲۱۴
۱۲۵