منبع :www.die.gov.ir
نرخ رشد سالیانه جمعیت در ترکیه به طور تقریبی در حدود ۱۷/۲% می باشد که نتیجه میزان موالید بالا (۲۹ در هزار ) و متوسط میزان مرگ و میر (۸ در هزار ) است و نرخ رشد نسبتاً بالایی محسوب می شود .
نرخ رشد سالیانه جمعیت از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۰ در جمهوری ترکیه بطور متوسط حدود ۲ بوده است بطوری که نرخ رشد سالیانه جمعیت در سال ۱۹۴۵ در جمهوری ترکیه برابر ۰۶/۱ درصد و نرخ رشد سالیانه جمعیت در سال ۱۹۹۰ ، برابر با ۱۷/۲ درصد بوده است .
وهمانطور که در نمودار زیر مشخص گردیده است از سال ۲۰۰۱ رشد جمعیت با ۱٫۴۳در صد رشد و در سال ۲۰۱۱ با ۱٫۲۱ در صد با کاهش ۲۲/. روبرو بوده است .
نمودار ۳-۳:رشد جمعیت ترکیه از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱
منبع : http://www.statista.com
و با توجه به جدول زیر امید به زندگی در یک دوره ۱۰ ساله از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ ،۴٫۲۵ سال افزایش نشان می دهد.
نمودار ۳-۴: امید به زندگی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰
منبع : http://www.statista.com
با توجه به وسعت ترکیه در چهار مقطع آمار گیری سالهای ۱۹۸۰ ، ۱۹۸۵ ، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ تراکم جمعیت در ترکیه به ترتیب ۸۵،۷۳،۶۵،۵۸ نفر در هر کیلومتر مربع بوده است که ضمن آنکه سیر صعودی تراکم جمعیت را در فاصله ۲۰ ساله مورد نظر نشان می دهد ، در مقایسه با برخی کشورهای همجوار نیز مبین تراکم بالاتری است . از نظر چگونگی توزیع جمعیت در کشور ، ترکیه مانند غالب کشورهای در حال توسعه دارای یک منطقه بشدت متراکم است .
تمرکز جمعیت در مناطق جنوبی آناتولی در مقایسه با شمال و غرب کشور کمتر است . پر جمعیت ترین مناطق در این قسمت آدانا ، آنتالیا و غازی آنتپ می باشد . تمرکز جمعیت در مناطق مرکزی آناتولی کم می باشد ، مناطق کوهستانی و شرق ترکیه دارای جمعیت زیاد می باشند . در قسمت جنوب شرقی آناتولی بخصوص در مناطقی که باران کافی می بارد مانند دامنه های جنوب شرقی کوهستانهای تاروس و مناطق کوهستانی سیرت و مادرین تمرکز جمعیت بالا و از پایین به طرف جنوب به خاطر خشکسالی تمرکز جمعیت کاهش می یابد . شهر نشینی در این مناطق محدود است و بالاترین تمرکز جمعیتی مربوط به مناطق ساحلی دریای سیاه می باشد(دفتر مطالعات سیاسی وبین المللی :۱۳۸۸،۱۸).
نمودار ۳-۵:جمعیت ده شهر بزرگ ترکیه
منبع : http://www.statista.com
در میان شهرهای ترکیه به بندر استانبول به احاظ موقعیت جغرافیایی ویژه (قرار گرفتن در مجاورت دریای سیاه ) و تمرکز فعالیتهای تجاری و بازرگانی و همچنین قدمت تاریخی و امکانات تفریحی – توریستی از تمرکز جمعیتی بیشتری نسبت به سایر شهرهای ترکیه برخوردار است . (فلاح زاده :۱۳۸۴،۲۴) .
صرف نظر از استانبول توزیع جمعیت در دیگر استانهای ترکیه ، جمعیت معینی را با روندی تدریجاً نزولی از ۲۰۳ تا ۱۸ نفر در هر کیلومتر مربع می شود . در سال ۱۹۸۵ درصد جمعیت شهر نشین افزایش یافته و به میزان ۵۳ %رسید و جمعیت روستاها به ۴۷% کاهش پیدا نمود . این رقم در سال ۱۹۹۰ باز هم کاهش بیشتری یافت و جمعیت روستایی ترکیه به ۴۱% و جمعیت شهری به ۵۹% افزایش پیدا کرد . عمده این امر ناشی از مهاجرت روستاییان به شهرها می باشد . در فاصله زمانی که جمعیت شهرها حدود ۲۲% رشد را نشان می دهد جمعیت مناطق روستایی تنها ۶/۴% افزایش یافته است .
۳-۳-۲)مهاجرت
پس از پایان جنگ جهانی دوم و به هنگام بازسازی کشورهای اروپایی و نیاز این کشورها به نیروی کار ، کارگران مهاجر بسیاری از ترکیه به این کشورها مهاجرت کردند به نحوی که این حرکت جمعیتی یکی از ویژگیهای جمعیتی ترکیه محسوب شده آثار و پیامدهای آن هنوز نیز جامعه را تحت تاثیر خود دارد . در حال حاضر صرفنظر از کارگران و مقاطعه کاران ترک بسیاری که در کشورهای عربی و بویزه شیخ نشینها و امیر نشینهای خلیج فارس به سر می برند ، شمار عظیمی کارگر مهاجر ترک و خانواده هایشان در کشورهای اروپایی از جمله آلمان اقامت دارند . این جمعیت که امروز به عنوان یکی از معضلات جامعه آلمان از آن نام برده می شود .از آنجا که به رغم سالها حضور در جامعه آلمان ارزشهای فرهنگی خود را کم وبیش حفظ نموده اند در متن جامعه آلمان از مقبولیت اجتماعی و فرهنگی لازم بهره مند نبوده و همواره جامعه آلمان از پذیرش آن سر باز زده است و در سالهای اخیر نیز به دنبال درگیری این جامعه با بیکاری ، حضور این مهاجران کمتر از گذشته تحمل شده و دولت آلمان تلاش می کند با روش های تشویقی و یا تنبیهی این جمعیت مهاجر را به کشور خود بازگرداند . این در حالی است که کشور ترکیه نیز با مشکل بیکاری روبه رو بوده و از بازگشت این افراد استقبال نمی نماید . لازم به ذکر است سالانه وجوه ارزی قابل توجهی نیز از سوی مهاجران به ترکیه ارسال می گردد .
۳-۳-۲-۱)مهاجرت ایرانیان به ترکیه
مهاجرت ایرانیان به ترکیه از زمان های قدیم رواج داشته ، اما در سالهای بعد از انقلاب اسلامی به دلیل شرایط جنگی و عدم نیاز به اخذ ویزا (روادید ) برای سفر به ترکیه ، مهاجرت و مسافر ایرانیان به این کشور افزایش یافته است اما این روند پس از خاتمه جنگ تحمیلی کاهش قابل ملاحظه ای داشته است.(مرادیان :۱۳۸۹،۵۴۸)
نقشه زیر به صورت شماتیک وضعیت کشورهای جهان در رابطه روادید با کشور ترکیه نشان می دهد . نقشه ۳-۱:وضعیت اخذ روادید کشورهای مختلف جهان برای ورود به ترکیه
منبع : wikipedia
جدول ۳-۵:شمار کارگران ترک در کشورهای دیگر (هزار نفر)
نام کشورها
۱۹۹۷
۱۹۹۸
۱۹۹۹
۲۰۰۰
استرالیا
۲۱
۱۷
۱۳
۱۵
اطریش
۵۱
۴۸
۵۵
۵۳
