در این راستا بعد از ساخت پیادهراههای تربیت و استاد شهریار اینک شهرداری تبریز ساخت پیاده راه میدان دانشسرا تا میدان نماز را شروع کرده است. وجود بازار تاریخی تبریز در این منطقه و عناصر متعدد میراثی، تاریخی، گردشگری، تجاری و خدماتی و در کنار آن مشکلات ترافیکی و ترددی موجود در محدوده بازار و خیابان های اطراف و مهمتر از همه لزوم تقویت و توسعه زیرساختهای گردشگری موجود در این منطقه ضرورت اجرای طرح سنگ فرش پیادهراه را در این مسیر دوچندان کرده و مدیریت شهری تبریز برای تسهیل امورات مربوط به شهروندان و نیز تبدیل این منطقه به محلی ویژه با زیرساخت های مناسب برای گردشگری، اجرای طرح مذکور با جدیت دنبال می شود. با تکمیل اجرای عملیات طرح بزرگ پیاده راه دانشسرا تا راسته کوچه، بار ترافیکی مرکز شهر و محدوده بازار تبریز برطرف می شود.
محور پیادهروی تربیت به گونه ای طراحی شده که در مواقع اضطراری با برداشتن زنجیری که خیابان را مسدود کرده، دسترسی فوری به آن برقرار می شود. محور پیادهروی تربیت با باغچه و آبنماهایی که در طول مسیر طراحی شده، از تنوع خاصی برخوردار بوده و در کنار هر باغچه که به صورت مارپیچ طراحی شده اند، ۲ نیمکت با زاویه ای مایل روبهروی یکدیگر قرار گرفته اند. همچنین در این محور مسیری از سنگ قلوه در حاشیه برای پیشگیری از لغزش عابران به هنگام تماشای ویترینها و باندی از سنگ پلاک برای عبور ویلچر و مادرانی که کالسکه به همراه دارند، در نظر گرفته شده است. متاسفانه درکشور ما پیاده روی حتی به عنوان روشی از حمل و نقل ناشناخته مانده در حالی که پیاده روی یکی از پایدارترین روشهای حملونقل بوده و می تواند از جنبه های مختلف کالبدی، اجتماعی، زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی سبب توسعه پایدار شهرها گردد.
۴-۳ پاسخگویی به مسافر
تغییر مسیر بین خیابانهای (تسهیلات) شهر باعث علاقه مندی استفادهکنندگان می شود و مردم را به استفاده از وسایل نقلیه عمومی تشویق می کند. تغییر مسیر سفر و تغییر شیوه حملو نقل جزء اهداف طرح ترافیکی است[۲۵].
۴-۴ اندازه گیری عملکردها
با اجرای طرح ترافیکی، ظرفیت و سرعت جابجایی وسایل نقلیه همگانی و نیز تعداد مسافرین جابجا شده به ازای هر وسیله نقلیه افزایش مییابد و باعث کاهش حجم ترافیک، زمان سفر، میزان مصرف سوخت و کاهش آلایندههای ناشی از مصرف سوخت می شود. اجرای این طرح علاوه بر تأثیرات اساسی در تغییر الگوی سفرهای شهری و افزایش سهم حمل ونقل عمومی در جابه جایی مسافر در سطح شهر، موجب کاهش شاخص های مؤثر ترافیکی به شرح زیر خواهد بود: درصد کاهش زمان سفر۲۳٫۹۳ درصد، درصد کاهش میزان سوخت۱۴٫۸ و درصد کاهش میزان آلاینده ها ۱۴٫۹۹ درصد[۲۴]. این امر مستلزم افزایش ناوگان حملونقل عمومی به خصوص اتوبوسرانی است و زمان پیشنهادی برای اجرای روزانه این طرح، از ساعت ۷.۳۰ صبح تا ۱۸ عصر پیشنهاد شده است.
کنترل و محدودیت ورود وسیله نقلیه شخصی و تقویت و افزایش خدمات حملونقل عمومی باعث افزایش اطمینان زمان سفر شده و جلوی راهبندانهای طولانی و تأخیر را گرفته و باعث کاهش آلودگیهای صوتی و بهبود کیفیت و کمیت تردد وسایل نقلیه عمومی و عابرین پیاده می شود. اجرای طرح ترافیکی یک منبع درآمد برای شهرداریها است. در ضمن هر چقدر نسبت وسیله نقلیه - مایل سفر به شخص - مایل سفر کوچکتر باشد نشانگر استفاده از کل ظرفیت وسائط نقلیه و توجه بیشتر به وسائل نقلیه عمومی و نیز رضایت مندی از حمل و نقل عمومی است. وسیله نقلیه – ساعت سفر به شخص - ساعت سفر (VHT/ PHT) هم شبیه (PMT) / (VMT) هست.
کاهش زمان تأخیر یکی از عوامل صرفه جویی در زمان است؛ که شامل کاهش تغییرات زمان سفر و افزایش اطمینان در رسیدن به موقع به مقصد می شود[۲۶].
۴-۵ استراتژیهای مدیریت، اهداف و برنامه های طرح
موفقیت در امور مدیریت حملونقل شهرهای بزرگ ایجاب می کند که محدودیتهای ویژهای برای عبور و مرور خودروهای شخصی در خیابانهای مرکزی و معابر پرازدحام وضع شود. از اینرو کنترل تردد و جلوگیری از ورود خودروهای غیرمجاز به محدودههای تعیین شده و به تبع آن روانسازی حرکت وسایل نقلیه در سطح معابر مورد نظر، اهداف اولیه اجرای طرح را تشکیل می دهند[۲۳].
با اجرای طرح محدودیت تردد خودروها در مناطق تعیین شده، فرصتها و شرایطی بوجود میآیدکه بهره برداری از آنها می تواند به تحصیل منافع بعدی برای نظام اداره شهر منجر شود. در این میان موارد زیر به عنوان هدفهای ثانویه طرح از اهمیت بیشتری برخوردار هستند[۲۳]:
الف- صرف جویی در مصرف سوخت، کاهش استفاده از خودروهای شخصی که به الزام دولت برای افزایش ظرفیت ناوگان حملونقل عمومی و در نتیجه تقلیل قابل توجه مصرف بنزین در کشور منجر خواهد شد.
ب- درآمدزایی، پیاده سازی طرح بطور معمول با هزینه های اجرایی خاصی همراه است که باید به تامین منابع آن توجه شود. اخذ عوارض مناسب برای ورود شهروندان به محدوده طرح از جمله اهداف ثانویهای است که با تحقق آن، ضمن تأمین هزینه های جاری طرح، یک منبع درآمد قابل اتکاء نیز برای توسعه خدمات حملونقل عمومی ایجاد می شود.
ج- افزایش بهرهوری عمومی، با توجه به استقرار بسیاری از مراکز دولتی و اقتصادی در مرکز شهر، تسهیل عبور و مرور خودروها در داخل محدوده طرح موجب افزایش کارایی سازمانها در ارائه خدمات جاری و در نتیجه افزایش بهره وری عمومی و بهبود اقتصاد شهر می شود.
د- بهبود شرایط زیست محیطی، بهبود وضعیت ترافیک و افزایش خدمات حملونقل عمومی باعث می شود فشارهای روانی ناشی از قرار گرفتن در راهبندانهای طولانی تقلیل یافته و با کاهش آلودگیهای مربوط به تردد حجم زیاد خودروها مانند آلودگی هوا و آلودگیهای صوتی، موجبات افزایش ضریب ایمنی و سلامت جامعه فراهم می شود.
اهداف دیگر این طرح عبارتند از[۲۴]:
-
- ایجاد زمینه مناسب جهت کاهش تقاضای ترافیک سواره موتوری کم سرنشین به داخل محدوده مرکزی شهر که جزء اهداف اولیه طرح است.
-
- ایجاد زمینه مناسب جهت عدم استفاده غیراصولی از ظرفیت های شبکه سواره و پیاده در محدوده.
-
- مدیریت حملونقل همگانی (حمل مسافر غیرمجاز – مسافرکشها) در جهت حذف آنها از محدوده مرکزی و بحرانی ترافیکی شهر.
-
- تقویت سیستم حمل و نقل همگانی مجاز بالاخص اتوبوس به منظور کاهش تقاضا جهت استفاده از وسیله حمل و نقل شخصی. (برای رضایت مندی- دسترسی آسان و جلب اعتماد شهروندان به حمل و نقل عمومی)
-
- بهینه سازی مسیرهای ترافیک خاص عبوری همراه با جهات حرکت شبکه و خطوط ویژه اتوبوس
-
- جلوگیری از آلودگی هوای شهر با کاهش آلایندههای زیستمحیطی ناشی از تردد وسایل نقلیه موتوری در محدوده مرکزی شهر.
-
- ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻔﺮﻫﺎی ﻏﯿﺮﺿﺮوری، ﺗﻐﯿﯿﺮ زﻣﺎن ﺳﻔﺮ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺳﻔﺮ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﯿﻮه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ[۲۳]
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﺷﺨﺼﯽ در ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح ﺗﺮاﻓﯿﮏ و ﮐﺎﻫﺶ حجم ﺗﺮاﻓﯿﮏ و ﻫﻢ چنین ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ، سفرها را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان قابل ملاحظهای، آسان تر، سریعتر، ارزانﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨد[۲۳].
۴-۶ الزامات اجرای طرح (برنامه ها)
جهت آماده سازی بستر لازم جهت اجرای طرح محدوده ترافیک لازم است اقدامات ترافیکی خاصی انجام گیرد که عبارتند از:[۲۴]
۱- تنظیم مجدد سلسله مراتب و نقش ترافیکی معابر محدوده ترافیک
۲- تنظیم جهات حرکت شبکه
۳- ساماندهی تقاطع ها و حرکات گردشی آنها
۴- ساماندهی شبکه عابر پیاده
۵- ساماندهی و احداث پارکینگها در محدوده طرح ترافیک
۶- ساماندهی تجهیزات کنترلی ـ ایمنی محدوده ترافیک
۷- افزایش ظرفیت و سرعت حرکت اتوبوسها
۸- ساماندهی تسهیلات اتوبوسی وتوسعه سامانه تاکسیرانی
۹- اجرای طرح نصب دوربینهای نظارت تصویری در مبادی ورودی طرح ترافیک
لازم به ذکر است شهرداری و سازمانهای مربوطه از چند سال پیش تلاشهای گستردهای جهت آماده سازی الزامات اجرایی محدوده طرح ترافیک شامل اصلاح هندسی معابر و تقاطعها و مسیرهای منتهی به محدوده، طرح مدیریت پارک حاشیهای، احداث پارگینگها، نصب تابلوها و تجهیزات ایمنی و نصب و افزایش سامانه‌های مدیریت هوشمند ترافیک، نصب پل‌های عابرگذر، نصب دوربینهای کنترل ترافیک، راه‌اندازی مرکز کنترل ترافیک، تغییر برخی مسیرهای منتهی به محدوده و یک طرفه کردن برخی خیابانها، اجرای طرح‌های مسیرگشایی و ایجاد خیابانهای جدید به عنوان شریان‌های تقسیم و هدایت بارترافیکی، احداث باراندازهای موردنیاز در محدوده بازار، تعیین تکلیف ورود و خروج خودروهای ساکنین و کسبه و بازاریانی که منزل و محل کسب آنان در حریم طرح ترافیک قراردارند و ارائه تسهیلات خاص به این قشر و مهمتر از همه اطلاع‌رسانی گسترده و فرهنگ‌سازی عمومی برای ارتقای سطح همکاری و مشارکت شهروندان و ارتقاء توان فنی وتخصصی کارکنان در اجرای این طرح از جمله برنامه ها و زیرساختهای موثر در اجرای طرح ترافیک محدوده مرکزی شهر بود که البته تقریباً تمامی این برنامه ها انجام گرفته و در حال حاضر تقریباً شرایط محدوده مرکزی شهر برای اجرای طرح آماده است. همانطور که اشاره هم شده مقرر گردیده است که برای کنترل محدوده ترافیک از تجهیزات هوشمند حملونقل استفاده شود.[۲۴]
۴-۷ آﻣﻮزش و ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎزی
آﻣﻮزش و ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎزی ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ در اﺟﺮای ﻣﻮﻓﻖ ﻃﺮحﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ. ﻣﺰاﻳﺎی ﺑﺴﻴﺎری از روﺷﻬﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺑﺮای ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﺎﺷﻨﺎس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮان ﺑﺎ دﻻﻳﻞ و ﻣﺰاﻳﺎی اﺟﺮای ﻃﺮحﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﺮاﻓﻴﻚ آﺷﻨﺎ ﮔﺮدﻧﺪ، ﭘﺬﻳﺮش و رﻋﺎﻳﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﺑﺮاﻳﺸﺎن آﺳﺎﻧﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد. ﻟﺬا ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎری از ﻋﺎدات ﺣﻤﻞونقل ﺑﺎ ﺗﺒﻠﻴﻎ و اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺪاوم اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ[۲۷].
ﻓﺮهنگسازی از طﺮﯾﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪها و رﺳﺎﻧﻪ های ﺟﻤﻌﯽ آﻏﺎز ﮔﺮدﯾﺪه و از ۱۵ﻓﺮوردﯾﻦ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻣﺪت۴۰ روز ﺑﺮﻧﺎﻣﻪهای ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﯾﻦ اﻣﺮ از طﺮﯾﻖ ﺻﺪا و ﺳﯿﻤﺎ و ﺑﺮﮔﺰاری ﻣﯿﺰﮔﺮدها ﺑﺎ ﺣﻀﻮردﺳﺘﮕﺎههای دﺧﯿﻞ در اﯾﻦ اﻣﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻠﯿﺲ و شهرداری و ﺷﻮرای شهر و ﺳﺎﯾﺮ دﺳﺘﮕﺎهها اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و نیز اجرا می شود(آموزش شهروندی) ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ طﺒﻖ ﻗﺮارداد ﺑﺎ اداره ﭘﺴﺖ ۱۵هزار ﺑﺮگ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽ از طﺮﯾﻖ آن اداره در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔرفت ﺗﺎ پیشنهادات ﻣﺮدﻣﯽ در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﺟﻤﻊآوری و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮﺑﻮطه ﻧﯿﺰ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑﺮای آنها راهﺣﻞهایی اراﺋﻪ ﺷﻮد.
در بین گروه های مختلف سنی، فقدان آموزش، بیش از همه به کودکان آسیب میرساند. روشهای گوناگونی مانند آموزش نظری در مدارس، آموزش عملی و بهره گیری از تبلیغات در رسانههای گروهی، تاثیر بیشتری بر کودکان میگذارند. آموزشهای مستقیم رفتارترافیکی به کودکان در محیط واقعی با خطرات زیادی توأم است. بنابراین شیوه آموزش عملی با بهره گرفتن از پارکهای آموزش ترافیک، راهحل مناسبی است. دراین پارکها که شبیه محیط واقعی شهر طراحی شده اند، مواردی مانند راه ها، خطآهن، پیادهرو، خیابان، علائم راهنمایی و رانندگی، چراغ راهنمایی و …پیش بینی شده است. پارک ترافیک سرپوشیدهای در کنار پارک مشروطه به مساحت ۳۳۰۰مترمربع برای اولین بار طراحی شده که با همت شهردار منطقه ۳ به مرحلۀ اجرا درخواهد آمد. این پارک شامل قسمتهای مختلفی مانند اتاق سیمیلاتور، اتاق مربیان، سالن آموزش، پایانه، بوفه، ماکت های مینیاتوری، خیابانها، تقاطع، پیادهرو ها و… است. سایر اقدامات انجام گرفته عبارتند از[۲۸]:
۱- اﻧﺠﺎم ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺤﺴﻮس و ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس(درج ﭘﻴﺎﻣﻬﺎی ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮ روی ﻗﺒﻮض، ﻧﺼﺐ ﭘﻼﻛﺎرد در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ وغیره)[۲۹].
۲- برگزاری ۲۴ساعت آموزش برای رانندگان تاکسی و اتوبوس
۳- پخش ۲۰دقیقه برنامه ترافیکی از رادیو شهر بطور هفتگی
۴- برنامه ریزی جهت ثبت ۲۰۰۰برگه تخلفات ترافیکی در مرکزکنترل ترافیک
۵- آموزش مدیران شهرداری تبریز
۶- آموزش مسائل اولیه ترافیکی و ارائه جزوات آشنایی با سیستم هوشمند
