۵-۳ خلاصه یافته های جانبی
آیا بین میزان دانش تغذیه دانشآموزان دختر و پسر تفاوت وجود دارد؟
با توجه به آزمون t مستقل بین میزان دانش سلامت غذایی و تامین انرژی و رشد در بین دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معنیداری وجود ندارد. میزان دانش در زمینه های ارتقای سطح سلامت، تنوع غذایی، دستهبندی غذایی و تغذیه در بین دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معنیداری وجود دارد و در این مولفه ها میزان دانش دانشآموزان پسر از میزان دانش دانشآموزان دختر بیشتر است.
آیا بین منابع کسب دانش تغذیه دانشآموزان دختر و پسر در هر یک از ابعاد تغذیه تفاوت وجود دارد؟
بین منبع کسب دانش تغذیه در بین دانشآموزان دختر و پسر در زمینه تغذیه و هر یک از ابعاد آن تفاوت معنیداری وجود دارد بیشترین منبع کسب دانش در زمینه تغذیه و ابعاد آن برای دانشآموزان دختر راهنمایی خانواده میباشد و برای دانشآموزان پسر در زمینه سلامت غذایی، ارتقای سطح سلامت، دستهبندی غذایی و تغذیه راهنمایی خانواده و در زمینه تأمین انرژی کتب درسی و در زمینه تنوع غذایی کتب درسی و راهنمایی خانواد بیشترین منبع کسب دانش آنان به شمار میآید. تحقیقات مختلفی در این زمینه صورت گرفته است. صدیفی (۱۳۸۶) در مطالعه خود بیشترین منبع کسب اطلاعات در خصوص عادات غذایی را از دختران از رادیو و تلویزیون و پسران منبع اطلاعات خود را کادر بهداشتی اعلام کردند.

۵-۴ پیشنهادات کاربردی
۱- تغذیه مناسب تأثیر مهمی بر توانایی دانش‌آموزان در یادگیری و داشتن زندگی سالم دارد، از این رو با گذاشتن کلاسهای فوق برنامه و یا آموزش تغذیه در کنار مطالب درسی، دانش‌آموزان را در مورد عادت ‌های غذایی خوب و ارائه انتخاب‌های غذایی سالم به آن‌ها، آگاهی دانش‌آموزان را ارتقا داد.
۲- ترویج عادت‌های درست تغذیه‌ای و ورزش در سال‌های اولیه زندگی به کودکان کمک خواهد کرد تا در بزرگسالی افراد سالم و تندرستی باشند. از این رو مسئولین با قرار دادن امکانات جهت گذاشتن دوره های آموزشی در زمینه تغذیه برای خانواده ها و معلمان، در جهت بهبود تغذیه دانشآموزان و آینده کشور اقدام نمایند.
۳- مدارس با گنجاندن غذا و خوراکی‌های مقوی در برنامه‌ریزی غذایی مدرسه، ارائه آموزش تغذیه و حمایت از توسعه عادات غذایی خوب از طریق محیط سالم مدرسه، به دانش‌آموزان کمک کنند.
۴- تشویق دانش‌آموزانی که خواهان رفتارهای مثبت در مورد غذا خوردن هستند، هم از طریق برنامه آموزشی رسمی و هم از طریق تمامی فرصت‌های یادگیری که در ساعات کار مدرسه رخ می‌دهد صورت بگیرد.
۵- تلاش‌های جمعی میان خانه، مدرسه و فعالیت‌های پس از مدرسه، کودکان را قادر خواهند کرد که تغذیه مناسب را چه در خانه و چه در مدرسه یاد بگیرند و آن را تکرار و تمرین کنند.
۶- شروع سنین مدرسه عواملی چون معلمین، مسئولین مدرسه و رسانه و خانواده در انتخاب مواد غذایی و در نتیجه شکل‌گیری عادات غذایی نقش به سزایی ایفا می‌نمایند. از مهم‌ترین این عوامل خانواده است لذا باید اقدامات لازم در جهت ارتقای میزان دانش خانواده ها صورت بگیرد.
۷- بحث و تبادل نظر بین دانشآموزان با معلمان و خانواده جهت افزایش کیفیت تغذیه.
۸- آموزش تغذیه، هم آموزش رسمی در مدارس و هم آموزش غیر رسمی توسط والدین و رسانه ها و …، می‌تواند به کودکان در انتخاب غذاها و آشامیدنی‌ها به صورت آگاهانه‌تر کمک کند.
۹- آموزش تغذیه با کیفیت عالی، به کودکان دانش‌ها و مهارت‌های لازم برای داشتن زندگی سالم را ارائه خواهد داد. از این رو با معیارهای آموزش تغذیه، به معلمان در ارائه دروس متوالی و مناسب به لحاظ سنی، از پیش دبستانی تا پایان دبیرستان کمک خواهد کرد.
۱۰- رسانه ها باید به شیوه کودکانه در جهت ارتقای سطح دانش کمک کنند.
۵-۵ پیشنهادات پژوهشی
۱- انجام این پژوهش با حجم نمونه بالاتر
۲- پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش از نوع محقق ساخته بوده برای بهبود نتایج می‌توان از ابزارهای دیگر پژوهش مانند پرسشنامه های استاندارد، مصاحبه و مشاهده و … استفاده کرد.
۳- بررسی تأثیر عوامل دیگر بر منبع کسب دانش تغذیه دانشآموزان چون همسالان، اقوام، مجلات و روزنامهها، پیک‌های بهداشتی و …
۴- بررسی ارتباط میزان دانش تغذیه و وضعیت تحصیلی
۵- مقایسه سطح میزان دانش قبل از آموزش تغذیه و بعد از آموزش تغذیه
۶- بررسی عوامل موثر بر میزان دانش تغذیه
۷- بررسی رابطه بین تحصیلات والدین و میزان دانش دانشآموزان
۸- مقایسه سطح اطلاع دانشآموزان در زمینه تغذیه در پایه ها و شهرهای مختلف
۵-۶ محدودیت‌های پژوهش
هر تحقیق هر چند هم کامل و جامع باشد، اما محقق در سیر مراحل انجام آن با مشکلات و محدودیت هایی روبهروست که این محدودیت‌ها باعث میشوند نتواند یک تحقیق توصیفی را به صورت طولانیمدت و در تمامی جنبه ها تعمیم داد و همین امر باعث میشود که نیاز به انجام تحقیقات دیگر در راستای مورد نظر تکرار گردیده تا زمانی که تمامی جنبه ها را در برگیرد. در تحقیق حاضر نیز علیرغم اینکه سعی شده است، تمامی جوانب آن بررسی گردد و تا حد امکان تمام شرایط را از لحاظ جامع بودن داشته باشد اما در عین حال با محدودیت‌هایی روبهروست که غیر قابل اجتناب میباشد. با توجه به محدودیت‌های ناشی از ابزار پژوهش (پرسشنامه)، این تحقیق با مشکلات ذیل مواجه بوده است:
۱- استفاده از ابزار خودگزارشی
۲- محدودیت در تعمیم نتایج به سایر مقاطع و پایه‌ها و به سایر استان‌ها
۳- اجرای پژوهش بر روی دانشآموزان پایه چهارم ابتدایی شهر بیرجند
منابع
احمدنیا، شیرین. (۱۳۸۱). نقش آموزش و پرورش در ارتقای آگاهی‌های تغذیه‌ای نوجوانان (یافته‌های یک پژوهش پیمایشی). پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۹: ۴۴-۵۱.
امیدوار، نسرین. (۱۳۸۶). اهمیت مداخله‌های مبتنی بر جامعه در سطح مدارس در بهبود رفتار و وضعیت تغذیه‌ای کودکان. چکیده مقالات نهمین کنگره تغذیه ایران، تبریز: مرکز تحقیقات علم تغذیه.
امین‌پور، آزاده. (۱۳۸۲). اصول علم تغذیه. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
اسماعیل‌زاده، احمد؛ آزادبخت، لیلا و کیمیاگر، مسعود. (۱۳۸۶). تحلیل بر مبنای الگوهای غذایی: رویکردی جدید در ارزیابی ارتباط تغذیه با بیماری‌ها. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، ۲(۲): ۷۱-۸۰.
انگورانی، پونه؛ کشاورز، سید علی؛ صدرزاده یگانه، هاله و رحیمی، عباس. (۱۳۸۶). اثر کتابچه آموزش تغذیه در مورد صبحانه بر آگاهی دانش‌آموزان سال چهارم دبستان‌های دخترانه منطقه شش آموزش و پرورش تهران. مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران. ۶۵ (۱۴): ۴۹-۵۳.
ترابی، پریسا؛ عبداللهی، زهرا؛ مینایی، مینا؛ زارعی، مریم؛ معانی، مریم؛ صادقی قطب‌آبادی، فرزانه و همکاران. (۱۳۹۲). مجموعه آموزشی تغذیه برای تیم سلامت در برنامه پزشک خانواده. تهران: انتشارات اندیشه ماندگار.
پارک، جی. ای.؛ پارک، ک. (۱۳۷۲). درسنامه پزشکی پیشگیری و اجتماعی، کلیات خدمات بهداشتی. ترجمه حسین شجاعی‌تهرانی، گیلان: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی گیلان.
پورعبداللهی، پروین؛ زراتی، میترا؛ رضویه، سیدولی؛ دستگیری، سعید؛ قائم مقامی، سیدجمال و فتحی آذر، اسکندر (۱۳۸۴). تأثیر آموزش تغذیه بر آگاهی و عملکرد دانش‌آموزان ابتدایی در مورد مصرف تنقلات. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، ۱۳ (۵۱): ۱۳-۲۰.
پیرزاده، آسیه؛ هزاوه‌ای، محمدمهدی؛ انتظاری، محمدحسن و حسن‌زاده، اکبر. (۱۳۹۰). تأثیر برنامه آموزشی بر آگاهی و عملکرد تغذیه‌ای دانش‌آموزان دختر پایه دوم راهنمایی ناحیه ۴ شهر اصفهان در سال ۱۳۸۸. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۱ (۲): ۹۴-۱۰۲.
حمایلی مهربانی، حمیرا؛ میرمیران، پروین؛ علائیان، فرشته و عزیزی، فریدون. (۱۳۸۸). تغییرات آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه‌ای نوجوانان منطقه ۱۳ تهران پس از ۴ سال آموزش. مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران، ۱۱ (۳): ۲۳۵-۲۴۳.
حسین‌پور، نیما. (۱۳۸۹). تغذیه در سنین مدرسه. دانشکده علوم پزشکی تهران، دانشکده پرستاری و مامایی.
خلج، محمد و محمدی‌زیدی، عیسی. (۱۳۸۵). بررسی میزان تأثیر آموزش بهداشت در تغییر آگاهی و رفتارهای تغذیه‌ای دانش‌آموزان مدارس ابتدایی در شهر قزوین. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، ۸ (۱): ۴۹-۴۱.
خزائی‌پول، مریم؛ عبادی‌فرد آذر، فربد؛ صلحی، مهناز؛ اسدی لاری، محسن و عبدی، نسرین. (۱۳۸۷). بررسی تأثیر آموزش از طریق مدل اعتقاد بهداشتی بر ادراک تغذیه‌ای دانش‌آموزان دختر سال چهارم دبستان‌های شهرستان نوشهر درباره صرف صبحانه و میان وعده غذایی. فصلنامه پژوهشی صلوع دانش، ۷ (۱ و ۲): ۶۵-۵۱.
دادخواه پیرآغاج، منیره؛ امینی، مریم؛ هوشیارراد، آناهیتا؛ عبداللهی، مرتضی؛ ذوقی، تلما و اسلامی، مریم. (۱۳۸۷). بررسی الگوی غذایی کیفی و کمی دانش‌آموزان دبستانی شهر تهران. مجله علمی تغذیه و صنایع غذایی ایران، ۳ (۱): ۴۴-۳۱.
دلوریان‌زاده، مهری؛ خسروی، احمد؛ رضویان زاده، نسرین؛ بلبل‌حقیقی، ناهید؛ عباسیان، مریم و تقوی، نزهت السادات. (۱۳۹۰). بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه‌ای دانش‌آموزان دختر مدارس راهنمایی در دو منطقه ایران. فصلنامه دانش و تندرستی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود، ۶ (۱): ۱۹-۲۶.
رابینسون، کارین هاگدن و وایگلی، اما اس و مولر، دانا اچ. (۱۳۸۶). اصول تغذیه رابینسون. ترجمه ناهید خلدی، تهران: نشر سالمی.
رسولی، آرزو؛ امین شکروی، فرخنده و طوافیان، صدیقه‌سادات. (۱۳۸۹). بررسی تأثیر برنامه آموزش بهداشت تلفیقی بر آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه‌ای دانش‌آموزان دختر مدارس راهنمایی شهر بجنورد. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، ۲(۲و ۳): ۷۳-۷۷.