مخزن پایین دست

درصد بازیابی

۸۳

۸۶

۸۹

۸۹

۹۷

مقادیر جرم­های بازیابی شده از ردیاب مورد استفاده نشان­دهنده این است که ردیاب تقریبأ زوال­ناپذیر است. با اندکی دقت مشاهده می­ شود که در همه پیزومترها جرم بازیابی شده از جرم تزریق شده کمتر می­باشد. این مقدار تفاوت را می­توان به خطاهای مربوط به اندازه ­گیری نسبت داد. در محاسبه این جرم، یکی از پارامترهای دخیل سرعت جریان یا دبی می­باشد که به روش حجمی اندازه ­گیری شده بود.
۴-۳-۲- منحنی­های رخنه پانسیو ۴-آر
در این قسمت منحنی­های رخنه که در آزمایشگاه از خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر برداشت شده بودند، نشان داده می­شوند.
۴-۳-۲-۱- منحنی­های رخنه خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۱ منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۱ در خاک ریزدانه با ماده پانسیو ۴- آر را نشان می­دهد. در این شکل دو انقطاع زمانی دیده می­ شود . به دلیل اینکه مدت زمان آزمایش ردیابی سه شبانه روز بود و از ساعت ۲۳ الی ۷ بامداد مقررات دانشگاه یاسوج و آزمایشگاه علوم خاک اجازه نمونه­برداری و کار در آزمایشگاه را نمی­داد، از این رو این گسستگی در داده ­ها دیده می­ شود. رفتار منحنی­های رخنه ثبت شده همه از حالت متقارن و نرمال بدور می باشد. نرمال بودن منحنی رخنه شرط اصلی برای برقراری قانون فیک برای انتقال و انتشار ردیاب می­باشد. قانون فیک در واقع ارتباط خطی بین شار ردیاب عبوری و گرادیان غلظت عبوری می­باشد. شیب منحنی بین شار ردیابی و گرادیان غلظت ضریب انتشار هیدرودینامیکی می­باشد.

شکل ۴-۱: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۱ در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۲ منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۲ در خاک ریزدانه با ماده پانسیو ۴-آر را نشان می­دهد. در این شکل پیزومتر ۲ هم مثل پیزومتر ۱ منحنی رخنه را به صورت کامل نشان می­دهد. این منحنی رخنه نیز از حالت نرمال بدور می­باشد.
شکل ۴-۲: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر۲ در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۳ منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۳ در خاک ریزدانه با ماده پانسیو ۴ آر نشان داده شده است.
شکل ۴-۳: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر۳ در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۴ منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۴ در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴- آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۴: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر۴ در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۵ منحنی رخنه برداشت شده در مخزن پایین دست در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴- آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۵: منحنی رخنه برداشت شده در مخزن پایین دست در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در شکل ۴-۶ منحنی رخنه برداشت شده در مخزن بالادست در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴ آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۶: منحنی رخنه برداشت شده در مخزن بالادست در خاک ریزدانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
در تمام منحنی­های رخنه برداشت شده از خاک ریزدانه با ردیاب پانسیو ۴-آر مشاهده می شود که جریان در زمان بسیار کوتاهی از ستون خاک عبور کرده است و همه پیزومترها و مخزن پایین دست غلظت آن­ها آشکار سازی شده است. بنابراین مقدار جرم تزریق شده به اندازه کافی بوده است. همچنین حالت نامتقارن بودن منحنی­های رخنه در همه نقاط اندازه ­گیری در این خاک ریزدانه نشان می­دهد با وجود اینکه خاک یکنواخت می­باشد اما رفتار ردیاب دارای توزیع نرمال نمی ­باشد و علت این نامتقارن بودن را می توان به ذخیره ردیاب در مخزن بالا­دست نسبت داد. اثر ذخیره ردیاب در مخزن بالا­دست این امکان را می­دهد که ردیاب با تأخیر وارد ستون خاک شود.
۴-۳-۲-۲- منحنی­های رخنه در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
شکل­های ۴-۷ الی ۴-۱۰ به ترتیب منحنی رخنه برداشت شده در پیزومترهای ۱ الی ۴ در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴ آر را نشان می­ دهند.
شکل۴-۷: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۱ در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
شکل ۴-۸ منحنی رخنه برداشت شده در خاک درشت دانه و پیزومتر ۲ با ماده پانسیو ۴-آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۸: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر ۲در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
شکل ۴-۹ منحنی رخنه برداشت شده در خاک درشت دانه و پیزومتر ۳ با ماده پانسیو ۴-آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۹: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر۳ در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
شکل ۴-۱۰ منحنی رخنه برداشت شده در خاک درشت دانه و پیزومتر ۴ با ماده پانسیو ۴-آر را نشان می­دهد.
شکل۴-۱۰: منحنی رخنه برداشت شده در پیزومتر۴ در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
منحنی­های رخنه اندازه ­گیری شده در اشکال ۴-۷ الی ۴-۱۰ که مربوط به خاک درشت­دانه می باشند رفتار متفاوتی نسبت به خاک ریزدانه از خود نشان داده­اند. اولین نکته مهم این است که جریان و ردیاب در طی زمان بسیار سریعی از ستون خاک درشت دانه عبور کرده است و همچنین با توجه به همه نمودارهای مزبور می­توان مشاهده کرد که آزمایش­های ردیابی و عبور ردیاب از همه ستون خاک در طی ۳۰ دقیقه انجام گرفته است. یعنی بعد از سپری شدن زمان ۳۰ دقیقه غلظت عبوری به غلظت اولیه جریان آب رسیده است. نکته مهم دیگری که می­توان از منحنی­های مزبور در خاک درشت دانه تعبیر کرد این است که منحنی­های رخنه برداشت شده به حالت تقارن و نرمال نزدیک می­باشند. بنابراین در مقایسه با خاک ریزدانه می­توان گفت که ردیاب پانسیو ۴-آر در خاک درشت­دانه مطابق قانون فیک رفتار نموده است.
شکل ۴-۱۱ منحنی رخنه برداشت شده در خاک درشت دانه با ماده پانسیو ۴-آر را در مخزن پایین دست نشان می­دهد.
شکل۴-۱۱: منحنی رخنه برداشت شده در مخزن پایین دست در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
با اندکی دقت در منحنی رخنه برداشت شده از مخزن پایین­دست می توان نتیجه ­گیری کرد که منظور از نوسان موجود در شکل منحنی می­توان گفت که منحنی حالت تقریبأ متقارن دارد و توزیع نرمال با درجه تقریبأ قابل قبولی بر آن قابل برازش می­باشد. همچنین می­توان جمع­بندی نمود که جرم ردیاب در مدت زمان ۴۰ دقیقه از کل ستون خاک عبور کرده است.
شکل ۴-۱۲ منحنی رخنه برداشت شده در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر را در مخزن بالا­دست نشان می­دهد.
شکل۴-۱۲: منحنی رخنه برداشت شده در مخزن بالادست در خاک درشت دانه با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
با دقت در شکل ۴-۱۲ می­توان مشاهده کرد که غلظت جریان در مخزن بالادست از یک مقدار ثابت gr/m3 7 شروع شده است و در طی زمان یک ساعت به حداقل خود رسیده است. این منحنی بعنوان شرط مرزی بالادست و در مدل Ctran/w مورد استفاده قرار می­گیرد.
۴-۳-۲-۳- منحنی­های رخنه در خاک ترکیبی با ماده رنگی پانسیو ۴-آر
شکل­های ۴-۱۳ الی ۴-۱۶ به ترتیب منحنی رخنه برداشت شده در پیزومترهای ۱ الی ۴ را در خاک ترکیبی برای ماده رنگی پانسیو ۴-آر نشان می­ دهند.