۱-۸-۱- قلمرو موضوعی تحقیق
قلمرو موضوعی این پژوهش ارزیابی عملکرد عوامل مؤثر بر زنجیره تأمین می باشد.
۱-۸-۲- قلمرو مکانی تحقیق
در این پژوهش صنایع غذایی (صنایع لبنی مانیزان) در شهر اسلام آبا د غرب مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
۱-۸-۳- قلمرو زمانی تحقیق
این پژوهش از لحاظ زمانی در سال ۱۳۹۳ انجام می گیرد.
۱-۹- تعریف واژه‏ ها و اصطلاحات فنی و تخصصی
۱-۹-۱- تعاریف عملیاتی:
تدارکات (تأمین و منبع یابی): فرایند تأمین شامل موارد زمان بندی تحویل ها،دریافت ها تأیید و انتقال محصولات و صدور مجوز پرداخت به تأمین کنندگان،تعیین و انتخاب منبع تأمین کننده برای برآورده کردن نیاز زمانی که این تأمین کننده از پیش تعیین نشده باشد(حیدری قره بلاغ، ۱۳۸۷: ۴۸).

زمان بندی تولید: عبارت از تخصیص مجموعه ای از منابع محدود به مجموعه ای از فعالیت ها در طول زمان است(بهدانی و همکاران، ۱۳۸۶: ۱۹).
بسته بندی: بسته بندی یک سیستم است، یعنی هماهنگی از مواد،انرژی و ارزش افزوده است که یک ساختار حفاظتی و یک ساختار اطلاعاتی برای کالا به وجود می آورد(بلوریان تهرانی،۱۳۷۱: ۲۹).
انبارداری: انبارداری عبارت است از انبار کردن و فعالیت های بسیار دیگری مانند گردآوری، ترکیب،جداسازی و طبقه بندی محصولات(روستا و همکاران،۱۳۸۹: ۳۵۷).
پردازش سفارشات: قسمتی از سیستم فیزیکی است و عبارت است از مجموعه ای از روشها برای تأمین سفارشها این مجموعه شامل ارسال صورتحساب،دادن اعتبار،آماده کردن سیاهه و … است(روستا و همکاران،۱۳۸۹: ۳۶۲).
انتقال: به جابجایی مواداولیه از مبدأ به کارخانه را انتقال می گویند(انواری رستمی، ۱۳۸۲: ۲۲۹).
زمان حمل: به مدت زمانی که طول دارد تا مواد اولیه از مبدأ به کارخانه برسد زمان حمل کالا می گویند (انواری رستمی، ۱۳۸۲: ۱۷۸).
متغیر وابسته:
زنجیره تأمین: زنجیره تأمین عبات است از آرایش نهادی که کسب و کار های داخل یا خارج بنگاه را به منظور ارائه محصولات و خدمات پس از فروش آن ها به مصرف کننده نهایی،با یکدیگر را ارتباط می دهد و به همکاری وادار می سازد(طبیبی و همکار، ۱۳۸۸: ۲).
مداخله گر:
سیستم اطلاعاتی: یک سیستم اطلاعاتی از نظر فنی می تواند به عنوان مجموعه ای از اجزای به هم مرتبط،تعریف شود که اطلاعات را به منظور پشتیبانی از تصمیم سازی و کنترل در یک سازمان،جمع آوری یا بازاریابی،پردازش، ذخیره و توزیع می کند(لاودن،۲۰۱۰: ۳۹).
تعدیل گر:
نیروی انسانی: منظور از منابع انسانی تمام افرادی است که در سطوح مختلف سازمان مشغول به کار هستند(لاودن، ۲۰۱۰: ۳۶).
کنترل:
بودجه:عبارت است از پیش بینی درآمد ها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه ها و عملیات معین که در دوره محدودی از زمان انجام می شود(تشرفی و همکاران،۱۳۸۸: ۲۸).
۱-۹-۲-تعاریف مفهومی
تدارکات (تأمین و منبع یابی): عبارت است از فرایند هایی که کالا ها و خدمات مورد نیاز را جهت برآورده ساختن تقاضای برنامه ریزی شده واقعی مشتریان تأمین می کنند(حیدری قره بلاغ، ۱۳۸۷: ۴۸).
زمان بندی تولید: ارائه مدل تصمیم گیری است که مشخص کند کی، کجا و چگونه یک مجموعه از فرآورده ها (با مشخصات کمی و کیفی مورد نظر) در طول یک بازه زمانی از واحد صنعتی قابل حصول است(بهدانی و همکاران، ۱۳۸۷: ۲۰).
بسته بندی: بسته بندی محصول عبارت است از هر گونه ظرف یا بسته ای که محصول در آن برای فروش به بازار عرضه می شود یا به وسیله ی آن اطلاعات لازم در مورد محصول به مصرف کنندگان منتقل می گردد(روستا و همکاران،۱۳۸۹: ۲۴۱).
پردازش سفارشات: فرایند توزیع فیزیکی را آغاز می کند و فعالیتهای مختلف مورد نیاز برای ارسال کالاها به مشتریان را هدایت می کند. سرعت و دقت پردازش سفارشات بر خدمات مشتری و هزینه های آن تأثیر می گذارد (هاوالدار،۲۰۰۶: ۲۰۳).
انبارداری: انبارداری فضای مناسب جهت انبار کردن کالاهاست تا کالا ها در زمان مورد نیاز در دسترس مشتریان قرار داشته باشد.انبارداری می تواند ارائه خدمات به مشتری را بهبود بخشیده و هزینه های حمل و نقل را کاهش دهد(هاوالدار،۲۰۰۶: ۲۰۳).
انتقال: به جابجایی مواد،اطلاعات،ابزار و یا هر چیز دیگری از مبدأ به مقصد را انتقال گفته می شود (انواری رستمی،۱۳۸۲: ۲۵۰).
زمان حمل: به مدت زمانی که طول می کشد تا مواد،کالا،ابزار و… از مبدأ به مقصد برسد زمان حمل گفته می شود (انواری رستمی،۱۳۸۲: ۲۱۸).
متغیر وابسته:
زنجیره تأمین: یکپارچگی فعالیت های مرتبط با انتقال و جریان کالاها و خدمات شامل جریان های اطلاعاتی آنها،از منبع مواد خام تا مصرف کنندگان نهایی است.زنجیره تأمین زنجیره ای است که همه ی فعالیت های مرتبط با جریان کالا و تبدیل مواد،از مرحله ی تهیه مواد اولیه تا مرحله ی تحویل کالای نهایی به به مصرف کننده را شامل می شود(مانیان و همکاران،۱۳۸۹: ۳).
مداخله گر:
سیستم اطلاعاتی: یک سیستم اطلاعات شامل اطلاعاتی در مورد یک سازمان و محیط پیرامون آن می باشد (لاودن،۲۰۱۰: ۴۱).
تعدیل گر:
نیروی انسانی: منظور از منابع انسانی تمام افرادی است که در سطوح مختلف سازمان مشغول به کار هستند(سعادت،۱۳۸۶: ۱).
کنترل:
بودجه: یک ابزار مدیریت در اقتصاد ملی است(تشرفی و همکاران،۱۳۸۸: ۲۸).
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
در رقابت های جهانی موجود در عصر حاضر خواست مشتری بر کیفیت بالا،افزایش تنوع محصولات و خدمات رسانی سریع،موجب افزایش فشارهایی بر سازمان ها شده است که قبلاً وجود نداشته است،در نتیجه سازمان ها بیش از این نمی توانند از عهدۀ تمامی این کارها برآیند. در بازار رقابی موجود شرکت های کوچک و متوسط علاوه بر پرداختن به سازمان و منافع داخلی خود را نیازمند مدیریت و نظارت بر منافع و ارکان مرتبط خارج از سازمان می دانند . علت این امر در واقع دستیابی به مزیت یا مزایای رقابتی با هدف کسب سهم بیشتری از بازار است. بر این اساس فعالیت هایی نظیر برنامه ریزی عرضه و تقاضا،تهیه مواد،تولید و برنامه ریزی محصول، خدمت،نگهداری کالا،کنترل موجودی،توزیع،تحویل و خدمت به مشتری که قبلاً همگی در سطح شرکت انجام می گرفته اینک به سطح زنجیره تأمین انتقال پیدا کرده است.مسأله کلیدی در یک زنجیره تأمین،مدیریت و کنترل هماهنگ تمام این فعالیت ها است.در حالت کلی زنجیره تأمین از دو یا چند سازمان تشکیل می شود که رسماً از یکدیگر جدا هستند و به وسیلۀ جریان های مواد، اطلاعات و جریان های مالی به یکدیگر مربوط می شوند.این سازمان ها می توانند بنگاه هایی باشند که مواد اولیه،قطعات،محصول نهایی و یا خدمتی چون توزیع،انبارش،عمده فروشی و خرده فروشی تولید می کنند.حتی خود مصرف کننده نهایی را نیز می توان یکی از سازمان ها در نظر گرفت(حیدری قره بلاغ، ۱۳۸۷: ۴۳).
برای محیط همیشه در حال تغییر این دوران و تغییر در شیوه تعاملات شرکت ها با تأمین کنندگان و مشتریان و پیچیدگی بازارها،کاهش دوره عمر محصولات و اهمیت یافتن زمان پاسخگویی به مشتریان و افزایش انعطاف پذیری، زنجیره تأمین عاملی حیاتی برای رقابت پذیری سازمان ها می باشد.بنابراین شناخت زنجیره تأمین و اجرای آن به تعالی سازمان و عملکرد بهتر کمک می کند. تشدید صحنه رقابت جهانی در محیطی که به طور دائم در حال تغییر است ضرورت واکنش های مناسب سازمان ها و شرکت های تولیدی ـ صنعتی را دو چندان کرده و برای انعطاف پذیری آن ها با محیط نامطمئن خارجی پای می فشارد و سازمان های امروزی در عرصه ملی و جهانی به منظور کسب جایگاهی مناسب و حفظ آن نیازمند بهره گیری از الگوی مناسبی همچون مدیریت زنجیره تأمین در راستای تحقق مزیت رقابتی و انتظارات مشتریان هستند.مشتریان در سازمان های امروزی در تولید کالا و ارائه خدمت،رویه های انجام امور و فرایند ها،توسعه دانش و توان رقابتی همراه و همگام اعضای سازمان می باشند(منصوری،۱۳۹۲ :۱۰).
زنجیره های تأمین کلیه ی شرکت ها و فعالیت های مورد نیاز کسب و کار جهت طراحی،ساخت،تحویل و استفاده از یک محصول یا خدمت را شامل می شوند.هر کسب و کاری برای بقا و پیشرفت به زنجیره های تأمین خود وابسته بوده و در هر کدام از آن زنجیره ها نقشی را ایفا می کند.سرعت بالای تغییرات و عدم قطعیت در بازارها سبب شده است تا شناخت سازمان ها از زنجیره های تأمینی که در آن ها عضویت دارند و نقشی که در آن ها بازی می کنند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شوند.شرکت هایی که بدانند چگونه زنجیره های تأمین قوی ساخته و در آن ها مشارکت کنند،مزیت رقابتی مهمی در بازارشان در اختیار خواهند داشت(هوگس^[۴]، ۲۰۱۱ :۱۴).
در ادامه به مروری بر ادبیات زنجیره تأمین، پرداخته و نهایتاً به معرفی شرکت مانیزان و ارائه چار چوب مفهومی مدل پیشنهادی پژوهش و سوابق و پیشینه تحقیق مورد مطالعه می - پردازیم.
۲-۲- مفهوم زنجیره تأمین و تعاریف آن
امروزه شیوه های مدیریت تولید گذشته که یکپارچگی کمتری را در فرآیندهایشان دنبال می کردند کارایی خود را از دست داده اند و زنجیره تأمین به عنوان یک رویکرد یکپارچه برای مدیریت مناسب جریان مواد،کالا،اطلاعات و مالی،توانایی پاسخگویی به شرایط را دارا می باشد(صادقی مقدم و همکاران،۱۳۸۸ :۷۲) .
زنجیره تأمین یک ساختار ترکیبی از همه ی فرایند های تجاری است که هدفش خرسند نگه داشتن متقاضی از کالاها و خدمات مورد نیازش است.این زنجیره با توجه به درخواست مشتری از استخراج مواد خام شروع شده و با تحویل کالای نهایی به مشتری به پایان می رسد.در یک زنجیره تأمین که مدیریت صحیح در آن وجود دارد،همه ی اعضا در سازمان گسترش یافته،با هم کار می کنند تا یک محصول و یا خدمت مشترک را که مشتری مایل است برای آن پول پرداخت کند به بازار عرضه کنند.این شرکت چند گروهی (که بعضاً مجزا از یکدیگر هستند) به صورت یک سازمان گسترش یافته عمل کرده و از منابع شرکت (نیروی انسانی،فرآیندها،تکنولوژی و معیارهای عملکردی)استفاده بهینه می کند تا به یک انسجام عملیاتی دست یافته و در نتیجه محصول را با کیفیت بالا و هزینه کم به دست مصرف کننده نهایی برسانند(عباسی رائی و همکار،۱۳۸۷: ۱۳۵).